Παρασκευή 30 Ιουλίου 2010

Ο ρόλος και οι προτάσεις των πόλεων στο θέμα της πολιτικής συνοχής της ΕΕ.

Το μέλλον της πολιτικής συνοχής.Εντονότερη Αστικοποίηση-Περισσότερες Αλληλεπιδράσεις

Σύμφωνα με δημοσίευση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 14 Ιουνίου 2010 η Συμβολή της Πολιτικής Συνοχής είναι ιδιαίτερα σημαντική στη διαμόρφωση της νέας στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

Το παρόν άρθρο  εξετάζει την αποτελεσματικότητα,  το μέλλον της πολιτικής συνοχής και τις αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν, έτσι ώστε η εν λόγω Πολιτική να συμβάλλει στην ανάπτυξη και στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».Το κείμενο είναι η συμβολή του σημαντικότερου δικτύου πόλεων στην Ευρώπη , του Eurocities, για τη διαμόρφωση της πολιτικής της ΕΕ στα θέματα της συνοχής.Τη μετάφραση έκανε η Γιούλη Γιανναδάκη, οικονομολόγος εργαζόμενη στο Δήμο Ηρακλείου.
Ειδικότερα:
 
1) Η πολιτική συνοχής πρέπει να εφαρμόζεται σε όλη την ΕΕ
Η πολιτική συνοχής είναι και πρέπει να παραμείνει μια αναπτυξιακή πολιτική που στοχεύει στην ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη σε όλη την ΕΕ. Κατά συνέπεια οι λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη προσοχή και να στηριχτούν οικονομικά, έτσι ώστε να μειωθούν τα υψηλά ποσοστά φτώχειας.
 
2) Η πολιτική συνοχής θα πρέπει να παραμείνει μια θεμελιώδης και ξεχωριστή πολιτική της ΕΕ
Η πολιτική συνοχής θα πρέπει να καθορίσει ένα σαφές όραμα και μια ενιαία στρατηγική που θα εστιάζει σε συγκεκριμένους τομείς. Το εν λόγω όραμα θα πρέπει να προωθεί αφενός την εδαφική συνοχή και αφετέρου να παρέχει ενιαίες ευκαιρίες σε ότι αφορά την ανάπτυξη των επιμέρους περιοχών, ιδιαίτερα των πόλεων, όπου διαμένει το 75% του πληθυσμού και παράγεται το 85% του ΑΕΠ.
Παράλληλα, η συγκεκριμένη πολιτική θα πρέπει να προωθήσει τη νέα στρατηγική «Ευρώπη 2020». Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο στόχο θα έχει την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και την προώθηση ολοκληρωμένων πολιτικών έτσι ώστε να εναρμονίζεται η πολιτική συνοχής  με τις τομεακές πολιτικές της ΕΕ.
 
3) Η πολιτική συνοχής θα είναι αποτελεσματικότερη και τα αποτελέσματά της θα έχουν διάρκεια, μόνο εφόσον σχεδιάζεται σε συνεργασία με τις πόλεις
Η πολιτική συνοχής θα πρέπει να σχεδιαστεί με άξονα τη δημιουργία ενός ενιαίου πλαισίου πολιτικής, το οποίο θα θέτει προτεραιότητες σε όλα τα κρίσιμα αστικά προβλήματα. Συγκεκριμένα οι πόλεις που εντάσσονται διοικητικά σε μία περιφέρεια, θα πρέπει να έχουν κοινές προτεραιότητες και θα πρέπει να καθορίσουν τα αντίστοιχα επίπεδα παρέμβασης. Παράλληλα στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, θα πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητα δημιουργίας ενιαίων διοικητικών περιοχών έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν από κοινού τα μεγάλα προβλήματα και οι προκλήσεις. Οι πόλεις πρέπει να έχουν την ευκαιρία αφενός να θεσπίζουν μέτρα και αφετέρου να λαμβάνουν και να διαχειρίζονται τη χρηματοδότηση.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η συζήτηση για το μέλλον της πολιτικής συνοχής, μετά από την εκλογή του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τη σύσταση της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής εισαγάγει μια νέα φάση διαπραγματεύσεων για το εν λόγω ζήτημα.
Για την εξέλιξη της πολιτικής συνοχής στην τρέχουσα δεκαετία, αφενός η νέα στρατηγική «Ευρώπη 2020» που στοχεύει στη δημιουργία των προϋποθέσεων για συνεχώς μεγαλύτερη ανάπτυξη και αφετέρου η Συνθήκη της Λισαβώνας, έχουν μέγιστη σημασία. Ο νέος στόχος της εδαφικής συνοχής απαιτεί συνεργασία των οργάνων της ΕΕ με την τοπική αυτοδιοίκηση, έτσι ώστε να προωθηθούν οι στόχοι για περεταίρω ανάπτυξη .
Εντούτοις οι σημαντικότεροι προσδιοριστικοί παράγοντες θα πρέπει να διαμορφωθούν στα πλαίσια του νέου οικονομικού πλαισίου 2014-2020. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να δημοσιεύσει την Πέμπτη Έκθεση για την Πολιτική Συνοχής που θα περιλαμβάνει το μελλοντικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα διαμορφωθεί η συγκεκριμένη πολιτική.
Το EUROCITIES θεωρεί ότι η πολιτική συνοχής είναι και πρέπει να παραμείνει μια θεμελιώδης και αντιπροσωπευτική πολιτική της ΕΕ, σε ότι αφορά τις δεσμεύσεις για ισορροπημένη και βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και θα πρέπει να ενισχυθεί, έτσι ώστε να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων εδαφικής σύγκλισης .
Η ενίσχυση της πολιτικής συνοχής έχει ως στόχο «οι πόλεις να αποτελέσουν το κέντρο της προσέγγισης» και να εμπλέκονται ενεργά στο σχεδιασμό, στην εφαρμογή και γενικότερα στον έλεγχο της πολιτικής. Η συμβολή των πόλεων στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι οι πόλεις συμμετέχουν ενεργά σε συγκεκριμένα προγράμματα.
Εκτός από την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας, η ένταξη των πόλεων στον πυρήνα της πολιτικής συνοχής αναδεικνύει τη διαφάνεια στις πολιτικές και τα προγράμματα της ΕΕ. Η διάσταση και η απόσταση που υπάρχει μέχρι σήμερα μεταξύ των πολιτικών της ΕΕ και του πολίτη θα μειωθεί μόνο εφόσον οι πόλεις εμπλακούν ενεργά στην πολιτική συνοχής και παράλληλα όταν οι ΟΤΑ και οι δημοτικές αρχές συνεργαστούν εντατικά.

1.    Πολιτική Συνοχής: Μία αναπτυξιακή πολιτική για όλη την ΕΕ

Η Πολιτική Συνοχής πρέπει να καλύπτει όλες τις περιφέρειες της ΕΕ. Η εν λόγω πολιτική δεν αποτελεί αναδιανεμητική πολιτική ούτε πολιτική πρόνοιας, αλλά θα πρέπει να έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα με σκοπό τη συμβολή της στην ισόρροπη και αειφόρο ανάπτυξη σε ολόκληρη την ΕΕ.   Συνεπώς θα πρέπει να εφαρμόζεται σε ολόκληρη την ΕΕ και όχι μόνο στις φτωχότερες περιφέρειες, για τους ακόλουθους λόγους:
Η πολιτική συνοχής είναι βασισμένη στην αλληλεγγύη μεταξύ όλων των περιφερειών της ΕΕ. Το υπάρχον οικονομικό πλαίσιο ενισχύει πραγματικά την ανάγκη για μια ισχυρή πολιτική βασισμένη στην αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, των περιοχών, των πόλεων και εν τέλει όλων των πολιτών.
Η οικονομική κρίση έχει αλλάξει πλήρως την κατάσταση των περισσότερων περιοχών με αποτέλεσμα οι λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές να μην είναι απαραιτήτως οι ίδιες με πριν και θα πρέπει να δωθεί σε αυτές ιδιαίτερη βαρύτητα. Οι κρίσιμες προκλήσεις για την ΕΕ, όπως η παγκοσμιοποίηση, η ανεργία, οι αυξανόμενες εισοδηματικές διαφορές, η κλιματική αλλαγή και το δημογραφικό πρόβλημα, έχουν σημαντικές επιπτώσεις για όλες τις περιοχές, οι οποίες θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη στο σχαδιασμό της πολιτικής συνοχής.
Οι ενδοπεριφερειακές διαφορές και οι διαφορές μεταξύ αστικών περιοχών έχουν αυξηθεί και πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη στο σχεδιασμό της πολιτικής.
Ακόμη και στις πιο εύπορες περιοχές και στα επιτυχημένα παραδείγματα πόλεων, υπάρχουν τεράστιες ανισότητες και σοβαρά προβλήματα σε συγκεκριμένες περιοχές. Η ΕΕ δεν θα αναπτυχθεί αρμονικά αν παραμένουν σημαντικά ποσοστά φτώχειας.
Η τοποθέτηση της εδαφικής συνοχής ως στόχο της ΕΕ με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, παράλληλα με την οικονομική και κοινωνική συνοχή, ενισχύει περαιτέρω την ανάγκη για εύρεση την κατάλληλης χρηματοδότησης που θα αξιοποιεί στο μέγιστο βαθμό τη διαφορετικότητα όλων των περιφερειών της ΕΕ.
Για την κάλυψη όλων των περιοχών, η πολιτική συνοχής πρέπει να συνεχίσει να υποστηρίζει την εδαφική συνεργασία, πιο αποτελεσματικά υπερβαίνοντας τα εμπόδια και αξιοποιώντας τις διαφορετικές εμπειρίες σε θέματα επενδύσεων.

2.    Πολιτική συνοχής, Ευρώπη 2020 και πολιτικός συντονισμός

Το όραμα για την Πολιτική Συνοχής μετά το 2013 πρέπει να εξετάζεται υπό το πρίσμα της bottom-up προσέγγισης και όχι μόνο της top-down (από κάτω προς τα επάνω και όχι μόνο από επάνω προς τα κάτω) Οι ανάγκες, οι ευκαιρίες και οι δυνατότητες των περιοχών και των πόλεων της ΕΕ, πρέπει να αποτελέσουν τη βάση για τη δημιουργία νέου οράματος και στρατηγικής. Σ΄ αυτό το πλαίσιο όλοι οι κύριοι δρώντες α)τα κράτη μέλη β) οι συγκεκριμένες περιφέρειες, και ιδιαίτερα γ) οι πόλεις, πρέπει να συμμετέχουν στην διαμόρφωση της πολιτικής συνοχής μετά το 2013.
Η πολιτική συνοχής πρέπει να παραμείνει μια αναπτυξιακή πολιτική που υπηρετεί τους στόχους για οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή και συνεπώς θα πρέπει στα πλαίσια της νέας στρατηγικής της Ευρώπης το 2020, να έχει σαφείς στόχους και συγκεκριμένες προτεραιότητές.
Η αστική διάσταση είναι κυρίαρχη στη νέα στρατηγική «Ευρώπη 2020», καθώς οι πόλεις αναλαμβάνουν σημαντικές αρμοδιότητες για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων, και η πολιτικές οι πολιτικές εφαρμόζονται και αφορούν πόλεις, νοικοκυριά, πολίτες της Ευρώπης, επιχειρήσεις, υπηρεσίες και υποδομές. Το πλαίσιο της πολιτικής συνοχής θα πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις στα εξής ζητήματα: στήριξη των clusters, προώθηση της αλλαγής στον τομέα των μεταφορών, εύρεση προμηθειών με στόχο την ενίσχυση της καινοτομίας και τη διαχείριση της κλιματικής αλλαγής και τέλος ενδυνάμωση των κοινωνικών υπηρεσιών.
Πρέπει επίσης να υπάρξει συντονισμός μεταξύ της πολιτικής συνοχής και των τομεακών πολιτικών της ΕΕ όπως πολιτικών που σχετίζονται με την ενέργεια και το  περιβάλλον, τις μεταφορές, τα κοινωνικά προβλήματα, τις επιχειρήσεις και την καινοτομία. Αυτή η ολοκληρωμένη προσέγγιση εφαρμόζεται ήδη στις περισσότερες πόλεις.
Ο συντονισμός θα πρέπει να πραγματοποιηθεί και μέσα από τα όργανα χρηματοδότησης, και ειδικότερα το ΕΚΤ και το ΕΤΠΑ, έτσι ώστε να ενισχυθούν οι «ανθρωποκεντρικές προσεγγίσεις» και οι «προσεγγίσεις βάσει περιοχής».
Για να ενισχυθεί η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή κατά την τρέχουσα δύσκολη οικονομική συγκυρία, απαιτούνται περισσότερο από ποτέ καινοτόμες λύσεις. Η πολιτική συνοχής έχει στηρίξει την καινοτομία, με συγκεκριμένα μέτρα που έχουν οδηγήσει σε μεγάλες εξελίξεις σε ότι αφορά την οικονομική ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής των πολιτών. Οι πόλεις έχουν συνδράμει στην ενίσχυση της καινοτομίας με τα εργαστήρια κοινωνικής, οικονομικής και τεχνολογικής ανάπτυξης όπου αναπτύσσονται και αναπτύσσονται λύσεις για ύγχρονα προβλήματα και προκλήσεις.

3.    Πολιτική συνοχής: εταιρική σχέση μεταξύ πόλεων

Η βασική προστιθέμενη αξία της πολιτικής συνοχής είναι η δημιουργία εταιρικής σχέσης. Αυτή η αρχή θα πρέπει να εφαρμόζεται κατά το στάδιο της διαμόρφωσης, της εφαρμογής και του ελέγχου της πολιτικής συνοχής.
Οι πόλεις είναι γνώστες των τοπικών δεδομένων και μπορούν να θέσουν τους στόχους και να επιλέξουν τα αντίστοιχα μέτρα πολιτικής που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Κατά την επόμενη προγραμματική περίοδο, οι πόλεις πρέπει να συμμετέχουν σε όλα τα στάδια, από το σχεδιασμό μέχρι την παράδοση και τον έλεγχο των προγραμμάτων, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα και η καλύτερη αξιοποίηση της χρηματοδότησης.
Οι πόλεις πρέπει να συμμετέχουν, μέσω δικτύων όπως το EUROCITIES, στη διαμόρφωση των κανονισμών της ΕΕ και των κοινοτικών οδηγιών στα θέματα που σχετίζονται με την πολιτική συνοχής και πρέπει να εμπλέκονται στο σχεδιασμό των εθνικών στρατηγικών πλαισίων αναφοράς.
Οι περιφερειακές αρχές πρέπει επίσης να συμπεριλάβουν τις πόλεις ως ισότιμους εταίρους στα Τομεακά Προγράμματα και όχι μόνο στα προγράμματα που αφορούν αστικές προτεραιότητες. Αυτό είναι απαραίτητο για να διαμορφωθεί μια ενιαία στρατηγική που περιλαμβάνει όλους τους κύριους δρώντες που θα συμμετέχουν στην εφαρμογή των προγραμμάτων.
Η πολιτική συνοχής θα πρέπει να συμπεριλάβει τις βασικές αστικές προτεραιότητες
Στην τρέχουσα περίοδο η πολιτική συνοχής, είχε ως στόχο να εστιάσει σε αστικά θέματα, καθώς υπήρχε η ελπίδα τα πλεονεκτήματα του προγράμματος URBAN να ενσωματωθούν μέσα στα τομεακά προγράμματα. Παρόλα αυτά, αυτό δε συνέβη σε μεγάλο βαθμό. Ακόμη και στις περιπτώσεις που συγκεκριμένες αστικές προτεραιότητες συμπεριλήφθηκαν στα Τομεακά Προγράμματα, ήταν συνήθως με χαμηλή χρηματοδότηση και οι πόλεις δεν είχαν εμπλακεί στο σχεδιασμό των αξόνων προτεραιότητας των προγραμμάτων.
Για να γίνει ένα αστικό ζήτημα προτεραιότητα, στα πλαίσια των προγραμμάτων των διαρθρωτικών ταμείων, θα πρέπει οι πόλεις να έχουν τη δυνατότητα να συμβάλλουν ενεργά στην επίτευξη των στόχων της πολιτικής συνοχής.
Παράλληλα για την ενίσχυση της αστικής διάστασης, θα πρέπει να υπάρξουν συγκεκριμένα προγράμματα χρηματοδότησης, τα οποία θα διαχειρίζονται αποκλειστικά οι πόλεις.
Ευέλικτη γεωγραφία: αποτελεσματικές αστικές περιοχές
Αρκετά προβλήματα δεν περιορίζονται αποκλειστικά στα διοικητικά όρια μιας συγκεκριμένης περιοχής, π.χ. τα ζητήματα που σχετίζονται με τις μεταφορές, τις χρήσεις γης, την αγορά εργασίας, την παροχή νερού, τη διάθεση αποβλήτων, τα clusters κλπ. Τα παραπάνω προβλήματα συχνά ρυθμίζονται καλύτερα σε μεγαλύτερη γεωγραφική κλίμακα, ενώ τα κοινωνικά προβλήματα αντιμετωπίζονται καλύτερα σε μικρότερη κλίμακα. Συνεπώς θα πρέπει η πολιτική συνοχής να είναι ευέλικτη, έτσι ώστε να καθορίζει περιοχές παρέμβασης πέρα από τα διοικητικά όρια, με στόχο την αποτελεσματικότητα στην επίλυση των εκάστοτε προβλημάτων.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.