Σάββατο 21 Δεκεμβρίου 2013

Διπλωματία των πόλεων.Μια εναλακτική λύση στο branding

photo credit: . SantiMB . via photopin cc
Κείμενο της Viola Serdyukova στο PLACESBRANDS 
Την μετάφραση επιμελήθηκαν η Άννα Δωροβάτα και ο Λάζαρος Αγαπίδης 

«Ενώ τα έθνη συζητούν, οι πόλεις δρουν» : Michael Bloomberg, δήμαρχος της Νέας Υόρκης.
Αυτή η απλή αλλά μεστή παρατήρηση υπογραμμίζει την αυξανόμενη σημασία της εμφάνισης και της συμπεριφοράς των πόλεων στις παγκόσμιες υποθέσεις.

Οι στατιστικές του ΟΗΕ δείχνουν ότι πάνω από το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού στις μέρες μας ζει στις πόλεις. Αυτό αναμένεται να αυξηθεί στα 2/3 μέχρι το 2050.
Κάνοντας χαρτογράφηση της οικονομικής δύναμης των πόλεων, σύμφωνα με το McKinsey Global Institution εκτιμάται ότι 600 αστικά κέντρα παράγουν το 60% του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος.
Για παράδειγμα, σε εθνικές διαστάσεις η Μαδρίτη και η Βαρκελώνη, αποτελούν περίπου το 31% του ισπανικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Ενώ η Μόσχα μαζί με την Αγία Πετρούπολη συμβάλλουν στον εθνικό δείκτη της Ρωσίας 18,81%. Σε κάθε περίπτωση, τα ομόλογα των πόλεων συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στο εθνικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν. 
Λαμβάνοντας υπόψη τις δεδομένες τάσεις, ας αντιμετωπίσουμε την αλήθεια. Υπάρχει μια σταδιακή συνειδητοποίηση της έννοιας του κράτους ως παραδοσιακό στοιχείο που φέρνει αλλαγή σε παγκόσμια κλίμακα, μια πολιτική και οικονομική εικόνα που μπορεί να γίνει αναπόφευκτα δυσλειτουργική. 
Ως εναλλακτική πρόταση στις διακρατικές σχέσεις, η διπλωματία των πόλεων τείνει να επεκτείνει τον κύκλο του τοπικού ενδιαφέροντος και των αστικών δραστηριοτήτων και φαίνεται να παρέχει μια νέα μορφή διεθνών διαπραγματεύσεων: την τοποθέτηση (positioning) πόλεων και χωρών έναντι του ανταγωνισμού.  Αυτό το άρθρο θα εξετάσει το ζήτημα της χρήσης της διπλωματίας των πόλεων για να μεταδώσει την εικόνα της πόλης.

Σχετικά με την διπλωματία των πόλεων

Οι ορίζοντες του αστικού διπλωματικού παιχνιδιού μπαίνουν πια στα πλαίσια της διεθνής κοινότητας.  Αλλά την ίδια στιγμή θέτουν νέες προκλήσεις και ευκαιρίες για τα έθνη και τις τοπικές μονάδες.

Πρώτα από όλα, ας σκεφτούμε:  Ποια είναι η διπλωματία μιας πόλης; Μερικοί ειδικοί (για παράδειγμα, ο Rogier van der Pluijm και ο Jan Melissen στο Clingendael Institute της Ολλανδίας) μοιράζονται τα οράματά τους για τα κίνητρα του διπλωματικού παιχνιδιού των πόλεων. Σύμφωνα με αυτούς, η ασφάλεια, η ανάπτυξη, η οικονομία, ο πολιτισμός, οι συνδέσεις δικτύου και η αναπαράσταση είναι οι σύνδεσμοι που ωθούν τις πόλεις να εξελίσσονται με το να εντάσσουν την πόλη σε διεθνές δραστηριότητες και στην ατζέντα των αστικών περιοχών. 

