Μάρκετινγκ του τόπου για προβολή της πολιτισμικής κληρονομιάς και γαστρονομίας της Θεσσαλίας

Την «επιστράτευση» της πλούσιας πολιτισμικής κληρονομιάς και της γαστρονομικής παράδοσης της Θεσσαλίας, με «εργαλείο» το μάρκετινγκ του τόπου, προτείνουν δύο ερευνητές για την προβολή κι ανάδειξη της περιοχής.

Όπως σημειώνει ο Νικολός Βογιαζίδης, εντεταλμένος διδασκαλίας Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και μέλος του Εργαστηρίου Τουριστικού Σχεδιασμού, Έρευνας και Πολιτικής, η ελληνική περιφέρεια- και όχι μόνο- θα μπορούσε να επωφεληθεί τα μέγιστα, με τη χρήση των εργαλείων του μάρκετινγκ και του branding, δημιουργώντας μία αναγνωρίσιμη ταυτότητα και «προσωπικότητα» για τον κάθε τόπο.

«Εδώ και λίγο καιρό, η συζήτηση για το μάρκετινγκ του τόπου έχει γίνει ιδιαίτερα επίκαιρη στη χώρα μας: αφιερώματα σε εφημερίδες, ομιλίες στο youtube, ειδικές ημερίδες και δημοσιεύσεις σε εξειδικευμένα blogs προσελκύουν το ενδιαφέρον. Ωστόσο, η συζήτηση αυτή, ξεκινά μάλλον αργοπορημένα, αφού ήδη πολλές πόλεις και περιφέρειες στο εξωτερικό χρησιμοποιούν τα εργαλεία του μάρκετινγκ και του branding, επιδιώκοντας να δημιουργήσουν μια αναγνωρίσιμη ταυτότητα. Ειδικά για τις ελληνικές πόλεις και περιφέρειες η εξέλιξη της συζήτησης είναι ιδιαίτερα σημαντική αφού διαθέτουν σημαντικό συμβολικό κεφάλαιο το οποίο παραμένει ανεκμετάλλευτο» τονίζει χαρακτηριστικά ο Έλληνας ερευνητής.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Θεσσαλία ανήκει στις περιφέρειες αυτές, αφού παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες βελτίωσης της εικόνας κα της φήμης της.

Το 2012 υπήρξε μία σημαντική χρονιά για τα θέματα που σχετίζονται με το μάρκετινγκ του τόπου στο Βόλο, καθώς διοργανώθηκε από το Εργαστήριο Τουριστικού Σχεδιασμού, Έρευνας και Πολιτικής, το οποίο διευθύνει ο καθηγητής Αλέξης Δέφνερ, και την πρωτοβουλία Imagine the City το πρώτο σχετικό συνέδριο στην Ελλάδα, με ιδιαίτερα μεγάλη προσέλευση.

«Η Πολιτισμική Κληρονομιά της Θεσσαλίας» επισημαίνει ο κ. Βογιαζίδης στο ΑΜΠΕ «περιλαμβάνει στοιχεία τα οποία είναι αναγνωρίσιμα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Αργώ, ο Ιάσωνας και η Μήδεια αποτελούν μέρος μιας παγκόσμιας γνωστής αφήγησης.

Ο Αχιλλέας είναι μία αναγνωρίσιμη προσωπικότητα. Υπάρχουν και οι πιο άγνωστες πτυχές της ιστορίας, αλλά και οι πιο πρόσφατες: το ρεμπέτικο στην περίπτωση των Τρικάλων, η χορωδιακή μουσική στην περίπτωση του Βόλου, οι λαϊκές παραδόσεις, η προφορική παράδοση, οι χοροί, τα έθιμα, κ.λπ. Προφανώς, η ύπαρξη των στοιχείων αυτών πρέπει να συνοδεύεται από μία στρατηγική ανάδειξης στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής μάρκετινγκ».

Όπως λέει ο κ. Βογιαζίδης, μπορούν να διατυπωθούν πολλές σχετικές προτάσεις.

Ενδεικτικά αναφέρει τη δημιουργία θεματικών πάρκων/καινοτομικών μουσείων με θέμα τη μυθολογία και την ιστορία (π.χ. θεματικό πάρκο Αχιλλέα στα Φάρσαλα, μυθολογικό πάρκο στον Όλυμπο σε συνεργασία με την ΠΕ Πιερίας), τη διοργάνωση θεματικών φεστιβάλ σε σχέση με την πολιτισμική κληρονομιά αλλά και το σύγχρονο πολιτισμό (π.χ. εικαστικές τέχνες στη Λάρισα), τη χάραξη πολιτιστικών διαδρομών, τη δημιουργία ειδικού portal για τον πολιτιστικό τουρισμό κ.ά.

Αντίστοιχα, ο τομέας της γαστρονομίας, σύμφωνα με το Νικόλα Καραχάλη, εντεταλμένο διδασκαλίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και επιστημονικό συνεργάτη του Εργαστηρίου, μπορεί να αποτελέσει έναν ειδικό άξονα προβολής για τη Θεσσαλία με πολλά πλεονεκτήματα.

Συνδέεται με τον τουρισμό αλλά και την αγροτική παραγωγή, δημιουργεί αισθήματα ταύτισης με έναν τόπο και αποτελεί τομέα που δεν απαιτεί μεγάλες επενδύσεις, τονίζει ο Έλληνας ερευνητής.

Ειδικά σε ό,τι αφορά το γαστρονομικό τουρισμό, μπορεί κανείς να εντοπίσει πετυχημένες περιπτώσεις διαχείρισης προορισμού, με πιο γνωστές ίσως την Τοσκάνη και το Σαν Σεμπάστιαν, ενώ ακόμα και περιοχές χωρίς ιδιαίτερη γαστρονομική ταυτότητα προωθούν τη μορφή αυτή (π.χ. η Σουηδία). Ειδικά στη Χώρα των Βάσκων έχει δημιουργηθεί ένα μουσείο οίνου, το οποίο αποτελεί σημείο αναφοράς για τον γαστρονομικό τουρισμό παγκοσμίως, επισημαίνει ο κ. Καραχάλης.

Η Θεσσαλία είναι μια κατεξοχήν παραγωγική περιφέρεια και τα θεσσαλικά προϊόντα είναι γνωστά, παρά το γεγονός ότι η θεσσαλική διατροφή δεν έχει την αναγνωρισιμότητα της κρητικής, σημειώνει. Ωστόσο, προσθέτει, τα επιμέρους χαρακτηριστικά της τοπικής κουζίνας, τα γαλακτομικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, τα γνωστά εμπορικά brandnames και τα τσιπουράδικα μπορούν να αποτελέσουν στοιχεία προβολής.

«Βεβαίως για την ανάπτυξη ενός σχεδίου προβολής της θεσσαλικής γαστρονομίας απαιτείται η συστηματική ανάπτυξη του προϊόντος και η δημιουργία επισκέψιμων χώρων παραγωγής και μουσείων. Τυροκομεία, οινοποιεία, φάρμες, μικρά μουσεία και καταστήματα πώλησης προϊόντων δίνουν τη δυνατότητα παρακολούθησης και συμμετοχής στην παρασκευή αγαπημένων προϊόντων συμπληρώνουν τη γαστρονομική προσφορά, όπως επίσης ειδικές διαδρομές (κρασιού, γευσιγνωσίας, κ.λπ.), μαθήματα μαγειρικής, ειδικά Τουριστικά Πακέτα Γνωριμίας, γαστρονομικά φεστιβάλ, έλεγχος ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών με σήμα ποιότητας σε εστιατόρια με κριτήριο το σεβασμό των τοπικών γεύσεων και συνταγών κ.ά.» υπογραμμίζει ο κ.Καραχάλης.

Ο ίδιος επισημαίνει πως σε εργασία που έγινε από τους φοιτητές στο πλαίσιο του μαθήματος «Μάρκετινγκ του Τόπου» για την πόλη των Τρικάλων εντοπίζεται η σημασία της γαστρονομίας και του ρεμπέτικου (λόγω του Τσιτσάνη) και η ανάγκη δημιουργίας σχεδίου στρατηγικής προβολής. Χαρακτηριστικό είναι ότι η ανταπόκριση από τους δυνητικούς εταίρους των Τρικάλων ήταν ιδιαίτερα ενθουσιώδης, υπογραμμίζει ο Έλληνας ερευνητής.Συμπερασματικά, τονίζει, το μάρκετινγκ του τόπου δεν είναι απλά ένα επικοινωνιακό εργαλείο: για πολλές πόλεις και περιφέρειες παγκοσμίως το μάρκετινγκ του τόπου αποτελεί κύριο στοιχείο σχεδιασμού στις προσπάθειες να πετύχουν ειδικούς στόχους ή να αντιστρέψουν μία αρνητική κατάσταση. Για παράδειγμα, σε περιοχές όπου υπάρχει μείωση πληθυσμού το μάρκετινγκ του τόπου μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες προσέλκυσης νέων κατοίκων.

«H δαπάνη για την εφαρμογή μιας στρατηγικής μάρκετινγκ του τόπου από ένα δήμο ή μια περιφέρεια θα είναι απλώς πεταμένα λεφτά αν δεν ακολουθήσει συγκεκριμένη μέθοδο και συμμετοχικές διαδικασίες: η επινόηση μιας στρατηγικής δημόσιων σχέσεων και ενός συνθήματος χωρίς να διερευνηθεί η ζήτηση (προσδοκώντας στην πιθανότητα προσέλκυσης του ενδιαφέροντος) είναι εκ των προτέρων καταδικασμένη να αποτύχει. Το σημαντικότερο είναι αυτό: ότι οι διαδικασίες μάρκετινγκ/branding του τόπου δεν ταυτίζονται με τη διαφήμιση ή την καμπάνια και είναι ουσιαστικά πολιτικές διαδικασίες» καταλήγει ο κ. Καραχάλης.