Τουρισμός και στρατηγική κρίσης: Όνειρο θερινής νυκτός;

#Ισμήνη Μώρου.

Το ότι το πρόβλημα του ελληνικού τουρισμού, της τελευταίας ίσως ελπίδας εσόδων για τη χώρα, τουλάχιστον επί του παρόντος, , είναι ουσιώδες, δεν το αμφισβητεί κανένας. Στη λέξη «τουρισμός» δεν χρειάζεται να προσθέτει κανείς, κάθε φορά που την διατυπώνει, λέξεις όπως: «περιβάλλον», πολιτισμός», «τάξη», «κανόνες», «επικοινωνιακή στρατηγική»…  Η κρίση του ελληνικού τουρισμού δεν είναι –ή δεν είναι μόνο– απόρροια της δημοσιονομικής κρίσης της χώρας και της αρνητικής εικόνας της στο εξωτερικό, αλλά οφείλεται και στα  δικά του εγγενή και διαρκή προβλήματα, όπως πχ  τα προβλήματα περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής στις τουριστικές περιοχές, η έντονη συγκέντρωση τουριστικής δραστηριότητας σε συγκεκριμένες περιοχές, η εποχικότητα, που, αντί να αμβλύνεται, οξύνεται,  η ασυνέπεια και ο ερασιτεχνισμός, στην προώθηση των πλεονεκτημάτων της χώρας στο εξωτερικό, η μη αξιοποίηση των πολιτιστικών κυρίως, αλλά και των φυσικών πόρων σε επαρκή βαθμό, κ.λπ.

Όμως… Η ελληνική κρίση, οικονομική, κοινωνική και πολιτική, αντιμετωπίζει γεγονότα και περιστατικά, τα οποία παίρνουν  ανεξέλεγκτες διαστάσεις  στον ξένο τύπο, δημιουργώντας ανυπολόγιστη ζημιά στην εικόνα της χώρας και συνακόλουθα στον ελληνικό τουρισμό. Η επικοινωνιακή διαχείριση των κρίσεων πρέπει να αποτελεί τμήμα της συνολικής επικοινωνιακής στρατηγικής –ειδικά για τη χώρα μας– της οποίας η οικονομία βασίζεται στην εικόνα και στον τουρισμό της. Κρίση για τον τουρισμό είναι οποιοδήποτε γεγονός (φυσικό, πολιτικό ή επικοινωνιακό) που μπορεί να βλάψει την εικόνα ενός προορισμού.

Η διαχείριση αυτής της δικής μας κρίσης, πολιτικής και οικονομικής , έχει να αντιμετωπίσει τις επικοινωνιακές συνέπειες, οι οποίες συχνά είναι πολύ πιο δραματικές από την άποψη της βλάβης που μπορούν να επιφέρουν στην εικόνα ενός τουριστικού προορισμού.

Απαιτείται συνεπώς μια μεθοδολογία αποτελεσματικής διαχείρισης κρίσης. Αυτό όμως που γίνεται φανερό είναι ότι απαιτείται η ύπαρξη μιας ομάδας αποτελούμενη από ειδικούς (στην επικοινωνία, τα media και στο τουριστικό marketing) για την προετοιμασία και το τρέξιμο του μηχανισμού διαχείρισης του τουρισμού.

Η «επικοινωνιακή στρατηγική», όχι σαν αντικατάσταση αλλά σε συνάρτηση των όρων διαφήμιση, προβολή, προώθηση, μάρκετινγκ, δημόσιες σχέσεις, μπορεί να έχει άμεσα αποτελέσματα για την προώθηση του τουριστικού μας προϊόντος. Μια κρίση, μαζί με τους κινδύνους που δημιουργεί, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται και σαν μια ευκαιρία, καθώς τα διεθνή media στρέφουν την προσοχή του κοινού στον προορισμό. Εφόσον ακολουθηθεί μια σωστή διαδικασία μπορούν να σταλούν θετικά μηνύματα.

Σαν τέτοια έχουμε κατά καιρούς προτείνει 
α) Ενημέρωση και καλλιέργεια θετικής εικόνας για τα στοιχεία που διαφοροποιούν τις βασικές περιοχές της χώρας και τα επί μέρους τουριστικά προϊόντα τους, 
β) Μετατροπή των υπαρχόντων επισκεπτών σε «συμμάχους» επικοινωνίας, με την προτροπή διασποράς θετικών σχολίων για την περιοχή (word of mouth), 
γ) Καθοδήγηση των πολιτών, φορέων και λοιπών άμεσα ενδιαφερόμενων για τις ενέργειες και δράσεις, που πρέπει να ακολουθήσουν για την υλοποίηση του νέου σχεδίου προβολής σε σχέση με την περιοχή τους, 
δ) Ανάπτυξη διαφημιστικού φακέλου με προσφορές/προτάσεις, προκειμένου να ενταχθεί στους καταλόγους πωλήσεων των ειδικευμένων ξένων Tour Operators, 
ε) Καταχωρήσεις σε γενικά ταξιδιωτικά έντυπα/περιοδικά, καθώς και σε έντυπα που εξειδικεύονται σε κάθε ένα στρατηγικό τουριστικό κλάδο.

Ακόμα, στοχευμένα ταξίδια ενημέρωσης για αλλοδαπούς δημοσιογράφους που θα επισκέπτονται την Ελλάδα, με στόχο την επακόλουθη θετική αναφορά της Ελλάδας και επιμέρους τουριστικών της προϊόντων και προορισμών σε έντυπα ΜΜΕ (περιοδικά και εφημερίδες) και σε ηλεκτρονικά ΜΜΕ (τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαδίκτυο), σε συνδυασμό με τη συστηματική αποστολή ειδήσεων, δημοσιευμάτων και δελτίων τύπου προς εφημερίδες και περιοδικά του εξωτερικού αλλά και της Ελλάδας.

Όλα τα παραπάνω, μελέτες ,στοιχεία και τεχνογνωσία μοιάζουν όνειρο θερινής νυκτός για την Πολιτεία ,το ΥΠΟΤ και την Τοπική Αυτοδιοίκηση! Κάτι σαν  Κινέζικα την στιγμή όμως που οι Κινέζοι θεωρούνται καλό target group για τον τουρισμό μας!…..

Κάθε κοινωνία έχει ένα μηχανισμό, ή δομή, δηλαδή μια σφαιρική συνοχή ή συνεκτικότητα. Εντούτοις, είναι αδύνατο να αποδώσουμε σ’ αυτή τη συνοχή έναν καθορισμένο χαρακτήρα, διότι απεικονίζεται σε πολλά πλάνα και σε πολλά επίπεδα. Από την άλλη μεριά, κάθε κοινωνία έχει τις αδυναμίες της, τις ανεπάρκειες και τα κενά της. Χωρίς αυτά θα είχε σταθεροποιηθεί μια για πάντα. Δεν θα είχε πια προβλήματα. Η τουριστική πολιτική σχηματοποιεί τις παραγωγικές σχέσεις στο πεδίο του τουρισμού, υποδεικνύει τις δυσκολίες τους και προσπαθεί να τις υπερνικήσει.

Αυτά όμως θα μπορούσαν να συμβούν σε ένα ευνομούμενο Κράτος που λειτουργεί με τις όποιες δυσκολίες, όπου  θα έπρεπε  η Πολιτεία να έχει φροντίσει έτσι ώστε ο τουρισμός και τα έσοδα του να μη θίγονται στον βαθμό που συμβαίνει σήμερα… από την κρίση και την αρνητική εικόνας της χώρας στο εξωτερικό. Όλα αυτά θα μπορούσαν να συμβούν σ ένα Κράτος εν λειτουργία από μια Κυβέρνηση που δεν καθυστερεί και δεν κοιτάει  αποχαυνωμένη και εγκλωβισμένη στις δικές της επιλογές, τον επιχειρηματία, τον επενδυτή,  τον τουρίστα ακόμα και τον εργαζόμενο στον τουρισμό  σαν ενοχλητικούς  πάροικους αλλά σαν εταίρους άξιους του σεβασμού μας!