Υπάρχουν κάποια σημεία που αξίζουν την προσοχή μας. Όσο αναφορά την οικονομία (οικονομικά οφέλη από τη διεξαγωγή της διπλωματίας των πόλεων), η δουλειά αυτής της μηχανής αποσκοπεί στο να προσελκύσει διεθνείς εταιρείες, τουρίστες, επενδυτές από την εξαγωγή των αγαθών των πόλεων, παρέχοντας υψηλόβαθμες εκπαιδευτικές  εγκαταστάσεις, προσφορά για τους Ολυμπιακούς αγώνες, διατυπώνοντας και κάνοντας πράξη τις στρατηγικές branding μιας πόλης.


photo credit: mugley via photopin cc
Στην περίπτωση της Μαδρίτης , συναντούμε κάποιες προσπάθειες από τους ντόπιους να εντοπίσουν την ανάγκη για την επέκταση του συνόλου των εκδηλώσεων της πόλης μέσα από τη φιλοξενία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2020. Οι τοπικές αρχές θεωρούν ότι η υποψηφιότητα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι ένα τρόπος να προβληθούν τα προσόντα και μία κινητήρια δύναμη για την οικονομική αναζωογόνηση.  Αναμφίβολα, αυτό θα μπορούσε επίσης να προσφέρει μια καλή ευκαιρία για τον εκ νέου σχεδιασμό του brand name της  Μαδρίτης, ειδικά αφού είχε πρόσφατα δεχτεί αρνητικές αντιλήψεις της κρίσης. Επίσης, υπάρχουν πολλές οργανώσεις που έχουν εμπλακεί στη διαδικασία της ανάπτυξης και εφαρμογής του International Positioning Plan της Μαδρίτης. Αυτή η λίστα περιλαμβάνει τα ισπανικά brands όπως το Santander, Iberia, Repsol, the Complutense University και ακόμα και παγκόσμιες εταιρείες όπως η BMW και η Danone.

Δίνοντας έμφαση σε αυτό το σημείο, θέλω να αλλάξω τις ιδέες που προκαλεί ο όρος «διπλωματία των πόλεων» - έχει να κάνει με τις τοπικές κυβερνητικές προσπάθειες για τη διεξαγωγή αυτού του διπλωματικού παιχνιδιού.

Αλλά από την άλλη πλευρά, ένα πολύτιμο brand name της πόλης δημιουργείται από τη συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και με τη υβριδοποίηση της διακυβέρνησης και το αμοιβαίο ενδιαφέρον για την απόκτηση θετικών οικονομικών επιπτώσεων.  Με τη συμμόρφωση τους σε στόχους της αστικής ατζέντας, η Μόσχα και η Αγία Πετρούπολη οργανώνουν τις  «Ημέρες Μόσχας/ Αγίας Πετρούπολης» σε διαφορετικά σημεία (όπως στο Ισραήλ, στη Ρώμη,  στη Ρίγκα και στο Ελσίνκι) επιτρέποντας στις τοπικές επιχειρήσεις να συμμετέχουν και να εμφανίζονται μαζί με το εμπορικό σήμα και τις προσφορές της πόλης. 

Εκτός από τους οικονομικούς λόγους, αξίζει να εξετάσουμε πώς η διπλωματία των πόλεων έχει τις ρίζες της στον πολιτικό τομέα.  Προφανώς, η μετάβαση από την ατομική σκέψη των πόλεων στη διεθνή συνεργασία ή στις διεθνείς διασυνδέσεις προέρχεται από τα πολιτικά εμπόδια που αντιμετωπίζει κάθε αστική και περιφερειακή μονάδα.  

Από τη σκοπιά μου πιστεύω ότι , η συνεργασία είναι η καλύτερη λύση για τους περιορισμούς που επιβάλλονται από τις εθνικές αρχές. Ως αποτέλεσμα, η ανάγκη της συμμετοχής στην διαδικασία λήψης αποφάσεων έχει συμπεριληφθεί στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, δεδομένου ότι η Επιτροπή των Περιφερειών και της δικτύου πόλεων EUROCITIES έγιναν οι πλατφόρμες για την διερεύνηση βέλτιστων πρακτικών , την ανταλλαγή απόψεων και την άσκηση πίεσης των συμφερόντων των πόλεων σε υπερεθνικό επίπεδο.

