Πως η Βαρκελώνη δουλεύει το όραμα της έξυπνης πόλης

Στον κυβερνητικό ιστότοπο της Μεγάλης Βρετανίας www.gov.uk δημοσιεύθηκε η έρευνα BIS RESEARCH PAPER NO. 135 με τίτλο "Global Innovators:International Case Studies on Smart Cities".

Σε αυτήν αναλύονται παραδείγματα πόλεων από όλο τον κόσμο που έχουν υιοθετήσει το όραμα της έξυπνης πόλης και το δουλεύουν επιτυχημένα.

Όπως όλοι γνωρίζουμε η Βαρκελώνη είναι μια από αυτές, πρόσφατα δε ανακηρύχθηκε από την ΕΕ ως πρωτεύουσα καινοτομίας στην Ευρώπη.Όπως σας είχα ενημερώσει σε παλαιότερη δημοσίευση είχα επισκεφθεί την Βαρκελώνη, συναντήθηκα με την διευθυντική ομάδα του τομέα πληροφορικής της πόλης  και είχα ευγενική ξενάγηση στις ψηφιακές  εφαρμογές του Δήμου  στην περιοχή 22@ .Στη συνάντηση αυτή αποδέχτηκαν την πρόταση να παρουσιάσουν τις δράσεις του Δήμου Βαρκελώνης  στο συνέδριο της ΚΕΔΕ που πραγματοποιήθηκε στη Λάρισα στις 23-24 Ιανουαρίου 2014.

Δημοσιεύουμε σήμερα σε μετάφραση την παρουσίαση των δραστηριοτήτων της Βαρκελώνης όπως παρουσιάζεται στην ερευνητική δουλειά του parer 135.

Την μετάφραση επιμελήθηκαν η Κάλλια Κυπράκη και η Αθηνά Παναγοπούλου.

Η Βαρκελώνη έχει πολλά προγράμματα έξυπνων πόλεων διασκορπισμένα σε διάφορα τμήματα σε ολόκληρη την πόλη. Είναι επί του παρόντος, στη φάση συγκέντρωσης αυτών των σχεδίων, καθώς και στη διαμόρφωση μιας παγκόσμιας προοπτικής, για να ενωθούν κάτω από μια ενιαία στρατηγική. Η περιοχή 22@ της Βαρκελώνης είναι ένα κομβικό σημείο για την οικονομική ανάπτυξη και την καινοτομία, και χρησιμοποιείται από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ως πεδίο δοκιμών για να νέες τεχνολογίες.

Η Βαρκελώνη κατανοεί τη σημασία και το ρόλο της κάθετης και οριζόντιας εργασίας, και το έχει εκφράσει τόσο στην οργανωτική της δομή όσο και στα έργα που έχει αναλάβει. Η συνεργασία με άλλες πόλεις είναι μια σημαντική προτεραιότητα για την ανάπτυξη ιδεών και δικτύων, τα οποία διευκολύνονται μέσω του προγράμματος   City Protocol.

Ο πληθυσμός της Βαρκελώνης είναι 1,6 εκατ. ευρώ, ενώ το 2011 είχε ποσοστό ανεργίας 17,2%. «Από οικονομική άποψη, η Βαρκελώνη παραμένει πολύ πιο μπροστά από άλλες ισπανικές πόλεις και από μερικά από τα σημαντικότερα οικονομικά κέντρα σε όλο τον κόσμο. Αυτό αποδεικνύεται στα στατιστικά στοιχεία του ΑΕΠ της, όταν η πόλη κατατάσσεται 4η στην ΕΕ και 35η σε παγκόσμιο επίπεδο. "Το επίπεδο της επιχειρηματικότητας στη Βαρκελώνη είναι το υψηλότερο στην Ισπανία.

