Πέμπτη 31 Ιουλίου 2014

12 απλές τεχνολογίες για τις πόλεις που είναι έξυπνες, ανοικτές και δίκαιες ('Α Μέρος)

(Η ταινία Metropolis του Fritz Lang’s που γυρίστηκε το 1927 παρουσίαζε μια πόλη που εκμεταλλευόταν όλες τις διαθέσιμες τεχνολογίες αλλά για ένα μικρό μέρος των κατοίκων της. Εικόνα από Breve Storia del Cinema)
#Άρθρο του Rick Robinson της IBM στο The Urban Technologist .
Τη μετάφραση επιμελήθηκε ο Μανώλης Τσαγκαράκης.

Αποδοτικότητα. Ανθεκτικότητα. Ανάπτυξη. Ζωτικότητα. Αυτά είναι χαρακτηριστικά που επιθυμούν να έχουν οι πόλεις και που αναφέρονται συχνά σαν στόχοι των προγραμμάτων για έξυπνες πόλεις και άλλων πρωτοβουλιών του μέλλοντος.


Όμως, αν και αναφέρεται λιγότερο συχνά, ένας πιο θεμελιώδης στόχος πέρα απ' όλα αυτά είναι η δίκαια μεταχείριση.

Ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος Joseph Stiglitz έχει γράψει εκτενώς για την ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στην δίκαια μεταχείριση ως πολιτικός και επενδυτικός στόχος σε έναν κόσμο που σε πολλούς τομείς - και σε πολλές πόλεις - γίνεται όλο και πιο άνισος. Ότι η ανισότητα αυτή αποδεικνύεται και από τη διαφορά των 20 ετών ή παραπάνω , 
στο προσδόκιμο ζωής  που υπάρχει μεταξύ των φτωχότερων και των πλουσιότερων τμημάτων των πόλεων του Ηνωμένου Βασιλείου. 

Θεωρώ ότι το κίνημα των έξυπνων πόλεων θα πρέπει να θεωρηθεί μόνο ως επιτυχία από τον ευρύτερο κόσμο αν συμβάλλει στη διόρθωση αυτής της ανισορροπίας. 

Οπότε, πώς μπορούμε να σχεδιάσουμε έξυπνα συστήματα για τις πόλεις που χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να τις καταστήσει πιο επιτυχημένες, ελαστικές και αποδοτικές με έναν τρόπο που διανέμει τους πόρους και δημιουργεί ευκαιρίες πιο δίκαια σε σχέση με σήμερα;


Μια απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι ότι οι υποδομές και τα ιδρύματα των πόλεων θα πρέπει να είναι ανοικτά για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις: προσιτά, κατανοητά, προσαρμόσιμα και χρήσιμα. 

Γιατί χρειαζόμαστε ανοικτές πόλεις; 


Στο υπέροχο "Walkable City", ο Jeff Speck περιγράφει την υλοποίηση της ιδέας του επιδημιολόγου Richard Jackson σχετικά με την 
σημασία  ζωής και θανάτου του καλού αστικού σχεδιασμού. Ο Jackson οδηγούσε σε ένα γνωστό αυτοκινητόδρομο με έκταση δύο μιλίων που αποτελείται από 7 λωρίδες χωρίς πεζοδρόμια ή διασταυρώσεις: 

Εκεί, στην άκρη του δρόμου, στο πολύ ζεστό απογευματάκι, είδε μια γυναίκα στα εβδομήντα της, να ζορίζεται με τα ψώνια του σούπερ μάρκετ. Προσπάθησε να παρομοιάσει την κατάστασή της με το δικό του έργο ως επιδημιολόγος. «Αν αυτή η φτωχή γυναίκα είχε καταρρεύσει από θερμοπληξία, εμείς οι γιατροί θα είχαμε γράψει την αιτία θανάτου σαν θερμοπληξία και όχι σαν έλλειψη δέντρων και μέσων μαζικής μεταφοράς, κακοσχεδιασμένες αστικές δομές και τα αποτελέσματα της αστικής θερμονησίδας*. Αν είχε σκοτωθεί από ένα φορτηγό, η αιτία θανάτου θα ήταν «τραύμα από κινούμενο όχημα» και όχι η έλλειψη πεζοδρομίων και εύκολης διέλευσης, τον κακό αστικό σχεδιασμό και την αποτυχημένη πολιτική ηγεσία».
(Πεζός που προσπαθεί να περάσει τον διάσημο Buford Highway, ένα δρόμο 7 λωρίδων χωρίς καθόλου πεζοδρόμια και 2 μίλια μεταξύ των διασταυρώσεων και των διαβάσεων πεζών.  Photo by PBS)
Η λεωφόρος Buford είναι μια υποδομή σχεδιασμένη μόνο για οχήματα κι όχι για τους ανθρώπους. Δεν επιτρέπει την ασφαλή πρόσβαση για πεζούς για τις κοινότητες που διασχίζει - δεν μπορούν να την περάσουν εκτός κι αν θέλουν να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους.
Την ίδια στιγμή που οι ηγέτες της πόλης συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο ότι ο καλύτερος προγραμματισμός είναι απαραίτητος για τη δημιουργία ισότητας στις πόλεις, γι 'αυτό είναι επιτακτική ανάγκη οι ψηφιακές υποδομές να αναπτυχθούν στις πόλεις έτσι ώστε να είναι προσβάσιμες και χρήσιμες για τους πολίτες, κι όχι επικίνδυνες για τους πολίτες όπως η λεωφόρος Buford. 

Δυστυχώς, υπάρχουν ήδη παραδείγματα υποδομών πόλεων με χρήση τεχνολογιών που είναι κακοσχεδιασμένες, και που αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των κοινοτήτων ή που αποτυγχάνουν στη λειτουργία τους.


Για παράδειγμα, ένα δίκτυο με κάμερες κλειστού κυκλώματος στο Μπέρμιγχαμ τελικά αποσύρθηκε μετά την αποκάλυψη ότι είχε σχεδιαστεί για να συλλέξει αποδεικτικά στοιχεία για τρομοκρατικές δραστηριότητες στις μουσουλμανικές κοινότητες του Μπέρμιγχαμ παρά για λόγους ασφαλείας. Και έχουν υπάρξει πολλά τέτοια παραδείγματα αποτυχίας του δημόσιου τομέα και των ιδιωτικών επιχειρήσεων στη σωστή διαφύλαξη των δεδομένων που διαθέτουν για τους πολίτες τους. 


Οι αδυναμίες της αγοράς μπορούν να οδηγήσουν σε πολλά οφέλη για την τεχνολογία ώστε να είναι πιο προσιτή στις πλουσιότερες κοινωνίες σε σχέση με τις φτωχότερες κοινότητες. Για παράδειγμα, ο ιδιωτικός τομέα δεν θα αναπτύξει συνδεσιμότητα δικτύου (τηλεφωνίας και ίντερνετ) σε περιοχές που δεν θα έχουν κέρδος και μια κρατική χρηματοδότηση δεν είναι αρκετή για να γεφυρώσει αυτό το χάσμα. Και οι δανειστές, οι οποίοι συνήθως προσφέρουν δάνεια στο ένα δέκατο έως το ένα εκατοστό του κόστους των βραχυπρόθεσμων δανειστών δεν έχουν τους πόρους για να επενδύσουν σε τεχνολογία που επιτρέπει την εύκολη δανειοδότηση - αν και αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει.


Μια από τις πιο διάσημες αποτυχίες του κλάδου της τεχνολογίας ήταν το 1993 με το σύστημα κρατήσεων «Trips» της εταιρείας λεωφορείων Greyhound Lines το οποίο μετέτρεψε την υπηρεσία - μεταφοράς με λεωφορείο – σε άχρηστη. Το σύστημα είχε ως στόχο την ταχύτερη και ευκολότερη κράτηση και αγορά εισιτηρίου για τους πελάτες στα λεωφορεία της Greyhound. Αλλά ήταν τόσο άσχημα σχεδιασμένο και λειτουργούσε τόσο αργά ώστε οι επιβάτες έχαναν τα λεωφορεία τους ακόμα και την ώρα που περίμεναν στην ουρά αναμονής για τα εισιτήριά τους! Γινόταν μπέρδεμα και με τις αποσκευές τους! και σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρξαν και περιστατικά με επιβάτες να βρίσκονται εγκαταλειμμένοι για όλη τη διάρκεια της νύχτας σε τερματικούς σταθμούς λεωφορείων!


Στον 21ο αιώνα, η άσχημα εφαρμοσμένη ψηφιακή τεχνολογία θα δημιουργήσει δύσχρηστες πόλεις όπως ακριβώς και κακοσχεδιασμένους δρόμους και κτίρια όπως έγινε τον περασμένο αιώνα.
(Το πρόγραμμα "SMS για τη Ζωή" χρησιμοποιεί το φθηνό και ευρέως χρησιμοποιούμενο τρόπο επικοινωνίας με γραπτά μηνύματα για να δημιουργήσει μια δυναμική, συνεταιριστική αλυσίδα φαρμάκων μεταξύ φαρμακείων στην Αφρική. Photo by Novartis AG)
Έξυπνες Πόλεις για τους ψηφιακά αποσυνδεμένους

Υπάρχει η δυνατότητα να επωφεληθούν όλοι από τις έξυπνες υποδομές της πόλης χωρίς να είναι συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο ή να έχουν δεξιότητες στην ψηφιακή τεχνολογία – ένα παράδειγμα είναι τα διόδια των δρόμων της Στοκχόλμης που το σύστημα χρέωσης τους μειώνει την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τη ρύπανση για όλους στην πόλη.

Όμως, τα οφέλη πολλών έξυπνων συστημάτων εξαρτώνται από την σύνδεση του χρήστη στο Διαδίκτυο και να έχει τα προσόντα για να το χρησιμοποιήσει. Από τον πλούτο του εκπαιδευτικού υλικού που είναι πλέον διαθέσιμο στο διαδίκτυο (από τα πιο εξελιγμένα προγράμματα του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ μέχρι τα πιο βασικά μαθήματα για οποιοδήποτε θέμα, διατίθονται στο YouTube) έως τον αυξανόμενο ρόλο της τεχνολογίας σε υψηλά αμειβόμενα επαγγέλματα, είναι απολύτως προφανές ότι η ικανότητα να έχει κάποιος πρόσβαση και να χρησιμοποιεί το διαδίκτυο και τις ψηφιακές τεχνολογίες στο μέλλον θα είναι ένα κρίσιμο συστατικό για μια επιτυχημένη ζωή.


Οι έξυπνες πόλεις δεν θα είναι δίκαιες πόλεις αν λάβουμε τη συνδεσιμότητα και τις δεξιότητες δεδομένες. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το ένα τρίτο του πληθυσμού δεν έχει δει ποτέ καμιά ιστοσελίδα και μάλιστα σε μια τόσο πλούσια και εξελιγμένη χώρα όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, το 18% των ενηλίκων - το ένα πέμπτο του πληθυσμού των ψηφοφόρων - δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ το διαδίκτυο. Με τον κίνδυνο της γενίκευσης ενός σύνθετου θέματος, πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους θα είναι εκείνοι που θα επωφεληθούν από τις υπηρεσίες μιας έξυπνης πόλης η οποία θα πρέπει να δημιουργήσει αυτά τα οφέλη εάν πρόκειται να συμβάλλουν και αυτοί στο να καταστεί δικαιότερη.


Μετά τις νομικές προκλήσεις από τους παρόχους του ιδιωτικού τομέα, το σχέδιο της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου να βοηθήσει τις πόλεις στη χρηματοδότηση της ανάπτυξης της ευρυζωνικής σύνδεσης έχει αντικατασταθεί από ένα σύστημα κουπονιών που επιχορηγεί τις επιχειρήσεις να συνδεθούν με τα υφιστάμενα δίκτυα. Το πρόγραμμα δεν θα συμβάλει άμεσα να στη βελτίωση της ευρυζωνικής κάλυψης στις περιοχές εκείνες που δεν εξυπηρετούνται επαρκώς επειδή δεν είναι οικονομικά εύρωστες - ακριβώς δηλαδή οι περιοχές που χρειάζονται τη μεγαλύτερη βοήθεια. 


Υπήρξε πολλή συζήτηση για την «ουδετερότητα του δικτύου» τον τελευταίο καιρό - η αρχή υποστηρίζει ότι στο διαδίκτυο όλη η κίνηση είναι ίση και ότι δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να πληρώσει κάποιος για ορισμένα στοιχεία ώστε να αντιμετωπίζονται προνομιακά. Η αρχή αυτή επιδιώκει να εξασφαλίσει ότι τα οφέλη του διαδικτύου είναι εξίσου διαθέσιμα σε όλους.


Αλλά η ουδετερότητα του διαδικτύου είναι άσχετη σε εκείνους που δεν μπορούν να έχουν καθόλου πρόσβαση! και η ελεύθερη αγορά το έχει ήδη παρακάμψει με διάφορους τρόπους. Οι πάροχοι του διαδικτύου που ελέγχουν τις τοπικές υποδομές που συνδέουν τα σπίτια και τις επιχειρήσεις στο διαδίκτυο είναι ελεύθεροι να χρεώνουν υψηλότερες τιμές για ταχύτερες συνδέσεις. Οι πλούσιες εταιρείες και οι κυβερνήσεις μπορούν να παρακάμψουν κάποια «μέρη» ή ιστοσελίδες του διαδικτύου αποκλειστικά με δική τους καλωδίωση που να συνδέουν πολλές χώρες μεταξύ τους μέσω των οποίων μπορεί να στέλνουν οτιδήποτε περιεχόμενο επιθυμούν μεταξύ των χρηστών από τη μια ήπειρο στην άλλη.


Οι κυβερνήσεις των αναδυόμενων οικονομιών κατασκευάζουν νέες πόλεις για να στεγάσουν τον γρήγορα αυξανόμενο αστικό πληθυσμό τους με εξαρχής την κατασκευή δικτύων με συνδεσιμότητα υψηλής ταχύτητας. Η αυστραλιανή κυβέρνηση επενδύει τα κέρδη από την πώληση των πρώτων υλών για την υποστήριξη αυτής της οικοδομικής έκρηξης, στην παροχή ευρυζωνικής κάλυψης σε ολόκληρη τη χώρα. Οι λιγότερο πλούσιες περιοχές των ευρωπαϊκών πόλεων θα είναι ακόμη σε μειονεκτική θέση σε σύγκριση με αυτές αν δεν μπορέσουμε να βρούμε τρόπους για να επενδύσουμε σε μια ψηφιακή υποδομή χωρίς να υπερβαίνουν το όριο των «κρατικών ενισχύσεων» σύμφωνα με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.


Τεχνολογία με επίκεντρο τον άνθρωπο 


Η Κρατική Digital Service του Ηνωμένου Βασιλείου χρησιμοποιεί ένα εξαιρετικά ευέλικτο, επικεντρομένο στον χρήστη σύνολο αρχών σχεδιασμού που έχουν ως στόχο την προώθηση της ανάπτυξης ευφυέστερων, ψηφιακά ενεργών υπηρεσιών που μπορεί οποιοσδήποτε να έχει πρόσβαση οπουδήποτε χρειαστεί, ανεξάρτητα από το επίπεδο των δεξιοτήτων τους στην ψηφιακή τεχνολογία ή την ικανότητα να έχουν πρόσβαση στο Internet. 


Οι αρχές αυτές περιλαμβάνουν: «Ξεκινήστε με τις ανάγκες», «Με σκληρή δουλειά απλοποιούνται όλα», «Δημιουργήστε τις συνθήκες για την ένταξη όλων», «Καταλάβετε το πλαίσιο» και «Δημιουργία ψηφιακών υπηρεσιών, όχι ιστοσελίδων».
(Ένας λογαριασμό ρεύματος με πληροφορίες της OPower που συγκρίνει το λογαριασμό ρεύματος με την κατανάλωση των γειτονικών σπιτιών». Image from Grist)
Ένα καλό παράδειγμα που ακολουθεί αυτές τις αρχές και σχεδιάζει εξαιρετικές, προσιτές ψηφιακές υπηρεσίες χρησιμοποιώντας την κοινή λογική είναι το London Borough of Newham. Με επίκεντρο την παροχή των υπηρεσιών μέσω κινητών τηλεφώνων - τα οποία είναι ευρύτερα διαδεδομένα σε σχέση με τα PC και τους φορητούς υπολογιστές - και σε πλαίσια στα οποία ένας φίλος ή μέλος της οικογένειας βοηθά τον τελικό χρήστη των υπηρεσιών, το Newham έχει επιτύχει μια αξιοσημείωτη στροφή στις διαδικτυακές υπηρεσίες σε μία από τις λιγότερο εύπορες συνοικίες του Λονδίνου, που στεγάζει πολλές κοινότητες και πολίτες που δεν έχουν πρόσβαση σε ευρυζωνική σύνδεση ή υπολογιστές χωρίς πρόσβαση στο ίντερνετ. 

Παρομοίως, οι καινοτομίες χαμηλής τεχνολογίας σε συστήματα που οι άνθρωποι βρίσκουν χρήσιμα στο σχεδιασμό μπορεί να βρεθούν σε μερικές έξυπνες πλατφόρμες μέτρησης και ελέγχου. 


Στην θεωρία, η αναλυτική τεχνολογία στις πλατφόρμες έξυπνης μέτρησης και ελέγχου μπορεί να προσφέρει γνώσεις που να βοηθήσουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας - τον εντοπισμό συσκευών που λειτουργούν αναποτελεσματικά, τονίζοντας τις διαρροές και συγκρίνοντας την κατανάλωση ενέργειας των νοικοκυριών με εκείνη των γειτόνων τους.


Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν να κοιτούν έξυπνες οθόνες ελέγχου ή να συμβουλεύονται έναν υπολογιστή πριν βάλουν το πλύντήριο ρούχων ή να κάνουν ένα ντους. 


Σε ένα καινοτόμο έργο στο χωριό Chale, τα θέματα αυτά ξεπεράστηκαν με τη σύνδεση της αναλυτικής αυτής τεχνολογίας με μια υδρόγειο σφαίρα τοποθετημένη στο σαλόνι - η σφαίρα λάμπει κόκκινο, πορτοκαλί ή πράσινο ανάλογα με το αν χρησιμοποιείται πάρα πολλή ενέργεια σε σχέση με αυτό που «θα έπρεπε» για εκείνη την ώρα της ημέρας και του έτους. Μια εξίσου αποτελεσματική, αλλά ακόμη περισσότερο φιλική προσέγγιση υιοθετήθηκε από την Opower στις ΗΠΑ, όπου με αυτό το τρόπο βοήθησαν τα νοικοκυριά να αποταμιεύουν 1,9 τεραβατώρες ενέργειας απλά με τη συμπερίληψη μιας έκθεσης βασιζόμενη σε δεδομένα από τους έξυπνους μετρητές στην έντυπη έκδοση του λογαριασμού του ηλεκτρικού ρεύματος. 


Υπάρχουν αμέτρητα άλλα παραδείγματα. Κατά τις περιόδους αιχμής, ο «Live Drive» ραδιοφωνικός σταθμός του Δουβλίνου παίζει ένα μείγμα ποπ μουσικής της δεκαετίας του '80 και πληροφορίες για την κυκλοφορία που προέρχονται από την ανάλυση της ερευνητικής ομάδας της IBM για τις έξυπνες πόλεις που βασίζεται σε δεδομένα από τους αισθητήρες στο δρόμο και κεραίες GPS στα λεωφορεία της πόλης. Και στις αγροτικές περιοχές της Karnataka της Ινδίας η οποία στερείται υποδομής του Διαδικτύου και όπου πολλοί εργαζόμενοι είναι αναλφάβητοι, πόσο μάλλον να έχουν πρόσβαση σε υπολογιστές και smartphones, τα οφέλη της διαδικτυακής σύνδεσης για ανεύρεση εργασίας έχουν αναδημιουργηθεί με τη χρήση της τεχνολογίας «spoken web» χρησιμοποιώντας την υπάρχουσα υποδομή του αναλογικού τηλεφωνικού δικτύου.
(Το εμπνευσμένο από τον Kilimo Salama πρόγραμμα χρησιμοποιεί «σχετική τεχνολογία» για να βοηθήσει τους αγρότες να έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε αγροτικές αποζημιώσεις σε περιπτώσεις καταστροφών. Photo by Burness Communications)
Στην Κένυα, ο Kilimo Salama έχει καταφέρει την γρήγορη αποζημίωση των καλλιεργειών για τους αγρότες, χρησιμοποιώντας την εξ αποστάσεως παρακολούθηση του καιρού για να τους πληρώσει μέσω του συστήματος ασύρματων πληρωμών μέσω κινητού M-Pesa της Safaricom, αντί να προβεί σε επιτόπιες αυτοψίες για την εκτίμηση των αξιώσεων τους. Και το πρόγραμμα «SMS for Life» στην Τανζανία χρησιμοποιεί την φθηνή και ευρέως χρησιμοποιούμενη υποδομή SMS για να δημιουργήσει μια δυναμική, συνεργατική αλυσίδα εφοδιασμού φαρμάκων σε όλους τους φαρμακοποιούς της επαρχίας. 

Αυτά είναι όλα τα παραδείγματα του τι είχε αρχικά περιγραφεί ως «Ενδιάμεση Τεχνολογία» από τον οικονομολόγο Ernst Friedrich "Fritz" Schumacher στο έργο του «Small is Beautiful: Economics as if People Mattered» και είναι τώρα γνωστή ως «Κατάλληλη τεχνολογία».


*Θα ακολουθήσει το δεύτερο μέρος όπυ αναλύονται οι 12 τεχνολογίες

1 σχόλιο :

  1. The foundation for an open source city
    by Jason Hibbets

    Explore the five elements of an open source city using Raleigh, North Carolina as a case study. See how the open source characteristics of collaboration, transparency, and participation are shaping the open government and open data movements. This book showcases the open source culture, government policies, and economic development happening in Raleigh and acts as a guide for other cities to pursue their open source city brand.
    >>> http://theopensourcecity.com/

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.