Τράπεζα χρόνου: μια τράπεζα που δίνει…

@Συγγραφέας:Μαρώ Τσαγκαράκη

Ο χρόνος πετάει, και δεν πιάνεται. Από ό,τι μας αποδεικνύει η κοινωνική συγκυρία όμως, αυτή η άυλη πρώτη ύλη μπορεί να αποταμιευτεί: Η Τράπεζα Χρόνου αποτελεί μια μορφή εθελοντισμού που βασίζεται στο δούναι και λαβείν των μελών, τα οποία αποταμιεύουν ώρες με βάση τις υπηρεσίες που προσφέρουν (1 ώρα σίδερο = 1 ώρα μαθήματα Ισπανικών). Ακριβώς αυτό είναι το νόημα: ανταλλαγές υπηρεσιών, συναλλαγές σε χρόνο και όχι σε χρήμα και τελικά αλλαγές στον κοινωνικό τρόπο συναλλαγής, ιδίως όταν οι κρίσιμοι καιροί το επιτάσσουν και όλοι νιώθουν ότι ο χρόνος μετράει αντίστροφα!

Όπως επισημαίνει η κ. Νίκη Ρουμπάνη, πρόεδρος του Δικτύου Γυναικών Ευρώπης και υπεύθυνη για την οργάνωση της Τ.Χ. στην Ελλάδα, «Μπορεί να φαίνεται ότι βάζω εδώ κι εκεί, αλλά δε γίνομαι κομμάτια, νιώθω ότι ελέγχω το χρόνο μου. Το κομμάτι της αλληλεγγύης είναι περισσότερο από χρόνος. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να κάνουμε τους ανθρώπους να νιώθουνε πιο δυνατοί όταν δένονται μεταξύ τους, όχι μόνο προσωπικά, αλλά πολιτικά και υπαρξιακά. Να μην αισθάνονται ότι όλα γίνονται πάνω απ’ το κεφάλι τους και αυτοί δεν έχουν κανένα λόγο».

 Η εμπειρία των συζύγων των απολυμένων Άγγλων ανθρακωρύχων στη δεκαετία του ’80, αποτελεί πρωτογενές παράδειγμα. «Οι εργάτες είχαν πέσει σε κατάθλιψη. Οι γυναίκες, για να τους γλιτώσουν από την αυτοκτονία, μαζεύανε εθελοντές που έλεγαν “εγώ θα κάνω μαθήματα Ισπανικών, εγώ θα δείξω πώς φτιάχνεται το κέικ κτλ”, με πάνω από 45 μαθήματα. Άρχισαν να ανταλλάσσουν εμπειρίες και μαθήματα, να δίνουν στον κόσμο κουράγιο… Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να πάρουν το πράγμα τόσο σοβαρά όλοι, που τους παραχωρήθηκαν χώροι και άρχισαν να γίνονται μαθήματα ενηλίκων στην περιοχή. Δέκα χρόνια πριν, όταν πήγαμε στην Ιταλία και ενημερωθήκαμε  για τις Τράπεζες Χρόνου, είπαμε να κάνουμε κάτι στην Ελλάδα».

Πέντε χρόνια τώρα η Τ.Χ. λειτουργεί μέσα από το Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης. «Είχαμε ήδη έναν χώρο εθελοντισμού με τη γραμμή SOS και είδαμε ότι κόσμος που πιθανόν να έχει βοηθηθεί από εμάς και ήθελε να βοηθήσει, θα μπορούσε να έχει αυτή την ευκαιρία».

 Το προφίλ των συμμετεχόντων δεν είναι συγκεκριμένο. «Έχουμε άτομα διαφόρων προελεύσεων και διαφόρων επιπέδων μορφωτικών, και νέους και μεγαλύτερους…Το μόνο κοινό χαρακτηριστικό είναι ότι τα άτομα που έρχονται στην τράπεζα χρόνου βασικά, είναι άτομα με μεγάλη κοινωνική ευαισθησία». Μάλιστα, κατά την κ. Ρουμπάνη, αυτό τελικά αποτελεί μία από τις δυσκολίες του εγχειρήματος: «Όλοι ζητάνε να δώσουν και τελικά κανείς δε ζητάει μερικές φορές να πάρει, δηλαδή όλοι προσφέρουν και ξεχνάνε να ζητήσουνε. Χρειάζεται να τους διασταυρώνουμε γιατί μπορεί να χρειάζονται κάτι και να μην το λένε, οπότε εμείς δημιουργούμε τις ανταλλαγές».

 Άλλες δυσκολίες που συνάντησε η Τ.Χ. είναι ο χώρος για τις εκπαιδεύσεις, καθώς: «για να μαζέψεις τους ανθρώπους είναι πολύ λίγοι οι δημόσιοι χώροι που μπορείς να το κάνεις» και η οι ανάγκες γραμματειακές υποστήριξης, που ενισχύθηκαν μέσα από την εύκολη πρόσβαση στο διαδίκτυο. «Έχει υπάρξει πολύ μεγάλη αλλαγή τα τελευταία πέντε χρόνια που υπάρχει η τράπεζα χρόνου και τώρα μέσα από internet μπορούμε να έχουμε άλλες επαφές και να γίνονται περισσότερα πράγματα».

 Λόγω της οικονομικής δυσχέρειας φαίνεται ότι περισσότεροι άνθρωποι κινητοποιούνται ώστε να λειτουργήσουν υπέρ όσων έχουν πραγματικά ανάγκη. «Έχει επηρεάσει την κοινωνική ευαισθησία των ανθρώπων και είναι άτομα που μου στέλνουν ένα μήνυμα και λένε, για παράδειγμα: “Μπορώ να μαγειρεύω για ανθρώπους που δεν έχουν να φάνε παρακαλώ ενημερώστε με”. Σκεφτόμουν να κάνω κάτι γι’ αυτό και όταν είδα αυτή την προσφορά μπήκα στη διαδικασία να σκεφτώ ποιους ακόμα μπορώ να πάρω τηλέφωνο για να δούμε αν μέσα από αυτό το γεύμα μπορούμε να προσφέρουμε και κάτι άλλο. Με μία προσφορά ενός εθελοντή σου έρχονται δέκα ιδέες. Δεν είναι μόνο η εργασία που προσφέρουν οι άνθρωποι, προσφέρουν και την ίδια τη σύνθεση της ομάδας. Αυτό που κάναμε φέτος, επειδή υπήρχε ουσιαστικά μεγάλο πρόβλημα μεγάλης ένδειας σε όλη την Ελλάδα, ήταν να κάνουμε όσο πιο πολλές εκπαιδεύσεις, ώστε να διαδοθεί η ιδέα. Κάποιες γίνανε στην Αθήνα, άλλα πήγαμε επί τόπου και κάναμε εκπαιδεύσεις, όπως στην Κρήτη που κάναμε μία στο Ηράκλειο και μία στα Χανιά. Ό,τι λάθη έχουμε κάνει εμείς και έχουμε διδαχθεί θα τα πάρουν υπόψη τους. Το άλλο είναι να μπορούνε μεταξύ τους οι ομάδες να συνδεθούν και να έχουν και μεταξύ τους ανταλλαγές».

 Πάντως, φαίνεται ότι οι Τράπεζες Χρόνου βρίσκoυν όλο και περισσότερους υποστηρικτές σε όλη τη χώρα. «Αυτές τις μέρες κάναμε ένα σεμινάριο, που διαπιστώσαμε ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στους δήμους να δημιουργήσουν τοπικές δομές. Ξέρω για παράδειγμα ότι υπάρχει ο Οβολός στο Βόλο. Όπου υπάρχουν πρωτοβουλίες, χωρίς τη δική μας συνεργασία, απλά συνδεόμαστε μαζί τους και λέμε “παιδιά εδώ είμαστε κι εμείς με ό,τι μπορούμε να κάνουμε και όπως μπορούμε να συνεργαστούμε”».

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι τα πάντα γίνονται από τους εθελοντές για τους εθελοντές και τους ανθρώπους που τους χρειάζονται. «Έχουμε ήδη πάρα πολλούς ανθρώπους από τη γραμμή SOS που ξέρουμε ότι έχουν ανάγκη από γεύματα και έχουν πολλαπλά προβλήματα. Οπότε, έχουμε τους ανθρώπους που θα ταΐσουμε, θα κάνουμε και ένα δυο τηλέφωνα να βρούμε τους ανθρώπους που θα μαγειρέψουνε ή μπορεί κάποιοι να μη μαγειρέψουν, να φέρουν ένα κοτόπουλο, κάτι. Και ο χώρος βρίσκεται πάλι από εθελοντές».

Τα επίδοξα μέλη περνούν από τουλάχιστον δύο συνεντεύξεις. «Θέλουμε να είναι ασφαλής χώρος. Εμείς έχουμε αρκετές γνώσεις από ανθρώπους, γιατί ακριβώς εκπαιδευόμαστε για τη γραμμή SOS, εκπαιδευόμαστε να στηρίζουμε ανθρώπους και θέλουμε να νιώθουμε ότι ο άλλος που έχουμε απέναντί μας δε θα έρθει να σε βοηθήσει με το καθάρισμα και θα φύγει με το δαχτυλίδι σου. Δε βασιζόμαστε μόνο στην ηλεκτρονική γνωριμία, γεια σας είμαι καλός άνθρωπος, θέλω να συμμετέχω, θέλουμε να τον δούμε, να τον έχουμε απέναντί μας. Και να μας δουν και αυτοί, γιατί και αυτοί θέλουν να μας εμπιστευτούν. Αν δεν υπάρχει αυτή η εμπιστοσύνη θα χαλάσουμε την ατμόσφαιρα, που είναι φιλικής γειτονιάς με όλα τα προβλήματα που έχουν οι άνθρωποι, όσο γίνεται στο επίπεδο του αλληλοσεβασμού».

