#ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΣΥΡΟΥ
MSc Οργάνωσης και Διοίκησης Αθλητικών Οργανισμών και Επιχειρήσεων, Τμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
#ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ
Επίκουρος Καθηγήτρια, Τμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού,
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Το τουριστικό προϊόν της κρουαζιέρας μπορεί να αποτελέσει σημαντικό μοχλό προβολής και προώθησης της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού, αλλά και σημαντικό μέσο δημιουργίας «μάρκας» για το μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας, τον Πειραιά. Το λιμάνι του Πειραιά λόγω της γεωγραφικής θέσης, των συνδέσεών του με τα νησιά της Ελλάδας και με άλλες χώρες της Μεσογείου, των δυνατοτήτων των εγκαταστάσεων του, του καλού κλίματος που διαθέτει, της πολιτισμικής κληρονομιάς και της ναυταθλητικής κουλτούρας του, προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες εκμετάλλευσης στο πλαίσιο του τουρισμού κρουαζιέρας.
Ένας τρόπος με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί μεγαλύτερη εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων του λιμανιού του Πειραιά είναι η βελτίωση της όψης και του branding του.
Στόχος της παρούσας έρευνας είναι να διερευνηθούν οι σημαντικότεροι παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του Πειραιά ως μάρκας καθώς και η συμβολή της κρουαζιέρας στην προβολή και προώθηση της πόλης ως τουριστικού προορισμού.
Πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης ερευνώνται τα εξής :
1) Η υφιστάμενη κατάσταση όσον αφορά στη στρατηγική δημιουργίας μάρκας για την πόλη του Πειραιά,
2) Τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της πόλης τα οποία δύνανται να αξιοποιηθούν ώστε ο Πειραιάς να καταστεί ανταγωνιστικός τουριστικός προορισμός μέσα από την κρουαζιέρα,
3) Τα εμπόδια στην προβολή και προώθηση του Πειραιά ως μίας τουριστικά ανταγωνιστικής πόλης,
4) Τα στοιχεία που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για την επαρκή προβολή του Πειραιά ως δυναμικού προορισμού στον τομέα της κρουαζιέρας.
Για την παρούσα μελέτη διεξήχθη πρωτογενής έρευνα με ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις στο πλαίσιο των οποίων διερευνήθηκαν οι απόψεις φορέων που σχετίζονται με το λιμάνι και την πόλη του Πειραιά (Τοour operators, Καπετάνιοι Κρουαζιερόπλοιων, εκπρόσωποι Ένωσης Εφοπλιστών και Φορέων Ναυτιλίας, εκπρόσωποι Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εκπρόσωποι μικρών ιστιοπλοϊκών σκαφών αθλητικού θαλάσσιου τουρισμού, εργαζόμενοι στον ΟΛΠ και το Υπουργείο Ναυτιλίας) υπό το πρίσμα και έκτακτων παραγόντων, όπως το προσφυγικό ζήτημα και οι τρομοκρατικές επιθέσεις στην Τουρκία..
Μέσα από την έρευνα καταδείχθηκε ότι, τα τελευταία χρόνια γίνεται μία οργανωμένη συλλογική προσπάθεια από διάφορους φορείς να προσδιοριστούν τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του Πειραιά και να προσδιοριστούν στοιχεία που δεν έχουν προβληθεί επαρκώς. Ωστόσο, οι ανεπαρκείς υποδομές, η έλλειψη ενιαίου φορέα- πολιτικής βούλησης όπως κ το προσφυγικό ζήτημα αναδείχθηκαν ανασταλτικοί παράγοντες της προσπάθειας.
1. Εισαγωγή
Η μάρκα θεωρείται υπεραξία, πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο της εταιρείας, το οποίο μπορεί να αποτελέσει εργαλείο διαφοροποίησης (Lehu, 2004), παράγοντα επιρροής των αγοραστικών αποφάσεων των καταναλωτών, ένδειξη ανώτερης ποιότητας (Deliza κ. ά., 1999), ενώ ταυτόχρονα προσθέτει σημασία και αξία, συμβάλλοντας στη δημιουργία μίας εικόνας (Vrontis, 1998).
Η εφαρμογή της θεωρίας της μάρκας στους τόπους είναι διαφορετική από την εφαρμογή της σε προϊόντα/υπηρεσίες. Η διαφορά έγκειται στο ότι οι τόποι περικλείουν τις έννοιες του πολιτισμού και της ταυτότητας, σε σύγκριση με τα προϊόντα (Aitken και Campelo, 2011). Η δημιουργία μάρκας του τόπου αυτή καθαυτή, αποσκοπεί στην αναγνώριση και διαφοροποίηση του τόπου (Aitken και Campelo, 2011). Παρά το γεγονός ότι ο τουρισμός αποτελεί μία ταχύτατα αναπτυσσόμενη βιομηχανία κατά τη διάρκεια των μεταπολεμικών δεκαετιών (Scott, 2006; Middleton κ.ά.,2009), το ζήτημα του διαθέσιμου εισοδήματος, και επομένως των πιθανών δαπανών των τουριστών, οι νέες εμπειρίες, τις οποίες επιζητούν οι καταναλωτές από έναν τουριστικό προορισμό, οι τάσεις που χαρακτηρίζουν το διεθνές τουριστικό κίνημα, αποτελούν παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη στη διαδικασία του σχεδιασμού και προώθησης της μάρκας (Waller, 1996; Manera και Tabernet, 2006). Η άποψη αυτή αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία για την χώρα μας, η οποία διαθέτει πληθώρα χαρακτηριστικών, προκειμένου να αποτελέσει έναν αξιόλογο τουριστικό προορισμό (ΣΕΤ.Ε, 2009), υφίσταται όμως τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, η οποία μπορεί να επηρεάσει την τουριστική της υποδομή και τα διαθέσιμα κεφάλαια για τον σχεδιασμό και υλοποίηση μίας στρατηγικής μάρκας.
Το λιμάνι του Πειραιά, λόγω της γεωγραφικής θέσης του, προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες εκμετάλλευσής του στο πλαίσιο του τουρισμού κρουαζιέρας, προς όφελος της ελληνικής οικονομίας. Ένας τρόπος με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί μεγαλύτερη εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων του λιμανιού του Πειραιά είναι μέσω της βελτίωσης της όψης και του branding του, κάτι το οποίο θα αποτελέσει και το βασικό πρόβλημα της παρούσας εργασίας.
2. Διαφορές μεταξύ του μάρκετινγκ του τόπου και του μάρκετινγκ προΐόντων/υπηρεσιων: Η γεωγραφική προσέγγιση ως προς τις μάρκες
Οι πρακτικές μάρκετινγκ τόπων είναι διαφορετικές σε σύγκριση με το μάρκετινγκ προϊόντων/υπηρεσιών, καθώς οι αγοραστικές αποφάσεις των πελατών καθορίζονται από άλλους παράγοντες (Alba και Hutchinson, 2007).
Η δημιουργία μάρκας τόπου είναι πιο πολύπλοκη από την αντίστοιχη των προϊόντων/υπηρεσιών, δεδομένου, ότι σε αυτήν τη διαδικασία περιλαμβάνονται άλλοι παράγοντες, όπως η υποδομή, οι αντιλήψεις των ανθρώπων για έναν τόπο, τα χαρακτηριστικά και ο τρόπος ζωής της τοπικής κοινότητας, οι φυσικοί πόροι, τα τουριστικά αξιοθέατα, και η γεωγραφία (Kaplan και συν, 2010).
Επίσης, οι μάρκες παίζουν εντελώς διαφορετικό ρόλο στην περίπτωση των τόπων, δεδομένου ότι ο πολιτισμός ενός τόπου και οι άνθρωποι που ζουν στον τόπο αυτόν, αποτελούν το επίκεντρο της εφαρμογής της θεωρίας της μάρκας στους τόπους (Aitken και Campelo, 2011), ενώ τα χαρακτηριστικά ενός τόπου είναι δύσκολο να οριστούν, σε αντίθεση με τις ιδιότητες ενός προϊόντος, καθιστώντας την εικόνα ενός τόπου πιο πολύπλοκη ως έννοια (Kaplan και συν., 2010).
Σύμφωνα με τον Balakrishnan,(2009), τα μοναδικά χαρακτηριστικά των τόπων, τα οποία παρατίθενται κατωτέρω, τα διαφοροποιούν από τα εταιρικά προϊόντα/υπηρεσίες, και αποτελούν τους λόγους για τους οποίους οι στρατηγικές μάρκας είναι διαφορετικές:
α) η τουριστική βιομηχανία εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις μακροοικονομικές μεταβλητές, (π.χ οι καιρικές συνθήκες, οι τρομοκρατικές επιθέσεις, η πολιτική σταθερότητα, και οι νομισματικές διακυμάνσεις),
β) οι γεωγραφικοί περιορισμοί έχουν αντίκτυπο στην προσβασιμότητα των πόρων, τον καιρό, την υποδομή, τον τρόπο ζωής, και τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων,
γ) η παράδοση, ο πολιτισμός, και η ιστορία δεν είναι δυνατόν να αλλάξουν εύκολα,
δ) η τμηματοποίηση πελάτη-τουρίστα, και η διαδικασία λήψης αποφάσεων των καταναλωτών χαρακτηρίζονται από πολυπλοκότητα,
ε) οι τόποι εντός του πλαισίου αναφοράς του τουρισμού χαρακτηρίζονται από τις υπηρεσίες που παρέχονται από τους εργαζόμενους, τις επενδύσεις, την υποδομή, τους πόρους, και τη διαθέσιμη τεχνολογία,
στ) η αντίληψη σχετικά με τους τόπους επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως είναι οι εικόνες, και η προώθηση στα μέσα μαζικής επικοινωνίας έτσι, η έννοια της μάρκας του τόπου μεταβάλλεται και περιπλέκεται συνεχώς.