Η διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των πόλεων έχει εφαρμοστεί όχι μόνο εντός των ευρωπαϊκών συνόρων, αλλά και στις παγκόσμιες συνεργασίες, όπως η METROPOLIS, οι United Cities and Local Governments (UCLG), που αποδεικνύουν ότι η διπλωματία των πόλεων πράγματι γίνεται παγκόσμιο φαινόμενο.

Τι θα συμβεί αν οι δήμαρχοι κυβερνούσαν τον κόσμο;

Πριν από κάποιο καιρό, μία τέτοια κατάσταση θα ήταν δύσκολο να την φανταστεί κανείς.  Αυτό συνήθως συνέβαινε μόνο σε συζητήσεις σε ομάδες εργασίας του δικτύου πόλεων EUROCITIES όπου οι τοπικοί εκπρόσωποι συναντώνται τακτικά για να αντιμετωπίσουν τα καθημερινά ζητήματα στις αστικές κοινότητες και τις διεθνείς σχέσεις, όπως τα περιβαλλοντικά προβλήματα, η διαδικτυακή ασφάλεια, το branding των πόλεων  και οι επιπτώσεις των διεθνών οικονομικών σχέσεων στην ανάπτυξη των πόλεων. 

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους οι πόλεις ορίζουν το ρόλο τους στο χειρισμό των παγκοσμίων και των τοπικών προκλήσεων.

Πρώτον, η ΕΕ εγκαινίασε τη συνεργασία και την εταιρική σχέση έργων με τον αραβικό κόσμο και την Κίνα. Για παράδειγμα, η ΕΕ πραγματοποίησε το Φόρουμ ΕΕ με τους Δημάρχους της Κίνας  το 2012 ως μέρος της αστικοποιημένης εταιρικής σχέσης ΕΕ-Κίνας. Ένας διάλογος μεταξύ των ευρωπαϊκών και αραβικών πόλεων που διεξάγεται υπό την αιγίδα του ευρωπαϊκού τμήματος της UCLG, θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στη σταθεροποίηση και στην ενίσχυση των πολιτικών σχέσεων μεταξύ των δύο αυτών περιοχών.

Μια άλλη μορφή διπλωματίας της πόλης στο πεδίο των διεθνών υποθέσεων εμφανίζεται καθαρά από τις δραστηριότητες του Federation of Canadian Municipalities (FCM), που φαίνεται στην συμμετοχή στο έργο «Αξιολόγηση των επιπτώσεων του εμφυλίου πολέμου της Συρίας στις συνοριακές κοινότητες».
Επιπλέον, συμπεριλαμβάνουν αντίστοιχες αστικές κοινότητες του εξωτερικού (συμπεριλαμβανομένων των πόλεων στην Ουκρανία, του Μάλι και του Βιετνάμ), στην προώθηση της ανάπτυξης των επιχειρήσεων, την προώθηση της διακυβερνητικής συνεργασίας, και την προώθηση της οικονομικής και πολιτικής ισότητας των φύλων στις πόλεις.  Η FCM παίζει τον ρόλο του μεγαλύτερου αδελφού ή δάσκαλου, ενισχύοντας τη διεθνή εικόνα της και τα brand names του κάθε μέλους-δήμου.

Η σημασία των παγκόσμιων δραστηριοτήτων των δημάρχων φαίνεται από τις προσπάθειες του Michael Bloomberg που θεωρείται ως ένας καταλύτης  αλλαγών σε παγκόσμιο επίπεδο εκτελώντας ως δήμαρχος μία σειρά από πρωτοβουλίες.  Η συμβολή του στην C40 Cities Climate Leadership Group, η δημιουργία του Bloomberg Philanthropy και η οργάνωση της City Global Partners της Νέας Υόρκης αξίζουν να αναφερθούν.

Σε σύγκριση με το δήμαρχο της Μόσχας, τον Sergey Sobyin, το όνομα του κ. Bloomberg εμφανίζεται σε πολλές περισσότερες ειδήσεις για διάφορα θέματα. Οι αναφορές στον κ. Sobyin εμφανίζονται κυρίως στο πλαίσιο των δημοτικών εκλογών (το επιχείρημα αυτό βασίζεται στην ανάλυση της ειδησεογραφικής κάλυψης των NY Times και του The Telegraph).