 Πληροφορίες: 2109700814, 2106411449

www.enow.gr

nroubani@gmail.com, nroubani@tellas.gr

Η Τράπεζα Χρόνου στην Κρήτη

Η τράπεζα χρόνου ήδη έχει δηλώσει την παρουσία της στο Ηράκλειο με μια ομάδα που (ανα)συστήνεται και αναζητά την κατάλληλη φόρμουλα μέσα από την οποία θα λειτουργήσει αυτό το Σύστημα Τοπικών Συναλλαγών. Ο Αντώνης Τριανταφυλλάκης, μέρος του διαχειριστικού συμβουλίου συνοψίζει τις προθέσεις και τους στόχους της.

«Τον τελευταίο καιρό αναπτύσσεται στο Ηράκλειο ένα τοπικό δίκτυο ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς χρήματα, στο πρότυπο των LETS (Local Exchange Trading Systems). Να είναι άραγε μια από τις πιθανές απαντήσεις στην κρίση; Θα δείξει... Η ομάδα που έχει πάρει την πρωτοβουλία πάντως μελετά την πλατφόρμα πάνω στην οποία θα χτίσει το δίκτυο της, που συνεχώς εμπλουτίζεται με ενδιαφέρουσες παρουσίες και δηλώνει ότι σύντομα θα είναι έτοιμη να προχωρήσει σε πιο δραστικές κινήσεις! Έχουν ήδη πραγματοποιηθεί οι πρώτες συμφωνίες για ανταλλαγές υπηρεσιών, ενώ η ομάδα μελετά παρόμοια δίκτυα ανά τον κόσμο και αυτό τον καιρό πραγματοποιούμε συναντήσεις ώστε να καταλήξουμε στην καλύτερη δυνατή διαμόρφωση του συστήματος ανταλλαγής. Σημεία κλειδιά, όπως το άτυπο νόμισμα που θα χρησιμοποιηθεί και η βέλτιστη διαχείριση των "αγγελιών" των μελών εντός και εκτός διαδικτύου, πλησιάζουν στην τελική τους μορφή. Μία κίνηση γεμάτη προοπτικές, σε μία πόλη γεμάτη προοπτικές. Οι ανταλλαγές υπηρεσιών και προϊόντων δεν είναι κάτι άγνωστο, ειδικά στην επαρχία, και υπάρχουν πολλοί, ειδικά αυτό τον καιρό, που έχουν ανάγκες που δε μπορούν να καλύψουν με χρήματα, μπορούν όμως να τις καλύψουν προσφέροντας απευθείας κάποια άλλη υπηρεσία ή προϊόν, αρκεί να υπάρχει η κατάλληλη πλατφόρμα πάνω στην οποία να το κάνουν. Στηρίζεται στην αλληλεγγύη, οπότε αυτό εξαρτάται από όλους μας. Όποιος ενδιαφέρεται να ενημερωθεί και ίσως να συμμετάσχει σε αυτή την προσπάθεια μπορεί να επισκεφθεί την (σε πιλοτική ακόμα μορφή) ιστοσελίδα της ομάδας η οποία θα συνεχίσει να βελτιώνεται και να προσαρμόζεται στις ανάγκες μας. Είναι ανοιχτή για εγγραφές μελών για όλους όσους θέλουν να ζητήσουν ή να προσφέρουν κάτι στο πνεύμα της ανταλλαγής!».

www.lets.net.gr

Η Τράπεζα Χρόνου με λίγα λόγια…

Τράπεζα χρόνου είναι ένα σύστημα συναλλαγών κατά το οποίο προσφέρεις «1 ώρα» υπηρεσίας για να λάβεις «1 ώρα» άλλης υπηρεσίας. Παράδειγμα: είσαι καθηγητής αγγλικών και χρειάζεσαι κάποιον να σε βοηθήσει στις δουλειές του σπιτιού. Προσφέρεις 1 ώρα μάθημα αγγλικών σε κάποια οικιακή βοηθό που σε αντάλλαγμα θα σου προσφέρει για 1 ώρα τις υπηρεσίες της. Κάτι σαν ανταλλακτική οικονομία σε επίπεδο υπηρεσιών…

@Σε συνεργασία με την εφημερίδα πόλης