Σε μια χώρα καμένης γης, με κλειστές − την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές − τράπεζες με καταρρακωμένους εργαζόμενους στον τουρισμό, με απελπισμένους  οικονομικά Tour Operators γηγενείς και ξένους, με τουρίστες  και επισκέπτες σχεδόν καταθλιπτικούς να στέκονται στις ουρές των ΑΤΜ, (μια είδηση της τελευταίας στιγμής λέει ότι στα νησιά του Αιγαίου υπάρχει έλλειψη τροφίμων, ιδίως έλλειψη κρέατος, και οι ξενοδόχοι προσαρμόζουν τις μερίδες, ενώ οι τουρίστες διαμαρτύρονται.), με το φάντασμα  του Υπουργείου Τουρισμού να λειτουργεί ως αερικό…και αποδομημένο  τον ΕΟΤ, με όλες τις εκφράσεις της εμπορικής- οικονομικής ζωής του τόπου να ψάλουν την νεκρώσιμη ακολουθία της διαπραγμάτευσης και να προσεύχονται στην νεκρανάσταση δια δημοψηφίσματος… αυτά είναι θεωρίες και όνειρα για ονειροκρίτη! ….

Όσοι όμως δεν έχουμε χάσει ακόμα την κοινή λογική μας πρέπει  να θυμηθούμε, ότι σήμερα στην Ελλάδα  ένας (1)  στους πέντε (5) κατοίκους απασχολείται άμεσα ή έμμεσα στον τουριστικό τομέα, που το πρωτογενές τουριστικό προϊόν είναι μοναδικό αλλά το τελικό προϊόν μέτριο, και υπερτιμημένο, άρα μη ανταγωνιστικό.

Υπό αυτήν την έννοια επιβεβαιώνεται η υπέρτατη ανάγκη για δραστικές παρεμβάσεις στον τουρισμό και φυσικά όλων των άλλων πόρων της οικονομίας.

Είναι  ως εκ τούτου επιτακτική η ανάγκη καθορισμού των στρατηγικών διαχείρισης κρίσης για τον τουρισμό, αειφόρου ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού με ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας, την ανάπτυξη των ειδικών μορφών τουρισμού, την διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος και την ποιοτική αναβάθμισή του, την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.

Η  πρότασή  μας είναι κατά βάση πρόταση πολιτικής. Μιας πολιτικής που κατά προτεραιότητα πρέπει να διαχειρισθεί, ή ακόμα καλύτερα να επιβάλλει μιαν αλλαγή: την αλλαγή νοοτροπίας. Όμως αλλαγή νοοτροπίας φαίνεται να μη διακρίνεται όσον αφορά την πολιτική, η οποία έχει ήδη χρεοκοπήσει όλες τις εκφράσεις της οικονομικής ζωής του τόπου, και γιατί όχι και τον τουρισμό;;;

Τη στιγμή αυτή, νομίζω ότι ταφόπλακα της όποιας  τουριστικής και δη τουριστικής-νησιωτικής πολιτικής είναι η  αύξηση του Φ.Π.Α. στα ξενοδοχεία, οι πιθανές περικοπές χρηματοδότησης των άγονων γραμμών, καθώς και η κατάργηση του μειωμένου Φ.Π.Α. στα νησιά του Αιγαίου, που θα βλάψει θανάσιμα την ανταγωνιστικότητά τους.

Όνειρο θερινής νυκτός η εξομοίωση του Φ.Π.Α  και στις υπόλοιπες νησιωτικές περιοχές της χώρας!

Εμείς ως άνθρωποι της τεχνογνωσίας αλλά και ως ο  πολιτικός χώρος   της Δημοκρατικής Αριστεράς έχουμε παρουσιάσει επανειλημμένα ένα συνεκτικό πρόγραμμα τουριστικής και νησιωτικής πολιτικής και στη συνέχεια προτάσεις για την ανάπτυξη των νησιών, που βασίζονταν στο τρίπτυχο «Νησιά Ποιοτικά, Νησιά Πράσινα και Νησιά Ίσων Ευκαιριών». Είναι στο χέρι των αρμοδίων της πολιτείας και των φορέων να αξιοποιήσουν τις προτάσεις μας.

Με πλήρη συνείδηση των δυσκολιών της ελληνικής κυβέρνησης με τους εταίρους, και των ευθυνών της, αλλά και με την εκτίμηση ότι  και χωρίς τις σημερινές δυσκολίες ο τουρισμός μας, γενικά, δεν είχε προοπτικές, ούτε πολιτική υποστήριξη τελικά τι μας μένει;;

Να διακηρύξουμε, ότι εάν συνεχίσουμε κατά τον ίδιο τρόπο την διαχείριση του τουριστικού μας προϊόντος, το μόνο που πλέον μας απομένει είναι να στοιχηματίσουμε  και για τούτη τη γη μας, μόνο και μόνο γιατί είμαστε πάνω της, γιατί την πατάμε….