Χερσόνησος: Πρόταση για Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη

Την φιλόδοξη πρότασή του για τη Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη,  παρουσίασε ο δήμος Χερσονήσου σε ειδική ημερίδα που διοργάνωσε. 

Η πρόταση  θέτει    τους ειδικούς στόχους, που αφορούν στον περιβαλλοντικό, φυσικό, οικονομικό και κοινωνικο-πολιτισμικό τομέα, στον τομέα της εξωστρέφειας και του σύγχρονου  business marketing,   τις δράσεις για την υλοποίησή της, αλλά και τις καινοτόμες πρακτικές, που εστιάζουν στη βελτίωση του τουριστικού και πολιτιστικού προϊόντος της περιοχής. 

 Στο επόμενο διάστημα, θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, προκειμένου οι πολίτες να έχουν την ευκαιρία μαζί με τη δημοτική αρχή, να διαμορφώσουν τη Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη του τόπου τους.

 Οι συμμετέχοντες είχαν παράλληλα  την ευκαιρία  να συζητήσουν για τα προβλήματα και τις προοπτικές  στον τομέα του τουρισμού.  

Τι περιλαμβάνει η πρόταση

Στο σχεδιασμό του δήμου Χερσονήσου, όπως σημείωσε ο δήμαρχος Ζ. Δοξαστάκης, η θέση του Τουρισμού είναι κεντρικής σημασίας.

Συνδέεται με καινοτόμες πρακτικές διοίκησης και δράσεις, που εστιάζουν όχι απλά στη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος, αλλά και στην αξιοποίηση, στην προστασία του πολιτιστικού και  φυσικού αποθέματος της περιοχής, στη βελτίωση του επιπέδου ζωής των κατοίκων και στην ανάπτυξη μιας νέας κουλτούρας για την κοινωνία που έχει απόλυτη ανάγκη τη συνοχή.

Ο ρόλος του δήμου Χερσονήσου έχει εθνική και ευρωπαϊκή σημασία και στην «Ευρώπη 2020», πρέπει να είναι πρωταγωνιστικός και κοντά στις εξελίξεις.  

Σύμφωνα με στοιχεία του δήμου, ο αριθμός των κλινών κύριων τουριστικών καταλυμάτων (2010) αντιστοιχούν περίπου:

• Στο 73% του συνόλου των κλινών της ΠΕ Ηρακλείου
• Στο 25% των κλινών της Κρήτης
• Στο 12% των κλινών όλης της χώρας

Οι αριθμοί αυτοί αυξάνονται αν συνυπολογισθεί ο μεγάλος αριθμός (πάνω από 100) των μικρών καταλυμάτων αυτοεξυπηρετούμενου τουρισμού. 

Το σύνολο των διανυκτερεύσεων στα κύρια τουριστικά καταλύματα (2009) αντιστοιχούν περίπου:

• Στο 83%  του συνόλου των διανυκτερεύσεων στην ΠΕ Ηρακλείου
• Στο 34%   του συνόλου των διανυκτερεύσεων στην Κρήτη 

Σύμφωνα με την πρόταση που παρουσιάστηκε εκτενώς στην ημερίδα, ο «τόπος» πρέπει να επαναπροσδιορίσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ως προορισμός και να αναμορφώσει το προσφερόμενο τουριστικό προϊόν. 

Τρία είναι τα κρίσιμα ζητήματα για το δήμο Χερσονήσου είναι : 

• Το ζήτημα της εποχικότητας της τουριστικής περιόδου :Ο σχεδιασμός θα πρέπει να θέσει ως στόχο τη χρονική αλλά και χωρική διεύρυνση της τουριστικής δραστηριότητας, μέσα από τη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος και την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων πόρων
• Ο εμπλουτισμός του  προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος με την προώθηση ειδικών μορφών τουρισμού:  Οι οικισμοί της ενδοχώρας του δήμου, μπορούν με ελεγχόμενη διαχείριση, να προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες για την ανάπτυξη τους, ως εναλλακτικοί προορισμοί εξειδικευμένων μορφών τουρισμού
• Ορθολογική διαχείριση του οικιστικού και φυσικού χώρου :Ο σχεδιασμός θα πρέπει να προωθήσει τον ορθολογικό καθορισμό των χρήσεων γης, των όρων και των περιορισμό για την άσκηση δραστηριοτήτων στην περιοχή του δήμου. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η ποιότητα ζωής των μόνιμων και εποχιακών κατοίκων, το κατάλληλο επιχειρηματικό περιβάλλον και η διατήρηση των οικοτόπων, οι οποίοι δύνανται να συνδυαστούν με συμβατές δραστηριότητες, όπως την προώθηση εναλλακτικών μορφών καλλιέργειας την ενθάρρυνση και ορθολογική ανάπτυξη ήπιων μορφών αναψυχής, τον οικο-τουρισμό κ.α. 

Στρατηγικοί στόχοι  

Στους στρατηγικούς στόχους περιλαμβάνονται:

• Η αναβάθμιση του τουριστικού υποβάθρου μέσω της βελτίωσης βασικών δημόσιων υποδομών
• Η διαφοροποίηση του τοπικού παραγωγικού συστήματος με έμφαση στην Αναβάθμιση και Διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος και διεύρυνση της παραγωγικής βάσης του δήμου. Ενίσχυση της τοπικής επιχειρηματικότητας
• Πρόταξη μιας πολιτικής περιβαλλοντικής προστασίας του φυσικού και ανθρωπογενούς  περιβάλλοντος 

Οι στόχοι υλοποιούνται σε τρεις φάσεις, ενώ  είναι κατανεμημένοι σε χωρικές ενότητες, με διαφορετικές αναπτυξιακές προοπτικές (χωρική ενότητα ήπιας ανάπτυξης, χωρική ενότητα σε απειλή οικιστικής υποβάθμισης ,χωρική ενότητα με έντονες πιέσεις ή/ και αλλοιώσεις, χωρική ενότητα διαφοροποιημένης ανάπτυξης) και αφορούν σε  πληθώρα δράσεων, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν, αναπλάσεις σε πλατείες, οικισμούς, περιβάλλοντες χώρους,  ανάπλαση, ανάδειξη αποκατάσταση πολιτιστικών αρχαιολογικών μνημείων, ανάπλαση χερσαίας λιμενικής ζώνης, αποκατάσταση θαλάσσιας λεκάνης, δημιουργία αρχαιολογικού πάρκου στο λιμένα Χερσονήσου,  προστασία και ανάδειξη δημοτικών παραλιών, υγροτόπου, συντηρήσεις περιπατητικών δρόμων εργασίες προστασίας και ανάδειξης μνημείου, δημιουργία Ψηφιακού Μουσείου.   

Περιλαμβάνουν  σειρά οριζόντιων δράσεων:

• Γα τη βελτίωση υποδομών (ενδεικτικά:  για την ποιότητα οδικού και αγροτικού δικτύου, οδική ασφάλεια δημοτικού δικτύου, δημιουργία ενδοδημοτικής συγκοινωνίας
• Για την αναβάθμιση υποβάθρου ( ενδεικτικά: εκπόνηση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου)
• Για την τόνωση της οικονομίας(ενδεικτικά:  διοργάνωση συνεδρίων- σεμιναρίων, με στόχο την κατάρτιση των τοπικών επιχειρηματιών και πολιτών, δημιουργία χώρου σκεπαστής λαϊκής αγοράς βιολογικών και τοπικών αγροτικών προϊόντων ,εφαρμογή προγράμματος πολιτικών δράσεων για την προσέλκυση επενδύσεων, κάρτα επισκεπτών με εκπτώσεις σε χώρους πολιτισμού και σημεία ενδιαφέροντος)
• Για την προστασία του περιβάλλοντος (ενδεικτικά: προστασία της βιοποικιλότητας των υδροβιοτόπων του δήμου, αντιπυρική προστασία δασικών εκτάσεων, εκπόνηση σχεδίου προστασίας και διαχείρισης των υδάτινων πόρων, σταθμούς ανακύκλωσης
• Για την προβολή,  διαχείριση προορισμού ( ενδεικτικά:καταγραφή -ανάλυση -αξιολόγηση των τουριστικών πόρων, καταγραφή της τουριστική κατανάλωσης με την εφαρμογή  προγράμματος δορυφόρων λογαριασμών, μάρκετινγκ προορισμού, δημιουργία κέντρων πληροφόρησης τουριστών, τοποθέτηση οικίσκων πληροφόρησης σε επιλεγμένες περιοχές του δήμου σύσταση γραφείου τουρισμού- διαχείρισης προορισμού ) 

 Για την υλοποίηση του σχεδίου προβλέπεται δημιουργία μηχανισμού δράσης και υλοποίησης, με  σύσταση επιτροπής παρακολούθησης και μόνιμη επιτροπή τουριστικής ανάπτυξης και  προβολής. 

