Πώς ξεκινάνε οι «Εξυπνότερες Πόλεις»

"The Cube" στο Μπέρμιγχαμ.

#Κείμενο του Rick Robinson στο The Urban Technologist
Μετάφραση και επιμέλεια: Λάζαρος Αγαπίδης

Χάρηκα πάρα πολύ όταν με κάλεσαν να συμμετάσχω στην «Επιτροπή Έξυπνης Πόλης» του Μπέρμιγχαμ.  Η Επιτροπή συνεδριάζει για πρώτη φορά σήμερα και λίγο πριν από την συνάντηση έψαξα να δω ποιες είναι οι κοινές ιδέες που αναδύονται από τις πόλεις που έχουν ήδη κάνει πρόοδο στις «έξυπνες» μεταμορφώσεις τους.

Πολλές από τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές δυνάμεις πίσω από τη μετάβαση σε εξυπνότερες πόλεις είναι κοινές σε όλο τον κόσμο.  Ωστόσο, οι δυνατότητες που επιτρέπουν σε πόλεις να αντιδράσουν σε αυτές είναι συνήθως πολύ συγκεκριμένες για κάθε πόλη ξεχωριστά.  Εξαρτάται από παράγοντες όπως η γεωγραφική θέση, τη δομή και τις επιδόσεις της τοπικής οικονομίας, το χαρακτήρα των τοπικών κοινοτήτων καθώς και την προσέγγιση των ηγετών και των ενδιαφερομένων σε όλη την πόλη.

Οι σχέσεις μεταξύ αυτών των φορέων και των κοινοτήτων είναι ζωτικής σημασίας. Οι πόλεις μπορεί να φιλοδοξούν για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης μεταξύ των μικρών επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας, ή για την τόνωση της καινοτομίας στην παροχή υπηρεσιών από κοινωνικές επιχειρήσεις, ή για την χρήση πιο βιώσιμων μορφών συγκοινωνίας και ενέργειας.   
Για να δράσουν με επιτυχία για την επίτευξη αυτών των στόχων, χρειάζεται μία χρονοβόρα και πολύπλοκη σειρά συναλλαγών μεταξύ των ενδιαφερόμενων για να λειτουργήσει αποτελεσματικά.  Αυτοί οι ενδιαφερόμενοι περιλαμβάνουν τους ηγέτες της πόλης, τους σχετικούς φορείς, τις κοινότητες και τους συλλόγους επιχειρήσεων, γειτονιών, θρησκευτικών ομάδων καθώς και μεμονωμένες επιχειρήσεις, εργαζόμενους και πολίτες σε ολόκληρη την πόλη.

Και πώς να καταφέρει αυτός ο περίπλοκος ιστός της πόλης και των συστημάτων της να κάνουν ουσιαστική πρόοδο προς την κατεύθυνση τέτοιων φιλόδοξων στόχων;

Δεν πρόκειται να ισχυριστώ ότι έχω μια ολοκληρωμένη απάντηση, αλλά πιστεύω ότι μπορούμε να παρατηρήσουμε κάποιες τάσεις στη συμπεριφορά των πόλεων που έχουν σημειώσει τη μεγαλύτερη πρόοδο.

Η πόλη έχει κάποιο σχέδιο;

Οι πόλεις φυσικά ήδη έχουν σχέδια.  Η αλήθεια είναι ότι συχνά έχουν πολλά σχέδια: για την οικονομία, για τη στέγαση, για τους μετασχηματισμούς των δημόσιων υπηρεσιών, για το μάρκετινγκ και για πολλές άλλες πτυχές των αστικών συστημάτων.

Αυτό που πραγματικά χρειάζεται στα πλαίσια μιας εξυπνότερης πόλης είναι ένα ενιαίο σχέδιο που συλλαμβάνει το όραμα και τα μέσα της μεταμόρφωσης.  Αυτό το ενιαίο σχέδιο ορίζεται και ανήκει συλλογικά σε όλους τους αρμόδιους φορείς και τα ενδιαφερόμενα μέρη σε όλη την πόλη και σε ένα μόνο οργανισμό που ενεργεί μόνο του.  Θα πρέπει να συμβαδίζει με τα υφιστάμενα σχέδια των επιμέρους τομέων της πόλης, και σε βάθος χρόνου να επηρεάσει αυτά τα σχέδια για την ανάπτυξη και την αλλαγή.

Τα στοιχεία που υποστηρίζουν τη σπουδαιότητα της διαμόρφωσης ενός τέτοιου είδους διατομεακό σχέδιο για μια πόλη αυξάνεται.  Το έργο της IBM με την πόλη του Πόρτλαντ απεικονίζει τις βαθιές και πολλές φορές απροσδόκητες διασυνδέσεις μεταξύ των διαφόρων συστημάτων της πόλης.  Αλλού, ο Tim Stonor είναι ένας δυνατός υποστηρικτής των σχέσεων μεταξύ της φυσικής οργάνωσης των πόλεων και του κοινωνικού και οικονομικού χαρακτήρα τους.  Τα έργα του IBM, του Tim και του φυσικού και βιολόγου Geoffrey West είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν ποσοτικές προβλέψεις σχετικά με τις επιπτώσεις των συνδέσεων εντός και μεταξύ των συστημάτων μιας πόλης.

Ένα σχέδιο μιας εξυπνότερης πόλης πρέπει να ορίζει ένα όραμα σαφής και περιεκτικό που μπορεί να εκφραστεί ακόμα και σε μια πρόταση, το οποίο συλλαμβάνει το μέλλον της πόλης για το οποίο φιλοδοξεί να.  Αυτό το όραμα συνήθως υποστηρίζεται από μια σειρά από προτάσεις που συνοψίζουν τα αποτελέσματα του σε βασικές πτυχές της πόλης όπως η δημιουργία πλούτου, την ένταξη και την βιωσιμότητα.  Οι προτάσεις αυτές στο σύνολό τους θα πρέπει να είναι κατανοητές για όλους τους εμπλεκόμενους στην πόλη και να μπορούν να προωθηθούν ανάλογα.  Το «Γενικό Σχέδιο» της Σάντερλαντ είναι ένα παράδειγμα ενός διατομεακού οράματος που σχηματίστηκε με αυτόν τον τρόπο.

Για να γίνει το όραμα υλοποιήσιμο, ένα σύνολο ποσοτικών στόχων έναντι των οποίων η πρόοδος μπορεί να μετρηθεί είναι ζωτικής σημασίας.  Στην ΙΒΜ, καθώς συνεργαζόμαστε με πόλεις για τη δημιουργία αυτών των μέτρων, μαθαίνουμε ότι οι κοινωνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές, στρατηγικές και μάρκετινγκ αξίες είναι όλα σημαντικά και συσχετίζονται μεταξύ τους.  Θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν: βελτιώσεις στο μορφωτικό επίπεδο, δημιουργία θέσεων εργασίας, αύξηση της συνεισφοράς προς το ΑΕΠ από τις μικρές επιχειρήσεις σε συγκεκριμένους τομείς, μείωση των επιπτώσεων του άνθρακα σε συγκεκριμένα συστήματα ή σε όλη την πόλη, βελτιώσεις σε μέτρα για την υγεία και την ευημερία, και μπορεί να περιλαμβάνουν κάποια ποιοτικά όσο και ποσοτικά κριτήρια.  Είναι στα πλαίσια τέτοιων στόχων που ειδικά προγράμματα και πρωτοβουλίες μπορούν να σχεδιαστούν έτσι ώστε να σημειωθεί πραγματική πρόοδο προς το όραμα της πόλης.

