Η ταυτότητα των σύγχρονων πόλεων και ο ρόλος του διαδικτύου στη διαμόρφωσή της

#Βασιλική Ζαφειρία Υψηλάντη.Ομιλία στο 1ο Πανελλήνιο συνέδριο PlaceBranding.

Η ταυτότητα των σύγχρονων πόλεων και ο ρόλος του διαδικτύου στη διαμόρφωσή της – «E-city branding» 
Στο πλαίσιο της φρενήρους τεχνολογικής ανάπτυξης, της ολοένα και πιο επεκτατικής παγκοσμιοποίησης και των κοινωνικο-πολιτισμικών αλλαγών, η ανάγκη εφαρμογής ενός συστήματος για τη δημιουργία, λειτουργία, προώθηση και διατήρηση μιας σύγχρονης και διαφοροποιημένης ταυτότητας φαντάζει για την κάθε πόλη, πιο επιτακτική από ποτέ. 
Εδώ και αρκετές δεκαετίες, οι πόλεις προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν το ρόλο τους και να εισέλθουν δυναμικά στην παγκόσμια αγορά αποσκοπώντας στη διεκδίκηση ενός σεβαστού μεριδίου της. Ο αυξανόμενος ανταγωνισμός για πόρους, επενδύσεις και τουρισμό, καθώς και η ανάγκη διατήρησης της πολιτιστικής κουλτούρας, της παράδοσης και της ιστορίας της κάθε περιοχής είναι κάποιες από τις προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη κάθε σύγχρονη πόλη εν μέσω των εντεινόμενων πολιτισμικών και κοινωνικών αλλαγών. 
Οι σύγχρονες θεωρίες marketing υποστηρίζουν ότι η δημιουργία μιας ισχυρής ταυτότητας πόλης, συνοδευόμενη από το κατάλληλο σύστημα υποστήριξης και προώθησης, αποτελεί την καλύτερη ασπίδα για όλες τις τρέχουσες και επικείμενες «απειλές» περιθωριοποίησης, υποβάθμισης και απαξίωσης των πόλεων.
Καθοριστικό ρόλο στη δόμηση και λειτουργία του εν λόγω συστήματος πρόκειται να διαδραματίσει το διαδίκτυο. Κατά την τρέχουσα περίοδο, τη λεγόμενη «δεύτερη εποχή των Μέσων», με την απομαζικοποίηση των Μέσων Ενημέρωσης, τη διάδοση νέων Μέσων και την εξάπλωση του διαδικτύου, τα Μέσα δυσκολεύονται να συντονίσουν το «κοινωνικό φαντασιακό», με αποτέλεσμα οι εικόνες των προορισμών να είναι κατακερματισμένες και εφήμερες. Επιπλέον, η τεχνολογική πρόοδος και ο αυξημένος διεθνής ανταγωνισμός επηρεάζουν δραματικά τον τρόπο με τον οποίο οι προορισμοί γίνονται αντιληπτοί από τον ανθρώπινο νου. 

Ο σχηματισμός της εικόνας των προορισμών δεν είναι πλέον μια στατική πρακτική μαζικής επικοινωνίας, αλλά μια δυναμική διαδικασία επιλογής, αντανάκλασης, κοινής χρήσης και εμπειρίας. Επομένως, μια στοχευμένη και συγκροτημένη προβολή μέσω του διαδικτύου είναι απαραίτητη για τη δόμηση της αναγνωρισιμότητας μιας επιτυχημένης ταυτότητας προορισμού.

Στο πλαίσιο της εν λόγω διπλωματικής εργασίας, μελετήθηκαν, αρχικά, οι όροι που συνθέτουν το σύστημα δημιουργίας ανταγωνιστικής ταυτότητας πόλης και στη συνέχεια αναλύθηκε και συσχετίστηκε η πρακτική αυτή με άλλες αναπτυξιακές παραμέτρους αποσαφηνίζοντας τη σύζευξη και την αλληλοσυμπλήρωση των εννοιών της ανάπτυξης, της ταυτότητας της πόλης και του διαδικτύου. 
Επιπλέον, επιχειρήθηκε η αποτύπωση της μεθοδολογίας που απαιτείται για την εφαρμογή αυτού του συστήματος και ο ρόλος του διαδικτύου σε αυτή τη διαδικασία. Έπειτα, μελετήθηκαν τρεις περιπτώσεις πόλεων του εξωτερικού με διεθνώς αναγνωρισμένη ταυτότητα (Βαρκελώνη, Λονδίνο, Φιλαδέλφεια) αλλά και τρεις ελληνικών πόλεων (Βόλος, Ηράκλειο, Καβάλα), εστιάζοντας στην προβολή τους μέσω του διαδικτύου. Τέλος, η εργασία παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας που είχε ως αντικείμενο τη συλλογή δεδομένων που αφορούν στη χρήση του διαδικτύου ως μέσου πληροφόρησης για μια πόλη, τη διαδικτυακή παρουσία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, την ταυτότητα της πόλης της Καβάλας και τη διαδικτυακή παρουσία της.

Στην παρούσα εισήγηση, θα αναφερθούμε στην έννοια του «e - city branding» και το ρόλο του διαδικτύου στη διαμόρφωση της ανταγωνιστικής ταυτότητας των πόλεων, θα παραθέσουμε τα συμπεράσματα από την ανάλυση των διαδικτυακών τόπων των έξι πόλεων που αναφέραμε και τέλος, θα παρουσιάσουμε ενδεικτικά, κάποια ενδιαφέροντα συμπεράσματα της έρευνας που διεξήχθη. Ο κύριος στόχος της εισήγησης είναι η αναγνώριση της σημαντικότητας του ρόλου του διαδικτύου στη διαδικασία δημιουργίας ανταγωνιστικής ταυτότητας μιας πόλης αλλά και μιας περιοχής εν γένει και η ανάδειξη των αδυναμιών που παρουσιάζει η διαδικτυακή παρουσία των ελληνικών πόλεων.

1.     E – city branding

         Ο όρος «e-city branding», αν και δε διαθέτει μέχρι σήμερα έναν καθιερωμένο και τεκμηριωμένο ορισμό, αφορά σε μια πρακτική που το αντικείμενο της, δηλαδή η διαδικτυακή προβολή μιας πόλης, περιλαμβάνεται εδώ και δεκαετίες στις στρατηγικές marketing των πόλεων, αλλά πέραν κάποιων εξαιρέσεων περιορίζεται στην επικουρική και προαιρετική εφαρμογή του. Τα τελευταία χρόνια άρχισε να απασχολεί ιδιαίτερα τους marketers και τους διαχειριστές προγραμμάτων ταυτότητας πόλης και προβλέπεται, βάσει του ρυθμού διείσδυσης του διαδικτύου, ότι τα επόμενα χρόνια θα αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη αξία και θα αποτελέσει προτεραιότητα σε σχετικές πρωτοβουλίες. Ήδη, αρκετές πόλεις έχουν αρχίσει να δίνουν έμφαση στη διαδικτυακή τους προβολή και ιδιαίτερα στη διαδικτυακή τους παρουσία μέσω του ιστότοπου τους και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