Η Βαρκελώνη είναι μια εξαιρετικά πυκνοκατοικημένη πόλη, και αυτό προσφέρει ένα πλεονέκτημα για τη βιωσιμότητα. Ωστόσο, αυτό οδηγεί σε σοβαρές προκλήσεις όπως την ηχορύπανση, την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τη ρύπανση.  Ο τουρισμός είναι μία από τις βασικές βιομηχανίες στη Βαρκελώνη, παράλληλα με τις υπηρεσίες πληροφόρησης, των μέσων ενημέρωσης και της μόδας. Η εκπαίδευση είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες του οράματος του Δημάρχου Xavier Trias για την Βαρκελώνη.

Εισαγωγή

Το κίνημα των έξυπνων πόλεων στη Βαρκελώνη αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, και έχει εξελιχθεί από προηγούμενα κινήματα όπως αυτό των «ψηφιακών πόλεων» πριν από δέκα χρόνια. Η Julia Lopez Ventura, Στρατηγικός Σύμβουλος της TIC iSmart City του Δημοτικού Συμβουλίου της Βαρκελώνης, εξηγεί ότι το κίνημα της έξυπνης πόλης είναι ένα νέο χρήσιμο βήμα για αυτούς:

“Από τη δική μας σκοπιά αυτή είναι μια καλή ευκαιρία να πούμε τι κάνουμε χάρη στις ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών) δημιουργώντας μια παγκόσμια στρατηγική σε αντίθεση με απομονωμένες στρατηγικές σε ανεξάρτητους τομείς.  Στο παρελθόν εμείς, όπως και πολλές άλλες πόλεις, χρησιμοποιήσαμε τις ΤΠΕ για την αύξηση της ευημερίας και την προώθηση της οικονομικής προόδου, κάτι το οποίο δεν είναι καινούριο. 

Αλλά το κίνημα της έξυπνης πόλης έχει μια ιδιαιτερότητα: δεν αγωνίζονται μόνο οι πόλεις προς την κατεύθυνση αυτού του οράματος, αλλά και οι επιχειρήσεις μαζί με την ακαδημαϊκή κοινότητα. Για μας είναι σημαντικό, διότι υπάρχουν πολλά πράγματα που συμβαίνουν την ίδια στιγμή και ίσως γιατί η τεχνολογία είναι αρκετά ώριμη για να βοηθήσει τις πόλεις τώρα, κάτι που δε γινόταν στο παρελθόν."

Μια άλλη βασική αλλαγή είναι ότι το κίνημα της έξυπνης πόλης είναι ένας μηχανισμός για να χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ στρατηγικά ως καταλύτες για τις πόλεις ώστε να επιτύχουν τους στόχους τους. 

Για τη Βαρκελώνη, η έξυπνη πόλη είναι ένα μέσο και όχι ένας αυτοσκοπός. Η κ. Lopez Ventura εξηγεί ότι "αυτή είναι η κύρια διαφορά με τις προηγούμενες κινήσεις, ότι η τεχνολογία είναι ένας καταλύτης για τα έργα." Αυτή η φιλοσοφία αντικατοπτρίζεται σαφώς στη στρατηγική τους, όπου η τεχνολογία θεωρείται ως καταλύτης για:

• Αποτελεσματική και βιώσιμη αστική κινητικότητα

• Περιβαλλοντική βιωσιμότητα

• Φιλικότητα προς την επιχειρηματικότητα και προσέλκυση κεφαλαίων

• Ένταξη και κοινωνική συνοχή

• Επικοινωνία και εγγύτητα με τους ανθρώπους

• Γνώση, δημιουργικότητα και καινοτομία

• Διαφάνεια και δημοκρατική κουλτούρα

• Η καθολική πρόσβαση στον πολιτισμό, την παιδεία και την υγεία.

Στη Βαρκελώνη, το κίνημα της έξυπνης πόλης ξεκίνησε στον τομέα της ενέργειας, αλλά τώρα εξαπλώνεται σε όλους τους τομείς. Η πόλη πιστεύει ότι η επένδυση αυτή θα δημιουργήσει μια βιώσιμη πόλη, και επίσης θα λειτουργήσει στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών, την κινητικότητα, καθώς και σε άλλους τομείς. Η πόλη το περιγράφει σαν μια “εγκάρσια προσέγγιση”.

Οι αξιωματούχοι της πόλης της Βαρκελώνης κατανοούν την πόλη ως κάτι δυναμικό και κάτι που αλλάζει. Ένα δίκτυο των δικτύων, όπως απεικονίζεται στο εννοιολογικό μοντέλο τους για την έξυπνη πόλη της Βαρκελώνης, η οποία αναλύεται σε τρία στρώματα: Άνθρωποι / Πληροφορίες / Δομή Πόλης.

Προγράμματα Smart City στη Βαρκελώνη

Υπάρχουν πάνω από εκατό προγράμματα που θεωρούνται μέρος των έργων των έξυπνων πόλεων που λειτουργούν στη Βαρκελώνη, και ο αριθμός αυτός αυξάνεται. Ωστόσο, σήμερα υπάρχουν δεκατρία προγράμματα που η πόλη θεωρεί σήμερα ως ένα βασικό μέρος της Smart City PMO.

Εγκάρσια Προγράμματα:

Νέο Τηλεπικοινωνιακό Δίκτυο - Ενοποίηση των διαφόρων δικτύων οπτικών ινών, ενίσχυση του Wi-Fi δικτύου, μείωση των κοστών λειτουργίας και συντήρησης, υιοθέτηση νέων επιχειρηματικών μοντέλων.

Αστική Πλατφόρμα - Πλατφόρμα αισθητήρων της Βαρκελώνης, λειτουργικό σύστημα της πόλης και εφαρμογές κινητών συσκευών και υπηρεσίες.

Έξυπνα δεδομένα - Ανοιχτά δεδομένα, μέτρηση των δεικτών της πόλης, και ένας κεντρικός χώρος διαχείρισης κρίσεων για τη λήψη αποφάσεων και για τον έλεγχο.

Κάθετα Προγράμματα:

Σχέδιο Διεύθυνσης Φωτισμού - Ένα στρατηγικό σχέδιο για το φωτισμό στη Βαρκελώνη.

Αυτόνομη νησίδα - Δημιουργία μιας ενεργειακά αυτόνομης νησίδας, για τη βελτίωση των πρακτικών που σχετίζονται με την κατανάλωση και την παραγωγή ενέργειας.

Ηλεκτρικά Οχήματα - Ανάπτυξη της ηλεκτρο-κινητικότητας στα επόμενα χρόνια, βραχυπρόθεσμα (δύο έτη) και μεσοπρόθεσμα (πέντε έτη) στη Βαρκελώνη.

Τηλεδιαχείριση Άρδευσης - Σύστημα απομακρυσμένης διαχείρισης για τον κεντρικό έλεγχο της αυτοματοποιημένης υποδομής άρδευσης, προκειμένου να ελέγχονται η διάρκεια και η συχνότητα της άρδευσης σε κάθε περιοχή.

Ορθογώνιο Δίκτυο λεωφορείων ή Σχέδιο Διεύθυνσης Κινητικότητας - Ορθογώνια σχεδίαση του δικτύου των λεωφορείων στη Βαρκελώνη για τη βελτίωση της αστικής κινητικότητας.

Αστική Μεταμόρφωση - Στο πλαίσιο της αναδιαμόρφωσης των κεντρικών δρόμων της Βαρκελώνης, θα αναπτυχθεί μια σειρά από έργα έξυπνης πόλης και τηλεπικοινωνιακά έργα.

Συμβιβασμός του Πολίτη για τη βιωσιμότητα 2012-2022 - οδικός χάρτης για την επίτευξη μιας πιο ισότιμης, ευημερούσας και αυτάρκους Βαρκελώνης.

City Protocol

Είναι σημαντικό για τη Βαρκελώνη να μοιραστεί τις εμπειρίες της στην ανάπτυξη έργων έξυπνων πόλεων με άλλες πόλεις σε όλο τον κόσμο, την ακαδημαϊκή κοινότητα και τη βιομηχανία. Βλέπουν τον διάλογο ως κεντρικό σημείο στη διάδοση της μάθησης και τη μεγιστοποίηση του οφέλους και της αξίας της εργασίας τους. Το city protocol  είναι ένας χώρος συζήτησης για να μιλήσουμε για τις πόλεις σε διάφορους τομείς.

Έχουν αρχίσει να συζητούν την ταξινόμηση της πόλης. Η ιδέα πίσω από αυτό είναι ότι οι πόλεις μπορεί να είναι διαφορετικές, μπορεί να έχουν τους δικούς τους πολιτισμούς και κουλτούρες, αλλά έχουν κάτι κοινό. 

Η κ. Lopez Ventura εξηγεί,

"Εμείς (οι πόλεις) όλοι πρέπει να έχουμε λύσεις για την κινητικότητα, το περιβάλλον, την ενέργεια, και για το νερό. Έχουμε κάτι κοινό. Η ιδέα του Πρωτοκόλλου της Πόλης είναι να μελετηθούν τα κοινά προβλήματα. "

Ο Vicente Guallart, ο Επικεφαλής αρχιτέκτονας του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης της Βαρκελώνης και ο Διευθυντής του νέου Τμήματος Αστικού Φυσικού Περιβάλλοντος προσθέτει σε αυτό, λέγοντας:

“Στον 21ο αιώνα, τα κοινά μας σημεία είναι ότι οι άνθρωποι αποτελούν τις πόλεις στις οποίες ζούμε και εργαζόμαστε, στις οποίες η πραγματική οικονομία παράγεται. Ως εκ τούτου, Το Πρωτόκολλο της Πόλης θα είναι μια παγκόσμια, ανοικτή πλατφόρμα, ολοκληρωμένη και προοδευτική, όπου οι πόλεις θα μοιράζονται τις γνώσεις, τα έργα και τις πολιτικές, θα καθορίζουν τους δείκτες και τα κοινά συστήματα αξιολόγησης και να προωθούν τη μετατροπή των πόλεών μας με βάση τις οικολογικές αρχές και τη συλλογική πρόοδο.” 

Ανοιχτά Δεδομένα

Η Βαρκελώνη έχει μια ανοικτή πύλη δεδομένων, OpenData BCN, η οποία ανοίγει τα δεδομένα της πόλης για το κοινό και έχει τρεις σαφείς στόχους:

1. Να αυξήσει τη διαφάνεια του Δημοτικού Συμβουλίου

2. Να ανοίξει την πρόσβαση στα δεδομένα σε όλους

3. Να προωθήσει την καινοτομία και τον οικονομικό ιστό

Εφαρμογή έξυπνων έργων πόλης

Συνεργασίες

Η συνεργασία με μια ποικιλία  εταίρων είναι κεντρικής σημασίας για την προσέγγιση της έξυπνης πόλης της Βαρκελώνης. Συνεργασίες εμπίπτουν σε τρεις κατηγορίες:  συνεργασία του ιδιωτικού τομέα, ερευνητικά κέντρα, και άλλες πόλεις.

Συνεργασία του Ιδιωτικού Τομέα

Telefσnica, Abertis - η Telefσnica και η Abertis οι οποίες υπέγραψαν συμφωνίες με το Δημοτικό Συμβούλιο, εργάζονται μαζί για να καθορίσουν πιλοτικά προγράμματα, με κύριο στόχο να συνεργαστούν στη διαδικασία της ενσωμάτωσης των δημοτικών δικτύων, καθώς και στην ανάπτυξη μιας πλατφόρμας ανίχνευσης (BSP). Επιπλέον, η Telefónica δουλεύει  με το έργο TAP & GO

Indra - η Indra συνεργάζεται με το Δημοτικό Συμβούλιο για να θεσπίσει μια συμφωνία συνεργασίας για την ανάπτυξη ενός σχεδίου στο πλαίσιο Arrowhead του Ευρωπαϊκού προγράμματος ARTEMIS "Pilot Innovation" το 2012, στους τομείς της ενέργειας και της κινητικότητας, για, επί του παρόντος, απροσδιόριστα πιλοτικά έργα .