Το συμπέρασμα είναι ότι η εικόνα που προβάλλεται παγκοσμίως υποστηριζόμενη από ενεργές προσπάθειες για την επέκταση της σφαίρας των τοπικών υποθέσεων, μπορεί να ενισχύσει τη θέση της πόλης στην παγκόσμια οικονομική, πολιτική και τουριστική αγορά.

Ranking Leverage

Ο παγκόσμιος δείκτης ελκυστικότητας είναι ένα από τα κριτήρια σε διαφορετικές ταξινομήσεις  των μεγαλύτερων πόλεων του κόσμου.  Μια νέα έρευνα της Economist Intelligence Unit (EIU) με τίτλο Hot Spots 2025: Benchmarking the Future Competitiveness of Cities, αξιολογεί τις πόλεις του κόσμου για την παγκόσμια ελκυστικότητα και την εικόνα τους.  Το Λονδίνο καταλαμβάνει την πρώτη θέση στον εν λόγω δείκτη.

Το Λονδίνο κέρδισε αυτόν τον τίτλο χάρη στο παγκόσμια γνωστό τρόπο της ζωής του, στο κοσμοπολίτικο και ανεκτικό στιλ, με το να πρωτοπορεί παγκοσμίως και να προωθεί το brand name του σε στενή συνεργασία μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.  Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2012 ήταν ένα τέλειο παράδειγμα για την προώθηση αυτού του brand name.

Τι άλλο δημιουργεί την επιτυχή ανταγωνιστική θέση στην παγκόσμια σκηνή για τις πόλεις; Παράγοντες όπως η παγκόσμια επιχειρηματική ελκυστικότητα, η διεθνή κατάταξη σε αριθμό αφίξεων-αναχωρήσεων, η ακαδημαϊκή φήμη αυτών που διοικούν τα ΑΕΙ και η φήμη των think-tanks παγκόσμιου επιπέδου, παίζουν όλα σημαντικό ρόλο.

Η Βαρκελώνη χρησιμοποιεί το γραφείο της Barcelona Activa για την προώθηση του δυναμικού της πόλης με τη διοργάνωση εκδηλώσεων διεθνούς κλίμακας και φιλοξενεί την έδρα διαφόρων διεθνών οργανισμών. Η προσέγγιση της Βαρκελώνης είναι αρκετά προκλητική μιας και χρησιμοποιεί το δικό της επιτυχημένο brand σε αντίθεση με το ισπανικό brand.

Παρόλα αυτά , η Μαδρίτη φαίνεται ότι έχει την ανάγκη να μάθει από την εμπειρία της Βαρκελώνης και να δώσει έμφαση στην προσέλκυση των μεγάλων εκδηλώσεων,  ιδιαίτερα των αθλητικών αγώνων.  Υπήρχε πρόσφατα μια ιδέα να προωθηθεί η Μαδρίτη χρησιμοποιώντας ένα αθλητικό σήμα: το “El Madrid Deportivo”. Αυτό θα ήταν ένας αξιέπαινος στόχος εάν η πόλη δεν είχε βρεθεί σε αυτή την άσχημη οικονομική  κατάσταση που την οδήγησε στην αποτυχία της ανάληψης των Ολυμπιακών Αγώνων.

Οι Περιπτώσεις των Μεγάλων Ρωσικών Πόλεων

Η τάση προς την εκμετάλλευση της διπλωματίας των πόλεων με σκοπό να κερδίσουν πλεονεκτήματα είναι απίθανο να εφαρμοστεί στη Ρωσία.   Υπήρχε ένα κίνητρο για να υποστηρίξει το Μ4: Συνελεύσεις των Δημάρχων ανάμεσα στις 4 μεγαλύτερες πόλεις της Ευρώπης-το Λονδίνο, το Παρίσι, το Βερολίνο και τη Μόσχα. Αλλά από το 2007 αυτό δεν έχει καλυφθεί από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες διαθέσιμες στο διαδίκτυο. Υποτίθεται ότι αυτό συμβαίνει λόγω των αλλαγών στο γραφείου του δημάρχου στη Μόσχα, χωρίς να υπάρχει άλλη εξήγηση μέχρι στιγμής. 

Η Αγία Πετρούπολη εκτελεί τη διπλωματία των πόλεων μέσα σε ένα πολύ περιορισμένο πλαίσιο σε σχέση με τη Μόσχα, παρά το γεγονός ότι είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ρωσίας. Το εμπόδιο των περιορισμένων αρμοδιοτήτων της αυτοδιοίκησης περιορίζει τις τοπικές πρωτοβουλίες. Για παράδειγμα, στο ρωσικό Σύνταγμα η προώθηση των διεθνών σχέσεων έχει τεθεί σε κοινή αρμοδιότητα των περιφερειών και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης - στην πράξη είναι ένα δύσκολο έργο για τις περιφέρειες να πιέσουν για τα συμφέροντά τους σε εθνικό επίπεδο.

Επίσης, η Αγία Πετρούπολη δεν διαθέτει οικονομικούς πόρους και διεθνή παρουσία στις παγκόσμιες οργανώσεις, αν και υπάρχει ανταγωνισμός με τη Μόσχα για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και τουριστών. Η σημασία των παγκόσμιων δραστηριοτήτων για την Αγία Πετρούπολη είναι προφανής.
Υπάρχει επίμονη πολιτική ρητορική σχετικά με την υπερβολική διπλωματία των πόλεων και την προώθηση του brand name των περιφερειών, ότι όλες αυτές οι προσπάθειες μπορεί να οδηγήσουν σε αποσχιστικές τάσεις.  Επίσης, οι προσπάθειες σχεδιασμού ενός brand της πόλης γίνονται αποσπασματικά.  

Στην Αγία Πετρούπολη, οι προσπάθειες για την δημιουργία πολλών brands αντί για μόνο ένα θεωρούνται ότι είναι ένα συστατικό της κυβερνητικής πολιτικής. Αυτές οι μη αποτελεσματικές δράσεις που λαμβάνονται από τις κορυφαίες ρωσικές πόλεις υπονομεύουν όλα τα θετικά της διπλωματίας  της πόλης. 

Παρ όλα αυτά, υπάρχει ένα λαμπρό παράδειγμα που απεικονίζει μια ανεπίσημη ένταξη της διπλωματίας των πόλεων στο εθνικό έργο «Cross Years» μαζί με τους ξένους εταίρους της. Η ιδέα προέρχεται από την αμφίπλευρη προβολή προώθησης της πολιτιστικής, τουριστικής ταυτότητας και του επιστημονικού δυναμικού της Ρωσίας, με ρωσικές περιφέρειες από τη μία πλευρά και μια χώρα εταίρο από την άλλη.
   
Για παράδειγμα: 2011 Ισπανία-Ρωσία Cross Year, 2012/2013 Γερμανία-Ρωσία Cross Year.   Αλλά ας παραδεχτούμε ότι παρόλο την επιτυχημένη συνεργασία και από τα δύο μέρη, το σχέδιο διεξάγεται σαν εθνική πρωτοβουλία και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση διαχειρίζεται την εφαρμογή της, ενώ οι τοπικές μονάδες είναι απλά μικρά γρανάζια στη τη διαδικασία της προβολής της εικόνας της χώρας.

Η τάση προς την αστικοποίηση, και η έμφαση στο ρόλο της πόλης δεν πρόκειται να χάσουν την σημασία τους στο εγγύς μέλλον. Οι δήμαρχοι θα αυξήσουν την επιρροή τους στην χάραξη πολιτικής για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων  και των τοπικών θεμάτων που είναι πιθανό να προσελκύσουν το παγκόσμιο ενδιαφέρον.  Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αρχίζουν να αναγνωρίζουν και να χρησιμοποιούν το δυναμικό των πόλεων.
Υποθετικά η διπλωματία της πόλης θα μπορούσε να είναι μία καλή εναλλακτική λύση για τη στρατηγική θέση της χώρας και του brand name της. Είναι καιρός για τις χώρες να θέσουν την επεξεργασία της διπλωματίας των πόλεων στην εθνική ατζέντα.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.