         Η πρακτική του e-city branding εντάσσεται στο σύστημα του city branding και εν γένει του city marketing, με την ίδια λογική που εντάσσεται το e-branding ενός προϊόντος στον αντίστοιχο στρατηγικό σχεδιασμό branding και marketing που το αφορά. Όσον αφορά στην επιλογή του όρου branding αντί για τη χρήση του γενικότερου όρου marketing, οφείλεται στο ότι η προώθηση μιας πόλης στο διαδίκτυο, προϋποθέτει ότι έχει ήδη καταρτιστεί ένα στρατηγικό σχέδιο marketing και η ενέργεια αυτή καλείται να συμπληρώσει την πρακτική του branding της πόλης. Στο πλαίσιο του συστήματος ανταγωνιστικής ταυτότητας πόλης, το διαδίκτυο διαδραματίζει το ρόλο του μέσου που θα προβάλλει και θα επικοινωνήσει την ταυτότητα της πόλης στο διαδικτυακό κοινό, που θα τη διατηρήσει με τη συνεχή επικαιροποίηση της, που θα της προσδώσει σύγχρονα χαρακτηριστικά εφαρμόζοντας καινοτόμους τρόπους προβολής, που θα τη δικτυώσει χρησιμοποιώντας τα κοινωνικά μέσα και που θα την ανανεώνει σύμφωνα με την ανατροφοδότηση που θα λαμβάνει από τους χρήστες. Κρίνεται σκόπιμο να επισημάνουμε ότι ένα οργανωμένο σύστημα ανταγωνιστικής ταυτότητας πόλης οφείλει να συμπεριλαμβάνει μια στελεχωμένη και εξειδικευμένη ομάδα που θα είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση της διαδικτυακής παρουσίας της πόλης.

2.      Ο ρόλος του διαδικτύου στη διαδικασία δημιουργίας ανταγωνιστικής ταυτότητας

2.1   Ιστορική αναδρομή

H αστική κρίση της δεκαετίας του 1970 οδήγησε τους πολιτικούς των πόλεων να επανεξετάσουν την τοπική πολιτική και πολλοί από αυτούς απάντησαν στην κρίση υιοθετώντας επιχειρηματικές δραστηριότητες ώστε να προωθήσουν ενεργά τις πόλεις τους. Η περίτεχνη χρήση των εικόνων και των αναπαραστάσεων στο πλαίσιο ενός προγράμματος προώθησης έχει πολλαπλασιαστεί από τότε και έκανε πολλούς θεωρητικούς να μιλούν για το επιχειρηματικό μοντέλο του αστικού καθεστώτος (βλ. Kearns και Philo, 1993, Hall και Hubbard, 1998, Jessop, 1998, όπως αναφέρονται στον Urban, 2002: 51). Την ίδια εποχή έκανε την εμφάνισή του και ο όρος «boosterism» που αναφέρεται στο εγχείρημα ενίσχυσης της φήμης και των θετικών αντιλήψεων για έναν τόπο. Ο όρος, που γεννήθηκε στις ΗΠΑ το 19ο αιώνα, δεν χρησιμοποιείται πλέον ευρέως, αλλά οι διαδικασίες του εξακολουθούν να εφαρμόζονται μέσα από την πρακτική του place branding.

Το place branding αποτελεί μια σύγχρονη στρατηγική που τα τελευταία χρόνια κερδίζει όλο και μεγαλύτερο έδαφος σε τομείς όπως ο τουρισμός, η τοπική ανάπτυξη, το marketing και η διπλωματία. Αφορά στην εφαρμογή μια ολιστικής μεθόδου «διαχείρισης ταυτότητας» σε επίπεδο τοπικών μεγεθών (χωρών, πόλεων, κα) με σκοπό την ανάδειξη των βασικών χαρακτηριστικών τους και την αύξηση της αναγνωρισιμότητάς τους. Οι διαχειριστές του branding ενός τόπου καλούνται να εντοπίσουν και να προβάλλουν τα ανταγωνιστικά του πλεονεκτήματα, να διαμορφώσουν και να προβάλλουν τη θετική του εικόνα και να συνδέσουν όλα αυτά με την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη. Ο Simon Anholt (2006) αναφερόμενος στις σύγχρονες συνθήκες, υποστηρίζει ότι καθιστούν το place branding πιο επίκαιρο και αναγκαίο από ποτέ και ισχυρίζεται ότι οι μεγάλες αλλαγές στον κοινωνικό και πολιτικό ιστό της σύγχρονης κοινωνίας προσδίδουν σε αυτήν την πρακτική ένα πιο δημόσιο και ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό.

Συγχρόνως, η αλματώδης τεχνολογική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών, η εξέλιξη της επιστήμης της πληροφορικής και η παγκόσμια εξάπλωση του διαδικτύου, οδήγησαν στην ανάδειξη του τελευταίου σε ένα από τα ισχυρότερα μέσα πληροφόρησης και επικοινωνίας. Η πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού, δύναται πια να έχει άμεση, φθηνή και εύκολη πρόσβαση σε ένα τεράστιο, μέχρι πρότινος ασύλληπτο, όγκο πληροφοριών. Αυτή του η δυναμική είναι που το καθιστά, ιδιαίτερα κατά τη σημερινή εποχή όπου ο καταναλωτισμός διαπρέπει, απαραίτητο εργαλείο για όλους τους τομείς της οικονομίας, αλλάζοντας άρδην το διεθνές εμπορικό κλίμα και ανατρέποντας τους παραδοσιακούς τρόπους αγοράς και πώλησης προϊόντων και υπηρεσιών (Wang, 2005). Η δυναμική, λοιπόν, αυτή διείσδυση του διαδικτύου εξηγεί γιατί καταλαμβάνει στη σύγχρονη εποχή μια ου και περίοπτη θέση ανάμεσα στα εργαλεία προώθησης, ενημέρωσης και marketing (Amor, 2002:231-232), επηρεάζοντας ακολούθως και τη διαδικασία δημιουργίας και προβολής της ταυτότητας μιας πόλης και την ανταγωνιστική παρουσία της. ﷽﷽﷽δικταρυταναφ

Η ενίσχυση της ταυτότητας και συγχρόνως της παρουσίας των τοπικών διοικήσεων στον παγκόσμιο διαδικτυακό ιστό επιβάλλεται, βέβαια, και από την αύξηση της συμμετοχής τους σε εθνικά και υπερεθνικά ζητήματα πολιτικής, ως αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης και της διοικητικής αποκέντρωσης. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και η ευελιξία των κεφαλαιακών ροών, επίσης, αυξάνουν συνεχώς τον ανταγωνισμό των διαφόρων τόπων και αποτελούν ακόμη ένα λόγο που απαντά στο γιατί οι τοπικές κυβερνήσεις επαναπροσδιορίζουν τις στρατηγικές του marketing των πόλεων τους και στο γιατί έχουν ανάγκη από σύγχρονες πρακτικές όπως μια ισχυρή διαδικτυακή ταυτότητα.

Η διαδικτυακή αυτή παρουσία, με την πάροδο των ετών, γίνεται όλο και πιο σύνθετη και εμπλουτίζεται αδιάλειπτα υιοθετώντας μια σειρά ενημερωτικών, διοικητικών και εμπορικών λειτουργιών και σχηματίζοντας έτσι μια εικονική γεωγραφία με τη δική της ιδιαίτερη δομή. O Urban (2002:50-51) αναφέρει ότι οι επίσημοι ιστότοποι της πόλης αποτελούν μια ειδική μορφή προωθήσεως ενός τόπου, η οποία ορίζεται από τον Sadler (1993) ως ένα τμήμα του marketing μιας πόλης, σε μια προσπάθεια να κερδίσει μεγαλύτερο μερίδιο στην περιορισμένη πια εθνική και διεθνή ευημερία.