IBM - Η πόλη υπέγραψε ένα μνημόνιο συμφωνίας με την IBM για την έρευνα και την ανάπτυξη ενός λειτουργικού συστήματος πόλεως και τη μελλοντική εφαρμογή του σε άλλες πόλεις σε όλο τον κόσμο.

Endesa - Παρουσιάστηκε ένα ευρωπαϊκό έργο FP7 για τις έξυπνες πόλεις και το έξυπνο δίκτυο, σε συνεργασία με το Τορίνο της Ιταλίας. Αυτό ήταν ένα έργο ενεργειακής απόδοσης διαιρούμενο σε τρεις άξονες:

• Επέκταση του δικτύου έξυπνου πλέγματος (smart grid) για τη διανομή ηλεκτρισμού.

• Επέκταση δικτύου της θέρμανσης και της ψύξης στην πόλη.

• Αποκατάσταση κτιρίων για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης.

Ros Roca – Μία από κοινού αίτηση για ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την έξυπνη αυτοματοποιημένη συλλογή των αστικών αποβλήτων.

Συνεργασία Καταλανικά Ερευνητικά Κέντρα

Συνεργασία με Καταλανικά ερευνητικά κέντρα για έργα RDI στην Ευρώπη για να προωθηθεί , μαζί με την "Generalitat" της Καταλονίας, η δημιουργία ενός συμπλέγματος έξυπνων πόλεων για να συνεργαστούν οι εταιρείες της Βαρκελώνης και τις Καταλονίας. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Bdigital (CITCLOPS, Wat ERP)

• IREC (μικροδίκτυα και ηλεκτρικά οχήματα, φωτισμός, Δομικά (NZEB) και  βιομηχανία)

• Barcelona Design Innovation Cluster/ Barcelona Centre de Disseny (Initiative DIPOLIS)

• I2cat – (SENSORDROID/ Urbiotic transfer)

Συνεργασία με άλλα δημοτικά συμβούλια και όργανα

Οι συνεργασίες με άλλες πόλεις περιλαμβάνουν:

• Δημοτικό Συμβούλιο του Δουβλίνου

• Μητροπολιτική κυβέρνηση της Σεούλ

• Ajunctament de SantCugat

Περιοχή επίδειξης

Η Βαρκελώνη γίνεται όλο και περισσότερο ένας παγκόσμιος ηγέτης στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος στο οποίο οι εταιρείες μπορούν να δοκιμάσουν νέες ιδέες και τεχνολογίες μέσα στον αστικό χώρο. Ο Δήμαρχος Xavier Trias εξηγεί:

" Η Βαρκελώνη γίνεται ένα πραγματικό αστικό Εργαστήριο όπου είναι δυνατόν να αναπτυχθούν, να δοκιμαστούν και να εφαρμοστούν οι  πιο προηγμένες λύσεις στην ηλεκτρική κινητικότητα, στην  έξυπνη αστική ανάπτυξη και στην ενεργειακή αυτονομία, για παράδειγμα. Δημιουργώντας έναν νέο τρόπο σχεδίασης της πόλης του μέλλοντος, ο οποίος μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλές άλλες πόλεις σε όλο τον κόσμο, με τη σφραγίδα "Brand Βαρκελώνη"  ".

Στο πλαίσιο αυτό, η πόλη έχει επενδύσει στο 22@ Barcelona, ένα έργο αστικής ανάπλασης που προσφέρει μοντέρνους χώρους για τη στρατηγική συγκέντρωση  εντατικών δραστηριοτήτων που βασίζονται στη γνώση. "Αυτή η πρωτοβουλία είναι ένα νέο μοντέλο για την ανάπτυξη της πόλης, παρέχοντας μια απάντηση στις προκλήσεις που θέτει η κοινωνία της γνώσης."

Ορισμένες τεχνολογίες και τα έργα που υλοποιούνται σε 22 @ Barcelona περιλαμβάνουν:

• Σύστημα  υπηρεσιών υπόγειων στοών: Διασυνδέοντας τα οικοδομικά τετράγωνα και επιτρέποντας τα δίκτυα υπηρεσιών να επισκευαστούν ή να βελτιωθούν, χωρίς την ανάγκη εκσκαφής στους δρόμους.

• Νέα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα οπτικών ινών, με ένα σκοτεινό δίκτυο οπτικών ινών: Επιτρέπει στις  εταιρείες να συμβάλλουν σε οποιουσδήποτε φορείς παροχής υπηρεσιών και να δημιουργήσει άμεσες συνδέσεις μεταξύ των διαφόρων τμημάτων της περιοχής.

• Νέο σύστημα κεντρικού ελέγχου αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής: Αφορά την εξοικονόμηση τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και σε εκπομπές CO2

• Επιλεκτικό πνευματικό δίκτυο αποκομιδής απορριμμάτων: Διαφοροποιεί των οργανικών και των μη οργανικών αποβλήτων και το χαρτί.

• Νέο ηλεκτρικό δίκτυο: Εγγυάται την ποιότητα του ηλεκτρικού ρεύματος, πιο αποτελεσματικό φυσικό αέριο και υπηρεσίες νερού.

• 22 @ Urban Lab: Οι στόχοι του Urban Lab είναι να χρησιμοποιούν την πόλη ως ένα εργαστήριο για τη δοκιμή νέων λύσεων και υπηρεσιών, τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά και την προώθηση της ανταγωνιστικότητας.

• Τα πιλοτικά έργα για λογαριασμό του έργου 22 @ Urban Lab: Βελτίωση της διαχείρισης των πόρων και της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος της γειτονιάς.

Η Βαρκελώνη δημιούργησε επίσης το Smart City Campus, που βρίσκεται στη συνοικία 22@ της καινοτομίας. Για την περαιτέρω ενίσχυση της στρατηγικής της πόλης και της καινοτομίας σε αστικό περιβάλλον, η Βαρκελώνη θέλει να προσφέρει στην πόλη ένα πεδίο δοκιμών και μία «βιτρίνα» για τις επιχειρήσεις να αναπτύξουν και πιλοτικές δοκιμές.

Το Smart City Campus θα αναπτύξει ένα σύμπλεγμα των εταιρειών «έξυπνης πόλης», και το Συμβούλιο ελπίζει ότι αυτό θα ενισχύσει τις συνδέσεις μεταξύ διαφορετικών κλάδων όπως οι ΤΠΕ, η ενέργεια και η κινητικότητα, για τη δημιουργία ενός οικοσυστήματος που δεν ενσωματώνει μόνο τις εταιρείες (πολυεθνικές και ΜΜΕ), αλλά και σε ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα, κέντρα μεταφοράς τεχνολογίας, και τα πανεπιστήμια.

Μελλοντικά Σχέδια

Η πόλη της Βαρκελώνης δημοσίευσε πρόσφατα την έξυπνη στρατηγική της πόλη τους, η οποία αναγνωρίζει και ενσωματώνει τα υπάρχοντα επιτυχημένα έργα, καθώς και τον καθορισμό της ημερήσιας διάταξης για το μέλλον. Αυτό θα βοηθήσει τη Βαρκελώνη  να στηριχθεί σε υπάρχουσες επενδύσεις και την επιτυχία τους, ενώ ευθυγραμμίζει τη δράση σε όλη την πόλη σε ένα κοινό σκοπό. 

Κατά τα προσεχή έτη, η πόλη πιστεύει ότι ο αποτελεσματικός διάλογος με τον ιδιωτικό τομέα, τα ερευνητικά ινστιτούτα και άλλες πόλεις θα αποτελέσουν τον πυρήνα για την επιτυχία τους. Ως εκ τούτου, βλέπουν το Πρωτόκολλο της Πόλης, τη συμμετοχή σε διεθνείς εκδηλώσεις και τη διανομή της μάθησή τους ανοιχτά ως βασικά επόμενα βήματα. Πιστεύουν ότι αυτό θα τους βοηθήσει να βελτιώσουν την εικόνα τους ως παγκόσμια έξυπνη πόλη, ασφαλή επένδυση, και να υποστηρίξει άλλες πόλεις στην επίτευξη των στόχων τους.