Ζητήματα προς συζήτηση με αφορμή μια μελέτη περίπτωσης στη Θεσσαλονίκη
#Σαλάτα Κωνσταντίνα-Δήμητρα, Πολεοδόμος-Χωροτάκτης Μηχ. (Α.Π.Θ.)
#Γιαννακού Αθηνά, Αναπλ. Καθηγήτρια (υπό τοπ/ση), Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης (Α.Π.Θ)
Η κλιματική αλλαγή αποδίδεται, άμεσα ή έμμεσα, σε ανθρώπινες δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα ως επί το πλείστον εντός των ορίων των αστικών περιοχών. Ο τρόπος με τον οποίο οι αστικές περιοχές έχουν σχεδιαστεί και δομηθεί μπορεί να επηρεάσει τα συμβάντα και την ένταση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής. Παρόλο που οι αστικές δραστηριότητες είναι υπαίτιες σε μεγάλο ποσοστό για την εμφάνιση του φαινομένου, οι ίδιες οι αστικές περιοχές απειλούνται από αυτό και αντιμετωπίζουν πολλές από τις επιπτώσεις, όπως πλημμύρες, άνοδο της στάθμης της θάλασσας, επίδραση της αστικής θερμικής νησίδας, ακραία καιρικά φαινόμενα, περιβαλλοντικά προβλήματα και φτώχεια.
Οι συμπαγείς πόλεις ειδικότερα, οι οποίες θεωρούνται από πολλές απόψεις ως μια βιώσιμη μορφή αστικής ανάπτυξης, αντιμετωπίζουν μια σειρά σύνθετων και σοβαρών προβλημάτων, μεταξύ των οποίων είναι οι υψηλές πυκνότητες, οι υψηλοί κυκλοφοριακοί φόρτοι, η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η προβληματική ρυμοτομία, η έλλειψη ελεύθερων χώρων και χώρων πρασίνου, το παραμελημένο κτιριακό απόθεμα και τα υψηλά ποσοστά φτώχειας, όλα προβλήματα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.
Ο ρόλος του χωρικού σχεδιασμού τόσο στο μετριασμό για τη μείωση των εκπομπών όσο και στην προσαρμογή για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής άρχισε να αναδεικνύεται πρόσφατα στη σχετική βιβλιογραφία, ενώ ο βαθμός αποτελεσματικότητας στη διαχείριση της κλιματικής αλλαγής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρόλο και τη φύση του εκάστοτε συστήματος σχεδιασμού.
Με βάση μια μελέτη περίπτωσης σε έναν από τους Δήμους του συμπαγούς τμήματος της πόλης της Θεσσαλονίκης, η παρούσα εργασία καταγράφει τις πολυδιάστατες σχέσεις μεταξύ χωρικού σχεδιασμού και κλιματικής αλλαγής, με έμφαση στην προσαρμογή.
Μετά από μια σύντομη ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας, η εργασία διερευνά ένα ευρύ φάσμα δεδομένων στην περιοχή μελέτης, όπως οι χρήσεις γης, η αστική πυκνότητα, η αστική δομή, κλιματολογικά και μετεωρολογικά στοιχεία, οι ελεύθεροι δημόσιοι και ιδιωτικοί χώροι, καθώς και οι πράσινες και μπλε υποδομές, και αξιολογεί τα προβλήματα και τους μελλοντικούς κινδύνους, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας στην περιοχή μελέτης.