Δεδομένου δε, ότι η δημοτικότητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αυξάνεται ραγδαία τα τελευταία χρνα όνια, το marketing μέσω αυτών (social media marketing) καθίσταται αναγκαία προϋπόθεση για την επιτυχία των σχεδίων δημιουργίας και προβολής της ταυτότητας των πόλεων. Τα μέσα κοινωνικ ιαςd ής δικτύωσης, που έγιναν γνωστά την τελευταία δεκαετία, προσφέρουν σήμερα όλο και περισσότερες δυνατότητες επικοινωνίας, ιδιαίτερα με το νεανικό κοινό στο οποίο είναι δύσκολο να στοχεύσουν τα πιο παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τα εν λόγω μέσα μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμα εργαλεία αν ενταχθούν στα σχέδια για την προώθηση του brand μιας πόλης (Ketter, 2011:23-24). ﷽﷽﷽﷽﷽﷽﷽α ο πεδeting) Λονδ﷽﷽﷽﷽νισοιηθος.αι ευχρονισμ

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, συμπεραίνουμε ότι η εμφάνιση του διαδικτύου σε μια εποχή που τα κεφάλαια για την τοπική ανάπτυξη είναι περιορισμένα και που η κάθε περιοχή καλείται να υιοθετήσει επιχειρηματικές στρατηγικές για την προώθηση των «προϊόντων» της και τη διεκδίκηση μεριδίου στην παγκόσμια αγορά, αποτελεί μια σπουδαία ευκαιρία αλλά και προϋπόθεση ανάπτυξης για τις πόλεις που επιθυμούν να προωθηθούν και να ενδυναμώσουν την επιχειρηματικότητα τους.

2.2   Το διαδίκτυο σε νούμερα

Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε τη δύναμη και τη διείσδυση του διαδικτύου παγκοσμίως, θα παρουσιάσουμε κάποιους πίνακες και διαγράμματα με στοιχεία από τη ιστοσελίδα «Internet World Stats» (www.internetworldstats.com/stats.htm), που παρέχει επικαιροποιημένα στατιστικά στοιχεία για την παγκόσμια χρήση του διαδικτύου, τον πληθυσμό, τα ταξίδια, καθώς και δεδομένα ερευνών για τη διαδικτυακή αγορά, για πάνω από 233 χώρες και περιοχές του κόσμου. Τα στοιχεία αφορούν στο Μάρτιο του 2011.

Στον επόμενο πίνακα (1), λοιπόν, παρατίθενται στοιχεία για την παγκόσμια κατανομή της χρήσης του διαδικτύου ανά ήπειρο και το ποσοστό διείσδυσης του αναλογικά με τον πληθυσμό της κάθε ηπείρου. Έτσι, διαπιστώνουμε ότι αναλογικά με τον πληθυσμό, η ήπειρος με τη μεγαλύτερη διείσδυση διαδικτύου είναι η Βόρεια Αμερική, έπειτα ακολουθεί η Αυστραλία, η Ευρώπη, έπεται η Λατινική Αμερική, και ακολουθούν η Μέση Ανατολή, η Ασία και τελευταία η Αφρική. Επομένως, από το συνολικό πληθυσμό της γης, το 30.2% αντιπροσωπεύει τους χρήστες του διαδικτύου, οι οποίοι από το 2000 μέχρι τις αρχές του 2011, αυξήθηκαν σε ποσοστό 480.4%. Ο αριθμός των χρηστών του διαδικτύου παγκοσμίως αγγίζει τα 2.095.0006.005 και η κατάταξη των ηπείρων είναι ανάλογη με αυτή της πληθυσμιακής.

Πίνακας 1. Παγκόσμια κατανομή χρήσης διαδικτύου ανά ήπειρο (πληθυσμός, διείσδυση, αύξηση)

World region	Population      ( 2011 Est.)	Internet Users Dec. 31, 2000	Internet Users Latest Data	Penetration (% Population)	Growth 2000-2011	Users % of Table
Africa	1,037,524,058	4,514,400	118,609,620	11.40%	2,527.40%	5.70%
Asia	3,879,740,877	114,304,000	922,329,554	23.80%	706.90%	44.00%
Europe	816,426,346	105,096,093	476,213,935	58.30%	353.10%	22.70%
Middle East	216,258,843	3,284,800	68,553,666	31.70%	1,987.00%	3.30%
North America	347,394,870	108,096,800	272,066,000	78.30%	151.70%	13.00%
Latin America/ Carib.	597,283,165	18,068,919	215,939,400	36.20%	1,037.40%	10.30%
Oceania / Australia	35,426,995	7,620,480	21,293,830	60.10%	179.40%	1.00%
WORLD TOTAL	6,930,055,154	360,985,492	2,095,006,005	30.20%	480.40%	100.00%

Βάσει των στοιχείων που μας παρέχουν ο παραπάνω πίνακας μπορούμε εύκολα να διαπιστώσουμε ότι η δυναμική του διαδικτύου είναι ιδιαίτερα μεγάλη και η διείσδυση του έχει αυξητικές τάσεις. Επίσης, παρατηρούμε ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού σήμερα, της τάξεως του 30.2%, χρησιμοποιεί το διαδίκτυο, γεγονός που καθιστά αναγκαίο τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου του διαδικτύου στη διαμόρφωση της ταυτότητας των πόλεων. Οι τοπικές διοικήσεις, λοιπόν, θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους αυτά τα στοιχεία και να προβλέψουν κατά τη διαμόρφωση και εφαρμογή των συστημάτων ανταγωνιστικής ταυτότητας ότι απευθύνονται και προς ένα μεγάλο διαδικτυακό κοινό.

2.3   Η διαδικτυακή παρουσία των πόλεων σήμερα

Αρχικά, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η διαδικτυακή παρουσία μιας πόλης αναφέρεται σε οποιαδήποτε συντονισμένη προσπάθεια που σχετίζεται με αυτήν και το διαδίκτυο, με έμφαση στους επίσημους ιστότοπούς της και την κοινωνική της δικτύωση. Είναι γεγονός, ότι στην εποχή που διανύουμε, είναι σπάνιο μια πόλη, ή μάλλον καλύτερα μια τοπική διοικητική οντότητα που εκπροσωπεί μια πόλη, να μη διαθέτει διαδικτυακό τόπο που να διεκδικεί, τουλάχιστον τυπικά, τον τίτλο της επίσημης σελίδας της πόλης. Ωστόσο, η λειτουργία των εν λόγω ιστότοπων αποτελεί μια επικουρική μορφή παροχής υπηρεσιών ενημέρωσης και προβολής. Οι λόγοι που ώθησαν την πλειονότητα των διοικητικών φορέων των πόλεων να δημιουργήσουν ιστότοπους ήταν ποικίλοι, και όπως δείχνει και η διερευνητική μελέτη στην οποία προχωρήσαμε, τις περισσότερες φορές ν ήταν απόρροια σχετικής νομοθεσίας ή απαίτηση κρατικού ή συγχρηματοδοτούμενου προγράμματος. Βέβαια, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι υπάρχουν τοπικές διοικήσεις που αφουγκράστηκαν την τάση της εποχής και προχώρησαν σε μια δυναμική διαδικτυακή παρουσία, ικανοποιώντας τις ανάγκες πληροφόρησης και προβολής των κατοίκων αλλά και των επισκεπτών.﷽﷽﷽﷽﷽﷽﷽﷽οποιοι της φήμης τους,ς

Ο Florian Urban (2002:51) σε μια μελέτη ανάλυσης είκοσι επίσημων ιστότοπων μικρών και μεγάλων πόλεων, διαπιστώνει ότι το μέγεθος μιας πόλης, η παγκόσμια φήμη της ή οι οικονομικές επιδόσεις της δεν μπορούν να εξηγήσουν επαρκώς τη δομή του επίσημου δικτυακού τόπου της. Επίσης, συμπεραίνει πως ορισμένες πόλεις χρησιμοποιούν ενεργά τους ιστοχώρους τους για τη διαμόρφωση της εικόνας και της φήμης τους τόσο στους κατοίκους όσο και τους ξένους, ενώ άλλες δεν εκμεταλλεύονται καθόλου το μέσο αυτό είτε λειτουργώντας το μόνο για περιορισμένη ενημέρωση είτε αφήνοντας το χωρίς επικαιροποίηση και συντήρηση. Ο μελετητής συσχετίζει την ενεργή ή μη διαδικτυακή παρουσία με το εκάστοτε πολιτικό όραμα και ηγεσία και θεωρεί ότι όσες πόλεις έχουν πολιτικούς ηγέτες που είναι πιο ενήμεροι και δραστήριοι για τις επιταγές του σύγχρονου αυξανόμενου ανταγωνισμού μεταξύ των πόλεων, είναι αυτές που προχωρούν σε μια πιο δυναμική χρήση του διαδικτύου για να εκπροσωπηθούν οι πόλεις τους.