Με αυτόν τον τρόπο ένας οδικός χάρτης δραστηριότητας ο οποίος είναι ευθυγραμμισμένος με τους στόχους μεταρρύθμισης μιας πόλης μπορεί να διατυπωθεί.  Είναι σημαντικό αυτός ο οδικός χάρτης περιλαμβάνει ένα μείγμα από μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα προγράμματα σε διάφορους τομείς της πόλης, και, ιδίως, να περιλαμβάνει ορισμένα γρήγορα και εύκολα εκτελέσιμα έργα στην προσπάθειά δημιουργίας νέων συνεργασιών για την επίτευξη νέων στόχων.  Τίποτα δεν χτίζει την εμπιστοσύνη, όπως η γρήγορη και ουσιαστική επιτυχία.

Η πόλη έχει ένα αποτελεσματικό φόρουμ ενδιαφερόμενων φορέων;

Μόλις τα ενδιαφερόμενα μέρη από το οικοσύστημα της πόλης έχουν συγκεντρωθεί για να οριστεί ένα όραμα και ένα σχέδιο για την επίτευξή του, είναι ζωτικής σημασίας να διατηρηθεί ένα τακτικό φόρουμ λήψης αποφάσεων για να κατευθύνεται η πρόοδος.  Η εκτέλεση του σχεδίου της έξυπνης πόλης βασίζεται σε πολλές και διαφορετικές επενδύσεις και δραστηριότητες που αναλαμβάνονται από πολλά ανεξάρτητα άτομα και οργανισμούς, και δικαιολογείται σε συνεχή βάση, σύμφωνα με διάφορες βραχυπρόθεσμες οικονομικές υποχρεώσεις τους.  Η διατήρηση ενός τέτοιου σύνθετου προγράμματος σε καλό δρόμο για την επίτευξη αποτελεσμάτων σε όλη την πόλη είναι μια τεράστια πρόκληση.

Αυτά τα φόρουμ είναι συχνά υπό την προεδρία των τοπικών αρχών της πόλης, και συχνά περιλαμβάνουν εκπροσώπους από τοπικά πανεπιστήμια οι οποίοι ενεργούν ως έμπιστοι σύμβουλοι σε θέματα όπως τα αστικά συστήματα, τη βιωσιμότητα και την τεχνολογία. Μπορούν να περιλαμβάνουν εκπροσώπους από τους τοπικούς εργοδότες, θρησκευτικές και κοινοτικές ομάδες, ιδρύματα, όπως αθλητικά και εμπορικά κέντρα, και έμπιστους συνεργάτες σε τομείς όπως η τεχνολογία, οι μεταφορές, η πολεοδομία, η αρχιτεκτονική και η ενέργεια.  Όσο ευρύτερο είναι το φόρουμ, τόσο πληρέστερα θα εκπροσωπεύετε  η πόλη.  Όμως, αυτές οι ομάδες είναι «συμμαχίες των προθύμων», και κάθε πόλη αρχίζει με το δικό της μοναδικό συνδυασμό.

Στην πραγματικότητα, μία εκδήλωση ή ένα γεγονός που φέρνει τέτοιους φορείς της πόλης μαζί για πρώτη φορά συχνά είναι ο καταλύτης για την ανάπτυξη μιας εξυπνότερης πόλης.

Η κοινότητα της πόλης ενεργεί από κοινού;

Είναι αδύνατο να υποτιμηθεί τη σπουδαιότητα των μεμονωμένων ατόμων για την ανάπτυξη της εξυπνότερης πόλης.  Η λειτουργία μιας πόλης αποτελείται από το σύνολο της συμπεριφοράς όλων των ανθρώπων μέσα σε αυτή.  Και τα συστήματα εξυπνότερων πόλεων δεν θα αλλάξουν τίποτα αν δεν συνεργαστούν και ανταποκριθούν στις ανάγκες αυτών των ατόμων.

Η εξαιρετική δουλειά του «Knight Foundation» σχετικά με τις «Ανάγκες Πληροφόρησης των Κοινοτήτων», για παράδειγμα, τονίζει τη σημασία της συμμετοχής των κοινοτήτων για την κατανόηση των εσωτερικών αναγκών των ατόμων σε αντίθεση με την παροχή γενικών πλατφορμών για τις πόλεις στο σύνολό τους.  Όταν οι πλατφόρμες πληροφοριών πετυχαίνουν, είναι επειδή εστιάζουν οι δραστηριότητές τους σε συγκεκριμένους τομείς που προσδιορίζονται ως προτεραιότητες σε διαβούλευση με τις κοινότητες.

Οι κοινωνικές και θρησκευτικές ομάδες είναι εξαιρετικά σημαντικές σε αυτή τη διαδικασία, δεδομένου ότι μπορούν να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ ιδρυμάτων, όπως τα Συμβούλια και τους εργοδότες και τους ιδιώτες σε όλες τις κοινότητες της πόλης, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που αντιμετωπίζουν τις πιο σημαντικές προκλήσεις. Κάθε πόλη έχει τις κοινότητες που αγωνίζονται για να αποκτήσουν πρόσβαση σε πληροφορίες, σε υπηρεσίες και σε ευκαιρίες.  Με τον ίδιο τρόπο, κάθε πόλη έχει κοινότητες που συμμετέχουν λιγότερο με τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και τις διαδικασίες διαβούλευσης που οδηγούν στο σχέδιο μιας πιο έξυπνης πόλης.

Στην Σάντερλαντ, το Δημοτικό Συμβούλιο έχει τοποθετήσει σημεία πρόσβασης ηλεκτρονικών υπολογιστών σε περίπου 40 «e-villageαίθουσες».  Αυτά είναι συνήθως εγκαταστάσεις που ανήκουν και διοικούνται από συλλόγους της κοινότητας και παρέχουν ένα αξιόπιστο περιβάλλον στο οποίο τα μέλη των τοπικών κοινοτήτων μπορεί να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον σε θέματα πρόσβασης σε ψηφιακές πληροφορίες και υπηρεσίες. Η πόλη έχει μια ισχυρή παράδοση των κοινωνικών επιχειρήσεων που εργάζονται σε αυτές τις κοινότητες.  Στρατηγικές για την Βιώσιμη Επιχειρηματικότητα προσφέρουν συμβουλές, υπηρεσίες και υποστήριξη στις οργανώσεις αυτές από τις νέες «Container City» εγκαταστάσεις.

Αυτά τα ανθρώπινα δίκτυα, των οργανώσεων και των υποδομών είναι ζωτικής σημασίας προσόντα που υποστηρίζουν τους στόχους μετασχηματισμού του Σάντερλαντ, ιδιαίτερα καθώς η πόλη προσφέρει νέα πλατφόρμα υπολογιστικού νέφους (Cloud).  Είναι ένα καλό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο μια πόλη μπορεί να φέρει τα άτομα, τις κοινότητες, τις οργανώσεις και την τεχνολογία μαζί για την υποστήριξη των κοινών στόχων.

Είναι μια τεράστια τιμή για μένα που μου έχουν ζητήσει να συμμετέχω στην επιτροπή της Έξυπνης Πόλης του Μπέρμιγχαμ.  Έχω ζήσει περισσότερο από τη μισή μου ζωή στην πόλη αυτή.  Εκεί τελείωσα τις σπουδές μου και ξεκίνησα την καριέρα και την οικογένειά μου. Έτσι, η ευκαιρία να συμβάλω στη μελλοντική πορεία της πόλης είναι ένα προσωπικό, καθώς και ένα επαγγελματικό προνόμιο.  Η Επιτροπή έχει συγκεντρώσει μια απίστευτη συλλογή εμπειρογνωμοσύνης από όλη την πόλη.  Ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στην πρόκληση της διατήρησης του Μπέρμιγχαμ στην πορεία αυτή ώστε να παίξει σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση της Πληροφορίας στο μέλλον, δεδομένου ότι έπαιξε ένα παρόμοιο ρόλο στη Βιομηχανική Επανάσταση του παρελθόντος.