Ίταλο Καλβίνο |
Θοδωρής Χιώτης*
Αν αυτή είναι η πρώτη φορά που έρχεστε σε επαφή με τις Αόρατες πόλεις του ‘Ιταλο Καλβίνο , το κείμενο αυτό θα επιχειρήσει να λειτουργήσει σαν ξεναγός σε ένα από τα γοητευτικότερα κείμενα της νεότερης ιταλικής γραμματείας. Ο τίτλος του βιβλίου αμέσως μας βάζει σε σκέψεις: Τι εννοεί ο Ίταλο Καλβίνο με τον τίτλο Αόρατες πόλεις;
Άλλωστε, οι πόλεις είναι πάντα ορατές: ζούμε σε αυτές. Οι πόλεις στις οποίες αναφέρεται ο Καλβίνο στον τίτλο του είναι πόλεις οι οποίες δεν μπορούν να εντοπιστούν σε κάποιο χάρτη— υπάρχουν μόνο σε ένα νοητό χάρτη: στο χάρτη της φαντασίας και της μνήμης.
Συγγραφείς στην ελληνική και στην παγκόσμια λογοτεχνία μας μεταφέρουν μέσα από τα έργα τους σε πόλεις γνώριμες και άγνωστες, πόλεις και τοποθεσίες εξωτικές και μυστηριώδεις. Μυθιστορήματα της κλασσικής λογοτεχνίας μας μεταφέρουν σε πόλεις οι οποίες πλέον δεν υπάρχουν με την μορφή η οποία μας περιγράφεται στο λογοτεχνικό έργο. Ο Κάρολος Ντίκενς στο μυθιστόρημα του Μεγάλες Προσδοκίες μεταφέρει τους αναγνώστες του σε ένα ομιχλώδες Λονδίνο, o Τόμας Χάρντυ απεικονίζει το δικό του Έσσεξ στο Mayor of Casterbridge, ο Κάρολος Μπωντλαίρ μας μεταφέρει στο δικό του Παρίσι με το ποίημα «Ο κύκνος», ο Στρατής Τσίρκας στην τριλογία Ακυβέρνητες Πολιτείες ανασύρει στην επιφάνεια μια Ιερουσαλήμ, ένα Κάιρο και μια Αλεξάνδρεια οι οποίες έχουν χαθεί, ο Γιώργος Ιωάννου και ο Γιώργος Σεφέρης καταγράφουν τη σταδιακή μεταμόρφωση της Αθήνας στη μεγαλούπολη που όλοι γνωρίζουμε.