Δυνατότητες χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ  

Στην ημερίδα, αναλύθηκαν διεξοδικά από την προϊσταμένη ΕΔΑ Περιφέρειας Κρήτης, Μ. Κασωτάκη , οι δυνατότητες χρηματοδότησης των δράσεων Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης από το ΕΣΠΑ. 

Όπως εξήγησε η ομιλήτρια, νέος στόχος είναι  η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, με όρους περιβαλλοντικούς κοινωνικούς και οικονομικούς, και  συνεχώς ανατροφοδοτούμενους .Η ίδια ανέλυσε τις προϋποθέσεις και τα μέτρα για να είναι ο στόχος αυτός εφικτός.

 Η συνεργασία όλων των πλευρών, είναι το κλειδί της επιτυχίας,  σημείωσε ενώ οι προϋποθέσεις για  Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη συνδέονται με την  προστασία του περιβάλλοντος, την  ορθολογική διαχείριση πόρων, την ανάδειξη και το σεβασμό της πολιτιστικής κληρονομιάς, την  ανάπτυξη όλων των κλάδων τοπικής οικονομίας, την ανατροφοδότηση του παραγωγικού ιστού, την ενεργό συμμετοχή των κατοίκων, τη  συνεργασία δημόσιου ιδιωτικού τομέα( Σ.Δ.Ι.Τ )

 Αναλύοντας τις  χρηματοδοτικές δυνατότητες έργων -δράσεων βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης αναφέρθηκε:

• Στα επιχειρησιακά προγράμματα (ΕΣΠΑ και λοιπά προγράμματα π.χ πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης)
• Στο επιχειρησιακό πρόγραμμα περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη 2007-2013 ΕΠΕΡΡΑΑ( για την προστασία ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος και αστικές μεταφορές, αντιμετώπιση κλιματικής αλλαγής, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, προστασία φυσικού περιβάλλοντος και βιοποικιλότητας, προστασία και διαχείριση υδάτινων πόρων, πρόληψη και αντιμετώπιση περιβαλλοντικού κινδύνου, προστασία εδαφικών συστημάτων και διαχείριση  στερεών αποβλήτων
• Στο επιχειρησιακό πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα (ενίσχυση επιχειρηματικότητας και εξωστρέφειας βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ολοκλήρωση του ενεργειακού συστήματος της χώρας και η ενίσχυση της αειφορίας)
• Στο επιχειρησιακό πρόγραμμα Κρήτης και Νήσων Αιγαίου 2007-2013 (υποδομές και υπηρεσίες προσπελασιμότητας Περιφέρειας Κρήτης, Ψηφιακή σύγκλιση και Επιχειρηματικότητα στην περιφέρεια Κρήτης, αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής στην Περιφέρειας Κρήτης
• Στα προγράμματα ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας (διασυνοριακά, διακρατικά προγράμματα, διαπεριφερειακό πρόγραμμα )
• Στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013 «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» ( Προστασία του περιβάλλοντος και αειφόρος διαχείριση των φυσικών πόρων , βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές και ενθάρρυνση της διαφοροποίησης της αγροτικής οικονομίας, δημιουργία τοπικών ικανοτήτων για την απασχόληση και διαφοροποίηση στις αγροτικές περιοχές, μέσω της προσέγγισης  Leader)  

Το προφίλ του τουρισμού στην Κρήτη 

Στην Ημερίδα παρουσιάστηκε και το προφίλ του τουρισμού της Μεγαλονήσου βάσει της έρευνας  της Τράπεζας της Ελλάδος .Μεταξύ άλλων: 

• Την τελευταία 7ετία περίπου 19%-20%  των τουριστικών δαπανών, που πραγματοποιήθηκαν από αλλοδαπούς τουρίστες στην Ελλάδα, αφορούσε την Κρήτη
• Το 17-18% των αλλοδαπών τουριστών που επισκέφθηκαν την Ελλάδα στο ίδιο διάστημα, επισκέφθηκε την Κρήτη
• Το 16,5%-17,5% των διανυκτερεύσεων αλλοδαπών τουριστών που επισκέφθηκαν την Ελλάδα, πραγματοποιήθηκαν στην Κρήτη .
• Σχεδόν 1 δις ευρώ ήταν οι δαπάνες των τουριστών, που επισκέφθηκαν την Κρήτη, κατά τους μήνες Ιούλιο-Αύγουστο 2011
• Το μεγαλύτερο ποσοστό των δαπανών αφορά Γερμανούς τουρίστες οι οποίοι ξοδεύουν περίπου 2 δις ευρώ ετησίως, το 23-26% εκ των οποίων στην Κρήτη
•  Το 2011 οι δαπάνες των Ρώσων στην Κρήτη (199 εκατ,. ευρώ, 164,3% αυξημένες σε σχέση με το 2009) ξεπέρασαν αυτές των Βρετανών (196,2 εκατ. ευρώ 47,2% μειωμένες σε σχέση με το 2008)
•  Η κατά κεφαλήν δαπάνη ανά ημέρα παραμονής είναι διαχρονικά μεγαλύτερη στην Κρήτη, σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ελλάδα (8-10 ευρώ /ημέρα).
•  Η συνολική κατά κεφαλή δαπάνη για όλη τη διάρκεια παραμονής στην Κρήτη αυξάνει σε σύγκριση με το μ.ο.  της χώρας διαχρονικά (16,5% μεγαλύτερη το 2011)
• Το 44% των δαπανών των τουριστών που επισκέφθηκαν την Κρήτη το 2011 αφορά δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν στη χώρα τους ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το μέσο όρο της Ελλάδας είναι κατά 10% μικρότερο  

Ευρωπαϊκός Προορισμός Τουρισμού η Χερσόνησος  

«Χερσόνησος – Κρήτη: ευρωπαϊκός προορισμός τουρισμού»  ήταν και το θέμα της ομιλίας του ευρωβουλευτή και μέλους της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού Σ. Δανέλλη ,ο οποίος επεσήμανε πως στο πλαίσιο   της νέας προσέγγισης για τον τομέα του τουρισμού, τον περασμένο Σεπτέμβριο  το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε την πρώτη επίσημη έκθεσή του.  

Ο ίδιος επεσήμανε πως η  τουριστική βιομηχανία της Ευρώπης διέρχεται περίοδο καμπής και για να αντεπεξέλθει στη μεγάλη κρίση, καλείται να εξελιχθεί. Είναι πλέον κοινά αποδεκτό,  είπε ο ομιλητής, ότι ο τουρισμός μπορεί να συμβάλλει στην δημιουργία και την εξασφάλιση θέσεων εργασίας, στη διασφάλιση εσόδων στις τοπικές οικονομίες, την ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη. Αν εξετάσει κανείς τα αποτελέσματα του ευρωβαρομέτρου, θα διαπιστώσει ότι οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. 

 Και το ερώτημα είναι: ποιος είναι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα που παράγει πάνω από το 10% του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ και προσφέρει περίπου το 12% του συνόλου απασχόλησης;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μας απαντά:

«Για την επίτευξη αυτών των στόχων, οι δράσεις υπέρ του τουρισμού εστιάζονται σε τέσσερις άξονες:

(1) ενθάρρυνση της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού τομέα στην Ευρώπη,

(2) προώθηση της ανάπτυξης βιώσιμου, υπεύθυνου και ποιοτικού τουρισμού,

(3) εδραίωση της εικόνας και της προβολής της Ευρώπης ως συνόλου βιώσιμων και ποιοτικών προορισμών,

(4) μεγιστοποίηση του δυναμικού των πολιτικών και των χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ για την ανάπτυξη του τουρισμού.»

Ο κ. Δανέλλης αναφέρθηκε και στο γεγονός ότι για την επόμενη προγραμματική περίοδο 2014-2020, η χρηματοδότηση που αναμένεται να λάβουμε είναι ελάχιστη και μέσω του πακέτου ενίσχυσης των ΜΜΕ.

Επεσήμανε πως έχει ζητηθεί και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με τον τομέα του τουρισμού και τους κοινωνικούς εταίρους, να καταρτίσει έναν χάρτη των υφιστάμενων επαγγελματικών δεξιοτήτων («Tourism Skill Competence Framework«).

Τέλος στάθηκε σ την ιδιαίτερη προσπάθεια των ευρωβουλευτών σήμερα στο Ευρωκοινοβούλιο, για στενότερη παρακολούθηση των όσων έχει δεσμευθεί η Κομισιόν ,καθώς και την πρόταση δημιουργίας μιας ομάδας δράσης για τον τουρισμό,  ένα «Task force Tourism» στο πλαίσιο της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού.