Τετάρτη 27 Μαρτίου 2013

Τα έξι βήματα για μια πιο έξυπνη πόλη, και η φιλοσοφική επιτακτική ανάγκη γι’ αυτά

Οι τακτικοί αναγνώστες του "ΠΟΛΕΙΣ και ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ" γνωρίζουν για το ζωηρό ενδιαφέρον μας για την έννοια της "έξυπνης πόλης".Πέρα από τις τεχνολογικές λύσεις που ενδυναμώνουν την ταυτότητα μιας έξυπνης πόλης ,  υπάρχει η ανάγκη διαρκούς διερεύνησης της διαδικασίας μετάβασης στον τελικό στόχο.
Το παρακάτω κείμενο του   Rick Robinson θα έλεγα ότι αποτελεί ένα εγκυκλοπαιδικού τύπου οδικό χάρτη για το τι κάνουμε και πως.

#Κείμενο του Rick Robinson στο The Urban Technologist
Μετάφραση και επιμέλεια: Λάζαρος Αγαπίδης

Τις τελευταίες εβδομάδες έχω κάνει κάποιες ανοιχτές και ειλικρινείς συζητήσεις με ηγέτες και χορηγούς πόλεων, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, ακαδημαϊκούς, αρχιτέκτονες, σχεδιαστές - και ακόμα και με μερικούς τεχνολόγους.  Μου έχουν αποκαλύψει απλές ιδέες που είναι κοινές μεταξύ των πόλεων που εφαρμόζουν με επιτυχία μετασχηματισμούς σε αστικά συστήματα που φέρουν θετικά αποτελέσματα σε όλη την πόλη.
Έχω επίσης διερευνήσει, σε πιο φιλοσοφικά άρθρα , που είναι κυρίως στην κατηγορία του «Urbanism» σε αυτό το blog, την ανάγκη που έχουν οι πόλεις να προωθήσουν τις «ακατάστατες», «άτυπες», «αυθόρμητες» και «bottom-up» μορφές καινοτομίας σε υπερτοπικά πλαίσια εντός των πόλεων. Για να γίνει αυτό απαιτείται νέα προθυμία εκ μέρους των θεσμικών οργάνων και των κοινοτήτων της πόλης ώστε να υπάρχει αλληλοεπίδραση μεταξύ τους.
Έχω ενημερώσει αυτό το άρθρο , για να περιλαμβάνει τα παρακάτω θέματα που  πιστεύω ότι είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία και την βιωσιμότητα των σημαντικών αλλαγών που όλο και περισσότερο αναγνωρίζουμε ότι χρειάζονται οι πόλεις μας .

  1. Να οριστεί το τι σημαίνει η «πιο έξυπνη πόλη» για εσάς
  2. Να συγκληθεί μια ομάδα ενδιαφερομένων για να δημιουργηθεί ένα συγκεκριμένο όραμα έξυπνης πόλης και να ιδρυθεί η διακυβέρνηση και μια αξιόπιστη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
  3. Να δομηθεί η προσέγγισή της Έξυπνης Πόλης αντλώντας από τους διαθέσιμους πόρους εμπειρίας
  4. Να συμπληρωθεί ένας οδικός χάρτης που μπορεί να οδηγήσει στο όραμα
  5. Να προγραμματιστεί η χρηματοδότηση
  6. Σκεφτείτε πέρα από το μέλλον: πώς κάνουμε τις διαδικασίες μιας «έξυπνης πόλης» αυτοσυντηρούμενες;
1. Να οριστεί το τι σημαίνει η «πιο έξυπνη πόλη» για εσάς
Πολλοί σχεδιαστές πόλεων έχουν παλέψει με την έννοια των όρων «έξυπνης πόλης», «ευφυής πόλη» και «μελλοντική πόλη».  Είναι σημαντικό για τις πόλεις να καταλήξουν σε έναν συγκεκριμένο ορισμό επειδή θέτει τα πλαίσια και τις κατευθυντήριες γραμμές για ένα σύνθετο συλλογικό ταξίδι μεταμόρφωσης.

Στο άρθρο του Boyd Cohen από το «Fast Company» με τίτλο «Οι δέκα πιο έξυπνες πόλεις στον πλανήτη» ορίζεται η έξυπνη πόλη ως εξής:

«Οι έξυπνες πόλεις χρησιμοποιούν τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) για να γίνουν πιο έξυπνες και αποτελεσματικές όσον αφορά τη χρήση των πόρων, με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση χρημάτων και ενέργειας, τη βελτίωση της παροχής υπηρεσιών και της ποιότητας ζωής, καθώς και την μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.  Και όλα αυτά, ταυτόχρονα να στηρίζουν την καινοτομία και την νέα οικονομία χαμηλής παραγωγής άνθρακα».

Ο ορισμός αυτός περιέχει ένα χρήσιμο χαρακτηριστικό που μου επισήμανε και ο Επικεφαλής Βιωσιμότητας του προγράμματος Technology Strategy Board, ο Richard Miller, ο οποίος είπε πως: μια «έξυπνη πόλη» είναι αυτό που μεταμορφώνεται σε μία «μελλοντική πόλη» με τη χρήση της τεχνολογίας.  Στην ΙΒΜ χρησιμοποιούμε τη φράση «εξυπνότερη πόλη» για να περιγράψουμε μια πόλη που έχει κάνει ήδη κάποια πρόοδο προς την κατεύθυνση αυτή.

Όπως αναφέρεται συχνά, περισσότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σήμερα σε αστικές περιοχές, και στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ζω, το ποσοστό αυτό είναι περισσότερο από το 90%.  Έτσι, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τόσοι πολλοί άνθρωποι έχουν άποψη για το τι είναι οι «έξυπνες», οι «εξυπνότερες» και οι «μελλοντικές πόλεις» .

Προσωπικά, πιστεύω ότι ένας χρήσιμος και ολιστικός ορισμός της «μελλοντικής πόλης» πρέπει να περιλαμβάνει τις ακόλουθες έννοιες:


  • Η μελλοντική πόλη είναι σε θέση να είναι επιτυχημένη σήμερα: για παράδειγμα, είναι οικονομικά ενεργή σε υψηλής αξίας τομείς της βιομηχανίας και είναι σε θέση να παρέχει το εργατικό δυναμικό και τις υποδομές που έχουν ανάγκη οι επιχειρήσεις σε αυτούς τους τομείς.
  • Η μελλοντική πόλη βρίσκεται σε καλό δρόμο για ένα επιτυχημένο μέλλον: με ένα εκπαιδευτικό σύστημα που παρέχει τις επαγγελματικές δεξιότητες που θα απαιτηθούν από τη βιομηχανία του μέλλοντος καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται.
  • Η μελλοντική πόλη δημιουργεί βιώσιμη και ισορροπημένη κατανομή της ανάπτυξης: όπου οι ευκαιρίες εκπαίδευσης και απασχόλησης είναι ευρέως διαθέσιμες σε όλους τους πολίτες και στις κοινότητες, με έμφαση στην επίτευξη κοινωνικών και περιβαλλοντικών αποτελεσμάτων, καθώς και στην οικονομική ανάπτυξη.
  • Η μελλοντική πόλη λειτουργεί όσο το δυνατόν περισσότερο αποτελεσματικά και έξυπνα: έτσι ώστε οι πόροι, όπως η ενέργεια, οι μεταφορές και το νερό να χρησιμοποιούνται κατά βέλτιστο τρόπο, παρέχοντας μια χαμηλού κόστους και χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα βάση για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, καθώς και ένα ελκυστικό, υγιές περιβάλλον στο οποίο μπορεί ο πολίτης να ζήσει και να εργαστεί.
  • Η μελλοντική πόλη επιτρέπει στους πολίτες, στις κοινότητες, στις επιχειρήσεις και στους επιχειρηματίες να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο αποτελεσματικοί στον τομέα τους:  Το να κάνουμε τις υποδομές εξυπνότερες είναι μια πρόκληση για τους μηχανικούς.  Όμως, το να κάνουμε μία πόλη πιο έξυπνη είναι μια κοινωνική πρόκληση.  Έτσι, εκείνοι σε θέση να κατανοήσουν το πώς οι κοινωνίες μπορούν να αλλάξουν είναι εκείνοι που μπορούν να καινοτομήσουν μέσα στα πλαίσια αυτά.

Αν οι στόχοι αυτοί σχηματίζουν μια ομολογουμένως πολύ γενική εικόνα του τι είναι μία «μελλοντική πόλη», στη συνέχεια, μία «εξυπνότερη πόλη» είναι αυτή που χρησιμοποιεί την τεχνολογία για να επιτύχει τους στόχους αυτούς.

Δημιουργώντας ένα πιο συγκεκριμένο όραμα είναι ένα έργο το οποίο κάθε πόλη είναι υποχρεωμένη να αναλάβει για τον εαυτό της, λαμβάνοντας υπόψη το μοναδικό χαρακτήρα της καθώς και τα προσόντα και τις προκλήσεις της.  Αυτή η διαδικασία συνήθως είναι αποτέλεσμα μιας συλλογικής εφαρμογής δημιουργικότητας από τα ενδιαφερόμενα μέρη της πόλης.

2. Να συγκληθεί μια ομάδα ενδιαφερομένων για να δημιουργηθεί ένα συγκεκριμένο όραμα έξυπνης πόλης και να ιδρυθούν μια διακυβέρνηση και μια αξιόπιστη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Η διαδικασία ανάπτυξης ενός κοινού οράματος μιας «εξυπνότερης πόλης» περιλαμβάνει την σύγκληση ενός ασυνήθιστου συνόλου φορέων σε ένα ενιαίο πλαίσιο: πολιτικοί ηγέτες, ηγέτες της κοινότητας, σημαντικοί εργοδότες, μεταφορικά μέσα, επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, μικρομεσαίους επιχειρηματίες, πανεπιστήμια και θρησκευτικές ομάδες είναι μερικά παραδείγματα αυτών των φορέων.  Το έργο αυτών των φορέων είναι να συμφωνήσουν σε ένα όραμα το οποίο είναι ελκυστικό, χωρίς αποκλεισμούς και αρκετά συγκεκριμένο για να οδηγήσει στη δημιουργία ενός οδικού χάρτη επιμέρους έργων και πρωτοβουλιών για να ωθήσουν την πόλη προς τα εμπρός.

Αυτή είναι μια διαδικασία για την οποία είναι μεγάλη μου τιμή να συμμετέχω στο Μπέρμιγχαμ μέσω της Smart City Επιτροπής της πόλης.  Το όραμα γι αυτή τη πόλη δόθηκε στη δημοσιότητα τον Δεκέμβριο.  Εγώ επισήμανα το πώς τέτοιες διαδικασίες μπορούν να λειτουργήσουν και περιέγραψα μερικές από τις προκλήσεις που σχετίζονται με αυτές σε ένα άρθρο με τίτλο «Πώς οι εξυπνότερες πόλεις ξεκινάν», τον Ιούλιο του 2012.

