Η Κλιμάκωση των Έξυπνων Πόλεων που στηρίζεται σε αισθητήρες αποδεικνύεται δύσκολη

#TOD NEWCOMBE.Δημοσιεύθηκε στο GOVERNΜENT TECHNOLOGY.
Την μετάφραση επιμελήθηκε η Κάλλια Κυπράκη

Mπορούμε να εμπιστευτούμε τις έξυπνες πόλεις; Στο δεύτερο μέρος της τριμηνιαίας έκθεσης μας για τις Ψηφιακές Κοινοτήτες, κοιτάμε τις δυσκολίες στην εύρεση ενός λειτουργικού επιχειρηματικού μοντέλου για να δικαιολογήσει ένα έργο που βασίζεται σε αισθητήρες καθώς το να επιβεβαιωθεί ότι μπορεί να μειωθεί το κόστος και να επηρεαστεί δραστικά ο προϋπολογισμός μιας πόλης μπορεί να αποδειχθεί πολύ δύσκολο.

Όπως οι πόλεις Σανταντέρ, Ρίο και άλλες πόλεις έχουν αποδείξει, οι λύσεις που βασίζονται σε αισθητήρες ενδέχεται να επηρεάσουν ένα ευρύ φάσμα αστικών θεμάτων, από την κυκλοφορία και τις μεταφορές μέχρι και την ενέργεια, τη δημόσια ασφάλεια και το περιβάλλον. Λιγότερο κατανοητή είναι η αξία ορισμένων από τα άλλα έργα που έχουν ξεδιπλωθεί σε όλο τον κόσμο. Για παράδειγμα, ένα από τα πιλοτικά προγράμματά του Σανταντέρ περιλαμβάνει αισθητήρες ενσωματωμένους στους κήπους της πόλης για την ανίχνευση της υγρασίας του εδάφους ώστε να επιτρέπει ένα πιο αποτελεσματικό πότισμα του γκαζόν, των λουλουδιών και των φυτών.

Αλλά όπως επεσήμανε η Jennifer Belissent, κύρια αναλύτρια της Forrester Research, η ανεργία στην Ισπανία είναι πάνω από το 25 τοις εκατό και για τους νέους της χώρας το ποσοστό υπερβαίνει το 50 τοις εκατό. «Χρειαζόμαστε πραγματικά αισθητήρες νερού στο πάρκο της πόλης όταν μπορεί να είναι πιο αποδοτικό και κοινωνικά πιο σημαντικό να δώσουμε σε ένα άτομο μια δουλειά να κάνει το ίδιο έργο;» ρώτησε.

Η εύρεση ενός λειτουργικού επιχειρηματικού μοντέλου για να δικαιολογήσει ένα έργο που βασίζεται σε αισθητήρες έχει αποδειχθεί δύσκολο, σύμφωνα με την Belissent. Η τεχνολογία μπορεί να είναι ένα πολύ ενδιαφέρον πράγμα, και υπάρχουν μερικά συναρπαστικά παραδείγματα που περιλαμβάνουν τεχνολογίες που βασίζονται σε αισθητήρες. Αλλά το να αποδειχθεί ότι μπορούν να μειώσουν το κόστος και να μπορούν να επηρεάσουν τον προϋπολογισμό μιας πόλης είναι αρκετά δύσκολο. «Το ερώτημα είναι κατά πόσον είναι πιο αποδοτική η εγκατάσταση αισθητήρων, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.  Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις;», είπε.

Παρόμοιες αμφιβολίες για τα οφέλη του κόστους των λύσεων με βάση τους αισθητήρες έχουν τεθεί από άλλους που μελετούν την τεχνολογία. Το πραγματικό κόστος ενός αισθητήρα μπορεί να είναι αρκετά χαμηλό, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητές του, αλλά το συνολικό κόστος μιας ολόκληρης λύσης που βασίζεται σε αισθητήρες μπορεί να είναι πολύ υψηλό για τις πόλεις. «Έχω δει πολλές απλές λύσεις που κοστίζουν πολλά χρήματα», δήλωσε ο Charlie Catlett, διευθυντής τουUrban Center for Computation and Data (Αστικού Κέντρου Υπολογισμού και Δεδομένων), μια κοινή πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου του Σικάγο και του Argonne National Laboratory. Επεσήμανε πως η πόλη του Σικάγο διατήρησε μερικές από τις δαπάνες της σε χαμηλά επίπεδα με την τοποθέτηση ενός αισθητήρα GPS σε κάθε όχημα που ανήκει στην πόλη και στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας τη ροή των δεδομένων έδινε στους κατοίκους πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο σχετικά με την κυκλοφοριακή συμφόρηση. Ο Catlett πιστεύει ότι οι πόλεις θα μπορούσαν να καταθέσουν περισσότερες τέτοιου είδους προτάσεις για τη δημιουργία λύσεων, όπως του Σικάγου, όταν πρόκειται για τη χρήση αισθητήρων.

Με τόσο σφιχτούς προϋπολογισμούς, η προσπάθεια εξήγησης της αναμενόμενης αξίας ενός σχεδίου που βασίζεται σε αισθητήρες σύμφωνα με την Katharine Frase, διευθύνουσα σύμβουλο τεχνολογίας της IBM Public Sector, μπορεί να αποτελέσει έναν αγώνα. Οι ηγέτες της πόλης πρέπει να είναι σε θέση είτε να ποσοτικοποιήσουν το πρόβλημα που προσπαθούν να λύσουν ή να ποσοτικοποιήσουν το όφελος. «Πάντα πρόκειται να υπάρχει ένα επίπονο σημείο κάθε φορά που κάνεις κάτι καινούργιο», είπε. «Μερικές φορές η ηγεσία στην κορυφή καλείται να παρέμβει για να γίνει πραγματικότητα.»

Οι πόλεις πρέπει επίσης να κάνουν, αυτό που η Belissent αποκαλεί «τα βαρετά πράγματα», δηλαδή, την ενημέρωση των μοντέλων διακυβέρνησης τους, την ενοποίηση κοινών λειτουργιών στις διάφορες υπηρεσίες και την σχετική ενσωμάτωση των δεδομένων.  Όλα αυτά πρέπει να γίνουν πριν οι αισθητήρες εγκατασταθούν.  «Αυτά είναι τα πράγματα που πρέπει να γίνουν πριν κάνουμε τα πιο μακροπρόθεσμα σχέδια που αφορούν τους αισθητήρες», δήλωσε ο Frase.

Παρά τα οικονομικά προβλήματα, το μέλλον των έξυπνων τεχνολογιών μοιάζει να είναι λαμπρό. Μέχρι το 2020, οι πόλεις σε όλο τον κόσμο αναμένεται να δαπανήσουν 20 δισεκατομμύρια δολάρια μόνο για την τεχνολογία αισθητήρων, σύμφωνα με την Navigant Consulting, μια εταιρεία με έδρα το Σικάγο. Όταν συμπεριλαμβάνεται ολόκληρη η υποδομή των δικτύων, βάσεων δεδομένων, οι IT διαβούλευσης και οι υπηρεσίες, το ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο. Η IDC Government Insights, μια εταιρεία έρευνας πληροφορικής, προβλέπει ότι οι δαπάνες για τις έξυπνες πόλεις θα ανέλθουν συνολικά στα 265 δισεκατομμύρια δολάρια σε όλο τον κόσμο το 2014.

Αλλά καθώς περισσότερες αστικές κοινότητες αρχίζουν να δημιουργούν και να αναπτύσσουν εφαρμογές με βάση τους αισθητήρες, οι κριτικοί ήδη αμφισβητούν το κατά πόσον οι πόλεις μπορεί να καταλήξουν πολύ εξαρτώμενες από τους αισθητήρες και τα ευφυή δίκτυα που καθοδηγούν όχι μόνο τις υπηρεσίες, αλλά και τη λήψη αποφάσεων. Αυξάνοντας την  εξάρτηση μας σε ένα λογισμικό για την εκτέλεση των υπηρεσιών και τη λειτουργία των υποδομών αυξάνεται ο κίνδυνος ότι κάτι μπορεί να πάει στραβά, υποστηρίζει ο Anthony Townsend, ένας ανώτατος ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και συγγραφέας του Smart Cities: Big Data, Civic Hackers and the Quest for a New Utopia. Το να γράψεις ένα κώδικα λογισμικού εξακολουθεί να είναι μια τέχνη, που βασίζεται σε αρχές που μπορούν να δημιουργήσουν χάος. Σε παρόμοιες αρχές στηρίχτηκε η HealthCare.gov που οδήγησαν το σύστημα να καταρρεύσει όταν πάρα πολλοί άνθρωποι συνδέθηκαν για να το χρησιμοποιήσουν. Ο Townsend αναφέρεται στο Y2K ως παράδειγμα ενός σφάλματος του λογισμικού που θάφτηκε βαθιά για κάθε κεντρικό υπολογιστή στον κόσμο.  Αυτό το ένα και μοναδικό ελάττωμα κόστισε στις εταιρείες και στις κυβερνήσεις περισσότερα από 300 δισεκατομμύρια δολάρια για να διορθωθεί.

Η τεχνολογία αισθητήρων βασίζεται στο Διαδίκτυο, το οποίο έχει γίνει όλο και πιο ευάλωτο σε επιθέσεις από hackers.  Τα συστήματα ύδρευσης, ηλεκτροδότησης και τραπεζών στο Ισραήλ έχουν γίνει στόχο πολλών επιθέσεων hacking.  Το 2012, το σύστημα διαχείρισης της κυκλοφορίας για μια σημαντική αρτηρία στην πόλη της Χάιφα έπεσε θύμα hacking, προκαλώντας κυκλοφοριακά προβλήματα που κράτησαν κάποιες ώρες.

Μια άλλη ανησυχία είναι η χρήση των αισθητήρων για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των υφιστάμενων υποδομών: δρόμοι, σιδηρόδρομοι, συστήματα ύδρευσης και δίκτυα ηλεκτροδότησης. Προσπαθώντας να αυξηθεί η παραγωγικότητα των παλιών συστημάτων θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα στο μέλλον, ειδικά αν το λογισμικό δεν είναι σταθερό, ισχυρό και ασφαλές. Και εάν προκύψει κάποιο πρόβλημα, ένα σύστημα ύδρευσης που βασίζεται σε αισθητήρες θα μπορέσει να αντιδράσει σωστά ή μήπως θα έχει καταστροφικά αποτελέσματα; Υπάρχει κάποιο ψηφιακό αντίγραφο ασφαλείας σε περίπτωση σφάλματος; Κάποια πρόσφατα γεγονότα δεν είναι καθησυχαστικά. Όταν χτύπησαν οι τυφώνες Κατρίνα και Sandy, τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας υπερφορτώθηκαν και κατέρρευσαν. Το σύστημα κινητής τηλεφωνίας της Βοστόνης έκλεισε επίσης από την υπερβολική χρήση αμέσως μετά τη βομβιστική επίθεση του Μαραθώνα το 2013.

Αισθητήρες που μπορούν να ακούσουν, να παρακολουθούν και να εντοπίσουν με την ανάγνωση πινακίδων κυκλοφορίας αυτοκινήτων και συντεταγμένων GPS απόsmartphones, φέρνουν στο φώς ζητήματα προστασίας προσωπικών δεδομένων. Στην Ευρώπη, οι αυστηροί νόμοι απαιτούν από τους παρόχους να λάβουν την άδεια από τους χρήστες τους για να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, όπως η τοποθεσία, οι διευθύνσεις και τα συναφή. Ο δήμαρχος του Σανταντέρ, ο de la Serna, δήλωσε ότι οι κάτοικοι δεν έχουν αντιδράσει αρνητικά στους αισθητήρες στην πόλη του που συλλέγουν πληροφορίες, οι οποίες στην πραγματικότητα συγκεντρώνονται και τηρούν την ανωνυμία ούτως ή άλλως.  Άλλοι, όμως, δεν είναι τόσο σίγουροι. Ο Fred Cate, διευθυντής του Center for Applied Cybersecurity Research (Κέντρου Εφαρμοσμένης Έρευνας και Ασφάλειας στον Κυβερνοχώρο) στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, είπε στο New York Times ότι ο δυνητικός κίνδυνος κατάχρησης των αισθητήρων που μπορούν να καταγράψουν κοντινές συνομιλίες, να διαβάσουν πινακίδες και να καταγράφουν σε βίντεο τους ανθρώπους είναι υψηλός.

Ο Rob Kitchin, διευθυντής του National Institute of Regional and Spatial Analysis (Εθνικού Ινστιτούτου Τοπικής και Χωρικής Ανάλυσης) στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Ιρλανδίας, Maynooth, δήλωσε ότι τα διασυνδεδεμένα δίκτυα αισθητήρων εγείρουν ανησυχίες σχετικά με το πώς διοικούνται οι πόλεις. Σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στην GeoJournal, ο Kitchin εξήγησε ότι οι πόλεις βασίζονται όλο και περισσότερο σε ροές δεδομένων από τους αισθητήρες και σε λογισμικό ανάλυσης για να ερμηνευτούν τα δεδομένα και υπάρχει η υπόνοια ότι «όλες οι πτυχές της ζωής στην πόλη μπορούν να μετρηθούν, να παρακολουθούνται και να αντιμετωπίζονται ως τεχνικά προβλήματα, τα οποία μπορούν να αντιμετωπιστούν με τεχνικές λύσεις.»

Μια αλγοριθμική προσέγγιση στη διακυβέρνηση της πόλης εξασφαλίζει ορθολογιστικές , λογικές και αμερόληπτες αποφάσεις. «Επιπλέον», πρόσθεσε, «παρέχει στους διαχειριστές της πόλης μια άμυνα κατά αποφάσεων που προκαλούν δεοντολογικές ανησυχίες και όσον αφορά την λογοδοσία τους επιτρέπει να λένε, ‘Δεν φταίω εγώ, φταίνε τα στοιχεία!’»

Ο χειρότερος φόβος είναι ότι μια έξυπνη πόλη που βασίζεται σε αισθητήρες θα μπορούσε να στραφεί εναντίον των πολιτών εάν η πολιτική ηγεσία μετατραπεί από μία καλοήθη δημοκρατική μορφή διακυβέρνησης σε μία που είναι πιο αυταρχική. Για ένα πιο καταπιεστικό καθεστώς, η μετατροπή των δημόσιων αισθητήρων ασφαλείας και παρακολούθησης κυκλοφορίας σε εργαλεία επιτήρησης θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ δελεαστικό.