Πάντα ψάχνω την Καλαμάτα και ως αρχιτέκτονας και ως αρχαιολόγος

@Συνέντευξη στη Μαρία Τομαρά για την εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" της Μεσσηνίας της 10ης Οκτωβρίου 2011

 

Ο Καλαματιανός Χάρης Σαββίδης μόλις πριν μερικές ημέρες ολοκλήρωσε την έκθεσή του στην γκαλερί «Καπλανών 5» στο κέντρο της Αθήνας. Πρόκειται για έκθεση σχεδίων του αρχιτέκτονα με τίτλο «Χορός και ψυχή. Οι μονοκοντυλιές του autocad» που αποτελείται από 15 έργα σε επιφάνειες plexiglas με επικολλημένες έγχρωμες ταινίες ελάχιστου πάχους.
Ο Χάρης Σαββίδης έχει κάνει μια αξιοπρόσεκτη διαδρομή στη μελέτη διαφόρων αντικειμένων, από το Μαθηματικό της Πάτρας, σε σπουδές Αρχαιολογίας και κατόπιν Αρχιτεκτονικής στη Γαλλία. Εδώ και 6 χρόνια με την σύζυγό του Πέννυ έχουν ξεκινήσει το δικό τους αρχιτεκτονικό εργαστήριο «Ελυτρον Αρχιτεκτονική + Πολεοδομία ε.ε.» καθώς η Αρχιτεκτονική “είναι ένα κέλυφος που περιβάλλει κόσμους“ όπως λέει ο ίδιος.
Σχετικά με την τέχνη δηλώνει επηρεασμένος από πολλούς ανθρώπους που ξεχωρίζει και αγαπά, μεταξύ των οποίων τον Καλαματιανό ζωγράφο Νέστορα Παπανικολόπουλο, ενώ η αύρα του Μεσσήνιου χαράκτη Α. Τάσσου είναι εκεί, καθώς η «Έλυτρον Αρχιτεκτονική+Πολεοδομία» στεγάζεται στο χώρο όπου ο Τάσσος αναδείχτηκε ως χαράκτης.

 
_ Τι διαφορές εντοπίζετε στην πόλη που μεγάλωσες και στην πόλη που έρχεσαι μόνο τα καλοκαίρια πια;
«Η πόλη που μεγάλωσα ήταν μια πόλη που την γυρίζαμε όλη με τα ποδήλατα και δεν φοβόμασταν τίποτα ενώ η πόλη που επισκέπτομαι είναι μια πόλη που την επισκέπτομαι με το αυτοκίνητο, την περπατάω ελάχιστα και ψάχνω σε ποια παραλία θα καθίσω. Πάντως την Καλαμάτα πάντα την ψάχνω και ως αρχιτέκτονας και ως αρχαιολόγος και έχει πολύ ενδιαφέρον. Είναι λοιπόν ένα μέρος που έχει ιστορία και εμφανή ιστορία».
 
_ Νομίζετε ότι μετά το σεισμό θα μπορούσε να έχει δομηθεί αλλιώς η πόλη;
«Το μεγαλύτερο μείον της Καλαμάτας -και το λέω ως πολεοδόμος- είναι που κλείστηκε η οδός Αριστομένους από το πάρκο και κόπηκε η πρόσβαση της πόλης στη θάλασσα. Κακά τα ψέματα όλες αυτές οι μικρές οδοί που πάνε προς τη θάλασσα, η Φαρών, η Ακρίτα, είναι μικροί δρόμοι και δεν έχουν τη δυναμική της λεωφόρου που σε οδηγεί στην θάλασσα».


_ Γι’ αυτό το πάρκο όμως έχει βραβευτεί η πόλη από την “Europa Nostra”...
«Λογικό, γιατί και η Πολεοδομία περνάει στάδια. Περάσαμε από το μοντερνισμό των μεγάλων δρόμων στα πάρκα, στη γραφικότητα των μικρών πάρκων, των παρκιδίων, των αλσυλλίων κ.λπ. και τώρα σιγά - σιγά προσπαθούμε να κάνουμε μια πιο δομημένη μορφή πόλης, στην οποία αυτό που λέμε με λόγια να φαίνεται και στην πράξη. Δηλαδή όταν εγώ είμαι στην Παραλία της Καλαμάτας και θέλω να ανέβω στο κέντρο, ε μην κοροϊδευόμαστε, δεν υπάρχει μια αμεσότητα. Αυτό αρχίζουμε τώρα και το συνειδητοποιούμε και μπορεί σε 15 χρόνια από τώρα να έρθει ένας μεγάλος πολεοδόμος ή ένας δήμαρχος και να πει ότι πρέπει να ανοίξει η Καλαμάτα προς τη θάλασσα και να γίνουν άλλα πράγματα».
 
_ Ο οικιστικός ιστός αρχιτεκτονικά πώς σας φαίνεται;
«Ακολουθεί την εξέλιξη των ανθρώπων. Δηλαδή, στην Καλαμάτα του ’70 που ήμασταν μικρά δεν ήταν τόσο της μόδας η θάλασσα αλλά η πλατεία, όπου εκεί συνέβαιναν πράγματα, εκεί ήταν τα μαγαζιά της μόδας και γενικά το κέντρο ήταν στο κέντρο της Καλαμάτας. Αυτό σιγά-σιγά άλλαξε και μεταφέρθηκε στην Παραλία, ειδικά το καλοκαίρι κι είναι φυσιολογική εξέλιξη. Την τελευταία δεκαετία αναπτύσσεται το Ιστορικό Κέντρο και είδα μάλιστα ότι υπάρχουν πολλά μαγαζιά εκεί και κάνουν και μουσικές εκδηλώσεις κι είναι πολύ ωραίο όλο αυτό».
 
_ Είστε υπέρ της ανάπτυξης των ιστορικών κέντρων των παλιών πόλεων;

«Ας πάρουμε το παράδειγμα της Αθήνας – γιατί παντού τελικά το ίδιο συμβαίνει σε μικρότερη ίσως κλίμακα. Δηλαδή όταν μιλάμε για ανάπτυξη πρέπει να εννοούμε πολλές δραστηριότητες διαφορετικές μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει ότι οι πολλές δραστηριότητες φέρνουν χρήμα και συγχρόνως κάνουν την πόλη ασφαλή. Δηλαδή όταν υπάρχουν δραστηριότητες από το πρωί μέχρι το βράδυ και από το βράδυ μέχρι το πρωί. Για παράδειγμα από το πρωί δουλεύει μια μικρή βιοτεχνία, δίπλα ένα μαγαζί, από πάνω γραφεία, το μεσημέρι θα έρθει ο κόσμος να φάει στα εστιατόρια, το βράδυ θα πιει το ποτό του, τη νύχτα μένουν κάποιοι εκεί. Ε αυτό είναι μια πολυδιάσπαση της δραστηριότητας η οποία είναι αυτό ακριβώς που λέμε ανάπτυξη. Αν τώρα σ’ αυτόν τον ιστό που τα έχει όλα αυτά μαζί του, βγάλω τα υπόλοιπα και αφήσω μόνο τα εστιατόρια και τα μπαράκια τότε δεν είναι ανάπτυξη, αλλά αρχίζουν τα προβλήματα ασφάλειας, αρχίζουν να μαζεύονται περίεργοι τύποι που δεν δουλεύουν και κάνουν άλλα πράγματα και γενικά δημιουργείται άλλο κλίμα. Αυτό λοιπόν έπαθε η Αθήνα που όταν ξεκίνησαν να κάνουν ανάπλαση στου Ψυρρή θεώρησαν φυσιολογικό -που δεν ήταν βέβαια- να καταστρέψουν ό,τι μικρή βιοτεχνία και εμπορικό υπήρχε και να φτιάξουν δραστηριότητες αναψυχής. Αυτό δεν παράγει ούτε πολιτισμό ούτε αναζωπύρωση του κέντρου και ανάπτυξη. Άρα εσείς να είστε ευτυχείς που τα έχετε όλα στο ιστορικό σας κέντρο και ελπίζω να τα διατηρήσετε γιατί φτάνει ένας νόμος περί αλλαγής χρήσης ώστε να τα καταστρέψει όλα με μιας».

_ Δύσκολη η συμφιλίωση με την ελληνική πραγματικότητα, μετά την επιστροφή από το Παρίσι;
«Ξέρεις ποιο είναι το δυσκολότερο; Ότι περνάμε από έναν κύκλο σπουδών όπου κάποιος μας τρέφει για να μπορούμε να τις κάνουμε, και μετά πρέπει να δουλέψουμε όταν οι σπουδές τελειώνουν! Για μένα αυτό ήταν το πιο ξαφνικό γιατί έκανα έναν κύκλο σπουδών στη Γαλλία που τα πράγματα ήταν εύκολα και δεδομένα. Δηλαδή δεν πήγα ποτέ στη Σχολή μου και να έχει κατάληψη, συνεπώς σπούδασα σε ένα ιδανικό περιβάλλον και μετά γύρισα στην Ελλάδα και έπρεπε να δουλέψω. Έπιασα λοιπόν δουλειά σε ένα αρχιτεκτονικό γραφείο που είναι ακόμα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα της Αθήνας αλλά δούλευα από το πρωί στις 9 μέχρι το βράδυ στις 12 για να μπορώ να ζω μετρημένα. Εκεί λοιπόν είναι η συμφιλίωση».
 
_ Η τέχνη πώς μπαίνει στη ζωή σας;
«Είχα πάντα λόξα με τη φωτογραφία και στη Γαλλία είχα την ευκαιρία να δουλέψω ως φωτογράφος για τη σχολή αλλά και για τους καθηγητές της Αρχιτεκτονικής. Αυτή ήταν η πρώτη επαφή με τη φωτογραφία ως ξεχωριστό καλλιτεχνικό αντικείμενο και απ’ αυτή την εποχή κρατάω ένα φοβερό αρχείο φωτογραφιών που ήταν και εκείνες που έκανα για βιοπορισμό αλλά και όσες τράβαγα για προσωπική μου ευχαρίστηση. Αυτό το αρχείο ξεκίνησα να το ψηφιοποιώ και να τυπώνω φωτογραφίες. Αυτό είναι που συνδυάστηκε μ’ αυτό που έκανα στην Αρχιτεκτονική, βάζοντας στον υπολογιστή ένα καθαρά αρχιτεκτονικό πρόγραμμα κι όταν ψηφιοποίησα τα αρχεία των φωτογραφιών βρήκα έναν τρόπο να τα περάσω στο πρόγραμμα και να τα δουλεύω μετά ως γραμμές. Δηλαδή να τους αφαιρέσω το χρώμα, τον όγκο, τη μάζα, τις σκιές και να μείνουν αυτές οι γραμμές που βλέπετε.
 
@Χάρης Σαββίδης.Μια αυτοπαρουσίαση ! 
Γεννήθηκα στην Καλαμάτα το 1969, μεγάλωσα σ’ αυτή την πόλη και την αγαπώ ιδιαίτερα. Την Αθήνα τη γνώρισα 10 χρονών έως τα 18 μου. Στα γυμνασιακά μου χρόνια βρέθηκα στις επάλξεις, με την πρώτη γενιά του Ενιαίου Πολυκλαδικού Λυκείου. Η συμμετοχή μου στις πανελλαδικές μου έκοψε τη φόρα, τα όνειρα, βρέθηκα φοιτητής στην Πάτρα και έτοιμος για μια αποτυχημένη καριέρα. Ευτυχώς δεν άντεξα, έμαθα γαλλικά και έφυγα στο Παρίσι να γίνω αρχιτέκτονας. Βρέθηκα λοιπόν το 1990 εκεί να σπουδάζω την τέχνη του «Οικοδομείν». Και από το βορρά, κάνοντας μια σκάλα στο Κάιρο, για να συνειδητοποιήσω τα σημαντικά θέματα επιβίωσης του πλανήτη μας, στην Αθήνα απέναντι στην αναγκαιότητα της συμφιλίωσης. Συμφιλιώθηκα με την νεοελληνική πραγματικότητα, το αφεντικό μου, τους πελάτες, ακόμα και τους Ολυμπιακούς αγώνες για τους οποίους δούλεψα πολύ από την πολεμίστρα του αρχιτέκτονα μελετητή. Σήμερα έχω συμφιλιωθεί με τους δικούς μου συνεργάτες, την οικογένειά μου, τους δικούς μου πελάτες και ό,τι άλλο θεωρώ δικό μου. Συμφιλιώθηκα ακόμα και με αυτό που μου έλεγε ο Μάνος Χατζιδάκις πριν ακόμα ενηλικιωθώ: πως δεν θα καταφέρω ποτέ να εκφράσω την πλειοψηφία της γενιάς μου, ακόμα και αν το επιδιώξω.