Για να προσελκύσει τις διάφορες μορφές επενδύσεων που απαιτούνται για την υποστήριξη ενός «έξυπνου» προγράμματος πρωτοβουλιών, αυτές οι ομάδες ενδιαφερομένων θα πρέπει να είναι οντότητες λήψης αποφάσεων, όπως η Επιτροπή της «Νέας Οικονομίας» της Μάντσεστερ, και όχι απλά φόρουμ συζητήσεων.  Θα πρέπει να λαμβάνουν επενδυτικές αποφάσεις από κοινού προς το συμφέρον των κοινών στόχων, και απαιτείται μια ώριμη κατανόηση και συμφωνία για το πώς μοιράζεται και διαχειρίζεται το ρίσκο σε αυτές τις επενδύσεις.

Τα μέλη της Smart City Επιτροπής του Μπέρμιγχαμ
Όποια μορφή κι αν πάρει μία τοπική συνεργασία, θα πρέπει να επιδείξει διαφάνεια και συνέπεια στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και στη διαχείριση ρίσκου, ώστε οι πρωτοβουλίες και οι προτάσεις της παραμένουν ελκυστικές για τους επενδυτές.  Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι ξεκάθαρα από μόνα τους, αλλά απαιτείται χρόνος για να εφαρμοστούν στα πλαίσια μιας νέας ομάδας από τα ενδιαφερόμενα μέρη, αξιοποιώντας μια νέα, συλλογική προσέγγιση για τη διαχείριση ενός προγράμματος μετασχηματισμού.

Το άρθρο με τίτλο «Έξυπνες ιδέες για τις καθημερινές πόλεις» από τον  Δεκέμβριο του 2012, ασχολείται με αυτές τις προκλήσεις και παρουσιάζει παραδείγματα κάποιων ομάδων που τις αντιμετωπίσανε με περισσότερες λεπτομέρειες.

3. Να δομηθεί η προσέγγισή της Έξυπνης Πόλης αντλώντας από τους διαθέσιμους πόρους εμπειρίας.

Κάθε ολιστική προσέγγιση για μια εξυπνότερη πόλη πρέπει να αναγνωρίσει το εξαιρετικά πολύπλοκο πλαίσιο που αντιπροσωπεύει μια πόλη: ένα πλούσιο «σύστημα συστημάτων» που περιλαμβάνει το φυσικό περιβάλλον, την οικονομία, τις μεταφορές τα συστήματα κοινής ωφέλειας, τις κοινότητες, την εκπαίδευση και πολλές άλλες υπηρεσίες, συστήματα και ανθρώπινες δραστηριότητες.

Στο «Η νέα αρχιτεκτονική των Έξυπνων Πόλεων» του Σεπτεμβρίου του 2012, ανέπτυξα την λογική που χρειάζεται για να λειτουργούμε σ’ αυτά τα πλαίσια.  Ιδίως τονίζοντας την ανάγκη να επικεντρωθούμε στην «soft υποδομή» των συνομιλιών, της εμπιστοσύνης, των σχέσεων και τη δέσμευση μεταξύ των κοινοτήτων, ανθρώπων, επιχειρήσεων και φορέων που είναι θεμελιώδης για την δημιουργία μιας συλλογικής άποψης για το μέλλον μιας πόλης.

Σε αυτό το άρθρο, υποστήριξα επίσης ότι, ενώ οι εξυπνότερες πόλεις συχνά ασχολούνται με την εφαρμογή της τεχνολογίας στα συστήματα τις, το πλαίσιο στο οποίο το κάνουμε αυτό - δηλαδή την κατανόηση μας πόλης στο σύνολό της - είναι το ίδιο πλαίσιο στο οποίο άλλοι αστικοί επαγγελματίες λειτουργούν: αρχιτέκτονες, πολεοδόμοι και φορείς χάραξης πολιτικής, για παράδειγμα.  Το αποτέλεσμα είναι ότι, όταν ψάχνουμε για την τεχνογνωσία για μια προσέγγιση μιας «Εξυπνότερης Πόλης» θα πρέπει να εξετάσουμε σε γενικές γραμμές σε όλο το πεδίο των αστικών δραστηριοτήτων, και όχι να περιοριστούμε μόνο σε ότι αφορά την εφαρμογή της τεχνολογίας στις πόλεις.

Τα τμήματα μιας αρχιτεκτονικής έξυπνης
πόλης όπως περιγράφονται στο άρθρο
«Η νέα αρχιτεκτονική των έξυπνων πόλεων»
Έτσι, ενώ το «Πρωτόκολλο της Πόλης» φαίνεται να είναι η ισχυρότερη πρωτοβουλία για τον προσδιορισμό των πλαισίων και προτύπων για την προσέγγιση των εξυπνότερων πόλεων, - και σίγουρα θα πρέπει να εξεταστεί από κάθε πόλη που ξεκινάει προς την κατεύθυνση αυτή - υπάρχουν και άλλες πηγές που μπορούν να αξιοποιηθούν.  Το Ηνωμένο Βασίλειο αναπτύσσει αυτή τη στιγμή μία από τους τρεις τοπικούς χάρτες για την κοινωνία.

Ο UN-HABITAT, ο οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών για τους ανθρώπινους οικισμούς δημοσίευσε την αναφορά της «Κατάστασης των Πόλεων του Κόσμου 2012/2013». Ο UN-HABITAT προωθεί κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες πόλεις, και οι εκθέσεις και τα στατιστικά στοιχεία τους σχετικά με την αστικοποίηση συχνά αναφέρονται από κι άλλους φορείς ως έγκυρα.  Η έκθεσή του για το 2012/2013 περιλαμβάνει εκτεταμένες διαβουλεύσεις με τις πόλεις σε όλο τον κόσμο, και προτείνει μια σειρά νέων μηχανισμών με σκοπό να βοηθήσουν τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων. Η έκθεση επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στη Νότια Αμερική, στην Αφρική, στην Ασία και στη Μέση Ανατολή, αλλά περιλαμβάνει επίσης μια σειρά από παραδείγματα ευρωπαϊκών και βορειοαμερικάνικων πόλεων.

Η σελίδα της Αστικής Ανάπτυξης της Παγκόσμιας Τράπεζας περιέχει μια σειρά εκθέσεων που καλύπτουν πολλές πτυχές της αστικοποίησης που σχετίζονται με τις εξυπνότερες πόλεις, όπως «Μετασχηματισμός των Πόλεων με την Συστήματα Μαζικής Μεταφοράς», «Αξιολόγηση Αστικού Ρίσκου: Προς μια κοινή προσέγγιση» και μία επικείμενη έκθεση του Δεκεμβρίου για την προώθηση της «βιώσιμης αστικής ανάπτυξης μέσω της διατομεακής συνεργασίας με έμφαση στον προσεκτικό συντονισμό των συστημάτων μαζικής μεταφοράς και της ανάπτυξης γης».  Στο συμπόσιο της Τράπεζας με τίτλο «Επανεξετάζοντας τις Πόλεις» στη Βαρκελώνη τον Οκτώβριο, επίσης ανακοίνωσε ότι θα δημοσιευτεί ένα βιβλίο με τον ίδιο τίτλο που περιέχει ένα σύνολο απόψεων για παρόμοια θέματα.

Η Ακαδημία της Αστικοποίησης, μια βρετανική μη κερδοσκοπική ένωση εκατοντάδων αστικών ιδικών, συμπεριλαμβανομένων των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, αρχιτέκτονες, σχεδιαστές και ακαδημαϊκοί, δημοσιεύει το «Φράιμπουργκ Χάρτη για Βιώσιμη Αστικοποίηση» σε συνεργασία με την πόλη του Φράιμπουργκ στη Γερμανία.   Το Φράιμπουργκ κέρδισε το βραβείο της ευρωπαϊκής πόλη της Χρονιάς από την Ακαδημία για το 2010, αλλά η ιστορία της αναγνώρισης ως μια βιώσιμη πόλη ξεκίνησε πολύ νωρίτερα.  Ο Χάρτης αυτός περιλαμβάνει μια σειρά από χρήσιμες ιδέες και αρχές για την επίτευξη συναινετικής βιωσιμότητας που μπορούν να εφαρμοστούν σε εξυπνότερες πόλεις.

Μια σειρά από τρέχοντα ερευνητικά προγράμματα προσπαθούν να καθορίσουν πιο τεχνικά πρότυπα για την επίτευξη της διαλειτουργικότητας μεταξύ αστικών συστημάτων που στηρίζουν την ιδέα των εξυπνότερων πόλεων.  Το Imperial College στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει δημιουργήσει την πρωτοβουλία του Φόρουμ Ψιφιακής Πόλης.  Το Imperial έχει βαθιά τεχνογνωσία σε αστικά συστήματα όπως οι μεταφορές και η ενέργεια, και συνεργάζονται συνεργασία με μια σειρά από ακαδημαϊκούς και βιομηχανικούς εταίρους.

Η Πλατφόρμα για τις Έξυπνες Πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EPIC) με παρόμοιο τρόπο ερευνά αρχιτεκτονικές και πρότυπα για την τεχνολογική υποδομή των έξυπνων πόλεων - συνάδελφοί μου στην IBM και στο Πανεπιστήμιο της Μπέρμιγχαμ είναι μεταξύ των συμμετεχόντων. Και το έργο «FI-WARE», που επίσης χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση έρευνα αρχιτεκτονικές και πρότυπα για την «μελλοντική διαδικτυακή πλατφόρμα». Ένα από τα σημαντικά σημεία αυτής της προσπάθειας είναι η ενοποίηση των συστημάτων της πόλης, και ιδιαίτερα το πώς οι πόλεις μπορούν να παρέχουν τεχνολογικές υποδομές για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους επιχειρηματίες να βασίσουν νέες καινοτόμες υπηρεσίες της πόλης.

Με την συνέχιση των επενδύσεων του Συμβούλιο Στρατηγικής Τεχνολογίας του Ηνωμένου Βασιλείου μέσω του προγράμματος «Μελλοντικές Πόλεις» και με την ΕΕ να ανακοινώνει πρόσφατα για νέες επενδύσεις σε έξυπνες πόλεις, η ερευνητική δραστηριότητα σε αυτόν τον τομέα, σίγουρα θα αυξηθεί.

Οι σύμβουλοι καθώς και οι πάροχοι τεχνολογίας και υπηρεσιών προσφέρουν επίσης χρήσιμες απόψεις.  Η IBM έχει δημοσιεύσει κάποιες περιπτωσιολογικές μελέτες όπως αυτή με τίτλο «Αγορά Πληροφόρησης: οι νέες οικονομίες των πόλεων».  Και η πρόσφατη έκθεση της McKinsey με τίτλο «Μια Διακυβέρνηση Σχεδιασμένη για τους Νέους Καιρούς: μια παγκόσμια συζήτηση» περιλαμβάνει μια σειρά από ενότητες αφιερωμένες στην τεχνολογία και στις εξυπνότερες πόλεις.

Ο μεγάλος αριθμός των online κοινοτήτων με θέματα όπως «Έξυπνες Πόλεις» και «Μελλοντικές Πόλεις» στο διαδίκτυο μπορεί επίσης να είναι καλές πηγές των αναδυόμενων νέων γνώσεων, όπως για παράδειγμα οι ιστοσελίδες με τίτλους «Μελλοντικές Πόλεις» της UBM, «Σύλλογος Βιώσιμων Πόλεων» και ομάδες συζήτησης στο Linked-In όπως «Έξυπνες Πόλεις και η Πόλη 2,0», «Εξυπνότερες πόλεις» και «Έξυπνη Αστικοποίηση».

Τέλος, δημοσίευσα ένα εκτενές άρθρο σε αυτό το ιστολόγιο, τον Δεκέμβριο του 2012, το οποίο παρέχει ένα πλαίσιο για τον προσδιορισμό των στοιχείων της τεχνολογίας που απαιτούνται για την υποστήριξη πρωτοβουλιών έξυπνων πόλεων: «Στυλό, χαρτί και συζητήσεις. Και οι άλλες τεχνολογίες που θα κάνουν τις πόλεις πιο έξυπνες».  Και συγκεκριμένα συζήτησα τις προκλήσεις και τις τεχνολογίες που σχετίζονται με τις πλατφόρμες πληροφοριών και των «ανοιχτών δεδομένων» που κρύβονται πίσω από πολλές από αυτές τις πρωτοβουλίες με το άρθρο «Γιατί τα ανοικτά δεδομένα της πόλης είναι μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής των πληροφοριών» τον Οκτώβριο του 2012.

4. Να συμπληρωθεί ένας οδικός χάρτης που μπορεί να προσφέρει το όραμα

Για να εκπληρωθεί το όραμα μιας πιο έξυπνης πόλης, απαιτείται ένας οδικός χάρτης των συγκεκριμένων έργων και πρωτοβουλιών που συμπεριλαμβάνει γρήγορες και βραχυπρόθεσμες επιτυχείς καθώς και μακροπρόθεσμα στρατηγικά προγράμματα.

Αυτά τα έργα και οι πρωτοβουλίες λαμβάνουν πολλές μορφές και μπορεί να αξίζει τον κόπο να επικεντρωθεί η αρχική προσπάθεια σε εκείνα τα οποία είναι πιο απλά και εύκολα στην εκτέλεση επειδή είναι μέσα στην αρμοδιότητα μιας ενιαίας οργάνωσης ή επειδή βασίζονται σε διαοργανωτικές πρωτοβουλίες εντός των πόλεων που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη .

Τον Αύγουστο του 2012 στο άρθρο μου με τίτλο «Πέντε δρόμοι για μια εξυπνότερη πόλη» έδωσα κάποιες ιδέες για το μπορούν να είναι αυτές οι πρωτοβουλίες, και τους παράγοντες που επηρεάζουν τη βιωσιμότητα και το χρονοδιάγραμμά τους, όπως οι εξής:
  • Πάνω προς τα κάτω (top-down) στρατηγικές μετατροπές στα συστήματα μιας πόλης
  • Βελτιστοποίηση των επιμέρους υποδομών, όπως η ενέργεια, το νερό και τα μεταφορικά μέσα
  • Η εφαρμογή μιας «εξυπνότερης» προσεγγίσεις σε «υπερτοπικά» περιβάλλοντα, όπως τα βιομηχανικά πάρκα, οι κόμβοι μεταφορικών μέσων, οι πανεπιστημιουπόλεις και τα συγκροτήματα αναψυχής
  • Η αξιοποίηση των τεχνολογικών πλατφορμών που προκύπτουν από τις οικονομικοτεχνικές μετατροπές και τις κοινές υπηρεσίες στο δημόσιο τομέα
  • Υποστήριξη του κινήματος των «Ανοιχτών Δεδομένων»

Στο άρθρο μου με τίτλο «Στυλό, χαρτί και συζητήσεις. Και οι άλλες τεχνολογίες που θα κάνουν τις πόλεις πιο έξυπνες» του Δεκεμβρίου του 2012, περιέγραψα ένα πλαίσιο για τον εντοπισμό των απαραίτητων στοιχείων της τεχνολογίας για την υποστήριξη πρωτοβουλιών έξυπνων πόλεων διαφόρων ειδών, όπως:
  • Ο επανασχεδιασμός των φυσικών τμημάτων των συστημάτων μιας πόλης (για την βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους)
  • Η χρήση πληροφοριών για τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας των συστημάτων της πόλης
  • Συντονισμός της συμπεριφοράς των πολλαπλών συστημάτων για να συμβάλουν σε αποτελέσματα σε κάθε τομέα της πόλης
  • Δημιουργία νέων αγορών για την στήριξη των βιώσιμων επιλογών και την προσέλκυση επενδύσεων

Αξίζει επίσης να υπάρχει συνεργασία με τους παρόχους υπηρεσιών και τεχνολογίας στο χώρο μιας έξυπνης πόλης επειδή οι πάροχοι αυτοί έχουν γνώση έργων και πρωτοβουλιών με τα οποία έχουν ασχοληθεί κι αλλού.  Πολλοί ψάχνουν επίσης για κατάλληλα μέρη για να επενδύσουν σε πιλοτικά προγράμματα για την ανάπτυξη ή για να αξιολογήσουν νέες δραστηριότητες οι οποίες, σε περίπτωση επιτυχίας, μπορούν να δημιουργήσουν νέες εμπορικές ευκαιρίες κι αλλού.  Ένα τέτοιο πρόγραμμα του τμήματος έρευνας της IBM που είναι το πρώτο του είδους του, είναι ένα παράδειγμα ενός επίσημου προγράμματος που λειτουργεί για το σκοπό αυτό.

Ένας οδικός χάρτης αποτελείται από πολλές επιμέρους δραστηριότητες στα πλαίσια ενός συνόλου στόχων μιας πόλης, και συντονίζονται από ένα φόρουμ στο οποίο συμμετέχουνε ενδιαφερόμενοι από κάθε τομέα της πόλης.  Ένας τέτοιος χάρτης αποτελεί ένα ισχυρό πρόγραμμα για να καταστήσει μία πόλη πιο έξυπνη.

5. Να προγραμματιστεί η χρηματοδότηση
Ένας κρίσιμος παράγοντας για την εκτίμηση της βιωσιμότητας των δραστηριοτήτων, και στη συνέχεια, για την εκτέλεση τους, είναι η εξασφάλιση της απαιτούμενης χρηματοδότησης. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό σημαίνει ότι οι πόλεις θα πρέπει να πλησιάσουν επενδυτές και διάφορους φορείς χρηματοδότησης.  Στο άρθρο με τίτλο «Έξυπνες ιδέες για τις καθημερινές πόλεις» ανέφερα μερικές οργανώσεις από τις οποίες τα κεφάλαια αυτά μπορούν να εξασφαλιστούν, και μερικά από τα χαρακτηριστικά που ψάχνουν αυτές για να αξιολογήσουν σε ποιες πόλεις και πρωτοβουλίες θα επενδύσουν.

Φυσικά, υπάρχουν πάρα πολλοί μοναδικοί τρόποι με τους οποίους τα κεφάλαια μπορούν να εξασφαλιστούν πρωτοβουλίες έξυπνων πόλεων.  Περιέγραψα μερικούς ακόμα στο άρθρο με τίτλο «Κανείς δεν πρόκειται να πληρώσει τις πόλεις για να γίνουν πιο έξυπνες» του Νοεμβρίου του 2012, και αρκετοί άλλοι σε δύο άρθρα, του Σεπτεμβρίου του 2012:


  • Αίτηση για επιχορηγήσεις για την έρευνα για την υποστήριξη νέων ιδεών για εξυπνότερες πόλεις
  • Εκμετάλλευση των δυνατοτήτων της ανταλλαγής πληροφοριών από τις κοινές πλατφόρμες παροχής υπηρεσιών
  • Ανακάλυψη και υποστήριξη κρυφών τοπικών καινοτομιών
  • Εξερεύνηση των δυνατοτήτων εξοικονόμησης κόστους των νέων και εξυπνότερων τεχνολογιών
  • Εξέταση της πιθανότητας της χρηματοδότησης κάποιων νέων πρωτοβουλιών έξυπνων πόλεων


  • Εξέταση ως πιθανές επενδύσεις τα «ηθικά επενδυτικά κεφάλαια», οι τράπεζες που λειτουργούν με γνώμονα φιλανθρωπικών αρχών και οι εθνικές λοταρίες
  • Να γίνουν οι διαδικασίες προμήθειας εξυπνότερες
  • Αξιοποίηση νόμιμων κρατικών ενισχύσεων
  • Ενθάρρυνση των κινημάτων των «Ανοιχτών Δεδομένων» και του «Χακτιβισμού» (ακτιβισμού μέσω του Διαδικτύου)
  • Δημιουργία νέων αγορών

Είμαι τεχνολόγος και όχι χρηματιστής ή οικονομολόγος.  Έτσι, αυτά τα άρθρα δεν έχουν ως σκοπό να είναι πλήρη ή οριστικά.  Αλλά προτείνουν μια σειρά από πρακτικές επιλογές που μπορούν να διερευνηθούν.

6. Σκεφτείτε πέρα από το μέλλον: πώς κάνουμε τις διαδικασίες μιας «έξυπνης πόλης» αυτοσυντηρούμενες;

Αφού γίνει μια πόλη «έξυπνη», τελειώνει εκεί η ιστορία;

Δε νομίζω. Η πραγματικά έξυπνη πόλη είναι αυτή που έχει θέσει σε εφαρμογή «soft» και «hard» υποδομές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μια συνεχή διαδικασία της ανανέωσης και της δημιουργικότητας.

Με τον ίδιο τρόπο που ένας καλά σχεδιασμένος αστικός αυτοκινητόδρομος θα πρέπει να ενώνει και όχι να χωρίζει τις κοινότητες της πόλης μέσα από τις οποίες περνά, οι νέες τεχνολογικές πλατφόρμες που εφαρμόζονται για την υποστήριξη των πρωτοβουλιών της εξυπνότερης πόλης θα πρέπει να είναι ανοιχτές έτσι ώστε οι κοινότητες και οι επιχειρηματίες να μπορούν να καινοτομούν συνεχώς στο δικό τους τοπικό πλαίσιο.

Περιέγραψα αυτή τη διαδικασία μαζί με μερικά παραδείγματα στο άρθρο με τίτλο «Η συναρπαστική καρδιά της εξυπνότερης πόλης: τα όρια της καινοτομίας» τον Αύγουστο του 2012. Τον Οκτώβριο του 2012, περιέγραψα μερικούς τρόπους με τους οποίους οι κοινότητες του Μπέρμιγχαμ εξερευνούν αυτά τα όρια στο «Το τσάι, η εμπιστοσύνη και η ηλεκτρονική πειρατεία: πώς το Μπέρμιγχαμ γίνεται όλο και πιο έξυπνο».  Και το Νοέμβριο τόνισα στο άρθρο με τίτλο «Το Ζεν και η τέχνη της ακατάστατης αστικοποίησης» την σημασία της αναγνώρισης της αυθόρμητης και άτυπης φύσης των καινοτομιών και δραστηριοτήτων εντός των πόλεων που δημιουργούν αξία.

Όταν αυτό λειτουργεί καλά, το αποτέλεσμα είναι η συνεχή δημιουργία νέων προϊόντων, υπηρεσιών κι ακόμα και αγορών που επιτρέπουν στους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης να κάνουν επιλογές κάθε μέρα που ενισχύουν τις τοπικές αξίες και τις συνέργειες. Περιέγραψα μερικούς από τους τρόπους με τους οποίους η τεχνολογία μπορεί να επιτρέψει στις εν λόγω αγορές να σχεδιαστούν έτσι ώστε να ενθαρρύνουν τις συναλλαγές που υποστηρίζουν τοπικά αποτελέσματα στα άρθρα με τίτλους «Ανοιχτή αστικοποίηση: γιατί η οικονομία της πληροφορίας οδηγεί στις βιώσιμες πόλεις» τον Οκτώβριο του 2012 και «Χριστουγεννιάτικα φώτα και βιο-ενέργεια: πώς η τεχνολογία θα αλλάξει την αίσθηση του τόπου μας» τον Αύγουστο του 2012.  Οι χρηματικές ροές στα πλαίσια αυτών των αγορών μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βάση για τη χρηματοδότηση των υποδομών τους, όπως αναφέρεται στο άρθρο με τίτλο «Ψηφιακές πλατφόρμες για την δημιουργία αγορών εξυπνότερων πόλεων», τον Ιούνιο του 2012 και σε πολλά άλλα άρθρα που αναφέρονται στην ενότητα 5. παραπάνω.

Αξίζει σε αυτό το σημείο να υπενθυμίζουμε τους εαυτούς μας για ποιο λόγο ωθούμαστε στο να κάνουμε τις πόλεις πιο έξυπνες.   Έχω συχνά αναφερθεί στις οικονομικές και περιβαλλοντικές πιέσεις που γνωρίζουμε όλοι, ως οι λόγοι για να ενεργήσουμε.  Αλλά αυτά είναι μόνο τα οξέα συμπτώματα μιας υποκείμενης δημογραφικής τάσης και η επίδρασή της στη συμπεριφορά των πολύπλοκων συστημάτων εντός των πόλεων.

Ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια το 2070 και το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης θα είναι εντός των πόλεων.  Οι μελέτες του φυσικού και βιολόγου Geoffrey West των πόλεων ως πολύπλοκα συστήματα έδειξαν ότι οι μεγαλύτερες και πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις είναι πιο επιτυχημένες στην δημιουργία πλούτου.  Η δημιουργία πλούτου προσελκύει περισσότερους κατοίκους, προκαλώντας περαιτέρω ανάπτυξη - και περισσότερη κατανάλωση πόρων.  Σε κάποιο σημείο είναι αναπόφευκτο ότι αυτή η αυτοτροφοδοτούμενη ανάπτυξη θα πυροδοτήσει μια κρίση.

Αν αυτό μοιάζει με κινδυνολογία, δείτε το επίπεδο της πολιτικής αναταραχής που σχετίζεται με την κρίση στην Ευρωζώνη στην Ελλάδα και την Ισπανία ή θυμηθείτε την απεργία του 2000 από τους οδηγούς που παραδίδουν καύσιμα σε πρατήρια βενζίνης στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου ορισμένα σούπερ μάρκετ είχαν σχεδόν αδειάσει εντελώς από τρόφιμα.  Ή απλά δείτε τις τρομακτικές παγκόσμιες επιπτώσεις των πρόσφατων ελλείψεων σιτηρών που προκάλεσε η ξηρασία στις ΗΠΑ.

Η ανησυχία για αυτόν τον συνδυασμό του κόστους των πόρων και την αβεβαιότητα της διαθεσιμότητας τους έχει οδηγήσει στο να γίνει η βιωσιμότητα ένα κρίσιμο οικονομικό και κοινωνικό ζήτημα και όχι μόνο ένα μακροπρόθεσμο περιβαλλοντολογικό θέμα. Η έννοια της «ανθεκτικότητας» έχει προκύψει και ενοποιήσει αυτές τις έννοιες και απαιτεί αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται οι πόλεις.

Ένα παράδειγμα που περιγράφει το πόσο έχει αναπτυχθεί αυτός ο τρόπος σκέψεις είναι η παροχή τροφίμων σε αστικές περιοχές.  Ενώ οι ορισμοί διαφέρουν, οι αστικές ζώνες συνήθως ορίζεται ως συνεχόμενα δομημένες περιοχές με πληθυσμό τουλάχιστον μερικών χιλιάδων ανθρώπων που ζουν σε πυκνότητα τουλάχιστον μερικές εκατοντάδες ανθρώπους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.  Η πραγματική πυκνότητα του πληθυσμού στις μεγάλες πόλεις είναι πολύ υψηλότερο από αυτό, συνήθως μερικές δεκάδες χιλιάδες ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο στις ανεπτυγμένες οικονομίες, και μερικές φορές πάνω από εκατό χιλιάδες ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο στις μεγαλύτερες μεγαλουπόλεις στις αναδυόμενες οικονομίες.

Αντίθετα, ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο αγροτικής γης με γόνιμο έδαφος σε ένα καλό κλίμα μπορεί να τροφοδοτήσει περίπου 1000 άτομα σύμφωνα με την Kate Cooper του «Φόρουμ Νέας Αισιοδοξίας», η οποία εξετάζει σενάρια για το μέλλον των τροφίμων του Μπέρμιγχαμ για το 2050.  Αυτοί οι αριθμοί μας λένε ότι, στη συνέχεια, εάν κάποια ριζοσπαστική και νέα μέθοδος καλλιέργειας τροφίμων δεν ανακαλυφθεί, τότε οι πόλεις δεν πρόκειται ποτέ να τραφούν, και θα εξακολουθήσουν να βασίζονται στις εισαγωγές τροφίμων από όλο και μεγαλύτερες γεωργικές εκτάσεις για να υποστηρίξουν τους αυξανόμενους πληθυσμούς τους.

Μία πιθανή μορφή ενός
αγροκτήματος σε ουρανοξύστη
Όπως έχω αναφέρει ήδη, τέτοιοι ριζοσπαστικοί νέοι μέθοδοι εμφανίζονται ήδη: το τεχνητό κρέας έχει παραχθεί σε εργαστήρια και η ιδέα της δημιουργίας των «κάθετων αγροκτημάτων» σε ουρανοξύστες είναι διερευνάται σοβαρά.

Αλλά αυτά είναι προκλήσεις μηχανικής και επιστήμης.  Γιατί τότε αναφέρομαι σε μία φιλοσοφική επιτακτική ανάγκη;

Έχω ήδη αναφερθεί στο τεχνητό κρέας και στην κάθετη γεωργία ως παραδείγματα «ακραίας αστικοποίησης».  Σίγουρα επεκτείνουν τα όρια της ικανότητάς μας να παραποιήσουμε το φυσικό μας κόσμο.  Και αυτό είναι το σημείο στο οποίο η φιλοσοφική πρόκληση βρίσκεται.
Εμείς οι ίδιοι, θεωρούμε τους εαυτούς μας πλάσματα της φύσης, ή πλάσματα που εκμεταλλεύονται τη φύση;  Σε ποιο βαθμό θέλουμε να αλλάξουμε τον χαρακτήρα του κόσμου από τον οποίο προερχόμαστε; Δεδομένου ότι ο πληθυσμός του πλανήτη μας και των πόλεών μας συνεχίζουν να αυξάνονται, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτές τις ερωτήσεις, και να αποφασίσουμε πώς θα τις απαντήσουμε.

Το έργο του Geoffrey West προβλέπει με σαφήνεια τι θα συμβεί αν συνεχιστεί η σημερινή πορεία, και νομίζω ότι οι επιστήμονες και οι μηχανικοί θα ανταποκριθούν στην πρόκληση της υποστήριξης ακόμα μεγαλύτερων και πυκνότερα κατοικημένων πόλεων από αυτών που έχουμε σήμερα.  Αλλά προσωπικά δεν πιστεύω ότι το αποτέλεσμα θα είναι ένας ελκυστικός και ευχάριστος κόσμος για να ζήσει κανείς.

Οργανισμοί όπως «Ο Πληθυσμός Μετράει» υποστηρίζουν προσεκτικά και λογικά μια εναλλακτική διαδρομή: ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης, δημιουργίας και πρόσβασης σε ευκαιρίες καθώς και μία προσπάθεια περιορισμού στο μέγεθος των οικογενειών μας.  Ένα τέτοιο πρόγραμμα μπορεί να αξιοποιηθεί ως μέσο για την επιβράδυνση της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού, έτσι ώστε πιο συμβατικές λύσεις να μπορούν να φέρουν περισσότερο αποτέλεσμα, όπως η αύξηση της αποτελεσματικότητας της διανομής τροφίμων, τη μείωση της σπατάλης τροφίμων και την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών, όπως για παράδειγμα, την χαμηλότερη κατανάλωση κρέατος.

Δεν ισχυρίζομαι ότι γνωρίζω την απάντηση σε όλες αυτές τις προκλήσεις, αλλά είμαι ευγνώμων που αποτελούν το αντικείμενο έρευνας από σοβαρούς επιστήμονες. Η πρόκληση για τις πόλεις είναι η κατανόηση και η ενσωμάτωση αυτού του σκεπτικού δικές τους στρατηγικές με ρεαλιστικούς και πρακτικούς τρόπους ώστε τα προγράμματα των εξυπνότερων πόλεων να αντιπροσωπεύουν τα πρώτα βήματα για την πορεία τους προς ένα βιώσιμο μέλλον.

----------------------------------------------------------------------------------

Ποιος είναι ο Rick Robinson.

Personal profile
I’m an Executive Architect at IBM responsible for the development and delivery of Smarter City solutions for IBM’s customers in the UK and Europe. I’m a member of the Academy of Urbanism, and a contributor to the World Cities Network, UBM’s Future Cities community - who kindly included me in their list of the “Top 20 leaders in urbanization“; Government in the Lab, and the Sustainable Cities Collective.
I’m heavily involved in IBM’s project in Sunderland to deliver a City Cloud; and in Birmingham I’m a member of theSmart City Commission and the chair of the Digital Working Group for Birmingham Science City.
In previous roles for IBM I’ve been responsible for strategy and first-of-a-kind project delivery in areas such as social media, service-oriented architecture and distributed computing. I hold a PhD in the physics of superconducting devices from the University of Birmingham, and am a visiting Research Fellow at WMG at the University of Warwick where my interests include dynamic supply chains, regional economic development and healthcare technology.
I live in Birmingham, UK, with my wife and young son, and wish I had more time for photography, cookery, music, science fiction and crosswords.
You can connect with me on Twitter where I’m @dr_rick, or contact me through Linked-In where I’ll respond to connection requests from people I know, or that are accompanied by a message that starts a meaningful discussion.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.