Τρίτη 16 Ιουλίου 2024

Ο «Υπερτουρισμός» και η συζήτηση για την αναζήτηση ενός βιώσιμου μοντέλου

Πηγή φωτογραφίας : Επισκέπτες στο όρος Fuji στην Ιαπωνία

# Σοφρώνης Αγγέλος

Ο υπερτουρισμός αποτελεί μια παγκόσμια πρόκληση για αρκετούς ταξιδιωτικούς προορισμούς, καθώς επιφέρει αρνητικές περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. 
Ειδικότερα, συμβάλει στην περιβαλλοντική υπερφόρτωση, στην πίεση στην τοπική κοινότητα και στην αλλοίωση της πολιτιστικής αυθεντικότητας. Οι αιτίες της εμφάνισης αυτού του φαινομένου είναι ποίκιλες, και άπτονται της αυξανόμενης προσβασιμότητας, της υπερβολικής διαφήμισης και της επικράτησης του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Αναφορικά με την αντιμετώπισή του, απαιτούνται ολοκληρωμένες προσεγγίσεις οι οποίες, εμπερικλείουν,  τον έλεγχο των τουριστικών ροών, την προώθηση βιώσιμων τουριστικών προορισμών και την ευαισθητοποίηση των ταξιδιωτών. Τέλος, στο παρόν άρθρο θα επιχειρήσουμε να αναλύσουμε τις αιτίες, τις επιπτώσεις και τους πιθανούς τρόπους αντιμετώπισης.  

Υπερτουρισμός! Μια ορολογία την οποία ακούμε όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. 
Τι είναι τελικά ο υπερτουρισμός,  πρέπει να μας προβληματίζει, υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης;

Καταρχάς, ας προσπαθήσουμε να δώσουμε έναν ορισμό. 

Πέμπτη 11 Ιουλίου 2024

Τουριστικός εξευγενισμός στις πόλεις


# Μπαρούτα Μαρία 

Ο όρος «τουριστικός εξευγενισμός» περιγράφει το μετασχηματισμό της φυσιογνωμίας ολόκληρων γειτονιών της πόλης εξαιτίας της εκεί παρουσίας του τουρισμού. Κυρίως αφορά σε περιοχές που μέχρι την εμφάνιση του τουρισμού ήταν υποβαθμισμένες και, από την εμφάνισή του και μετά, αναβαθμίστηκαν. Πρόκειται για μια αναβάθμιση που πηγαίνει χέρι-χέρι με τον εκτοπισμό τόσο οικονομικών δραστηριοτήτων όσο και μόνιμων κατοίκων, που παραδοσιακά έδιναν το στίγμα τους στην εκάστοτε αστική περιοχή. 
Στη σύγχρονη εποχή, ο τουριστικός εξευγενισμός είναι ιδιαίτερα διαδεδομένος, καθώς ο τουρισμός αποτελεί αδιαμφισβήτητο μοχλό οικονομικής ανάπτυξης των πόλεων. Άλλωστε, εδώ και δεκαετίες, οι πόλεις έπαψαν να φιλοξενούν τη βιομηχανία, τον κατεξοχήν παραγωγικό κλάδο της οικονομίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, εντάχθηκαν στο τουριστικό κύκλωμα και μετατράπηκαν σε πεδία κατανάλωσης. 

Ο αστικός τουρισμός θέτει στο επίκεντρό του την πόλη, μεγαλύτερη ή μικρότερη, και χαρακτηρίζεται από τη σχετικά σύντομη παρουσία των μεμονωμένων τουριστών σε αυτήν. Μάλιστα δε, προσφέρει σημαντικά οφέλη στις εθνικές οικονομίες, με τον επίσημο σχεδιασμό να έχει συνειδητοποιήσει τα οφέλη αυτά και να δημιουργεί τις απαραίτητες υποδομές για την απρόσκοπτη λειτουργία του τουριστικού φαινομένου στην πόλη. 

Τρίτη 9 Ιουλίου 2024

Κλιματική ουδετερότητα: 6 συγκεκριμένα βήματα από τους 6 ελληνικούς Δήμους


Εξι συγκεκριμένα βήματα – προϋποθέσεις για να πάρει σάρκα και οστά η δράση των 6 ελληνικών Δήμων για τις 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις, αποφασίστηκαν σε συνάντηση των εκπροσώπων τους στα Γιάννενα. Στις 4 και 5 Ιουλίου 2024, με πρωτοβουλία του Δημάρχου Ιωαννιτών, Θωμά Μπέγκα, πραγματοποιήθηκε η συνάντηση των εκπροσώπων των Δήμων Τρικκαίων, Αθηναίων, Θεσσαλονίκης, Καλαμάτας και Κοζάνης, που συμμετέχουν στο πρόγραμμα των 100 κλιματικά ουδέτερων και έξυπνων πόλεων της ΕΕ. 

Το πλαίσιο συζήτησης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η δικτύωση μέσω του Climanet (του δικτύου συνεργασίας των δήμων της Ελλάδας για την κλιματική ουδετερότητα), αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για τις κοινές διεκδικήσεις χρηματοδοτικών εργαλείων, τόσο από το ελληνικό κράτος όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Έτσι αποφασίστηκαν: 

1. Η βελτίωση – συμπλήρωση του καταστατικού του Climanet 

2. Η νομική του κατοχύρωση, προκειμένου το Δίκτυο να αποκτήσει και νομική οντότητα.

3. Να διασφαλιστεί κοινού ενεργειακού χώρου στο δίκτυο ηλεκτρισμού για την προώθηση των απαραίτητων επενδύσεων ΑΠΕ. Αυτό θα επιτευχθεί με υποβολή αιτήματος άμεσα στο αρμόδιο Υπουργείο.

4. Να διαμορφωθεί ένα στοχευμένο πρόγραμμα «Εξοικονομώ για τους έξι Δδήμους

5. Να συνδιαμορφωθεί μια κοινή μεθοδολογίας καταγραφής και μέτρησης της μείωσης των ρύπων 

6. Να λειτουργήσει μια ενιαία πλατφόρμας παρακολούθησης των κλιματικών συμφώνων κάθε Δήμου, προκειμένου να υπάρχουν άμεσα και μετρήσιμα αποτελέσματα των παρεμβάσεων που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του προγράμματος των 100 κλιματικά ουδέτερων πόλεων.

Πέμπτη 4 Ιουλίου 2024

Το φαινόμενο της Τουρισμοφοβίας

# Κατερίνα Κουκάκη
 

Ο τουρισμός που συχνά αναφέρεται για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά του οφέλη, έχει γνωρίσει πρωτοφανή ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες. Ωστόσο, αυτή η ανάπτυξη έχει οδηγήσει σε ένα φαινόμενο γνωστό ως Τουρισμοφοβία- Τουριστοφοβία ή ο φόβος και η αποστροφή προς τους τουρίστες λόγω των δυσμενών επιπτώσεων του τουρισμού. Από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τις τεταμένες υποδομές έως την πολιτιστική διάβρωση και το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης, η εισροή τουριστών σε δημοφιλείς προορισμούς παγκοσμίως έχει προκαλέσει σημαντικές αντιδράσεις από τις τοπικές κοινότητες. Το παρόν άρθρο διερευνά την προέλευση, τις εκδηλώσεις και τις συνέπειες της τουρισμοφοβίας, παρουσιάζοντας παραδείγματα της παγκόσμιας τουριστικής πραγματικότητας και πιθανές λύσεις για τον μετριασμό των επιπτώσεών της.

Η προέλευση της τουρισμοφοβίας  [1]

Τα θεμέλια της τουρισμοφοβίας βρίσκονται στο φαινόμενο του υπερτουρισμού, όπου ένας υπερβολικός αριθμός τουριστών κατακλύζει έναν προορισμό, οδηγώντας σε διάφορα αρνητικά αποτελέσματα:
1. Περιβαλλοντική υποβάθμιση: Η συνεχής εισροή τουριστών συχνά οδηγεί σε επιβλαβείς  περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως ρύπανση του περιβάλλοντος, καταστροφή οικοτόπων και εξάντληση των φυσικών πόρων. Εγχώριο παράδειγμα αποτελεί, το νησί της Σαντορίνης στην Ελλάδα έχει βιώσει σοβαρή περιβαλλοντική πίεση λόγω των επιπτώσεων του τουρισμού στο ευαίσθητο οικοσύστημά του. 

Δευτέρα 1 Ιουλίου 2024

Τι είναι η ταξιδιωτική ντροπή (travel shame) ;



# Ειρήνη Χατζηαναγνώστου
, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Δ.Π.Μ.Σ. «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΟΡΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ», του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Η ταξιδιωτική ντροπή (travel shame) είναι το αίσθημα ντροπής που αισθάνονται οι άνθρωποι όταν η απόφαση τους για την πραγματοποίηση ενός ταξιδιού έχει ηθικό αντίκτυπο. Αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να χαρακτηριστούν π.χ. ως ανήθικοι ή εγωιστές, ως αποτέλεσμα μιας φαινομενικά αμφιλεγόμενης ταξιδιωτικής επιλογής. Αντιπροσωπευτικά παραδείγματα αυτής της έννοιας είναι οι υπερβολικές πτήσεις με αεροπλάνο, η επίσκεψη σε μέρη που υφίστανται boycottage, τα ταξίδια που περιλαμβάνουν κυνήγι ζώων ή επίσκεψη σε περιοχές όπου διατηρείται αμφιλεγόμενη στάση ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19 η έννοια της ταξιδιωτικής ντροπής έκανε σημαντική είσοδο στο προσκήνιο και αυτό γιατί οι άνθρωποι που επέλεγαν να ταξιδέψουν για διάφορους λόγους, αλλά όχι από απόλυτη ανάγκη, θεωρούνταν από ένα κομμάτι της κοινωνίας ως άτομα που δεν λάμβαναν υπόψιν τους τις πιθανότητες εξάπλωσης της ασθένειας. Επομένως, φέρονταν να αποτελούν κίνδυνο για την δημόσια υγεία. Αυτό οδηγεί, πλέον, τους ανθρώπους να μην αποφασίζουν μόνο με βάση τα προσωπικά τους κίνητρα όταν επιθυμούν να ταξιδέψουν, αλλά να δίνουν σημασία και στις αντιδράσεις του κοινωνικού τους περίγυρου σχετικά με τη πιθανότητα ενός ταξιδιού. Με πιο απλά λόγια, η ταξιδιωτική ντροπή είναι μια καινούρια μορφή άσκησης κοινωνικής πίεσης προς τα άτομα.