Βάσει της ίδιας μελέτης, διαπιστώνεται ότι οι περισσότεροι διαδικτυακοί τόποι πόλεων περιέχουν πληροφορίες που στοχεύουν όχι τόσο στην προώθηση της εικόνας της πόλης όσο στη δημιουργία ενός συμβατικού προφίλ της πόλης και του διοικητικού φορέα, παρέχοντας πληροφόρηση εγκυκλοπαιδικού χαρακτήρα. Επιπλέον, ενώ η αλλαγή και επικαιροποίηση των πληροφοριών του ιστοχώρου, καθώς και η εφαρμογή διαδραστικών λειτουργιών και υπηρεσιών, αποτελεί μια εύκολη και φθηνή πια διαδικασία, οι περισσότερες πόλεις δεν προχωρούν στην έγκαιρη επικαιροποίηση και επιλέγουν μια απλή παρουσίαση των πληροφοριών χωρίς πολλές και παρατηρήσιμες διαφοροποιήσεις. Όσον αφορά στην κοινωνική δικτύωση των πόλεων μέσω των διοικητικών φορέων τους, είναι γεγονός ότι οι πόλεις δεν έχουν προχωρωσης. ήσει ακόμη στην αξιοποίηση της δύναμης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και είναι λίγα τα παραδείγματα πόλεων που λειτουργούν ενεργά λογαριασμούς στα δημοφιλή κοινωνικά μέσα (Xiang & Gretzel, 2010).﷽﷽﷽﷽ικοποΛονδ

Το συμπέρασμα είναι ότι η πλειονότητα των πόλεων δεν έχει προχωρήσει στην αξιοποίηση των μοναδικών δυνατοτήτων που προσφέρει ο παγκόσμιος ιστός και το διαδίκτυο εν γένει, και περιορίζεται σε μια τυπική διαδικτυακή παρουσία, που συνήθως δεν πληροί ούτε τις βασικές προϋποθέσεις, όπως εργονομία λειτουργιών και επικαιροποίηση και εγκυρότητα του περιεχομένου. Οι λόγοι ποικίλουν, αλλά ο κυριότερος είναι ότι, μέχρι πρότινος, οι τοπικές κυβερνήσεις αντιμετώπιζαν τους ιστότοπους σαν μια απλή υποχρέωση ή σαν μια προαιρετική εφαρμογή και όχι σαν εργαλείο για μεγιστοποίηση του κοινωνικού και οικονομικού οφέλους. Οι σύγχρονες, όμως, απαιτήσεις επιβάλλουν την ύπαρξη μιας επιχειρηματικής διάστασης ακόμη και στις πόλεις, ώστε να μπορούν να είναι βιώσιμες και οικονομικά εύρωστες.

2.4   Το μέλλον της διαδικτυακής προβολής των πόλεων - Προκλήσεις και ευκαιρίες

Όπως διαπιστώσαμε από τον πίνακα 1, η διείσδυση του διαδικτύου σε όλο τον κόσμο είναι καλπάζουσα και από ότι φαίνεται η θέση που καταλαμβάνει το διαδίκτυο ως μέσο διάχυσης και ανταλλαγής πληροφοριών είναι σταθερά εδραιωμένη. Το μόνο που θα αλλάξει τα επόμενα χρόνια είναι η διείσδυση του σε μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού. Με αυτά τα δεδομένα, οι διοικήσεις των πόλεων οφείλουν να εντάξουν στα στρατηγικά προγράμματα προβολής το διαδίκτυο και να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στις δυνατότητες που παρέχει.

Επιπλέον, είναι γεγονός, ότι οι πόλεις αντιμετωπίζουν περιορισμούς όσον αφορά στους τρόπους και τα μέσα προβολής, είτε λόγω της συρρικνωμένης κρατικής χρηματοδότησης, είτε λόγω της επικέντρωσης της τουριστικής τους προβολής σε τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά spot, έντυπα, κ.α., είτε λόγω έλλειψης επιχειρηματικής κουλτούρας. Οι συμβατικές ενέργειες προβολής συνεισφέρουν στη δόμηση της αναγνωρισιμότητας μιας πόλης αλλά κοστίζουν ακριβά και απαιτούν ενδιάμεσους συνεργάτες, ενώ η προβολή μέσω του διαδικτύου αποτελεί για την πόλη μια φθηνή λύση με πολλές δυνατότητες. Το διαδίκτυο είναι εύκολα προσβάσιμο, προσιτό σε μόνιμη βάση για το μεγαλύτερο μέρος του κοινού και το υλισμικό (hardware) και το λογισμικό (software) που απαιτεί είναι μικρότερου κόστους από τα άλλα εργαλεία προώθησης. Δεδομένου, λοιπόν, της έλλειψης πόρων για προβολή οι πόλεις πρέπει να στραφούν στην ενδυνάμωση της διαδικτυακής τους παρουσίας που απαιτεί πολύ λιγότερα χρήματα και αποφέρει πολύ περισσότερα οφέλη από τις συμβατικές προωθητικές ενέργειες. Φυσικά, δεν προτείνεται η εγκατάλειψη τέτοιων ενεργειών αλλά η ένταξη αυτών και του διαδικτύου σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα προβολής και προώθησης που όλα τα μέσα και εργαλεία θα λειτουργούν συμπληρωματικά. ﷽﷽﷽﷽﷽﷽﷽﷽οβολ kaροποσυνεργάτες, Απ

Επιπλέον, η τάση της εποχής θέλει την πληροφόρηση να παρέχεται όσο πιο γρήγορα και εύκολα γίνεται στον αποδέκτη, με αποτέλεσμα η τεχνολογία να έχει το προβάδισμα σε οποιαδήποτε μορφή πληροφόρησης. Άρα, οι πόλεις οφείλουν να ακολουθήσουν τις επιταγές της εξέλιξης της τεχνολογίας και να αφομοιώσουν καινοτόμες και σύγχρονες εφαρμογές πληροφόρησης και προώθησης εφόσον επιθυμούν ο χρήστης να τις επιλέξει.

Όσον αφορά στις μικρές πόλεις, οι οποίες είναι σε δυσχερέστερη θέση από τις υπόλοιπες λόγω περιορισμένης αναγνωρισιμότητας, μικρότερης συμμετοχής σε εθνικά και υπερεθνικά ζητήματα και μικρότερης οικονομικής ανάπτυξης, θα πρέπει να εισέλθουν δυναμικά στην παγκόσμια αγορά ώστε να διεκδικήσουν μερίδιο από αυτήν. Η προαναφερθείσα έρευνα του Urban καταλήγει στη μη συσχέτιση του πληθυσμού ενός τόπου με τη δυναμική της διαδικτυακής παρουσίας του, με αποτέλεσμα, το διαδίκτυο να δίνει σε μια πόλη που μπορεί να είναι ασήμαντη πληθυσμιακά τη δυνατότητα αύξησης της αναγνωρισιμότητας της.

