Οι πόλεις του αύριο: Πώς τα big data αλλάζουν τον κόσμο

Μήπως η ευτυχία θα πρέπει να γίνει
ένα γενικό μέτρο αξιολόγησης της αστικής ζωής;

Άρθρο στο BBC, της Jane Wakefield δημοσιογράφου τεχνολογίας, 23 Σεπτεμβρίου 2013

Την μετάφραση επιμελήθηκε ο Λάζαρος Αγαπίδης

Μπορεί να μη σε ενδιαφέρει η ιδέα του να ζεις σε μια έξυπνη πόλη, αλλά σίγουρα σε ενδιαφέρει να ζεις σε μία ευτυχισμένη πόλη.

Τα δεδομένα για τη μέτρηση της ευτυχίας μιας πόλης είναι ήδη γύρω μας, στα tweets που στέλνουμε κάθε τόσο και στα προφίλ που μοιραζόμαστε στο Facebook.  Και όλο και περισσότερο αυτά τα δεδομένα συλλέγονται και αναλύονται για να μετρηθεί η υγεία και η ευτυχία ενός έθνους.

Δείτε για παράδειγμα το έργο Hedonometer που φέτος ξεκίνησε να χαρτογραφήσει τα επίπεδα ευτυχίας σε πόλεις σε όλη την ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας δεδομένα από το Twitter.  Χρησιμοποιώντας 37 εκατομμύρια tweets με στοιχεία τοποθεσίας από περισσότερους από 180.000 ανθρώπους στις ΗΠΑ, η ομάδα από το Advanced Computing Center στο Πανεπιστήμιο του Βερμόντ αξιολόγησαν λέξεις ως χαρούμενες ή ως λυπημένες.  

Εκτός από την απογοητευτική ανακάλυψη ότι οι άνθρωποι είναι πιο ευτυχισμένοι όταν είναι μακριά από το σπίτι τους, η μελέτη αποκάλυψε μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με την υγεία μας.  Διαπίστωσε ότι λέξεις όπως «πείνα» και «καούρα» γράφτηκαν πολύ πιο συχνά σε πόλεις με υψηλό ποσοστό των παχύσαρκων πολιτών.

Τα δεδομένα αυτά θα μπορούσαν να είναι εξαιρετικά χρήσιμα για τις τοπικές αυτοδιοικήσεις των πόλεων, για την ενημέρωσή τους σχετικά με το τι πολιτικές απαιτούνται σε κάθε συγκεκριμένη περιοχή.  «Οι πόλεις που επιθυμούν να κατανοήσουν αλλαγές στη συμπεριφορά των πολιτών τους, για παράδειγμα για να τοποθετήσει διαφημίσεις για τα προγράμματα δημόσιας υγείας, μπορούν να στραφούν στα κοινωνικά μέσα για πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο», δήλωσε ο Chris Danforth, ένας από τους υπεύθυνους του έργου .

Υπερφόρτωση Δεδομένων 

Ένας κόσμος των Big Data

Κάθε κινητήρας ενός τζετ σε μια πτήση από Λονδίνο

προς Νέα Υόρκη παράγει 10TB δεδομένων κάθε 30 λεπτά

Το 2013 τα δεδομένα στο Διαδίκτυο, η πληοψιφία των οποίων

δημιούργησαν οι χρήστες του, θα φτάσει τα 1000 exabytes. 

Ένα exabyte είναι μια μονάδα μέτρησης πληροφοριών ίσης

με το ένα τετράκις bytes

Τα ανοιχτά δεδομένα καιρού που συλλέγονται από το

National Oceanic and Atmospheric Association έχουν

ετήσια εκτιμώμενη αξία των $ 10 δισ.

Κάθε μέρα δημιουργούμε 2,5 τετράκις εκατομμύρια byte δεδομένων

90% των δεδομένων στον κόσμο σήμερα

έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία δύο χρόνια

Κάθε λεπτό 100.000 tweets αποστέλλονται σε παγκόσμιο επίπεδο

Η Google δέχεται δύο εκατομμύριααιτήματα αναζήτησης κάθε λεπτό

Το 2010, ο διευθύνων σύμβουλος της Google, ο Eric Schmidt σημείωσε ότι η ποσότητα των δεδομένων που συλλέχθηκαν από την αυγή της ανθρωπότητας μέχρι το 2003 ήταν το ίδιο με τον όγκο που παράγουμε πλέον κάθε δύο ημέρες.  Αυτά τα δεδομένα δεν προέρχονται μόνο από τις δημοσιεύσεις σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, από τα κινητά και από τις συναλλαγών στην ηλεκτρονική αγορά, αλλά όλο και περισσότερο από αισθητήρες που βρίσκονται σε διάφορα αντικείμενα από στύλους φωτισμού μέχρι και ουρανοξύστες.

Το λεγόμενο Internet of Things (IoT) προσφέρει ένα νέο τρόπο για την ανάλυση και τη μέτρηση της ζωής στην πόλη με πληροφορίες όπως το αν υπάρχουν διαρροές στο σύστημα ύδρευσης, το πώς ρέει η οδική κυκλοφορία και το κατά πόσο είναι ενεργειακά αποτελεσματικά τα κτίρια.  Η πρόβλεψη που έγινε από τον αρχιτέκτονα και πολεοδόμο καθηγητή Mike Batty το 1997, ότι μέχρι το 2050 όλα τα αντικείμενα γύρω μας θα είναι κάποια μορφή ενός υπολογιστή έχει ήδη αρχίσει να γίνεται πραγματικότητα.

Στο Μπέρμιγχαμ, άρχισαν να εγκαθίστανται αισθητήρες στους στύλους φωτισμού που μπορούν να μεταδώσουν πληροφορίες σχετικά με την κάλυψη σύννεφων για να προσφέρει υπερ-τοπική πρόγνωση του καιρού.

Στη Νορβηγία , πάνω από 40.000 στάσεις λεωφορείων στέλνουν tweets, επιτρέποντας στους επιβάτες να στέλνουν μηνύματα για τις εμπειρίες τους, και στο Λονδίνο το γραφείο του δημάρχου έχει μόλις ξεκινήσει ένα πρόγραμμα για την σηματοδότηση των δέντρων, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να μάθουν για την ιστορία κάθε δέντρου.

Οι αισθητήρες στα αντικείμενα επιτρέπουν στους ανθρώπους να διηγούνται ιστορίες για τη ζωή της πόλης τους με εντελώς καινούριους τρόπους.

Το MIT χρησιμοποιεί δεδομένα καιρού
για να καθοδηγούν τους οδηγούς ταξί στη
Σιγκαπούρη εκεί που πρόκειται να βρέξει.

Στο Sensable City Lab του MIT, 5.000 κομμάτια σκουπιδιών στο Σιάτλ μαρκαρίστηκαν με ετικέτες γεοτοποθεσίας και παρακολουθήθηκαν οι κινήσεις τους σε όλη τη χώρα για τρεις μήνες για να ανακαλυφθεί κατά πόσον η ανακύκλωση ήταν πραγματικά αποτελεσματική.  «Το έργο απέδειξε τρία πράγματα», δήλωσε στο BBC ο Carlo Ratti, ο επικεφαλής του εργαστηρίου.  «Το έργο μας έδειξε ότι πρέπει να σχεδιαστεί ένα καλύτερο σύστημα επειδή ορισμένα από αυτά τα πράγματα κινούταν χιλιάδες μίλια προς τη λάθος κατεύθυνση.  Προώθησε επίσης αλλαγή συμπεριφοράς.  Μοιραστήκαμε τις πληροφορίες με τους πολίτες και ένας άντρας σταματήσει να πίνει εμφιαλωμένο νερό όταν έμαθε ότι όλα τα πλαστικά μπουκάλια πήγαιναν κατ 'ευθείαν στη χωματερή.  Ένα τρίτο, πιο απροσδόκητο αποτέλεσμα του πειράματος συνέβη όταν ένας διαρρήκτης έκλεψε μερικές ετικέτες από τα εργαστήρια.  Ήταν πολύ αστείο και δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος να τον βρει η αστυνομία», είπε ο Δρ Ratti.

Τώρα η ομάδα εργάζεται πάνω σε ένα έργο στη Σιγκαπούρη που προσφέρει προηγμένες μετεωρολογικές προγνώσεις για τους οδηγούς ταξί για να τους στείλει σε μέρη της πόλης δέκα λεπτά πριν αρχίσει να βρέχει.

Αισθητήρες Ψυγείου

Τα big data δεν είναι πάντα τόσο διασκεδαστικά.  Η αλυσίδα σούπερ μάρκετ Tesco εγκαθιστά αισθητήρες στα καταστήματα της για να μειώσει το κόστος θέρμανσης και φωτισμού.  Τα συστήματα ψύξεις σε ένα μόνο κατάστημα παράγει 70 εκατομμύρια σημεία δεδομένων το χρόνο.

«Πώς μπορεί κανείς να αξιοποιήσει τέτοιο μεγάλο όγκο δεδομένων;» ρώτησε ο John Walsh, διευθυντής της ενέργειας για την Tesco στην Ιρλανδία.  Και σε αυτή την περίπτωση ο μόνος στόχος είναι να λειτουργήσουν τα ψυγεία πιο αποτελεσματικά.  Αν κλιμακώσουμε το πρόβλημα αυτό στο μέγεθος μιας πόλης, με δεδομένα από τα συστήματα μεταφορών, τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, την συλλογή σκουπιδιών, τα νοσοκομεία, τα σχολεία, τα γραφεία και την κυβέρνηση, η κλίμακα του προβλήματος είναι προφανής.

Η Tesco στράφηκε προς την ανάλυση δεδομένων της IBM, που χρησιμοποιείται και από πολλές πόλεις.

Αστικός Σχεδιασμός

Το Βανκούβερ αξιοποιεί δεδομένα, χρησιμοποιώντας
μία τρισδιάστατη απεικόνιση της πόλης

Η εταιρία υπολογιστικής σχεδίασης Autodesk έχει ασχοληθεί με το Σαν Φρανσίσκο, το Βανκούβερ και το Μπάμπεργκ στη νότια Γερμανία, για την κατασκευή τρισδιάστατων αποποινικοποιήσεων πάνω στις οποίες η κυβέρνηση μπορεί να τοποθετήσει τα σύνολα των δεδομένων για να παρακολουθήσει ανά πάσα στιγμή το πώς λειτουργεί μια πόλη.

Η παρουσίαση των δεδομένων με νέους τρόπους έχει περίεργες συνέπειες.  Στη Γερμανία, το μοντέλο χρησιμοποιήθηκε για να δείξουνε στον κόσμο τι ο αντίκτυπος της νέας σιδηροδρομικής γραμμής θα είναι.  «Ήταν σχεδόν σαν ένα περιβάλλον παιχνιδιού. Οι άνθρωποι μπορούσαν συνδεθούν με το iPad και ζουμάρουν γύρω από το μοντέλο», δήλωσε ο Phil Bernstein, Αντιπρόεδρος των Εργασιακών Σχέσεων στην Autodesk.  «Μέχρι τώρα, όσοι θέλανε να εμπλακούν στο σχεδιασμό της πόλης θα έπρεπε να πάνε στο δημαρχείο για να δουν χάρτες που μπορεί να μην καταλάβουν.  Κάνοντας τα δεδομένα αυτά να έχουν πολύ πιο οπτικό αντίκτυπο θα μπορούσε να φέρει επανάσταση στον τρόπο οικοδόμησης των πόλεων.  Είναι μια πολιτική πράξη, καθώς και μια τεχνική πράξη. Κάνει την διαδικασία λήψης αποφάσεων διαφανή και δημοκρατική, και η διαδικασία σχεδιασμού πιο συμμετοχική».

Ψηφιακό αντίγραφο

Με τα δεδομένα να μετατρέπονται όλο και περισσότερο
σε εμπόρευμα, πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τα
προσωπικά μας στοιχεία;

Είτε μας αρέσει είτε όχι, ήδη αρχίσαμε να αλληλεπιδρούμε με τις πόλεις μας, είτε μέσω μηνυμάτων κειμένου που σας προσφέρει 20% έκπτωση σε αγορές από το κατάστημα που μόλις περάσατε ή με εφαρμογές ανίχνευσης τοποθεσίας για smartphones που μας λένε για το πλησιέστερο καφέ.

«Το τηλέφωνό μου ξέρει ότι εγώ συνήθως εργάζονται ως τις 17:30 μμ και γνωρίζει το επόμενο λεωφορείο που θα πρέπει να προλάβω πριν καν ρωτήσω.  Έχει αρχίσει να προβλέπει τη ζωή μου», δήλωσε ο Andrew Hudson - Smith, ο οποίος ηγείται το Centre for Advanced Spatial Analysis του University College του Λονδίνου.  «Θα μπορούσα να το απενεργοποιήσω, αλλά δεν το κάνω, γιατί θεωρώ ότι είναι πολύ χρήσιμο, αλλά δίνω ουσιαστικά τα πάντα στο Google. Είναι φανταστικό, αλλά τρομακτικό ταυτόχρονα και αλλάζει τον τρόπο που λειτουργεί ο κόσμος».  Το εργαστήριό του ήταν στην πρώτη γραμμή ορισμένων έργων συλλογής big data, και ενώ ο ίδιος βλέπει τεράστια αξία σε αυτό για τους ερευνητές, αναγνωρίζει ότι εγείρει τεράστια ηθικά ζητήματα.  «Μπορούμε να συλλέξουμε κάθε tweet.  Οι χρήστες έχουν κάνει κλικ στο «ναι» στους όρους χρήσης, αλλά δεν συνειδητοποιούν ότι όλα όσα μοιράζονται μπορούν να συλλεχθούν.  Μπορεί να μαίνουμε στα τυφλά σε μία κοινωνία εικοσιτετράωρης παρακολούθησης».

Ο Nick Pickles, διευθυντής της ομάδας προστασίας προσωπικών δεδομένων το Big Brother Watch, συμφωνεί ότι τα big data θα μπορούσαν να γίνουν απλά μία ακόμα ονομασία για το Big Brother.  «Η βασική λειτουργικότητα μιας έξυπνης πόλης απαιτεί μια τεράστια ποσότητα δεδομένων που πρέπει να συλλέγονται για κάθε πτυχή της ζωής μας κάθε λεπτό της κάθε ημέρας.  Το ερώτημα είναι πώς χρησιμοποιούνται τα δεδομένα;  Και δεν απαιτεί πολύ μεγάλη φαντασία για να δούμε πώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση των ατόμων με έναν τρόπο παρόμοιο με το Big Brother.  Επί του παρόντος, ο έλεγχος των πληροφοριών που συλλέγονται μένουν μακριά από τους πολίτες, και οι εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες σπεύδουν να βρουν τρόπους για τη δημιουργία εσόδων από τα στοιχεία που έχουν στην κατοχή τους.  Ο κίνδυνος είναι ότι, όταν οι έξυπνες πόλεις γίνουν πραγματικότητα, τα άτομα δεν θα είναι σε θέση να ελέγξουν τους τρόπους που θα παρακολουθούνται ή το πώς θα χρησιμοποιούνται οι πληροφορίες, κάτι το οποίο είναι ακριβώς το αντίθετο από το πώς θα έπρεπε να είναι».

Το θέμα έχει τεράστιες συνέπειες για την κοινωνία και θα χρειαστεί σοβαρή συζήτηση, πιστεύει ο Δρ Ratti.  «Εμείς πρέπει να σκεφτούμε πώς θα θέλαμε η αυριανή κοινωνία να λειτουργεί, αλλά αυτό είναι μια μεγαλύτερη συζήτηση από αυτήν των έξυπνων πόλεων.  Χτίζουμε ουσιαστικά ένα ψηφιακό αντίγραφο του φυσικού μας κόσμου, και αυτό έχει σημαντικές συνέπειες».