Ένα βιολογικό χωριό στην Ελλάδα

Στην κοιλάδα του Ευρώτα, στους πρόποδες του Ταϋγέτου και του Πάρνωνα, 14 χιλιόμετρα από τη Σπάρτη βρίσκεται ο Κεφαλάς, ένα χωριό με περίπου 320 κατοίκους. Στην πλατεία του βλέπει κανείς ένα «περίεργο» φαινόμενο. Οι άνθρωποι που κάθονται στο καφενείο είναι όλοι κάτω των σαράντα ετών. Και για όσους βιαστούν να μουρμουρίσουν ότι οι αγρότες κάθονται στα καφενεία, η επίσκεψή μας στον Κεφαλά πραγματοποιήθηκε την περίοδο της κάμψης των αγροτικών εργασιών. 
Περίπου 70 ελαιοπαραγωγοί ασχολούνται στον Κεφαλά με τη βιολογική γεωργία, οι περισσότεροι από αυτούς είναι νέοι. «Ξεκινήσαμε το 1995. Στην περιοχή της Μάνης πολλά κτήματα είχαν γίνει βιολογικά οπότε «παρασυρθήκαμε». Ξεκίνησαν λίγοι και σήμερα το 95% των παραγωγών καλλιεργούν τα κτήματά τους βιολογικά», λέει ένας από τους πρωτοπόρους, ο Φάνης Βλαχολιάς. 
Πώς σκεφτήκατε τη βιολογική γεωργία; «Eτσι και αλλιώς οι παραγωγοί του χωριού δεν έριχναν πολλά λιπάσματα και φυτοφάρμακα. Οι παλιοί παραγωγοί φοβόντουσαν ότι το λίπασμα θα κάψει το δέντρο. Ως κοινότητα, λοιπόν, είχαμε απαγορεύσει τους ψεκασμούς που γίνονται από τα συνεργεία πριν υιοθετήσουμε το βιολογικό τρόπο παραγωγής. Oταν ψεκάζονται τα χωράφια πρώτα εσύ που δουλεύεις στο κτήμα «παίρνεις» δηλητήριο που δεν φεύγει από τον οργανισμό σου. Προσέχουμε λοιπόν την υγεία μας». 




Oπως λέει ο Φάνης, η ελιά είναι είναι ένα δέντρο που δεν χρειάζεται πολλές παρεμβάσεις και το μέρος όπου βρίσκονται οι ελαιώνες του χωριού έχει ήπιο κλίμα, χωρίς μεγάλη υγρασία οπότε δεν χρειάζονται πολλοί ψεκασμοί. Eνας ακόμα σημαντικός λόγος ήταν ότι η κατάσταση που επικρατούσε πριν δεν μπορούσε να τους εξασφαλίσει ικανοποιητικό εισόδημα. «Τα πράγματα ήταν άσχημα, ενώ με τη βιολογική γεωργία μπορέσαμε να εξασφαλίσουμε ένα αξιοπρεπές εισόδημα», λέει ο Σπύρος Κυριακούλιας, ένας ακόμα παραγωγός του Κεφαλά. «Η μεγάλη απόφαση» και τα προβλήματα Το '95, λοιπόν, πήραν αρκετοί τη «μεγάλη απόφαση» να ακολουθήσουν το βιολογικό τρόπο παραγωγής και σιγά σιγά ακολούθησαν κι άλλοι. Η στροφή, ωστόσο, δεν ήταν χωρίς προβλήματα... 
Ο Παναγιώτης Αλέξης, ο τρίτος ελαιοπαραγωγός που συναντήσαμε, εξηγεί ότι με τη βιολογική καλλιέργεια, η παραγωγή μειώνεται ιδιαίτερα. «Στην αρχή η παραγωγή μειώνεται έως και 40%. Μετά ανεβαίνει λίγο αλλά ποτέ δεν μπορείς να φτάσεις τα συμβατικά όρια. Επίσης, το κόστος της καλλιέργειας είναι πολύ μεγαλύτερο και χρειάζεται να βρίσκεσαι περισσότερο στο χωράφι». Ειδικά πέρυσι, τα προβλήματα ήταν ιδιαίτερα οξυμμένα, καθώς οι μεγάλες βροχές και η υγρασία «έθρεψαν» το μεγάλο εχθρό της ελιάς το δάκο. «Θέλει μεγάλο κόπο για να βγάλεις καθαρή ελιά. Με τις δακοπαγίδες γίνεται κάποια δουλειά αλλά στην βρώσιμη ελιά είχαμε πρόβλημα. Oμως και με τα φάρμακα στη συμβατική γεωργία υπάρχει πρόβλημα γιατί τα έντομα σιγά σιγά αποκτούν ανοσία», τονίζει ο Φάνης. Η εταιρεία «Κεφαλάς - Σπάρτη» Ο Φάνης, ο Παναγιώτης και ο Σπύρος εκτός από βιοκαλλιεργητές είναι και τρεις από τους 27 παραγωγούς που δημιούργησαν την εταιρεία ΚΕΦΑΛΑΣ - ΣΠΑΡΤΗ Α.Ε. που παράγει περίπου 150 τόννους έξτρα παρθένου ελαιόλαδου και 200 τόννους βρώσιμης ελιάς Καλαμών το χρόνο. Καθώς μας ξεναγούν στις εγκαταστάσεις τής εταιρείας ο Φάνης εξηγεί πόσο σημαντική ήταν αυτή η κίνηση. «Δημιουργήσαμε την εταιρεία ώστε να μπορούμε να προβάλουμε και να προωθήσουμε καλύτερα αυτά που παράγουμε», λέει. Και ο Παναγιώτης συμπληρώνει ότι με την ίδρυση της εταιρείας ένιωσαν ότι αυτό που κάνουν έχει κάποια σημασία. «Είναι μεγάλη ιστορία να βλέπεις το προϊόν σου, στο μαγαζί με μια συγκεκριμένη ονομασία. Μας τηλεφωνούν άνθρωποι και μας λένε ότι είναι εξαιρετικές οι ελιές μας. Αυτό σου δίνει μεγάλη ικανοποίηση», τονίζει. Αν και οι ίδιοι είναι ευχαριστημένοι με την τιμή που παίρνουν για το προϊόν, θεωρούν ότι η τελική τιμή των βιολογικών προϊόντων είναι συχνά υπερβολική εφόσον αυξάνεται ραγδαία κατά τη διαδρομή από τον παραγωγό έως το κατάστημα βιολογικών προϊόντων. Το λάδι και οι ελιές της ΚΕΦΑΛΑΣ - ΣΠΑΡΤΗ Α.Ε. φθάνουν στην Αμερική, στη Μεγάλη Βρετανία και στην Γερμανία. Ο Φάνης είναι περήφανος για όσα έχουν καταφέρει, αλλά όπως λέει, «δεν ξέρω αν αξίζει τον κόπο να πουλάμε ελαιόλαδο στη Γερμανία και στη Θεσσαλονίκη να τρώνε μείγμα ελαιολάδου με σπορέλαιο. Πιστεύω ότι ο Eλληνας δεν ξέρει από λάδι. Την πρώτη χρονιά που είχαμε πάει στην έκθεση βιολογικών προϊόντων στο Ζάππειο, είχαμε στο περίπτερο ένα μπολ με ελιές από τις οποίες είχαμε βγάλει τα κουκούτσια. Μια κοπέλα μας ρώτησε αν έτσι βγαίνουν αυτές οι ελιές από το δέντρο». Ελαιώνας έξι χιλιάδων στρεμμάτων 

Ο Κεφαλάς μοιάζει να είναι η πραγματοποίηση του «οράματος» για το μέλλον της Ελληνικής Γεωργίας. Νέοι άνθρωποι που αποφάσισαν να μην εγκαταλείψουν τον τόπο τους, ξεκίνησαν κάτι διαφορετικό, συνεργάστηκαν και τα κατάφεραν. Μόνο που χρειάστηκε πολλή προσπάθεια αφού, παρά τις εξαγγελίες, οι πληροφορίες σπανίως φτάνουν σ' αυτούς που απευθύνονται. «Θα θέλαμε καλύτερη πληροφόρηση ώστε να μη χρειάζεται να ψάχνουμε σε χίλια γραφεία για μια πληροφορία και να γίνεται προώθηση του ελαιολάδου», λέει ο Σπύρος. Και οι τρεις διάλεξαν να μη φύγουν από τον Κεφαλά, την ίδια στιγμή που πολλοί άλλοι στην ηλικία τους ψάχνουν για μια θέση σε ένα γραφείο και οι κοπέλες του χωριού φεύγουν για να σπουδάσουν. 
Oπως λένε, είναι καλύτερο να μην έχεις κανέναν πάνω από το κεφάλι σου και να ζεις ήρεμα παρά να δουλεύεις σε ένα γραφείο από τις 9 το πρωί έως τις 9 το βράδυ. Σκέφτομαι ότι έχουν απόλυτο δίκιο, καθώς από ένα λόφο, μου δείχνουν πανοραμικά τα έξι χιλιάδες στρέμματα του ελαιώνα του χωριού. Oμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο ειδυλλιακά... «Η αγροτική δουλειά είναι μεγάλο ρίσκο. Oσο και να κάνεις τα πάντα σωστά, αν τύχει μια απρόσμενη κακοκαιρία, μέσα σε δέκα λεπτά μπορεί να τα χάσεις όλα. 
Μπορεί να έχεις μια περιουσία σε κτήματα 150.000.000 και να βγάζεις εισόδημα δέκα. Μια άλλη επιχείρηση μπορεί να αξίζει δέκα και να σου δίνει εισόδημα εκατόν πενήντα», λέει ο Παναγιώτης. 

Δημοσιεύθηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