Τα πρωτόκολλα για την ανάπτυξη των νέων πόλεων

#Joaquim Elcacho, δημοσιογράφος με ειδίκευση στην Επιστήμη και το περιβάλλον.

Δημοσιεύθηκε στο Barcelona Metropolis. 

Τη μετάφραση επιμελήθηκε ο Μανώλης Τσαγκαράκης.

Η εξέλιξη της City Protocol Society προχωράει. Και αυτό μετά από ένα μόλις χρόνο προετοιμασίας, η διεθνής κοινοπραξία που προωθεί το λεγόμενο Πρωτόκολλο της πόλης - ένα σύνολο συμφωνιών και προτύπων που μπορεί να μοιραστεί σε όλο τον κόσμο για την ανάπτυξη των έξυπνων πόλεων - ιδρύθηκε επίσημα στην Καλιφόρνια τον Οκτώβριο του 2013. Η Βαρκελώνη φυσικά παίζει ηγετικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία.

Το San Ramon είναι μια μικρή πόλη περίπου 40 χιλιόμετρα ανατολικά του Σαν Φρανσίσκο (Καλιφόρνια, ΗΠΑ) και περίπου 50 βόρεια της καρδιάς της Silicon Valley. Δεν είναι τόσο γνωστό όσο το Palo Alto, το Cupertino, το Σαν Χοσέ ή το Menlo Park, αλλά θα μπορούσε να γίνει σύντομα, διότι San Ramon είναι η επίσημη έδρα του πρωτοκόλλου της Πόλης της κοινωνίας. Αυτή η μη-κερδοσκοπική οργάνωση προωθεί την κατάρτιση και τη θέσπιση παγκόσμιων προτύπων για τη σταδιακή μετατροπή των πόλεων σε ό, τι είναι διεθνώς γνωστό ως έξυπνες πόλεις. 

Η Καλιφορνέζικη πόλη του San Ramon φιλοξενεί την επίσημη έδρα της City Protocol Society. Ωστόσο, ένα μεγάλο μέρος της ψυχής του έργου βρίσκεται στη Βαρκελώνη, την πρωτεύουσα που είναι επίσης το σπίτι του γραμματέα αυτού (που βρίσκεται στο Recinte Modernista de Sant Pau).

«Το έργο γεννήθηκε από μια συζήτηση για το μέλλον των έξυπνων πόλεων και την ανάγκη να μοιραστούν τις εμπειρίες και τις πιθανές λύσεις», αναφέρει ο Manel Sanromà, Διευθυντής του Δημοτικού Ινστιτούτου Πληροφορικής του Δημοτικού Συμβουλίου της Βαρκελώνης και από τον περασμένο Οκτώβριο, πρόεδρος της City Protocol Society. «Οι εταιρείες σχεδιάζουν την τεχνολογία τους για να δώσουν λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν διαφορετικές πόλεις, αλλά με δεδομένο ότι όλες οι πόλεις έχουν παρόμοια προβλήματα, το αποτέλεσμα είναι ότι αυτές οι παρόμοιες λύσεις γίνονται χωρίς τη συνεργασία μεταξύ των πόλεων, και δεν έχουν συστάσεις ή προδιαγραφές που θα τις καθιστούσαν δυνατόν να έχουν πρόσβαση σε αυτές τις λύσεις με ένα πιο αποτελεσματικό και ευέλικτο τρόπο», εξηγεί ο Sanromà.

Ο προβληματισμός σχετικά με την πραγματικότητα των έξυπνων πόλεων αποκάλυψε την ανάγκη να δημιουργηθεί ένα φόρουμ όπου οι πόλεις, οι επιχειρήσεις, τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα και η κοινωνία (πολίτες) θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάλυση των προβλημάτων και να προτείνει την γενικές συστάσεις ή προδιαγραφές.

Οργανώνοντας μια διαδικασία αυτού του είδους - με χιλιάδες πόλεις, εταιρείες και ερευνητές που εργάζονται παράλληλα - δεν φαίνεται πάρα πολύ εύκολο, αλλά το διαδίκτυο προσφέρει μια πιθανή απάντηση. «Το θαύμα του διαδικτύου είναι ότι διάφορες εταιρείες, κατασκευαστές και χρήστες καταλήγουν να εργάζονται με τα ίδια πρότυπα, δηλαδή de facto πρότυπα που δεν έχουν επιβληθεί, αλλά έχουν δημιουργηθεί από το μηδέν» εξηγεί ο Manel Sanromà, ο οποίος είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένος με το Internet Protocol και τις διαδικασίες δημιουργίας της Internet Society. 

Η πραγματικότητα του αυξανόμενου αριθμού των έξυπνων πόλεων και η πείρα που έχει συγκεντρωθεί μέσω του διαδικτύου ενέπνευσε τη δημιουργία του City Protocol, μια διαδικασία που θα καθοδηγηθεί από την City Protocol Society. Η πρόταση σχεδιάστηκε σε μια συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη το καλοκαίρι του 2012, συμμετείχαν περισσότεροι από 200 εμπειρογνώμονες και εκπρόσωποι από 33 πόλεις, 15 πανεπιστήμια και περίπου 50 εταιρείες και ιδρύματα.

Μετά από ένα χρόνο προετοιμασίας και εργασίας, η City Protocol Society ιδρύθηκε επίσημα τον περασμένο Οκτώβριο με την υποστήριξη των περίπου 30 πόλεων, εταιρειών και πανεπιστημίων ή ερευνητικών κέντρων. 

Ο Manel Sanromà επισημαίνει ότι εκτός από την ιδρυτική πράξη, «το βασικό μέρος της διαδικασίας αρχίζει τώρα με τη δημιουργία ομάδων εργασίας για την αντιμετώπιση ειδικών ζητημάτων σε τομείς όπως η ενέργεια, η κινητικότητα, το περιβάλλον και η τεχνολογία. Αυτές οι ομάδες δράσης του City Protocol θα αρχίσει να εκδίδουν συστάσεις και προτάσεις για συμφωνίες και ίσως, στο μέλλον, την εκπόνηση κοινών προτύπων για την ανάπτυξη πόλεων».

Ένα σημαντικό μέρος αυτής της διαδικασίας είναι ο καθορισμός της διαδικασίας συμμετοχής, η οποία οδήγησε στη θέσπιση των συμφωνιών και πρωτοκόλλων σε παγκόσμια κλίμακα. Το City Protocol μπορεί να επηρεάσει πολλές πτυχές και επίπεδα των έξυπνων πόλεων, αλλά σίγουρα είναι πιο εύκολο να καθορίσει τα πρότυπα στους τομείς που σχετίζονται με την τεχνολογία. «Η τυποποίηση της διακυβέρνησης είναι ένα έργο που αναμένεται να είναι δύσκολο, αλλά για να το πράξουμε θα πρέπει να έχουμε ένα τυποποιημένο σύστημα για τη δημοσίευση δεδομένων σχετικά με τις πόλεις. Αυτό μπορεί να γίνει για παράδειγμα μέσω ανοικτών δεδομένων. Είναι δυνατόν να εξετάσουμε τον καθορισμό παγκόσμιων προτύπων», αναφέρει ο διευθυντής του Δημοτικού Ινστιτούτου Πληροφορικής. 

Σε θέματα που σχετίζονται με το παρόν και επίσης περαιτέρω στο μέλλον, όπως η χρήση των ηλεκτρικών οχημάτων στις πόλεις, το City Protocol θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τον καθορισμό προτύπων όσον αφορά τα χαρακτηριστικά του συστήματος και τα σημεία φόρτισης της μπαταρίας των οχημάτων αυτών. «Θα βρείτε αναμφίβολα πολλά πρακτικά παραδείγματα, αλλά το κλειδί για την σωστή λειτουργία του City Protocol είναι να εφαρμόζεται σε όλες τις περιοχές που βλέπουμε ότι αποτελούν μέρος της ανατομίας των πόλεων», εξηγεί ο Sanromà. «Σε ορισμένες περιπτώσεις συμφωνίες θα πρέπει να επιτευχθούν, ενώ σε άλλες μπορεί να είναι μόνο σε θέση να δοθούν συστάσεις, αν και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να επιβάλλουμε περιορισμούς στον εαυτό μας, διότι το πεδίο εφαρμογής είναι πολύ ευρύ».

Τώρα που η διαδικασία του City Protocol είναι σε πλήρη λειτουργία, και η City Protocol Society έχει συσταθεί και από νομική άποψη, ο άμεσος στόχος είναι «να διαδώσουν την ιδέα και το κίνημα αυτό, προκειμένου να φτάσει στις 100 οργανώσεις-μέλη το 2014, συμπεριλαμβανομένων ακόμα αρκετών δεκάδων πόλεων», συνεχίζει ο Sanromà. Παράλληλα με τις προσπάθειες αυτές, η City Protocol Society θα συνεχίσει να εργάζεται για την οργάνωση της Task Force ή ομάδες ανθρώπων από όλους τους κλάδους που εργάζονται ως εθελοντές να συζητήσουν τα προβλήματα και να προετοιμάσουν τις προτάσεις και τα πρωτόκολλα.

Τι είναι το City Protocol 

Το City Protocol είναι ένα σύστημα για τον εξορθολογισμό του μετασχηματισμού της πόλης που βασίζεται στο διάλογο και την έρευνα σχετικά με τις πληροφορίες, τις συστάσεις και τα πρότυπα που μπορεί να μοιραστεί με όλες τις υπόλοιπες αστικές κοινότητες σε όλο τον κόσμο. Η City Protocol Society (CPS) είναι ένας διεθνής μη κερδοσκοπικός οργανισμός που αποτελείται από τις πόλεις, τις επιχειρήσεις, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και άλλους κοινωνικούς οργανισμούς των οποίων ο στόχος είναι να οδηγήσουν στη δημιουργία του City Protocol ή Πρωτοκόλλου της πόλης. 

Το City Protocol στοχεύει σε όλους τους τομείς που επηρεάζουν τη ζωή και την ανάπτυξη των πόλεων και των κατοίκων τους. Οι ομάδες εργασίας (task forces) των οποίων η αποστολή είναι να προετοιμάσουν τις συμφωνίες και τα πρότυπα (City Protocol Task Force) έχουν οργανωθεί σε οκτώ γενικούς τομείς: το περιβάλλον (αέρας, γη, νερό), τις υποδομές (πληροφορίες, νερό, ενέργεια), τα κτίρια (κατοικίες, κατασκευές), δημόσιoυς χώρους (δρόμοι, πλατείες, πάρκα), λειτουργίες (διαβίωσης, εργασίας, υγείας), τους πολίτες (άνθρωποι, οργανισμοί), τη ροή πληροφοριών (νομοθεσία, οικονομία, μεταβολισμό) και ενέργειες (ανθεκτικότητα, την αυτάρκεια, κατοικησιμότητα, την ασφάλεια και την καινοτομία).

Οι πόλεις, οι οργανώσεις και οι εταιρείες 

«Η Βαρκελώνη προώθησε την ιδέα και είναι αποφασισμένη να συνεχίσει να ενισχύει το έργο με τη μέγιστη δυνατή υποστήριξη από το Δήμαρχο Xavier Trias, αν και υπάρχουν πολλές άλλες πόλεις και οργανώσεις που εργάζονται σκληρά σε αυτή τη διαδικασία, μια διαδικασία που έχει μόλις αρχίσει και η οποία πρέπει να εξαπλωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο», ισχυρίζεται ο πρόεδρος του City Protocol Society. 

Η εναρκτήρια συνεδρίαση της νέας κοινωνίας πραγματοποιήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2013 στην Βαρκελώνη με το διορισμό ενός αρχικού διοικητικού συμβουλίου που αποτελείται από εκπροσώπους από τις πόλεις του Άμστερνταμ, της Βαρκελώνης και της Κίτο, τις εταιρείες Cisco και GDF Suez, το Computation Institute of the University of Chicago και το New York Academy of Sciences. Άλλα μέλη περιλαμβάνουν τις πόλεις του Δουβλίνου, της Γένοβα και της Μόσχας, καθώς και εταιρείες και οργανισμούς, όπως Cast Info, Cityzenith, Microsoft, OptiCits Ingenieria Urbana, Schneider Electric (formally Telvent), Institute for Advanced Architecture of Catalonia (IAAC) και το Rovira i Virgili University (URV).