Πέμπτη 21 Ιουλίου 2011

City-Branding, νέα επιστήμη και κοινωνικό κεφάλαιο

@ Μανώλης Τζουβελέκας
Διαβάζοντας το άρθρο της Μ. Μπιλανάκη  (i) στο citybranding.gr διαπιστώνει κανείς για άλλη μια φορά, τη δύναμη και τη ζωντάνια που διαθέτουν οι νέοι έλληνες επιστήμονες και τις πολλαπλές δυνατότητες που θα μπορούσαν να τους ανοιχτούν στην Ελλάδα, σε τομείς που παλιότερα, ούτε στη σφαίρα της φαντασίας, δεν μπορούσαμε να τους φανταστούμε.
Μακάρι να υπάρξει η δυνατότητα απορρόφησης (ii) των νέων, εξειδικευμένων επιστημόνων και από φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης σε όλη τη χώρα και αξιοποίησής τους στον πραγματικό στίβο μάχης των ΟΤΑ  (iii) και όχι από ξένες οικονομίες και κοινωνίες, λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης.

Με συνεργατικό και συμμετοχικό τρόπο, η αποκτηθείσα εμπειρία των παλαιότερων στελεχών των ΟΤΑ, μαζί με την φρεσκάδα, τις αντιλήψεις των νεότερων και τη χρήση νέων εργαλείων, θα μπορούσαν να αποδώσουν θεαματικά αποτελέσματα.
Η ανάγκη για μια ολιστική αντιμετώπιση της πραγματικότητας  (iv) και αποφυγή της λανθασμένης επίλυσης των αναδυόμενων προβλημάτων  (v) προκρίνει την εμπέδωση, κατανόηση και  χρήση εργαλείων τέτοιων, που επιτρέπουν στο στελεχιακό δυναμικό των ΟΤΑ, στη διοικητική και στην αιρετή διοίκηση να χαράζουν από κοινού την στρατηγική του ΟΤΑ, το όραμα και όλες τις επιμέρους συνιστώσες στα πλαίσια ενός δυναμικού ανοικτού πολύπλοκου προσαρμοζόμενου συστήματος  (vi) (docas: dynamic open complex adaptive system).   



Η νέα επιστήμη  (vii) (επιστήμες της πολυπλοκότητας) αντιμετωπίζοντας ολιστικά την πραγματικότητα και μελετώντας την weltaansung (κοσμοαντίληψη) του κάθε συστήματος προσπαθεί να κατανοήσει να αναδείξει και να περιορίσει την προκύπτουσα πολυπλοκότητα και την συστημική εντροπία μέσω της απορρόφησης των κραδασμών. Υπάρχει σειρά εργαλείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από κοινού, κατά μόνας  και κατά περίπτωση για να αποδώσουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, όχι μόνο για ένα συγκεκριμένο τόπο, αλλά και για άλλα γειτνιάζοντα συστήματα. Λαμβάνοντας υπόψη τη βιωσιμότητα και την αειφορία προσπαθούν μέσα από την συνεργασία και τον συνανταγωνισμό  (viii) να παράγουν αποτελέσματα ικανά να οδηγούν το σύστημα σε μια διαρκή αυτοποιητική διαδικασία.
 

Τα εργαλεία αυτά  είναι κατάλληλα όχι μόνο για φορείς των ΟΤΑ και του τρίτου πυλώνα (κοινωνική οικονομία), αλλά και για ιδιωτικές επιχειρήσεις και εταιρείες στα πλαίσια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και συμβολής.
 

Αποτελεί συνιστώσα μιας επιτυχημένης στρατηγικής city branding η παρουσία σε κρατικό φορέα, ΟΤΑ, επιχειρήσεων και εταιρειών που συμβάλλουν με την λειτουργία τους στην κοινωνική επιστροφή της επένδυσης. Μέχρι σήμερα αποτελούσε κυρίαρχο παράδειγμα η χορηγία επιχειρήσεων σε κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, ως επιστρεφόμενο μέρος των εταιρικών κερδών στην κοινωνία που τις στηρίζει. Πλέον, υπάρχουν και άλλοι τρόποι που αποδεικνύουν την έμπρακτη συνεισφορά των επιχειρήσεων στο κοινωνικό γίγνεσθαι και στο χτίσιμο του κοινωνικού κεφαλαίου.
 

Παραδείγματα  (ix) (ενδεικτικά) αποτελούν: η οικο-χαρτογράφηση, η Μεγάλη Εικόνα, το μοντέλο EFQM, το LM3, το Prove it!, το Πρακτικό Σύστημα Διασφάλισης Ποιότητας για μικρές οργανώσεις κα. (τα ανωτέρω παραδείγματα αναλύονται στην Μελέτη “Tools for You” του New Economics Foundation από τη Μεγάλη Βρετανία). Οι κοινότητες πρακτικής τα think and do tanks (όχι μόνο think tanks) εδώ και χρόνια αγωνίζονται και συνεισφέρουν στις τοπικές κοινωνίες που βρίσκονται αντιμέτωπες με σωρεία προβλημάτων και παθογενειών του σύγχρονου τρόπου ζωής.
 

Tο μοντέλο CAF , (x) (Κοινό Πλαίσιο Αξιολόγησης), αποτελεί απτό παράδειγμα της δυναμικής της συνεργασίας και της εφαρμογής ενός πανευρωπαϊκού μοντέλου ολικής ποιότητας, με απτά οργανωσιακά και κοινωνικά αποτελέσματα.
 

Επίσης, μιας και έγινε αναφορά, στο προηγούμενο άρθρο μας, στην μαθησιακή, γνωσιακή και παιδαγωγική αξία του παιχνιδιού, επισημαίνουμε τα λεγόμενα του Marvin Minsky  (xi) ότι “μολονότι όλοι οι ενήλικοι ξέρουμε πώς να φτιάχνουμε τέτοια πράγματα – κατασκευές με τουβλάκια- κανείς δεν έχει κατανοήσει ακόμη πως μαθαίνουμε να τα φτιάχνουμε!... Τώρα όλα αυτά μας φαίνονται δεδομένα απλώς κοινός νους και τούτο είναι που δυσκολεύει την ψυχολογία…”.  Λοιπόν, η γνωστή εταιρεία Lego με τα γνωστά τουβλάκια δημιούργησε το Serious Play™, ένα πανίσχυρο ευριστικό εργαλείο (heuristic tool) για την κατανόηση του περιβάλλοντος, των δομών και των ανθρώπινων σχέσεων στα πλαίσια μιας οργάνωσης με ικανοποιητικά αποτελέσματα όπου εφαρμόζεται.
 

Η εφαρμογή των εργαλείων αυτών δεν απαιτεί την γραφειοκρατική πεπατημένη. Είναι σύγχρονοι μέθοδοι αντιμετώπισης της τοπικής πραγματικότητας, από τις ίδιες τις τοπικές κοινωνίες και τους φορείς τους, σε όλο το εύρος των δραστηριοτήτων τους. Απόφαση χρειάζεται, θέληση για εφαρμογή και εκπαίδευση. Δεν κοστίζουν τόσο σε χρήμα. Κοστίζουν σε χρόνο κυρίως, είναι εντάσεως εργασίας και όχι κεφαλαίου και αποτελούν τις βάσεις για μια συστημική αντιμετώπιση των παθογενειών και της έναρξης μιας νέας αισιοδοξίας. Η προσπάθεια να αρχίσει από τις μικρές ηλικίες. Στο σπίτι και στο σχολείο. Στην γειτονιά και στις συνεδριάσεις των δημοτικών συμβουλίων και επιτροπών. Και εδώ υπάρχει λύση. Οι συμμετέχοντες μπορούν να πληρώνονται και μέσω εναλλακτικών οικονομικών συστημάτων (xii).
 

Με το να εκπαιδευτούν οι αυτοδιοικητικοί φορείς, οι επιχειρήσεις και ο κοινωνικός τομέας σε αυτού του είδους τα εργαλεία και να εμπεδώσουν την αναγκαιότητα ενός συλλογικού τρόπου σκέψης, κατανοώντας, ότι τα προβλήματα που έρχονται από το χθες, μάλλον ορίστηκαν ή και επιλύθηκαν λάθος, ή παραμερίστηκαν ως ελάσσονος σημασίας, αποκτούν συγκριτικό πλεονέκτημα, δημιουργούν αξιοποιήσιμα ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα, τα οποία μένουν στην τοπική κοινωνία, ως παράγοντας διαρκούς προστιθέμενης αξίας.
 

Οι φορείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν έτοιμη συσσωρευμένη γνώση –δημιουργώντας τις κατάλληλες γνωσιακές δομές , (xiii) χωρίς να επινοούν διαρκώς τον τροχό με νέες μελέτες, με νέες χρονοβόρες προσπάθειες, προσαρμόζοντας και τροποποιώντας δράσεις στις τοπικές ανάγκες. Η φύση των προβλημάτων εδράζεται κυρίως στην αντίληψη που έχουμε περί των πραγμάτων και στο συσχετισμό δυνάμεων που προκύπτει πριν, κατά και μετά τη διαδικασία. Βαυκαλιστήκαμε στην επιδότηση για το παραμικρό και βρεθήκαμε ασθμαίνοντες να κυνηγούμε την ουρά μας. Επιδιορθώνουμε τον τροχό σε ένα χαλασμένο αυτοκίνητο (xiv). Η αντίδραση για την αντίδραση από τη μια πλευρά και η μη αντιληπτικότητα ότι οι κοινωνίες και οι άνθρωποι δεν είναι αριθμοί από την άλλη, καταρρακώνουν την εμπιστοσύνη, αποδιαρθρώνουν τις δομές, προικοδοτούν τον άκρατο εγωισμό και αρνητισμό σε μια μεγάλη μερίδα πολιτών που αν μη τι άλλο αναζητούν, βιώσιμες λύσεις για την πραγματική ζωή και το χαμόγελο της δημιουργικότητας και της αισιοδοξίας. 
 

Οι ανοιχτές κοινωνιοκεντρικές λύσεις δίνουν τη δυνατότητα σε πολλούς να συμμετάσχουν σε αυτό το παιχνίδι δημιουργικότητας και επίλυσης χρόνιων προβλημάτων. Αρκεί να θέλουν. Αρκεί να υπάρχει η διοίκηση δια του παραδείγματος η διάχυση και δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων και η ανατροφοδότηση μέσα από ένα σύστημα ελέγχου που δεν θα μειώνει την πληροφορία και την πολυμορφία της και θα επιτρέπει την εξελικτική  και σπειροειδή ανάδυση της γνώσης.    

Η Βιώσιμη Πολιτεία  (xv) του Μ. Δεκλερή θα είναι εφικτή αν οι τοπικές κοινωνίες/συστήματα αποφασίσουν ότι μπορούν να συνεργαστούν πρώτα μεταξύ τους και μετά με τα υπόλοιπα συστήματα αρμονικά, στα πλαίσια των συστημάτων μεγάλης κλίμακας.
 

Επιμένουμε στην άποψη ότι παρά τα χρόνια προβλήματα και την παρούσα αρνητική οικονομική και κοινωνική συγκυρία υπάρχουν λύσεις. Αυτές χρειάζονται Σφυρηλάτηση Υπομονή και Αισιοδοξία. Αποτελούν δε, την απαιτούμενη κοινωνική κόλλα για την ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων, πόλεων και περιοχών, στο αυξανόμενο εγχώριο και διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον. Αν μια τοπική κοινωνία αποκτήσει εμπιστοσύνη στον “εαυτό της” και οι πολίτες μεταξύ τους, αν το κοινωνικό κεφάλαιο σφυρηλατηθεί και δυναμώσει θα είναι πιο εύκολο και για τον ΟΤΑ και για τους πολίτες του να χαράξουν και να υποστηρίξουν συνεκτική και συνεπή πολιτική προβολή του τόπου και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Ούτε πανάκριβα λογισμικά χρειάζονται ούτε εξειδικευμένες μελέτες. Κοινός νους απαιτείται και ένα συνεργατικό ερωτηματολόγιο της Google για αρχή. Οι “στιγμές της αλήθειας”  (xvi) στις απαιτήσεις των πελατών/επισκεπτών λίγο πολύ μοιάζουν. Όπως θέλουμε να μας φέρονται, έτσι πρέπει να φερόμαστε. Αν δομηθεί το πλαίσιο αναφοράς στις βασικές του αρχές η πολιτική του citybranding ακολουθεί και δομείται σχετικά εύκολα. 
 

Προτείνουμε, τέλος, τη δημιουργία από κάποιους ΟΤΑ ή δίκτυο τους, μιας “Σχολής Τοπικής Ηγεσίας”, που θα προετοίμαζε Πολίτες για τη συμμετοχή τους στα τοπικά κοινά, βασισμένη στο μοντέλο των κοινοτήτων πρακτικής δημιουργώντας ηγέτες και ηγέτες ηγετών χωρίς αποκλεισμούς, αλλά με δομημένο πλαίσιο λειτουργίας, με το κόστος να καλύπτεται από τοπικό οικονομικό εναλλακτικό σύστημα
Αλλά αυτό είναι θέμα επόμενης ανάλυσης.    

i.«Ο τρόπος και η μέθοδος στη στρατηγική εφαρμογή της διαδικασίας του city branding» www.citybranding.gr (19/7/2011) 
ii.Ως ειδικοί και επιστημονικοί συνεργάτες αιρετών μιας και ο κανόνας 10 προς 1 είναι αμείλικτος για διαδικασίες τακτικών προσλήψεων 
iii.Ως ΟΤΑ αναφερόμαστε στους Δήμους και στις Περιφέρειες 
iv.Checland Peter, Systems Thinking, Systems Practice, Wiley, 1999.   
v.Μίτροφ Ίαν, Έξυπνη σκέψη για δύσκολους καιρούς, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα, 2000 
vi.Allen Peter, Cities and Regions as self Organising Systems – Models of Complexity, Gordon & Breach Science Publishers, 1997  
vii.Μπάτραμ Άρθουρ, Χάος Πολυπλοκότητα και Μάνατζμεντ, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2002.  
 viii.Μπράντεμπεργκερ Άνταμ, Νέιλμπαφ Μπάρυ, Συν-ανταγωνισμός, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1999
 ix.Πλούσιο υλικό μπορούν οι αναγνώστες να βρουν στο www.neweconomicfoundation.org   
x.Το σχετικό υλικό μπορεί να ανακτηθεί από τον ιστοχώρο www.gspa.gr > Δημόσια Διοίκηση > Εκσυγχρονισμός> ΔΙΠΑ>Κοινό Πλαίσιο Αξιολόγησης 
xi.Minsky Marvin,  Η Κοινωνία της Νόησης – Αναλύοντας την αρχιτεκτονική του ανθρώπινου νου, 2η έκδοση, εκδ. Κάτοπτρο, Αθήνα, 2006.   
xii.Συνοπτική παρουσίαση στο “Μικρό Βιβλίο για το Χρήμα” David Boyle, εκδ. Κέρκυρα, Αθήνα 2004. Η βιβλιογραφία για τα εναλλακτικά οικονομικά συστήματα και οι πρακτικές εφαρμογές ξεπερνούν κατά πολύ την παρούσα αναφορά και θα αναφερθούν σε επόμενο άρθρο.  
xiii.Νονάκα Ικουιζίρο, Τακεούτσι Χιροτάκα, Η επιχείρηση της Γνώσης, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα, 2001.  
xiv.Παναρίτη Έλενα, Ευημερία δίχως όρια, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα, 2009.   
xv.Δεκλερής Μ., Εισαγωγή στη Βιώσιμη Πολιτεία – Οδηγός για την πολιτική του 21ου αιώνα, Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος, Εκδ. Βιώσιμος Κόσμος, Αθήνα 2005.   
xvi.Bank J., Αρχές, Στρατηγικές, Εφαρμογές του Μάνατζμεντ Ολικής Ποιότητας, σσ.,  26-28, εκδ. Β. Γκιούρδας, Αθήνα. 

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.