Επιπλέον, η εξέλιξη της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνίας επέφερε δραματική μείωση του κόστους διάχυσης της πληροφορίας και αυτή η αδιάλειπτη ροή πληροφοριών προκάλεσε το «παράδοξο της αφθονίας». Αυτή η υπερπληροφόρηση έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία συγκέντρωσης του κοινού και πολλές φορές τον αποπροσανατολισμό του (Nye, 2004:105-106). Επομένως, οι τοπικές κυβερνήσεις καλούνται να διαδραματίσουν το ρόλο που οφείλουν ως διαχειριστές της πόλης, ήτοι να μελετήσουν, να αξιολογήσουν, να διαχωρίσουν και να επιλέξουν τις κατάλληλες πληροφορίες που πρέπει να προσφέρουν στο κοινό και αφορούν στην πόλη. Έτσι, διαμορφώνοντας μια αξιόπιστη εικόνα για την πόλη, το κοινό θα πάψει να είναι επιφυλακτικό και θα μπορεί να εμπιστευτεί τους δημόσιους φορείς, αυξάνοντας έτσι την αναγνωρισιμότητα και ελκυστικότητα του προορισμού.

Ως εκ τούτου, η εξάπλωση της χρήσης του διαδικτύου προκάλεσε σημαντικές αλλαγές και στην τουριστική βιομηχανία καθιστώντας την ακόμη πιο ανταγωνιστική. Το διαδίκτυο έδωσε, λοιπόν, τη δυνατότητα στον ίδιο τον χρήστη να αλλάξει την παραδοσιακή αγορά, έχοντας άμεση πρόσβαση στους παρόχους των τουριστικών υπηρεσιών, συγκρίνοντας τις τιμές, προσαρμόζοντας πακέτα διακοπών στα μέτρα του και ανταλλάσσοντας αυτές τις πληροφορίες σε διαδικτυακούς τόπους και μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι τουρίστες έχουν πια απεριόριστη ελευθερία να επιλέξουν το μέρος και το είδος των διακοπών που επιθυμούν και είναι πολύ εύκολο για αυτούς να αλλάξουν τον προορισμό τους, εφόσον μια πόλη δεν ανταποκρίνεται στη ζήτηση της αγοράς και η ταυτότητα της δεν εκπληρώνει την υπόσχεση που τους έχει δώσει (Bouhalis, 2008). Αυτές οι νέες παροχές άλλαξαν άρδην τις απαιτήσεις του επισκέπτη και αναβάθμισαν την καταναλωτική του συμπεριφορά, με αποτέλεσμα ο νέος πελάτης της τουριστικής βιομηχανίας να έχει πολύ διαφορετικό προφίλ από τον αντίστοιχο της περασμένης δεκαετίας. Επομένως, μια σύγχρονη πόλη για να αποτελεί ελκυστικό προορισμό, θα πρέπει να προχωρήσει σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες, ώστε να αναβαθμίσει τις παροχές και τις υπηρεσίες της και να τις προσαρμόσει στο νέο προφίλ του σύγχρονου επισκέπτη, διαδικτυακού και ρεαλιστικού.

3.      Μελέτη περιπτώσεων διαδικτυακής παρουσίας πόλεων από τον ελληνικό και διεθνή χώρο

Στο πλαίσιο της εν λόγω διπλωματικής εργασίας, αφιερώθηκε μια ολόκληρη ενότητα στη μελέτη περιπτώσεων διαδικτυακής παρουσίας πόλεων της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού, με έμφαση στην τουριστική προβολή τους, ώστε να επιτευχθεί και μια εμπειρική προσέγγιση του θέματος. Οι πόλεις του εξωτερικού που εκπροσωπούνται,  χαρακτηριστικά των ιστοχώρων  μέσω των διαδικτυακών τόπων που εξετάσαμε είναι η Βαρκελώνη, το Λονδίνο και η Φιλαδέλφεια. Η Βαρκελώνη επιλέχθηκε γιατί αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς στην Ευρώπη, το Λονδίνο διότι αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ευρώπης και πόλο έλξης για επιχειρηματίες, τουρίστες και φοιτητές, και τέλος, η Φιλαδέλφεια γιατί πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες πόλεις σε πληθυσμό στις Η.Π.Α. και ο ιστότοπος της έχει λάβει εξαιρετικά σχόλια σε ποικίλα blogs και websites στο διαδίκτυο. Όσον αφορά στην επιλογή των ελληνικών πόλεων, Βόλος, Ηράκλειο, Καβάλα, έγινε εξαιτίας ενός μνημονίου συνεργασίας που έχουν συνάψει οι εν λόγω πόλεις, με θέμα τη δημιουργία ανταγωνιστικής ταυτότητας για τις πόλεις τους. ο﷽﷽﷽﷽﷽﷽﷽﷽ο κοινωνικΛονδ

Η επιστημονική κοινότητα άρχισε να ασχολείται και να ερευνά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ιστοχώρων μόλις τα τελευταία χρόνια, ενώ για τα τεχνικά χαρακτηριστικά οι μελέτες και οι έρευνες βρίθουν. Μέσω της προσπάθειας να εντοπίσουμε ποια είναι τα κυριότερα ποιοτικά κριτήρια που πρέπει να πληροί ένας δικτυακός τόπος και μετά από βιβλιογραφική αναζήτηση καταλήξαμε σε αυτά που προτείνουν οι Eschenfelder, Beachboard, McClure and Wyman (1997), έτσι όπως αυτά επικαιροποιήθηκαν από τον Smith (2001). Βέβαια, από το 2001 η τεχνολογία του διαδικτύου εξελίχθηκε αρκετά, αλλά τα χαρακτηριστικά των ιστότοπων παραμένουν σχεδόν τα ίδια, πέραν της δυναμικής εισόδου της κοινωνικής δικτύωσης, την οποία εισάγαμε στην ανάλυση. Βάσει αυτών των κριτηρίων και προϋποθέσεων που πρέπει να πληροί ένας ιστοχώρος για να μπορεί να εκπληρώσει το σκοπό λειτουργίας του και να εξυπηρετήσει τους επισκέπτες του, επιλέξαμε να επικεντρωθούμε στα πιο βασικά. Κάποια από αυτά είναι ο σχεδιασμός και η δομή ενός ιστοχώρου, οι κατηγορίες πληροφόρησης, η πλοήγηση, η προσβασιμότητα, η παρουσία μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η κας, τάταξη Alexa, κα. Τέλος, προχωρήσαμε και σε μια καταγραφή των αδυναμιών και των δυνατών σημείων των ιστοχώρων, ορισμένων από τα οποία θα παρουσιάσουμε παρακάτω.﷽﷽﷽﷽﷽﷽﷽ημιστκαι απευθισμ

Μετά από μελέτη και ανάλυση του επίσημου διαδικτυακού τόπου προβολής της Φιλαδέλφεια (www.visitphilly.com), τον οποίο διαχειρίζεται ο ιδιωτικός, μη κερδοσκοπικός φορέας «Greater Philadelphia Tourism Marketing Corporation», καθώς και των λογαριασμών της σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συμπεράναμε ότι η διαδικτυακή παρουσία της πόλης είναι δυναμική, επικαιροποιημένη και σύγχρονη. Ο ιστότοπος της παρέχει μια πλούσια ποικιλία πληροφοριών στον χρήστη, η οποία διαχέεται έξυπνα και σε καθημερινή βάση στα social media. Ένα από τα βασικά στοιχεία τα οποία πρέπει να αποτελέσουν πρότυπο για άλλους ιστοχώρους, είναι η παροχή ενός πακέτου εργαλείων «toolkit», που παρέχει σε όλους τους ενδιαφερόμενους την ευκαιρία να γίνουν κοινωνοί της εκστρατείας του city branding της πόλης, δίνοντας τη δυνατότητα λήψης του υλικού προώθησης της πόλης, ήτοι του λογότυπου, των εφαρμογών, των φωτογραφιών, των banners, κα. Επίσης, κομβικό σημείο στην επιτυχία του ιστοχώρου ως μέσου προβολής της ταυτότητας της πόλης, είναι η σύζευξη της διαφημιστικής καμπάνιας της πόλης με τις ενότητες του διαδικτυακού τόπου. Τέλος, η δημιουργία του blog «uwishunu» και της ιστοσελίδας «Philli360°» που αλλάζουν σχεδιασμό και παρέχουν μια πιο χαλαρή ενημέρωση για θέματα ψυχαγωγίας, δείχνει ότι η πόλη επιθυμεί όχι απλά να ενημερώσει το χρήστη αλλά να του προσφέρει μια ευχάριστη εμπειρία.

Ο επίσημος ιστοχώρος προβολής της Βαρκελώνης (www.barcelonaturisme.com), τον οποίο διαχειρίζεται η δημόσια επιχείρηση «Barcelona Tourisme», η οποία είναι υπεύθυνη για την προώθηση της καταλανικής πρωτεύουσας ως τουριστικό προορισμό, ενώ παρέχει μια πλούσια, έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση στον επισκέπτη, δεν διαθέτει σύγχρονα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά και απουσιάζει από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο ιστοχώρος ακολουθεί με επιτυχία μια στρατηγική e-marketing, λειτουργεί ηλεκτρονικό κατάστημα και προβάλλει τα προϊόντα και τις υπηρεσίες του τουριστικού φορέα της πόλης με κάθε ευκαιρία. Ιδιαίτερα χρήσιμη είναι η ενότητα «travel trade», η οποία προσφέρει σε κάθε ενδιαφερόμενο πλούσιο υλικό για τους τομείς του τουρισμού, της επιχειρηματικότητας και της διοργάνωσης συνεδρίων. Σε αυτήν την ιστοσελίδα, ο εξειδικευμένος επισκέπτης, ήτοι επιχειρηματίας, ακαδημαϊκός, φοιτητής, κλπ, μπορεί να λάβει τεκμηριωμένη πληροφόρηση για τους αναπτυξιακούς τομείς της πόλης, τον τρόπο λειτουργίας τους και να προμηθευτεί στοιχεία, μελέτες, έρευνες και κανονισμούς που σχετίζονται με αυτά. Τέλος, η προσεγμένη και μελετημένη ιστοσελίδα που απευθύνεται στα άτομα με αναπηρία, αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όλες τις πόλεις, ανεξαρτήτως μεγέθους και τοποθεσίας.

Ο διαδικτυακός τόπος του Λονδίνου (www.visitlondon.com), τον οποίο διαχειρίζεται ο επίσημος οργανισμός προώθησης του Λονδίνου με την επωνυμία «London Partners», καταφέρνει να παρέχει μια πολύπλευρη πληροφόρηση στους επισκέπτες που επιλέγουν την πόλη είτε για τουρισμό διακοπών, είτε για επενδύσεις, είτε για σπουδές. Η ποιότητα και η ποσότητα των παρεχόμενων πληροφοριών είναι πολύ υψηλή και έτσι καμιά περιοχή ενδιαφέροντος δεν μένει ακάλυπτη και συγχρόνως το τουριστικό προϊόν της πόλης προωθείται με τέτοιο τρόπο που μοιάζει να ταιριάζει σε όλους. Επίσης, η σελίδα «travel trade», είναι μια ενότητα που πρέπει να έχει κάθε σοβαρός τουριστικός προορισμός στον ιστότοπο του. Η σελίδα αυτή προσφέρει σε όλους όσους ενδιαφέρονται να συνεργαστούν ή να επενδύσουν στην πόλη του Λονδίνου, όλο το απαραίτητο υλικό για τους τομείς του τουρισμού, της επιχειρηματικότητας και της διοργάνωσης συνεδρίων, εκδηλώσεων και μεγάλων γεγονότων. Τέλος, η πληροφόρηση των ατόμων με αναπηρία καλύπτεται τόσο από τον εν λόγω ιστοχώρο όσο και μέσω του εξειδικευμένου ιστότοπου που έχει δημιουργηθεί από τη δημοτική αρχή, ενισχύοντας έτσι το κοινωνικό της πρόσωπο και διευρύνοντας το τουριστικό της κοινό.

Το συμπέρασμα στο οποίο οδηγούμαστε από τη μελέτη των παραπάνω ιστοχώρων, είναι ότι οι πόλεις αυτές έχουν αντιληφθεί τη δύναμη του διαδικτύου και προσπαθούν να αδράξουν τις ευκαιρίες που τους παρέχει για να αποκομίσουν οφέλη για την πόλη τους. Οι ιστοχώροι παρουσιάζουν μεν κάποιες αδυναμίες, αλλά σε γενικές γραμμές δημιουργούν μια σοβαρή διαδικτυακή παρουσία για την πόλη, παρέχοντας μάλιστα και κάποιες λειτουργίες που θα πρέπει να συμπεριλάβουν όλες οι πόλεις στους ιστοχώρους τους.

Αναφορικά με τις ελληνικές πόλεις, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι πριν αναλυθούν οι τρεις πόλεις που αναφέραμε, πρώτα προσπελάστηκαν οι περισσότεροι ιστοχώροι της τοπικής αυτοδιοίκησης ώστε να σχηματίσουμε μια συνολική εικόνα για την προβολή των πόλεων. Από την προσπέλαση αυτή διαπιστώσαμε ότι η πλειοψηφία των πόλεων δεν έχει επενδύσει στη διαδικτυακή προβολή της, με αποτέλεσμα οι περισσότερες ελληνικές πόλεις να υστερούν ακόμη και στην πληροφόρηση των εσωτερικών τουριστών αλλά και των κατοίκων τους. Επίσης, παρατηρούμε ότι αρκετές πόλεις ιδιαίτερα γνωστές ως τουριστικά ή εμπορικά κέντρα, και σε εθνικό αλλά και σε υπερεθνικό επίπεδο, που όλοι θα περιμέναμε ότι θα έχουν δυναμική διαδικτυακή παρουσία, δεν είχαν τον προσδοκώμενο ιστότοπο.

Μια τέτοια περίπτωση πόλης είναι και το Ηράκλειο, το οποίο παρότι αποτελεί πόλο έλξης εκατομμυρίων επισκεπτών διακοπών αναψυχής, χιλιάδων φοιτητών και εκατοντάδων επιχειρήσεων και έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας σύγχρονης πόλης, δε διαθέτει κανέναν αμιγώς τουριστικό ιστοχώρο που να παρέχει τουριστική πληροφόρηση αλλά και να προβάλλει την πόλη. Δεδομένης αυτής της έλλειψης, ο μόνος επίσημος ιστοχώρος που παρέχει πληροφόρηση για την πόλη, τόσο στους επισκέπτες όσο και τους κατοίκους είναι ο ιστότοπος του Δήμου Ηρακλείου. Ο σχετικός ιστότοπος είναι ιδιαίτερα επικαιροποιημένος και προσεγμένος, συμμετέχει στα δημοφιλή μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δείχνει ότι από πίσω του κρύβεται μια οργανωμένη και κατάλληλα στελεχωμένη ομάδα εργασίας. Προσφέρει στον πολίτη πλούσια πληροφόρηση αλλά και καινοτόμες ψηφιακές παροχές, δίνοντας στο χρήστη την εικόνα ότι το Ηράκλειο είναι μια ζωντανή πόλη με πλούσιες δραστηριότητες και πρωτοβουλίες. Όσον αφορά, όμως, στα κείμενα που απευθύνονται στους επισκέπτες, αρμόζουν βέβαια στο ύφος μιας σελίδας Δήμου, καλύπτουν τις ανάγκες μια σύντομης πληροφόρησης και διατίθενται στην αγγλική, αλλά σε καμία περίπτωση δεν καλύπτουν τις απαιτήσεις και τις ανάγκες ενός επισκέπτη. Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, συμπεραίνουμε ότι η επίσημη διαδικτυακή παρουσία της πόλης περιορίζεται στο διοικητικό κομμάτι της πόλης και απευθύνεται κυρίως στους κατοίκους της, ενώ η εξειδικευμένη διαδικτυακή τουριστική προβολή απουσιάζει παντελώς και η τουριστική πληροφόρηση είναι περιορισμένη.

Η περίπτωση της πόλης του Βόλου διαφέρει από αυτή του Ηρακλείου, μια και ο Δσεται σήμος διαθέτει έναν αμιγώς τουριστικό ιστότοπο (www.volosinfo.gr), ο οποίος προσφέρει μεγάλη ποικιλία χρήσιμου υλικού σε έναν επισκέπτη, το οποίο μάλιστα διατίθεται και στην αγγλική γλώσσα. Ο ιστοχώρος ακολουθεί σύγχρονο σχεδιασμό, δημιουργώντας μια ιδιαίτερα θετική εικόνα στον επισκέπτη όταν βλέπει την αρχική σελίδα. Εντούτοις, ο ιστοχώρος χαρακτηρίζεται από πολλές αδυναμίες ιδιαίτερα όσον αφορά στην παρουσίαση των πληροφοριών, η οποία πραγματοποιείται εξολοκλήρου μέσω της επισύναψης αρχείων pdf., αφαιρώντας από το χρήστη τη δυνατότητα της άμεσης πρόσβασης στην πληροφορία. Επιπλέον, ο ιστότοπος μοιάζει να αποσκοπεί μόνο στην τουριστική πληροφόρηση και όχι στην τουριστική προβολή και προώθηση της πόλης του Βόλου. Ακόμη, η απουσία συμμετοχής σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης μειώνει δραματικά τη δυναμική του ιστοχώρου και του αφαιρεί τη δυνατότητα να διευρύνει το κοινό του. Τέλος, στην αναζήτηση με τη λέξη «Βόλος» στο Google, στις 05/02/2012, ο ιστότοπος εμφανιζόταν στη δέκατη έβδομη σελίδα. Επομένως, για να μπορέσει να διεκδικήσει η πόλη του Βόλου μια θέση στο διαδίκτυο, ο υφιστάμενος ιστοχώρος θα πρέπει να ανανεωθεί και να αναβαθμιστεί ώστε να εκσυγχρονιστεί ο τρόπος παροχής των πληροφοριών, να δοθεί έμφαση στην προβολή της πόλης και να επιτευχθεί μια ισχυρή κοινωνική δικτύωση.﷽﷽﷽ στην αγγλικμου υλικού η οπο

Αναφορικά με την πόλη της Καβάλας και τη διαδικτυακή της παρουσία, μελετήθηκε ο ιστότοπος της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Καβάλας, η οποία μέσα από τη Διεύθυνση Πολιτιστικού Τουρισμού και Επικοινωνίας αναλαμβάνει αρκετές ενέργειες τουριστικής προβολής και ενημέρωσης. Ωστόσο, ο ιστοχώρος δημιουργήθηκε για να καλύψει τις ανάγκες προβολής της επιχείρησης και των δραστηριοτήτων της στο σύνολο της και όχι μόνο για την τουριστική προβολή και πληροφόρηση. Επομένως, ο εν λόγω ιστότοπος δεν αποτελεί έναν αμιγώς τουριστικό διαδικτυακό τόπο, αλλά παρέχει τουριστική πληροφόρηση και προβάλλει την πόλη στο πλαίσιο που του επιτρέπει το αντικείμενο της σχετικής Διεύθυνσης. Ο ιστοχώρος, είναι σύγχρονος, επικαιροποιημένος και λειτουργικός και η τουριστική πληροφόρηση καλύπτει όλες τις βασικές κατηγορίες που ενδιαφέρουν έναν επισκέπτη, διατιθέμενες και στην αγγλική γλώσσα. Ωστόσο, το τουριστικό τμήμα αυτού του ιστοχώρου σίγουρα δε μπορεί να νοηθεί ως συγκροτημένη διαδικτυακή προβολή της πόλης της Καβάλας, δεδομένου μάλιστα ότι αφορά κυρίως στην τουριστική πληροφόρηση και όχι στην προβολή της πόλης. Ο ιστοχώρος και η πόλη εν γένει δε διαθέτει λογαριασμούς σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Επομένως, διαπιστώνουμε ότι η διαδικτυακή παρουσία της πόλης περιορίζεται μόνο στην παροχή τουριστικής πληροφόρησης και δεν ακολουθεί κάποιο στρατηγικό σχεδιασμό προβολής.

Αξιολογώντας όλες τις πληροφορίες που μας παρείχε η μελέτη των ιστοχώρων των τριών ελληνικών πόλεων, που μόνο κάποιες μπορέσαμε να αναφέρουμε στην παρούσα εισήγηση, διαπιστώνουμε ότι οι εν λόγω πόλεις περιορίζονται στην παροχή τουριστικών πληροφοριών, δεν εφαρμόζουν κάποιο σχέδιο διαδικτυακής προβολής και δεν εκμεταλλεύονται τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την προσέλκυση επισκεπτών. Η πολιτική αυτή, δυστυχώς, αντικατοπτρίζει και τη γενική πρακτική που ακολουθεί η πλειονότητα των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα. Ωστόσο, οι αλλαγές που επέφερε το πρόγραμμα «Καλλικράτης» και η σύσταση δημαρχικών επιτροπών τουριστικής προβολής που επιβάλλει, αναμένεται να αλλάξουν και να αναβαθμίσουν τον τρόπο προβολής των πόλεων και ακολούθως και τη διαδικτυακή παρουσία τους.

4.     Έρευνα με θέμα «Ο ρόλος του διαδικτύου στη διαδικασία διαμόρφωσης της ταυτότητας των σύγχρονων πόλεων- E-city branding. Η περίπτωση της Καβάλας» 

Για τις ανάγκες της εμπειρικής ερευνητικής προσέγγισης του ρόλου του διαδικτύου στη διαδικασία διαμόρφωσης της ταυτότητας των σύγχρονων πόλεων και στη διαδικασία επιλογής ενός προορισμού, προχωρήσαμε στη διεξαγωγή ποσοτικής, πρωτογενούς έρευνας επισκόπησης . Για την επίτευξη των στόχων της έρευνας και τη διερεύνηση των υποθέσεων της, χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος του δομημένου ερωτηματολογίου, το οποίο ήταν ηλεκτρονικό και είχε ως σκοπό τη συλλογή απαντήσεων αποκλειστικά από χρήστες του διαδικτύου. Το στατιστικό δείγμα αφορά σε 551 άτομα (285 άνδρες και 266 γυναίκες), με αρκετές διαφοροποιήσεις αναφορικά με την ηλικία, τις σπουδές και την επαγγελματική ιδιότητα, και το χρονικό διάστημα διενέργειας της έρευνας ήταν μεταξύ 07/01/2012 και 01/02/2012, ήτοι 25 ημέρες. Το πρώτο τμήμα του ερωτηματολογίου αφορούσε στη χρήση και τη συμπεριφορά των χρηστών του διαδικτύου στην Ελλάδα σε σχέση με την άντληση πληροφόρησης για μια πόλη, ενώ το δεύτερο αναφερόταν στην ταυτότητα της πόλης της Καβάλας και τη διαδικτυακή παρουσία της. Στη συνέχεια, θα παρουσιάσουμε κάποια από τα πιο σημαντικά αποτελέσματα που προέκυψαν από την πρωτογενή επεξεργασία των δεδομένων και αφορούν μόνο στο πρώτο τμήμα του ερωτηματολογίου.

Τα πιο ενδιαφέροντα αποτελέσματα, λοιπόν, σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου, είναι ότι το 90% του δείγματος δήλωσε ότι το χρησιμοποιεί πολύ έως πάρα πολύ συχνά, το 79% ότι το χρησιμοποιεί πολύ έως πάρα πολύ για λόγους ενημέρωσης και το 95% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι συνηθίζουν να το χρησιμοποιούν προκειμένου να λάβουν πληροφορίες πριν επισκεφθούν κάποια πόλη. Αναφορικά με τον τρόπο που συνηθίζουν να βρίσκουν τον ιστοχώρο της πόλης που επιλέγουν να ενημερωθούν, το 85% απάντησε ότι συνήθως έως πάντα προκύπτει ως αποτέλεσμα κάποιας μηχανής αναζήτησης. Επίσης, σχετικά με την αξιολόγηση της πληροφόρησης ως προς την ορθότητα, την επικαιροποίηση και την πληρότητα, με μια πενταβάθμια κλίμακα από το καθόλου έως το πάρα πολύ, 50% των ερωτώμενων απάντησαν αρκετά, ενώ ως προς τη χρησιμότητα το 53% απάντησε πολύ έως πάρα πολύ. Ακόμη, το 80% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η τοπική αυτοδιοίκηση υστερεί στη διαδικτυακή παρουσία των ελληνικών πόλεων και το 61% ισχυρίζεται ότι οι ιστοχώροι ιδιωτών παρέχουν πιο έγκυρες πληροφορίες από ότι αυτοί των δημόσιων φορέων. Στη συνέχεια, όταν τους ζητήθηκε να επιλέξουν ποιους ιστοχώρους θα εμπιστευόντουσαν για την πληροφόρηση τους σχετικά με μια ελληνική πόλη, το 51% επέλεξε τους ιστότοπους τουριστικής πληροφόρησης και αξιολόγησης προορισμών και το αμέσως μεγαλύτερο ποσοστό, 22%, επέλεξε τον ιστότοπο του αντίστοιχου Δήμου. Όσον αφορά στην ερώτηση αν επισκέπτονται τους ιστοχώρους των ελληνικών οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πριν από την επίσκεψη σε κάποια πόλη, το 17% απάντησε ποτέ, το 29% σπάνια, το 33% μερικές φορές, το 13% συχνά και το 4% πάντα. Επίσης, όταν τους ζητήθηκε να τους αξιολογήσουν με μια πενταβάθμια κλίμακα από το ανεπαρκείς έως το άριστοι, τα μεγαλύτερο ποσοστό απάντησε ότι τους θεωρεί ικανοποιητικούς έως αποδεκτούς ως προς την ευκολία στην πλοήγηση (66%), ως προς την επικαιροποίηση του περιεχομένου (59%) και ως προς την ποιότητα του περιεχομένου (65%), ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό απάντησε ότι τους θεωρεί αποδεκτούς έως ανεπαρκείς ως προς το σχεδιασμό (54%) και ως προς τις υπηρεσίες-λειτουργίες που παρταν τπέχουν (51%). Τέλος, όταν τους ζητήθηκε να συγκρίνουν τους ελληνικούς ιστοχώρους των ΟΤΑ με τους αντίστοιχους του εξωτερικού, σε όλες τις απαντήσεις υπερτερούσαν οι δεύτεροι, με ποσοστά άνω του 70%.﷽﷽﷽﷽

Μελετώντας τα εν λόγω αποτελέσματα και τα στοιχεία που μας παρέχουν, καταλήγουμε σε μια σειρά από συμπεράσματα για το πώς θα πρέπει να κινηθούν οι πόλεις και συγκεκριμένα οι Δήμοι στον τομέα της διαδικτυακής προβολής τους. Έτσι, λοιπόν, η τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία βάσει των ερωτηθέντων υστερεί στη διαδικτυακή παρουσία της, θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι οι επίσημοι ιστοχώροι και οι λογαριασμοί κοινωνικής δικτύωσης που την εκπροσωπούν επικαιροποιούνται καθημερινά και παρέχουν έγκυρη, τεκμηριωμένη και χρήσιμη πληροφόρηση. Οι διαχειριστές των ιστότοπων θα πρέπει να υιοθετήσουν μια επιχειρηματική κουλτούρα ώστε να αντιληφθούν ότι μια μη έγκυρη πληροφόρηση θα προκαλέσει «ζημιές» στην πόλη.  Δεδομένου ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων χρησιμοποιεί το διαδίκτυο για να λάβει πληροφορίες πριν να επισκεφθεί μια πρου όλη, αποτελεί τη μεγαλύτερη επιβεβαίωση της ανάγκης για δυναμική διαδικτυακή παρουσία, που αν δεν επιτευχθεί, οι πόλεις θα είναι έρμαια της προβολής που θα διαλέγουν τρίτοι για αυτήν. Σε αυτό συνηγορεί και η ανάγκη βελτίωσης της θέσης των επίσημων ιστοχώρων στις μηχανές αναζήτησης, δεδομένου ότι οι χρήστες επιλέγουν τους ιστοχώρους βάσει των αποτελεσμάτων αυτών των μηχανών. Επιπλέον, οι επίσημοι ιστότοποι των πόλεων μπορούν να συμπεριλάβουν εφαρμογές παραπομπής σε ιστότοπους αξιολόγησης προορισμών, όπως της εταιρείας trip advisor, εφόσον είναι δημοφιλείς στους χρήστες. Τέλος, οι ξένοι ιστοχώροι θα πρέπει να αποτελέσουν παράδειγμα για τις ελληνικές πόλεις, τους οποίους οι τελευταίες θα πρέπει να μελετήσουν ώστε να υιοθετήσουν τις πετυχημένες υπηρεσίες και εφαρμογές τους.﷽﷽﷽﷽﷽﷽τοχτην τικαι

5.     Συμπεράσματα

Η τεράστια δυναμική του διαδικτύου, ο περιορισμένος προϋπολογισμός για τοπική προβολή, η παγκοσμιοποίηση, ο ανταγωνισμός μεταξύ των πόλεων, η υπερεπάρκεια της πληροφορίας και η συνακόλουθη ανεπάρκεια προσοχής, είναι μόνο κάποιες από τις προκλήσεις τις οποίες καλούνται να αντιμετωπίσουν, να εκτιμήσουν και να εκμεταλλευτούν οι σύγχρονες πόλεις. H ύπαρξη μιας δυναμικής παρουσίας στο διαδίκτυο, μέσω ενός επίσημου, σύγχρονου, επικαιροποιημένου και πλούσιου σε πληροφορίες ιστότοπου και μιας συντονισμένης κοινωνικής δικτύωσης, αποτελεί για μια σύγχρονη πόλη όχι πρόκληση αλλά αυτονόητη προϋπόθεση για τη διεκδίκηση μια σεβαστής θέσης στην παγκόσμια αγορά αλλά και στον εικονικό κόσμο.

#Στέλεχος της Διεύθυνσης Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Καβάλας «Δημωφέλεια» και Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια στο ΠΜΣ «Σπουδές Νοτιοανατολικής Ευρώπης» του Τμήματος Νομικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης