Θεραπεύοντας υποβαθμισμένες περιοχές :Το παράδειγμα ανάπλασης της παραλιακής ζώνης του Δήμου Καλαμαριάς

#Ν.Κ. Παρθενοπούλου

Διπλωματούχος Αρχιτέκτων Μηχανικός, ΜΒΑ Πανεπιστημίου Μακεδονίας, MSc Διοίκηση και Διαχείριση Τεχνικών Έργων ΑΠΘ

Η παρούσα μελέτη έχει ως αντικείμενο την ανάπλαση του θαλάσσιου μετώπου, το οποίο βρίσκεται στην περιοχή «Καραμπουρνάκι» του Δήμου Καλαμαριάς, στο Α-ΝΑ τμήμα του Πολεοδομικού Συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης (από την περιοχή του στρατοπέδου Κόδρα -Κυβερνείο- μέχρι την περιοχή του Μεγάρου Μουσικής).

Η συγκεκριμένη περιοχή επιλέχθηκε λόγω της προβληματικής διακοπής του περίπατου της Νέας Παραλίας αλλά και της εγκατάλειψης και μη αξιοποίησης ενός τόσο αξιόλογου αστικού τοπίου με πολλά αυθεντικά φυσικά χαρακτηριστικά. Πρόκειται για το θαλάσσιο μέτωπο της Καλαμαριάς στο Καραμπουρνάκι, τμήμα του θαλάσσιου μετώπου της Θεσσαλονίκης -μιας ενιαίας ζώνης μήκους 40 χιλιομέτρων- πάνω στο Θερμαϊκό κόλπο, που είναι το σημαντικότερο χαρακτηριστικό, ένα από τα βασικά στοιχεία της φυσιογνωμίας της πόλης, αλλά και ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα τμήματα αμμουδιάς.

Η βασική πρόθεση της μελέτης είναι η αποκατάσταση της συνέχειας του περιπάτου της νέας παραλίας, καθώς και η ανάδειξη του θαλάσσιου μετώπου της περιοχής. Επιδιώκεται η σύνδεση των κοινόχρηστων χώρων με την ταυτόχρονη ανάπλασή τους και η σύνδεση των κομβικών σημείων: Μέγαρο Μουσικής - Ναυτικός Όμιλος - Στρατόπεδο Κόδρα.

Γενική αρχή του σχεδιασμού είναι η διατήρηση της ακτογραμμής και της αμμουδιάς, αλλά και ο σεβασμός του ανάγλυφου της περιοχής, χωρίς να προτείνονται κατασκευές μεγάλου ύψους που να επιβαρύνουν την ανάσα της. Κεντρική ιδέα είναι η δημιουργία διαδρομής πεζών και η σύνδεση βασικών σημείων μέσω θαλάσσης, καθώς και η δημιουργία -παράλληλα με τη διαδρομή των πεζών- μικροκλίματος με κατάλληλη βλάστηση. Στο σχεδιασμό υπάρχουν τρεις βασικοί στόχοι: η ενότητα, η ποικιλία και το genius loci, ενώ ταυτόχρονα αξιοποιούνται ως επί το πλείστον οι υφιστάμενες υποδομές. Απώτερος στόχος είναι η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών.

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παρούσα εργασία¹ έχει ως αντικείμενο την ανάπλαση του θαλάσσιου μετώπου, το οποίο βρίσκεται στην περιοχή «Καραμπουρνάκι» του Δήμου Καλαμαριάς (από την περιοχή του στρατοπέδου Κόδρα -Κυβερνείο- μέχρι την περιοχή του Μεγάρου Μουσικής). «Ανάπλαση» σημαίνει αναμόρφωση, αναβάθμιση, αποκατάσταση και αξιοποίηση, διατήρηση και ανάδειξη του αστικού χώρου. Μια αστική ανάπλαση είναι μια διεργασία δύσκολη, κατά την οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη πολλοί παράγοντες, όπως είναι -πέρα από την πρόταση συγκεκριμένου σχεδίου αναμόρφωσης της περιοχής- η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος (φυσικά τοπία, βλάστηση, υδρότοποι, αμμουδιές) και του δομημένου (διατηρητέα κτίρια, μέτωπα οικοδομών), η κοινωνική και οικονομική αναβάθμιση (πρόταση νέων χρήσεων, απομάκρυνση ακατάλληλων και οχλουσών χρήσεων), οι πολεοδομικές ρυθμίσεις (ρύθμιση κυκλοφορίας, ρύθμιση ορίων ιδιοκτησίας, όροι και περιορισμοί δόμησης).

Σκοπός της μελέτης, λοιπόν, είναι η αστική ανάπλαση μιας παραλιακής ζώνης και η ανάδειξή της, έτσι ώστε να πάρει μέρος στη λεγόμενη πολεοδομική - αστική λειτουργία ως τόπος και ως χώρος ζωής, σκηνικό πολλών αστικών δράσεων και δραστηριοτήτων, η ανάπλαση με λίγα λόγια του ρόλο της ως αστικού χώρου που υποδέχεται και στηρίζει πολλές λειτουργίες. Επιδιώκεται να βγει αυτός ο χώρος από την απομόνωση και να δοθεί στη χρήση των κατοίκων της περιοχής και όχι μόνο. Με τον κατάλληλο αστικό σχεδιασμό και εμπλουτισμό αλλά και με τη διασύνδεσή του με τις υπόλοιπες περιοχές της Καλαμαριάς αφενός, και της Θεσσαλονίκης αφετέρου, επιδιώκεται να γίνει η περιοχή τόπος συνάντησης ανθρώπων κάθε ηλικίας, περιπάτου, ανάπτυξης ευχάριστων ασχολιών και ανακούφισης από το αστικό στρες της καθημερινής πραγματικότητας των πολιτών του ευρύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος. Επιδιώκεται ο χώρος αυτός να γίνει ένα σκηνικό αλλαγών της βιωματικής καθημερινής εμπειρίας των κατοίκων της πόλης και της συμπεριφοράς τους.

2.  ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΛΕΤΗΣ

Το αντικείμενο της μελέτης είναι η ανάπλαση και αναβάθμιση του θαλάσσιου μετώπου στο βορειοδυτικό τμήμα του Δήμου Καλαμαριάς. Πρόκειται για την περιοχή του Βορειοδυτικού παραλιακού μετώπου του Δήμου Καλαμαριάς πάνω στο Θερμαϊκό Κόλπο, από την περιοχή του Μεγάρου Μουσικής έως το Κυβερνείο (περιοχή στρατοπέδου Μακεδονομάχου Κόδρα) και από την οδό Θεμιστοκλή Σοφούλη έως τη θάλασσα, Η περιοχή είναι ένα μέτωπο μήκους 1.700μέτρων και μέσου πλάτους περίπου 40μέτρων, τμήμα του θαλάσσιου μετώπου της Θεσσαλονίκης πάνω στο Θερμαϊκό κόλπο.

3.  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

Η βασική πρόθεση της μελέτης είναι η αποκατάσταση της συνέχειας του περιπάτου της νέας παραλίας, καθώς και η ανάδειξη του θαλάσσιου μετώπου της περιοχής. Επιδιώκεται η σύνδεση των κοινόχρηστων χώρων με την ταυτόχρονη ανάπλασή τους και η σύνδεση των κομβικών σημείων: Μέγαρο Μουσικής - Ναυτικός Όμιλος - Στρατόπεδο Κόδρα.

Συγκεκριμένα προτείνεται:

1.            Διατήρηση του χαρακτήρα της περιοχής με:

• διατήρηση κύριων υφιστάμενων χρήσεων (κατοικία- εμπόριο- εκπαίδευση-αθλητισμός- αναψυχή)
• περιορισμό της δόμησης
• καθορισμό ορίων ιδιοκτησίας και ακάλυπτων χώρων καθώς και οργάνωση και διαφύλαξή τους
• απομάκρυνση χρήσεων που περιορίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία του ανθρώπου, αλλά και δεν εξυπηρετούν στη θέση που βρίσκονται (Ναυτικός Όμιλος) και αλλαγή χρήσεων (Κυβερνείο)
• σαφή καθορισμό ορίων Αιγιαλού

2.            Προστασία και ανάδειξη του φυσικού στοιχείου (θάλασσα - παραλία - πράσινο) καθώς και του ιστορικού (αρχαιολογικός χώρος υποθαλάσσιος - στρατόπεδο Κόδρα) με την:

• προσπάθεια καθαρισμού των υδάτων από τα λύματα
• διατήρηση του στοιχείου της αμμουδιάς στα όρια του αστικού χώρου (ο Δήμος Καλαμαριάς είναι ο μοναδικός Δήμος στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης που διαθέτει αμμουδιά)
• εμπλουτισμός του πρασίνου - δημιουργία μικροκλίματος
• ανάδειξη με διαδρομές αλλά και προστασία του αρχαιολογικού χώρου στο Ναυτικό Όμιλο
• προοπτική συνέχειας της διαδρομής και προς το στρατόπεδο Κόδρα, όταν αυτό αναπτυχθεί
• ανάδειξη της ιστορικής σημασίας της περιοχής ως σημείο αποβίβασης των προσφυγικών πληθυσμών (δημιουργία πολιτιστικού κέντρου ή Μουσείου Ιστορίας των προσφύγων και εμπλουτισμός του χώρου με στοιχεία ιστορικής μνήμης)

3.            Εμπλουτισμός της περιοχής με χρήσεις ικανές για την προσέλκυση των κατοίκων:

•    αθλητισμός (καθώς στην περιοχή υπάρχει το 2ο Λύκειο Καλαμαριάς και ο Ναυτικός Όμιλος, ο οποίος αλλάζει θέση και προτείνεται η μεταφορά του σε θέση με άμεση σχέση προς τις αθλητικές εγκαταστάσεις του Ποσειδωνίου, με ταυτόχρονη διατήρηση του κτίσματος στη σημερινή του θέση και διαμόρφωση αθλητικών εγκαταστάσεων)
• 
  
•     αναψυχή (με διατήρηση των υφιστάμενων κέντρων ψυχαγωγίας αλλά και με τη διαμόρφωση κάποιων πολιτιστικών δραστηριοτήτων, καθώς προτείνεται και η ελαφριά κατασκευή ενός θερινού κινηματογράφου)

4.             Συνέχεια ενός ολοκληρωμένου περίπατου από τη Νέα Παραλία έως το Κυβερνείο και σύνδεσή του με το στρατόπεδο Κόδρα, δημιουργία ποδηλατοδρόμου αλλά και δημιουργία προβλητών για τη θαλάσσια σύνδεση της περιοχής (διαδρομές με καραβάκια) με άλλες στο Θερμαϊκό κόλπο.

5.             Προτείνεται μια δευτερεύουσα ανισόπεδη διαδρομή, η οποία έχει ως σκοπό να φέρει τον κάτοικο σε επαφή με το δομημένο και φυσικό περιβάλλον (καθώς το δομημένο αποτελεί αναπόφευκτη πραγματικότητα) και να προσφέρει μια εναλλαγή κτισμένου και φυσικού περιβάλλοντος στη διαδρομή του επισκέπτη

6.             Γίνεται προσπάθεια ρύθμισης και βελτίωσης της κυκλοφορίας των οχημάτων με τη δημιουργία ικανού αριθμού χώρων στάθμευσης (σε καίρια σημεία της περιοχής, καθώς προτείνεται και η κατασκευή υπόγειου χώρου στάθμευσης κάτω από το πάρκο, στο παλαιό εργοστάσιο κονσερβοποιίας)

7.             Οπτική, αισθητική αλλά και κοινωνική αναβάθμιση της περιοχής, ανάδειξη του θαλάσσιου μετώπου με:

•      απομάκρυνση των παραπηγμάτων

•      διατήρηση των ιστορικών κτιρίων (εργοστάσιο κονσερβοποιίας, Ναυτικός Όμιλος)

•      ανάπλαση των μετώπων

•      εμπλουτισμός και βελτίωση του πράσινου στοιχείου

•      καθαρισμός των υδάτων

•      ενοποίηση της διαδρομής καθώς και των ακάλυπτων χώρων

•      φωτισμός της διαδρομής για την ασφάλεια της περιοχής κατά τη νύχτα

Το ενδιαφέρον ουσιαστικά επικεντρώνεται στα εξής στοιχεία: Αναψυχή - Εκπαίδευση -Αθλητισμός. Η τελική εικόνα του χώρου αποσκοπεί στο να γίνει ελκυστικός, προσβάσιμος, ασφαλής και να αξιοποιηθεί έτσι ώστε να συνεισφέρει στη βελτίωση της εικόνας της περιοχής. Οι επεμβάσεις που προτείνονται είναι όσο πιο διακριτικές γίνεται, χωρίς να περιλαμβάνουν κατασκευές κτιρίων (πέρα από την εφελκυόμενη κατασκευή του θερινού κινηματογράφου και τις κατασκευές στεγάστρων κατά μήκος της διαδρομής, που όμως δεν επιφορτίζουν οπτικά την περιοχή). Οι διαδρομές σε πολλά σημεία είναι μεταλλικές κατασκευές με προσθήκη ξύλου, δίνοντας την αίσθηση της αιώρησης και του ελαφρού. Η δευτερεύουσα ανισόπεδη διαδρομή καθώς και τα στέγαστρα αναδεικνύουν την πρόθεση του σχεδιασμού για μίμηση των κυματισμών της θάλασσας. Το σκυρόδεμα χρησιμοποιείται μόνο όπου είναι απαραίτητο. Γίνεται και μια προσπάθεια καλλωπισμού των πεζοδρομίων της οδού Θ.Σοφούλη (με ταυτόχρονη διαμόρφωση χώρων στάθμευσης πλευρικά του δρόμου), παρόλο αυτό που είναι εκτός μελέτης, για να τονιστεί η συνέχεια του χώρου και της προσπάθειας.

Σημείωση: Από το ισχύον Γ.Π.Σ. (Αρ. Α. 49787/2419 / ΦΕΚ 1019Δ/14 ΟΚΤ. 87), αλλά και από την υπό κύρωση πρόταση Αναθεώρησης του, η όλη περιοχή προβλέπεται ως περιοχή ανάπλασης με ειδική μελέτη. Ειδικότερα η πρόταση αναθεώρησης ορίζει σαφώς και τις χρήσεις κάθε Οικοδομικού Τετραγώνου της περιοχής στο χάρτη των προτεινομένων χρήσεων γης. Με την 3/19/22.12.1997 απόφαση της Ε.Ε. του Ο.Ρ.Θ.Ε., που εκδόθηκε κατά την εξέταση των προτάσεων τροποποίησης του Γ.Π.Σ. του Δ. Καλαμαριάς, ορίζονται λεπτομερέστερα οι βασικοί όροι δόμησης και οι χρήσεις του χώρου εμπορικών εγκαταστάσεων ναυτιλιακού χαρακτήρα στην περιοχή κατά μήκος της οδού Σοφούλη και προς την πλευρά της θάλασσας .

4. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

4.1  Κεντρική Ιδέα

Καθώς μια ευθύγραμμη διαδρομή αποδείχθηκε ως η ευδοκιμώτερη λύση, η ανάγκη δημιουργίας μιας δευτερεύουσας διαδρομής προέκυψε για να καλύψει τις προσδοκίες του σχεδιασμού, που είναι η διαμόρφωση μιας όχι συνηθισμένης διαδρομής. Η δευτερεύουσα αυτή διαδρομή είναι ανισόπεδη και ανταποκρίνεται στην ανάδειξη της αντίθεσης ανάμεσα στο καθημερινό και το συνηθισμένο, την πεπατημένη λύση και τη μυστηριώδη, και της εναλλαγής ανάμεσα στο κτισμένο και το άκτιστο, το φυσικό και το τεχνητό, το σκοτεινό και το φωτεινό, το επίπεδο και το ανισόπεδο, το άμεσο και το έμμεσο. Οι δύο αυτές διαδρομές ενσαρκώνουν την αντικειμενική πραγματικότητα, όπου συνυπάρχουν έννοιες αντίθετες συμπληρώνοντας η μία την άλλη, όπως τα αντιθετικά ζεύγη στη φύση - δράση-αντίδραση -, έννοιες που συνυπάρχουν για να διατηρούνται οι ισορροπίες και η αρμονία. Επομένως, η ιδέα δεν περιορίζεται σε μια από τις δύο λύσεις αλλά στη συνύπαρξη και των δύο, ισορροπία των αντιθέσεων (πολική αντίθεση και ισορροπία των αντιθέσεων αποτελεί τη βασική αρχή του σχεδιασμού).

4.2  Στοιχεία Σύνθεσης

Τα στοιχεία σύνθεσης στη ζώνη μελέτης είναι τα ακόλουθα:

•       κύριος πεζόδρομος, σε ευθύγραμμη ανάπτυξη, ακολουθώντας την ακτογραμμή

•       ποδηλατόδρομος, παράλληλα με τη βασική διαδρομή

•       δευτερεύουσα διαδρομή, σε καμπύλη ανάπτυξη και ανισόπεδη, που εξελίσσεται ανάμεσα στα κτίρια

•       ζώνη φύτευσης παράλληλα στην κύρια διαδρομή

•       φύτευση στους ελεύθερους χώρους

•       κατασκευή προβλήτας στην περιοχή του Ποσειδωνίου, όπου και μεταφέρεται ο Ναυτικός Όμιλος, ώστε να βρίσκεται σε θέση παραπλεύρως των αθλητικών εγκαταστάσεων

•       δημιουργία πλατφόρμας για την προσέγγιση του υγρού στοιχείου

•       διαμόρφωση αλέας μπροστά από τη Ναυτική Διοίκηση Βορείου Ελλάδος, σε χαμηλότερο επίπεδο, για τη συνέχεια της διαδρομής και ταυτόχρονη διατήρηση της ιδιωτικότητας της Βάσης Εκπαίδευσης

•       διαμόρφωση γέφυρας, που οδηγεί στο στρατόπεδο Κόδρα

•       χωροθέτηση πάρκων και ανάπτυξη της ενότητάς τους

•       δημιουργία στάσεων κατά μήκος της διαδρομής με πέτρινα καθίσματα

•       κατασκευή στεγάστρων, με μορφή που μιμείται τους κυματισμούς της θάλασσας, για το σκιασμό περιοχών κατά μήκος της διαδρομής

•       χωροθέτηση θέσεων στάθμευσης

•       ελαφρά εφελκυόμενη κατασκευή θερινού κινηματογράφου

•      διαμόρφωση αθλητικών εγκαταστάσεων στην περιοχή του σημερινού Ναυτικού Ομίλου (γήπεδα μίνι γκολφ, μπάσκετ, τέννις, βόλλεϋ) σε άμεση σχέση με το Σχολικό Συγκρότημα (2^ο Λύκειο Καλαμαριάς)

•      προσπελασιμότητα από και προς την παραλία με συνέχεια των πεζοδρομίων

4.3  Προτεινόμενες Χρήσεις

Οι χρήσεις που προτείνονται στην περιοχή είναι οι ακόλουθες:

•       αθλητισμός

•       εκπαίδευση

•       αναψυχή - ψυχαγωγία

•       κατοικία (διατήρηση)

•       περιαστικό πράσινο

•       στάθμευση

Διατηρούνται οι υπάρχουσες κατοικίες με ταυτόχρονη παρεμπόδιση (όσο είναι εφικτό) της περαιτέρω δόμησης, διατηρείται το παλιό εργοστάσιο κονσερβοποιίας με τη σημερινή του χρήση ως κέντρο διασκέδασης, διατηρούνται οι εγκαταστάσεις του 2^ου Λυκείου Καλαμαριάς, οι εγκαταστάσεις του μίνι γκολφ, διατηρείται η Ναυτική Διοίκηση Βορείου Ελλάδος. Ο Ναυτικός Όμιλος διατηρείται ως χρήση, αλλά μεταφέρεται σε περιοχή παραπλεύρως των αθλητικών εγκαταστάσεων του Ποσειδωνίου. Στη σημερινή θέση του Ναυτικού Ομίλου προτείνεται η διαμόρφωση αθλητικών εγκαταστάσεων, δίπλα στις εγκαταστάσεις του Λυκείου. Προτείνεται η δημιουργία θερινού κινηματογράφου, πάρκων και παιδικών χαρών και, τέλος, προτείνεται η αλλαγή χρήσης του Κυβερνείου σε πολιτιστικό κέντρο - μουσείο προσφυγικού ελληνισμού.

4.4  Περιορισμός Δόμησης

Προτείνονται κάποια μέτρα ώστε να η επιτρεπόμενη δόμηση στην περιοχή να περιοριστεί στο ελάχιστο δυνατό, χωρίς ο Δήμος να επιβαρυνθεί με μεγάλες αποζημιώσεις λόγω ρυμοτομίας και απαλλοτριώσεων. Στις περιοχές, όπου δεν υπάρχουν κτίσματα, ο συντελεστής δόμησης περιορίζεται σε 0,2 και το μέγιστο ύψος των κτιρίων είναι τα 4,5m. Στην περιοχή του Ναυτικού Ομίλου η δόμηση περιορίζεται από την οικοδομική γραμμή στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις με δικαίωμα μικρών επεκτάσεων και συντελεστή δόμησης 0,2 και ύψος έως και 7,5m. Στο χώρο των αθλητικών εγκαταστάσεων η δόμηση ορίζεται με συντελεστή 0,1, ύψος έως 4,5m, ενώ στο χώρο του Σχολείου ο συντελεστής είναι 0,6.

4.5  Κυκλοφορία - Προσπέλαση

Γίνεται προσπάθεια ρύθμισης της κυκλοφορίας του βασικού άξονα της περιοχής, που είναι η οδός Θ.Σοφούλη. Χωροθετούνται θέσεις στάθμευσης εκατέρωθεν του δρόμου με κατάλληλη διευθέτηση του πεζοδρομίου και δημιουργία ορίων βλάστησης (ζαρντινιέρες). Όπως έχει αναφερθεί, πεζοδρομείται η διαδρομή κατά μήκος της ακτής (και σε κάποια απόσταση από αυτήν - όπου αυτό είναι εφικτό). Η προσπέλαση στη διαδρομή αυτή προβλέπεται με κάθετους πεζοδρόμους σε διάφορες θέσεις αλλά και ταυτόχρονη χωροθέτηση θέσεων στάθμευσης για την προσέγγιση με όχημα. Έχουν προβλεφθεί θέσεις στάθμευσης αποκλειστικά για τους κατοίκους αλλά και για τους επισκέπτες (βρόγχοι εισόδου - εξόδου από Σοφούλη, υπόγειος χώρος στάθμευσης κάτω από το βιομηχανικό κτίριο (κέντρο «Shark») - δημόσιας χρήσης καθορισμένες θέσεις στάθμευσης και ιδιωτικοί χώροι. Οι δρόμοι από την οδό Σοφούλη και προς τη θάλασσα χρησιμεύουν πλέον ως προσπελάσεις και χώροι στάθμευσης.

4.6  Προστασία του Περιβάλλοντος και του Αρχαιολογικού Χώρου

Το περιβάλλον στην περιοχή μελέτης με τα σημερινά δεδομένα χαρακτηρίζεται ως υποβαθμισμένο. Η υποβάθμιση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τη σημασία της θέσης της περιοχής για το Δήμο. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητος αρχικά ο καθαρισμός των υδάτων της περιοχής, και στη συνέχεια η αξιοποίηση της με τη δημιουργία προσπελάσεων κατά μήκος της παραλίας καθώς και από το δρόμο προς αυτήν (και αντίθετα). Επίσης, η σωστή διευθέτηση των ορίων και η φύλαξη της περιοχής θα συντελέσουν στη διατήρηση της ποιότητας, που θα επιτευχθεί με τη βελτίωση και ανάπλασή της. Με την εξασφάλιση της προσπέλασης εξασφαλίζεται ταυτόχρονα και η δυνατότητα φύλαξης και καθαρισμού της περιοχής. Η δημιουργία ανοιγμάτων συμβάλλει στη διέξοδο των ανέμων και των ρύπων της οδού Σοφούλη. Διατηρείται η αμμουδιά (με εξαίρεση ορισμένα σημεία όπου όμως προτείνονται κατασκευές ελαφρές) και προστατεύεται ο αρχαιολογικός χώρος (Βυζαντινός λιμένας Κελαριών - περιοχή Ναυτικού Ομίλου).

4.7 Εμπλουτισμός Βλάστησης - Δημιουργία Μικροκλίματος

Ο εμπλουτισμός της βλάστησης - η οποία είναι μηδαμινή στην περιοχή - αποσκοπεί στα ακόλουθα:

■     εμπλουτισμός του αέρα με οξυγόνο

■     σύνδεση  εξωτερικών ελεύθερων επιφανειών,  συσχετισμός  κτιρίων  με το περιβάλλον και μεταξύ τους

■     καθορισμός ορίων

■     παροχή ιδιωτικότητας, οπτικού ορίου

■     φιλτράρισμα αέρα από την πλευρά του δρόμου αλλά και από την πλευρά της θάλασσας - μείωση εντάσεων των αέριων μαζών, προστασία από ρύπους, σκόνη

■     προστασία από δυνατή ηλιοφάνεια

■     φιλτράρισμα από θορύβους

■     οπτικό φίλτρο (θέαση από θάλασσα δεν διαθέτει μόνιμο τοπίο τσιμέντου)

■     καθοδήγηση πορείας πεζών

■     οπτική καθοδήγηση ή παρεμπόδιση του βλέμματος

■     οπτική αντίθεση με κτίρια, πεζοδρόμια, νερό

■     οπτικός εμπλουτισμός (χρώματα φυτών και κίνηση ανάλογα με τη φορά του ανέμου δίνουν ζωντάνια στην περιοχή)

Προτείνεται η χρήση φυλλοβόλων και αειθαλών δέντρων. Τα φυλλοβόλα δέντρα προτείνονται σε σημεία, όπου ο ήλιος είναι επιθυμητός σε περιόδους χαμηλής θερμοκρασίας. Ενώ τα αειθαλή είναι απαραίτητα για λόγους οπτικούς και αισθητικούς.

4.8 Σχέδια

5. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Δημητριάδης, Ε.Π., Κουσιδώνης, Χ.Θ., Λαγόπουλος, Α.Φ. (2002) Επανασχεδιασμός  υποβαθμισμένων  και  κατεστραμμένων  περιοχών  της  Ευρώπης.   Θεσσαλονίκη,University Studio Press. 
• Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων - Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας Α. Ε. (2004) Η αισθητική των πόλεων και η πολιτική των παρεμβάσεων -Πρακτικά Επιστημονικού Συνέδριου. Αθήνα, ΕΑΧΑ. 
• Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.- επιμέλεια Παπαδόπουλος, Λ.(2001) Μετασχηματισμοί του Αστικού Τοπίου.Θεσσαλονίκη, εκδόσεις Λιβάνη. 
• Ανανιάδου - Τζημοπούλου, Μ. (1993) Αρχιτεκτονική Τοπίου Αστικών Υπαίθριων Χώρων: η προκήρυξη της Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη, Α.Π.Θ. 
• Συμπόσιο Σκοπέλου (1987) Χώρος και Ιστορία: αστικός, αρχιτεκτονικός και περιφερειακός χώρος - πρακτικά Συμποσίου. Θεσσαλονίκη, Α.Π.Θ. 
• Αραβαντινός, Α. (1997) Πολεοδομικός Σχεδιασμός - Για μια Βιώσιμη Ανάπτυξη του Αστικού Χώρου. Αθήνα, εκδόσεις Συμμετρία. 
• Πρόγραμμα Ηρακλής (1997) Δέκα Σχέδια για την Ελληνική Πόλη. Αθήνα, ΑΓΕΤ «Ηρακλής».
• Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης - Θεσσαλονίκη (1997) Μετασχηματίζοντας την Πόλη - Διεθνείς Διαγωνισμοί Αστικού Σχεδιασμού για τη Θεσσαλονίκη. Θεσσαλονίκη, Papadakis publisher.
• Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Δήμου Καλαμαριάς
• Τσινίκας, Ν. (1993) Αρχιτεκτονική Τεχνολογία. Θεσσαλονίκη, University Studio Press. 
• Τσινίκας, Ν. (2001) Αρχιτεκτονική Ενάντια στη Βαρύτητα. Θεσσαλονίκη, University Studio Press.
• Τζώνος, Π. (1985) Ηλιασμός. Θεσσαλονίκη, Α.Π.Θ.
• Θωμόπουλος,  Κ.  (1990) Σημειώσεις Μεταλλικών Κατασκευών - Ευροκώδικας 3.Θεσσαλονίκη, Α.Π.Θ. 
• Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια (1990) Φυτολογία. Αθήνα, εκδοτική Αθηνών. 
• Loidl, H.W., Bernard, S. (1969) Opening Spaces: design as landscape architecture.Boston, Birkhauser Publishers for Architecture. 
• Weilacher, Ud. (1996) Between landscape architecture and land art. Boston, Birkhauser. 
• Martorell Codina, J.M. (1992) The Olympic Village, Barcelona '92: architecture, parks,leisure port. Barcelona,G.Gilli. 
• Meyer, Hom. (1999) City and Port: urban planning as a cultural venture in London,Barcelona,N.York and Rotterdam: changing relations between public urban space and large scale infrastructure. Utrecht, International Books. 
• Marlowe, Ol.C. (1977) Outdoor Design - A Handbook for the Architect and Planner.London, Crosby Lockwood Staples. 
• The Architects' Journal Technical Section (1972) Handbook of Urban Landscape. London,The Architectural Pess. 
• Bell, S. (1993) Elements of Visual Design in the Landscape. London, E&FN SPON. 
• Neufert (1992) Οικοδομική και Αρχιτεκτονική Σύνθεση. Αθήνα, Μ.Γκιούρδας. 
• De Chiara, J., Koppelman, L. (1975) Urban Planning and Design Criteria. London, VNR Company.
• Quinn, Al. (1961) Design and Construction of Ports and Marine Structures. USA, McGraw-Hill Book Company. 
• Chilton, J. (2000) Space Grid Structures. Oxford, Architectural Press. 
• Littlewood, M. (1997) Landscape Detailing - Structures. Oxford, Architectural Press.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

(1) Η μελέτη αυτή αποτελεί Διπλωματική εργασία που έγινε στα πλαίσια του κύκλου προπτυχιακών σπουδών.