Πλέον αυτών που αναφέρθηκαν παραπάνω, η δημιουργία μάρκας του τόπου υπερβαίνει την απλή προώθηση ενός προορισμού και των προϊόντων του, και επεκτείνεται στην προώθηση της ταυτότητας του τόπου (Aitken και Campelo, 2011). Η υπόθεση αυτή δικαιολογείται περαιτέρω μέσω της άποψης των Arvidson και Pike (2011), όπως αναφέρεται στον Καβαρατζή,2012, σελ. 1274),:
«Οι μάρκες και η δημιουργία τους χαρακτηρίζονται ως γεωγραφικές, γιατί βρίσκονται και / ή σχετίζονται με χώρους και τόπους, και μετακινούνται και βιώνονται διαφορετικά στον χρόνο και τον χώρο, τα πλουσιότερα άτομα σε τόπους που ευημερούν έχουν διαφορετικούς ρόλους από τα σχετικά φτωχότερα άτομα σε τόπους που ευημερούν λιγότερο, όσον αφορά τη σχέση με τα χωρικά κυκλώματα αξίας και σημασίας που λαμβάνουν χώρα στην παραγωγή, τη διανομή, την κατανάλωση, και τη νομοθετική ρύθμιση που αφορά τις μάρκες και τη δημιουργία τους». Η άποψη αυτή συνεπάγεται ότι η δημιουργία μάρκας του τόπου υπόκειται σε παράγοντες, όπως το διαθέσιμο εισόδημα των τουριστών, οι πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες, όχι μόνο της χώρας προέλευσης των τουριστών, αλλά και του τουριστικού προορισμού, καθώς επίσης και ο πολιτισμός, η ταυτότητα, και τα πανομοιότυπα στοιχεία του τουριστικού προορισμού, τα οποία είναι επώνυμα. Επίσης, με βάση την αντίληψη, ότι ο πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο, τόσο για την οικονομική ανάπτυξη, όσο και την αστική ανάπλαση (Rantisi και Leslie, 2006), η δημιουργία μάρκας του τόπου μπορεί να θεωρηθεί ως εργαλείο βελτίωσης της οικονομίας του τόπου και προώθησης βιώσιμων πρακτικών, μέσω της αξιοποίησης του πολιτισμού της κοινότητας.
3. Branding Πόλεων
Το branding της πόλης αναφέρεται στην εφαρμογή των τεχνικών επωνυμίας σε γεωγραφικές περιοχές, με την ευρύτερη έννοια της λέξης, ενώ αποτελεί μια νέα μορφή η οποία έχει προσελκύσει την προσοχή επαγγελματιών που ασχολούνται με την επικοινωνία, το μάρκετινγκ, και τα ζητήματα πόλης, αλλά και τους φορείς χάραξης πολιτικής καθώς και ακαδημαϊκούς από διάφορα επιστημονικά πεδία (Bi9ak9i, 2012). Ουσιαστικά, σαν branding πόλης, μπορεί να οριστεί η πρακτική ανάπτυξης μιας στρατηγικής που υπογραμμίζει την αξία που ο τόπος προσφέρει στους κατοίκους, τους εργαζόμενους, τους εργοδότες, τους επενδυτές, τους τουρίστες και ούτω καθεξής (Gelder and Allan,2006). Ο Kavaratzis (2012) υποστηρίζει, ότι το branding της πόλης προσπαθεί να δημιουργήσει συναισθηματικές, διανοητικές και ψυχολογικές ενώσεις με την πόλη, καθώς είναι ουσιαστικό να στηρίζεται το χτίσιμο του brand στις υπάρχουσες δυνάμεις μιας πόλης.
Στην πραγματικότητα, αυτά τα οπτικά, οικονομικά, ψυχολογικά και συμβολικά στοιχεία αποτελούν εκείνες τις πτυχές που διαφοροποιούν μια πόλη από μια άλλη, κάτι που καθιστά αναγκαία τη λήψη απόφασης, σχετικά με το τι είδους μάρκα θέλει μια πόλη να δημιουργήσει, ώστε εν συνεχεία να εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί αυτό. Προς αυτή την κατεύθυνση, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, υπάρχουν τρεις διαφορετικές στρατηγικές (Bi9ak9i, 2012): α) η έμφαση στις διαφημιστικές εκστρατείες και στην δημιουργία μιας οπτικής ταυτότητας για την πόλη,
β) η κατασκευή κτιρίων, τα οποία θα λειτουργούν ως ορόσημα για την πόλη ή μέσω της προώθησης υφιστάμενων κτιρίων ως ορόσημα,
γ) ο σχεδιασμός διαφόρου είδους εκδηλώσεων.
Το branding πόλεων (Seisdedos και Vaggione, 2005), δεν αποτελεί μόνο ένα όχημα για την απεικόνιση της ταυτότητας της πόλης, αλλά το όχημα για την αύξηση της ικανότητας ανταγωνισμού της πόλης. Σήμερα σημαντικός αριθμός πόλεων συμμετέχουν σε διαδικασίες για τη δημιουργία ενός νέου εμπορικού σήματος ή την αναγέννηση του υφιστάμενου σήματός τους, σε μια προσπάθεια να καταστούν ανταγωνιστικές στην παγκόσμια αγορά. Τα καλά προϊόντα, οι υπηρεσίες, ο πολιτισμός, ο τουρισμός, οι επενδύσεις, η τεχνολογία, η εκπαίδευση, οι επιχειρήσεις, οι άνθρωποι, οι πολιτικές, οι πρωτοβουλίες και οι εκδηλώσεις επηρεάζουν σημαντικά τη θετική εικόνα της μάρκας μιας χώρας, με αποτέλεσμα εν συνεχεία να βελτιώνεται περαιτέρω και η εικόνα τους (Anholt, 2010).
Η κουλτούρα αποτελεί βασικό στοιχείο της εικόνας μιας πόλης, με αποτέλεσμα η στρατηγική σχετικά με το branding, να πρέπει να συμβάλει στο να προωθεί σε μεγαλύτερο βαθμό τις πολιτιστικές αξίες της πόλης, με στόχο τη περαιτέρω βελτίωση της δημόσιας εικόνα της, αν και η στρατηγική branding των πόλεων χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα και περιορισμούς λόγω της πολιτικής διάστασης του ζητήματος (Parkerson και Saunders, 2004).
Η έρευνα των Cvijic και Guzijan (2013), αναφέρει ότι, η επίτευξη ευρύτερης αναγνώρισης αποτελεί μέρος της ατζέντας για την ανάπτυξη των σύγχρονων πόλεων, ως αποτέλεσμα της ανάγκης των πόλεων να ξεχωρίζουν και να ανταγωνίζονται η μία την άλλη. Επίσης, ότι το branding της πόλης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προβολή και προώθηση των πόλεων, διότι , η ταυτότητα μιας πόλης δημιουργείται επί μακρό χρονικό διάστημα, καθώς υφίσταται ιστορική αλλαγή, με αποτέλεσμα την πολιτιστική πολυμορφία ως προϊόν ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με την Alexa (2010) στα αστικά κέντρα ασχολούνται, με την ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της πόλης, την αυξημένης ζήτηση ποιοτικών δημόσιων υπηρεσιών, την ανάγκη εφαρμογής νέων προσεγγίσεων αστικής διαχείρισης προσανατολισμένων προς την αγορά και τις τρέχουσες ανάγκες της πόλης με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το μάρκετινγκ πόλεων, ως μια φυσική αντίδραση στις ανάγκες των πόλεων να δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία στις στρατηγικές πόλεων που εφαρμόζονται. Τελικός στόχος, είναι η αύξηση της ελκυστικότητας των πόλεων στις διάφορες ομάδες-στόχους ξεκινώντας από τους τωρινούς και μελλοντικούς τους κατοίκους, συνεχίζοντας με τους τουρίστες και τελειώνοντας με πιθανούς επενδυτές, οι οποίοι με τη μετεγκατάσταση των επιχειρήσεων τους, θα μπορούσαν να συμβάλουν ταχύτερα στη βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων.
4. Τουριστικό Προϊόν Κρουαζιέρας
Η κρουαζιέρα αποτελεί μέρος του ταχύτατα αναπτυσσόμενου θαλάσσιου τουρισμού, που συνεισφέρει σε σημαντικό βαθμό στην οικονομία του τόπου υποδοχής (Hall, 2001; Vander Merweetal.,2011). Οι κρουαζιέρες είναι μια αμιγώς ψυχαγωγική δραστηριότητα, αφορούν την πραγματοποίηση ενός ταξιδιού για ευχαρίστηση και όχι για σκοπούς μεταφοράς και ικανοποιούν το ενδιαφέρον των τουριστών να έρθουν σε επαφή με νέες κουλτούρες και νέους τόπους (Moira και Mylonopolulos, 2010). Τη βιομηχανία της κρουαζιέρας, χαρακτηρίζει τα τελευταία τριάντα χρόνια μία δυναμική ανάπτυξη. Οι τουρίστες κρουαζιέρας, έχουν σταθερή αύξηση από το έτος 1990 και έπειτα, με κατά κύριο μέσο ρυθμό ανάπτυξης 7%, ενώ εκτιμάται ότι ο αριθμός τους θα αγγίξει τα 25 εκατομμύρια μέχρι και το έτος 2019 (Cruise Market Watch, 2015).
Η Μεσόγειος με μερίδιο 18,7% αποτελεί το δεύτερο σε σειρά προορισμό για κρουαζιέρα μετά την Καραϊβική, που κατέχει μερίδιο 33,7% (Ναυτεμπορική, 2016), ενώ αναφορικά με τα λιμάνια της, για το έτος 2014, το λιμάνι της Βενετίας ήταν πρώτο σε επιβίβαση και αποβίβαση επιβατών με δεύτερο το λιμάνι της Βαρκελώνης.
Η κρουαζιέρα συνδυάζει την ψυχαγωγία των επιβατών στο πλοίο με τις αφίξεις σε ένα ή περισσότερα κοσμοπολίτικα λιμάνια ενώ συμβάλλει και στην ανάπτυξη των περιοχών αυτών (Moira και Mylonopoulos, 2010). Η έρευνα των Brida και Zapata (2011), με θέμα τις οικονομικές επιπτώσεις του τουρισμού της κρουαζιέρας στην τόπο υποδοχής (Κόστα Ρίκα), κατέδειξε, ότι οι τουρίστες κρουαζιέρας είχαν την τάση να επισκέπτονται τα αξιοθέατα σε μεγαλύτερο βαθμό από τους υπόλοιπους τουρίστες. Οι Soriani et al (2009), στην έρευνά τους αναφέρονται στις εξελικτικές τάσεις και τις διαθρωτικές αλλαγές, που έχουν συντελεστεί στην κρουαζιέρα στην περιοχή της Μεσογείου. Πιο συγκεκριμένα αναφέρουν, ότι τα τελευταία χρόνια η κρουαζιέρα στη Μεσόγειο
έχει αυξηθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα να κατατάσσεται στη δεύτερη θέση στον κόσμο στην αγορά της κρουαζιέρας, με τα ποσοστά αύξησης της ζήτησης και αύξησης του κέρδους να είναι σταθερά θετικά και τις μεγάλες εταιρείες παγκοσμίως να αναπτύσσουν ολοένα και περισσότερα σκάφη στην περιοχή. Σημαντικό ρόλο στην αύξηση της δυναμικής του κλάδου διαδραματίζουν οι κάθετες διαδικασίες ολοκλήρωσης, επηρεάζοντας σημαντικά τον ανταγωνισμό μεταξύ των λιμένων της περιοχής ενώ η συνεχιζόμενη ανάπτυξη στην αγορά της Μεσογείου αναμένεται να συνεχιστεί και στο εγγύς μέλλον, απόρροια της αναμενόμενης γεωπολιτικής σταθερότητας, ιδιαίτερα στην κεντρική-ανατολική πλευρά της, και των αποτελεσματικών στρατηγικών μάρκετινγκ, οι οποίες έχουν ενσωματωθεί στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων των λιμένων των περιοχών αυτών.
5. Branding Πόλης Πειραιά και Κρουαζιέρα
Σύμφωνα με τους Lekakou et al (2010), υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία της κατάστασης του λιμανιού και της τοποθεσίας στην οποία βρίσκεται, που αναγνωρίζονται ως τα κριτήρια επιλογής των λιμένων προορισμού και αφετηρίας. Τα κριτήρια αυτά απεικονίζονται στον παρακάτω πίνακα:
Αναφορικά με τα στατιστικά στοιχεία της κρουαζιέρας και την επιβατική κίνηση στο σύνολο της Ελλάδας, μεταξύ του 2013-2015, σύμφωνα με την Ένωση Λιμένων Ελλάδος, (2016) το λιμάνι της Σαντορίνης είχε για το 2015, περισσότερες αφίξεις κρουαζιερόπλοιων σε σύγκριση με το λιμάνι του Πειραιά, αλλά μικρότερο αριθμό επιβατών. Το λιμάνι του Πειραιά παραμένει για τα έτη 2013¬2015 το λιμάνι με τον μεγαλύτερο αριθμό αφίξεων επιβατών κρουαζιέρας στο σύνολο της χώρας. Ωστόσο, ενώ το 2014 υπήρξε αύξηση επιβατών, το 2015 παρατηρείται μία μείωση αυτού του αριθμού. Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζεται ο προγραμματισμός των δηλωθεισών αφίξεων - αναχωρήσεων των κρουαζιερόπλοιων για το έτος 2016 στο λιμάνι του Πειραιά, σε όρους επιβατών πλοίου, αλλά και αριθμού αναχωρήσεων και transit σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του Οργανισμού Λιμένων Πειραιά, (2016).
Μια πόλη για να αναπτύξει ένα ισχυρό εμπορικό σήμα, πρέπει οι φορείς χάραξης πολιτικής να έχουν προσδιορίσει μια σειρά από χαρακτηριστικά που διαθέτει η πόλη, τα οποία θα αποτελέσουν και τη βάση για τη δημιουργία θετικών αντιλήψεων στο κοινό (Dinnie, 2010). Το λιμάνι του Πειραιά, το οποίο βρίσκεται στην πόλη της Αθήνας, μπορεί να εκμεταλλευθεί και να αξιοποιήσει τα εξής ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα:
Όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ 2016), το λιμάνι του Πειραιά έχει 11 θέσεις ταυτόχρονης πρόσδεσης (παραβολής) πλοίων και τη δυνατότητα εξυπηρέτησης των μεγαλύτερων πλοίων του είδους. Η διακίνηση από τους χώρους πρόσδεσης προς τους Σταθμούς Επιβατών γίνεται με μεταφορικά μέσα που διαθέτει ο Οργανισμός. Επίσης, σύμφωνα με την έρευνα που διεξήχθη από την Ένωση Λιμένων Ελλάδος για το έτος 2011, τα λιμάνια του Πειραιά και της Κέρκυρας είναι τα δύο λιμάνια της Ελλάδας που είναι ταυτόχρονα λιμάνια αφετηρίας και προορισμού. Επίσης, στο λιμάνι του Πειραιά λειτουργεί πλοηγική υπηρεσία, υπάρχει διαθεσιμότητα ρυμουλκών, παρέχονται υπηρεσίες πετρέλευσης, υδροδότησης και τελωνείου, διατίθενται υπηρεσίες για τους επιβάτες που δεν ακολουθούν εκδρομές και τα πληρώματα πλοίων, υπάρχει διαθεσιμότητα ασθενοφόρου και δυνατότητα περίθαλψης τραυματιών επιτόπου, υπάρχει ποικιλία συνδυασμών δημόσιου (Λιμενική Αστυνομία) και ιδιωτικού φορέα για τη φύλαξη, υπάρχει χώρος στάθμευσης για 170 πούλμαν, ένα ελικοδρόμιο, επάρκεια ταξί αλλά και ένα επαρκές οδικό δίκτυο προς άλλους προορισμούς. Συνολικά το λιμάνι του Πειραιά και γενικότερα η πόλη του Πειραιά διαθέτει τα πιο κάτωθι στοιχεία, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν σημαντικά στοιχεία ενός στρατηγικού σχεδίου για την προώθηση του Πειραιά ως δυναμικού προορισμού στον τομέα της κρουαζιέρας:
Εκτός των παραπάνω, ο Οργανισμός έχει πιστοποιήσει τις Υπηρεσίες Εξυπηρέτησης Κρουαζιέρας σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο Ποιότητας ISO 9001:2008 και το Διεθνές Πρότυπο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ISO 14001:2004. Η πιστοποίηση έγινε συγχρόνως από δύο (2) φορείς πιστοποίησης, τους Lloyd’s Register Quality Assurance Ελλάδα και Bureau Veritas Ελλάς, οι οποίοι αποτελούν τους πλέον καταξιωμένους φορείς στο χώρο της ναυτιλίας και των λιμένων, αποδεικνύοντας την αποτελεσματικότητα των προσπαθειών και ενεργειών του ΟΛΠ ΑΕ για παροχή ποιοτικών και φιλικά περιβαλλοντικών Υπηρεσιών Εξυπηρέτησης Κρουαζιέρας. Επιπρόσθετα, εφαρμόζει από το 2004 πιστοποιημένο Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης για το σύνολο των λιμενικών δραστηριοτήτων του σύμφωνα με το Πρότυπο PERS (Port Environmental Review System) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θαλάσσιων Λιμένων (ESPO - European Sea Ports Organization), ενώ από το 2011 ανήκει στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Λιμένων ECOPORTS, το οποίο αποτελεί το πλέον αναγνωρισμένο Δίκτυο Λιμένων για την προστασία του περιβάλλοντος στην Ευρώπη. Στα πλαίσια της πιστοποίησης, ο ΟΛΠ εφαρμόζει ένα Ενιαίο Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας του Περιβάλλοντος στις Υπηρεσίες Εξυπηρέτησης Κρουαζιέρας. Όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς(2016), τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του λιμένα Πειραιώς είναι τα εξής:
Τέλος, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η κρουαζιέρα στο λιμάνι του Πειραιά υπόκειται σε περιορισμούς, αλλά και απειλές από τις τρέχουσες εξελίξεις. Σημαντικό στοιχείο που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη αποτελεί το προσφυγικό ζήτημα. Ο μεγάλος αριθμός μεταναστών και προσφύγων που έχουν διέλθει αλλά και που συνεχίζουν να διαμένουν στο λιμάνι του Πειραιά μπορεί να έχει τόσο αρνητικές, όσο και θετικές συνέπειες στο branding της πόλης του Πειραιά, όπως απεικονίζεται στον πιο κάτω πίνακα:
Επιπρόσθετα, το εμπάργκο της Τουρκίας από την Ρωσία μπορεί να στρέψει τους Ρώσους πολίτες στον ελληνικό τουρισμό μέσω της κρουαζιέρας στο λιμάνι του Πειραιά. Τέλος, οι τρομοκρατικές επιθέσεις και οι πολιτικές αναταραχές στην Τουρκία μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον Πειραιά προκειμένου να αυξήσουν την αναγνωρισιμότητα του Πειραιά ως προορισμό για τουρισμό κρουαζιέρας.
6. Συμπεράσματα
Για την παρούσα μελέτη διεξήχθη έρευνα στο πλαίσιο της οποίας διερευνήθηκαν οι απόψεις φορέων που σχετίζονται με το λιμάνι και την πόλη του Πειραιά όπως: tour operators, Καπετάνιοι Κρουαζιερόπλοιων, Εκπρόσωποι Ένωσης Εφοπλιστών και Φορέων Ναυτιλίας, Εκπρόσωποι Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Εκπρόσωποι μικρών ιστιοπλοϊκών σκαφών - αθλητικού θαλάσσιου τουρισμού, Εργαζόμενοι από τον ΟΛΠ , Εργαζόμενοι από το Υπουργείο Ναυτιλίας. Αναφορικά με την υφιστάμενη κατάσταση στον τουρισμό κρουαζιέρας ως μέσο δημιουργίας μάρκας για την πόλη του Πειραιά, μέσα από τις απόψεις των ερωτηθέντων καταδείχθηκε ότι τα τελευταία χρόνια γίνεται μία οργανωμένη προσπάθεια από διάφορους φορείς για την προβολή και προώθηση του Πειραιά ως λιμάνι κρουαζιέρας, ούτως ώστε να καταστεί ανταγωνιστικός τουριστικός προορισμός.
Πιο συγκεκριμένα, ο Δήμος Πειραιά, έχει δημιουργήσει την ηλεκτρονική σελίδα προβολής του Πειραιά με τίτλο «Destination Piraeus» (http://www.destinationpiraeus.com/gr/) που περιέχει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την ιστορία του Πειραιά (Ναυμαχία Σαλαμίνας, αρχιτεκτονική, το ρεμπέτικο τραγούδι), του λιμένος Πειραιά, τα μουσεία της πόλης, ενώ παράλληλα διαθέτει και πληροφορίες σχετικά με την κουλτούρα, τη γαστρονομία, τα αξιοθέατα, καθώς και προτάσεις για περιπάτους. Η ιστοσελίδα διατίθεται στην ελληνική, αγγλική και ισπανική γλώσσα. Εκτός των παραπάνω, οι χρήστες μπορούν να κατεβάσουν μέσω του App Store και του Google Play τις διαδραστικές εφαρμογές «Destination Piraeus» για έξυπνα τηλέφωνα και με αυτόν τον τρόπο να περιηγηθούν στον Πειραιά. Οι εφαρμογές αυτές περιλαμβάνουν αναλυτικές πληροφορίες, φωτογραφίες, χάρτες. Επίσης, μέσα από την πρωτοποριακή τεχνολογία Augmented Reality, οι χρήστες μπορούν, σηκώνοντας την κάμερα του κινητού τους τηλεφώνου, να εντοπίσουν τα αξιοθέατα που υπάρχουν γύρω τους και να δουν άμεσα τις πληροφορίες για αυτά. Συνολικά, «η εφαρμογή Destination Piraeus για iPad» είναι ένα εντυπωσιακό, πλήρως διαδραστικό ψηφιακό «περιοδικό». Περιλαμβάνει κείμενα, φωτογραφίες, βίντεο, 360 απεικονίσεις και ειδικά εφέ. Έχει σχεδιαστεί ειδικά για το iPad και λειτουργεί «offline».
Συνολικά, υποστηρίζεται πως μέσα από τις παραπάνω ενέργειες μπορεί να δημιουργηθεί μία μάρκα για την πόλη του Πειραιά. Πιο συγκεκριμένα, τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα τόσο της πόλης του Πειραιά όσο και του λιμένος Πειραιά μπορούν να συμβάλλουν στην παροχή μίας πειστικής και συνεπούς προσφοράς και πελατειακής εμπειρίας, η οποία θα ικανοποιήσει τους πελάτες, και θα τους κάνει να συνεχίσουν να επανέρχονται, αλλά και στη δημιουργία συγκεκριμένων συναισθημάτων και προσδοκιών, που είναι η βάση της δημιουργίας μάρκας (Simmons, 2007; Walton, 2008; Osei και Gbadamosi, 2011; Scott και συν., 2011; Muzellec και συν., 2012). Μέσα από τη δημιουργία της ιστοσελίδας και των διαδραστικών εφαρμογών, το μάρκετινγκ συμβάλλει στη δημιουργία μάρκας για τον Πειραιά (Yoo και Donthu, 2005; Alba και Hutchinson, 2007; Pinar και Trapp, 2008), χρησιμοποιώντας κυρίως τη στρατηγική δημιουργίας μάρκας μέσω του Διαδικτύου (i-branding) (Simmons, 2007; Rowley, 2009). Όλα αυτά συμβάλλουν στη δημιουργία μίας ταυτότητας της μάρκας (Martinez και de Chernatony, 2004; Ghodeswar, 2008; Srivastana, 2011) και μίας εικόνας της μάρκας για τον Πειραιά (Pitta και Katsanis, 1995; Martinez και Pina, 2003; Martinez και de Chernatony, 2004.
Εκτός από τη διαδικτυακή πλατφόρμα προβολής και προώθησης του Πειραιά που έχει δημιουργηθεί, ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιά παρέχει επίσης ορισμένες πληροφορίες για το λιμάνι του Πειραιά και την κρουαζιέρα. Επιπρόσθετα, ο Δήμος Πειραιά διοργανώνει τις «Ημέρες Θάλασσας», ένα θεσμό που ξεκίνησε το 2015, στο πλαίσιο του εορτασμού της «Ευρωπαϊκής Ημέρας Θάλασσας», όπου ο Πειραιάς ήταν τιμώμενη χώρα. Το εν λόγω πρόγραμμα παρέχει τη δυνατότητα στους τουρίστες να γνωρίσουν μέσα από πλήθος δράσεων (εκθέσεις, ξεναγήσεις, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, παραδοσιακοί χοροί, γεύσεις, κινηματογραφικές προβολές, διαγωνισμοί, ποδηλατοδρομίες, δράσεις αθλητισμού, parties) την πόλη, τα γνωστά ή λιγότερο γνωστά αξιοθέατα, τις διαδρομές, τους ανθρώπους, καθώς και όλο το εύρος δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται γύρω, από και με αφετηρία τη θάλασσα του Πειραιά αλλά και καλωσορίζει τη συνεχώς αναπτυσσόμενη ναυτιλιακή κοινότητα καθώς συγκεντρώνει τους φορείς χάραξης πολιτικής, με σκοπό το διάλογο και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στον τομέα της ναυτιλίας (Ημέρες Θάλασσας, 2016).
Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στην έρευνα τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του Πειραιά είναι η άμεση πρόσβαση σε νησιά του Αργοσαρωνικού, το Μικρολίμανο, το Πασαλιμάνι, η γαστρονομία, το ανοικτό εμπορικό κέντρο, αλλά και το Σηράγγιο σπήλαιο. Ωστόσο, θα πρέπει να προβληθούν περαιτέρω σημαντικά στοιχεία, όπως η πιστοποίηση κατά ISO 9001 και ISO 14001 στις Υπηρεσίες Εξυπηρέτησης Κρουαζιέρας, το Σηράγγιο σπήλαιο, τα μουσεία και η γαστρονομία της περιοχής. Επίσης οι ερωτηθέντες δήλωσαν πως τα στοιχεία εκείνα που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την επαρκή προβολή του Πειραιά ως δυναμικού προορισμού στον τομέα της κρουαζιέρας είναι, ότι το λιμάνι είναι πλήρως λειτουργικό όλο τον χρόνο λόγω των εξαιρετικών καιρικών συνθηκών, οι καινούργιοι επιβατικοί σταθμοί, η προσβασιμότητα, ο μικρότερος χρόνος ταξιδιού και το χαμηλότερο κόστος καυσίμου έναντι των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας και της Β. Ευρώπης, ενώ στη συνέχεια ακολουθούν η γεωφυσική του θέση, η δυνατότητα που προσφέρει για θαλάσσιο και αθλητικό τουρισμού, αλλά και η εύκολη προσβασιμότητα χωρίς στενά περάσματα που δημιουργούν συμφόρηση και δυσκολία σε ελιγμούς. Τα στοιχεία αυτά είναι, σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν οι Lekakou et al. (2010), σχετικά με την ύπαρξη συγκεκριμένων στοιχείων της κατάστασης του λιμανιού και της τοποθεσίας στην οποία βρίσκεται, ως τα κριτήρια επιλογής των λιμένων προορισμού και αφετηρίας στο πλαίσιο της κρουαζιέρας.
Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι οι συμμετέχοντες στην έρευνα, στην πλειοψηφία τους, δήλωσαν πως υπάρχουν σε αρκετό βαθμό οι υποδομές στον Πειραιά και οι επαρκείς συγκοινωνιακές δομές ωστόσο, οι περιορισμένες τουριστικές υποδομές, αναφέρθηκαν ως ένα από τους παράγοντες που εμποδίζουν τον Πειραιά από το να καταστεί μία τουριστικά ανταγωνιστική πόλη. Για το λόγο αυτό, ορισμένοι από τους συμμετέχοντες ανέφεραν πως είναι σημαντική η δημιουργία των κατάλληλων τουριστικών υποδομών στον Πειραιά και πρότειναν πριμοδότηση για την ανακαίνιση-ανακατασκευή ξενοδοχειακών καταλυμάτων. Άλλοι παράγοντες που αποτελούν εμπόδιο στο να καταστεί ο Πειραιάς μία τουριστικά ανταγωνιστική πόλη είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης, η γραφειοκρατία, το υψηλό κόστος ασφαλείας, η ακριβή τιμολογιακή πολιτική, η έλλειψη συντονισμού που προκύπτει από την έλλειψη ενός ενιαίου φορέα για τη χάραξη μίας ολοκληρωμένης στρατηγικής, καθώς και από το ότι εμπλέκονται διάφοροι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς με αντικρουόμενα συμφέροντα.
Κατά συνέπεια, υπάρχουν αρκετές προτάσεις που κατέθεσαν οι ερωτηθέντες στο πλαίσιο του branding του Πειραιά, προκειμένου να μπορέσει μέσα από την κρουαζιέρα να προβληθεί, ούτως ώστε έχοντας δημιουργήσει μία μάρκα, να καταστεί σημαντικός τουριστικός προορισμός τόσο για κρουαζιέρα, όσο και γενικότερα. Μία από αυτές τις προτάσεις είναι η σύνδεση του τουρισμού κρουαζιέρας με άλλες μορφές θαλάσσιου τουρισμού, όπως είναι το Yachting, αλλά και τον αθλητικό τουρισμό αναψυχής (π.χ. διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων). Ο θαλάσσιος τουρισμός αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων για τον τόπο υποδοχής (Diakomihalis, 2007), ενώ τόσο ο θαλάσσιος τουρισμός όσο και ο αθλητικός τουρισμός αναψυχής, που εντάσσεται στο πλαίσιο του θαλάσσιου τουρισμού, αποτελούν σημαντικό εργαλείο διαμόρφωσης ενός αειφόρου τουρισμού (Zhang et al., 2004; Buckley, 2010; Scheyvens, 2011; Zeppel, 2012). Εκτός από την σύνδεση του θαλάσσιου με τον αθλητικό τουρισμό, προτείνεται από τους συμμετέχοντες στην έρευνα η σύσταση ενός ανεξάρτητου φορέα προώθησης της κρουαζιέρας. Επίσης οι συμμετέχοντες αναφέρθηκαν στη βελτίωση των οδικών δικτύων, στη ρύθμιση της κυκλοφορίας, καθώς και στη συνεργασία με τη ΣΤΑΣΥ για τη δημιουργία στάσεων λεωφορείων μπροστά από μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Η ανάπτυξη του χειμερινού τουρισμού ώστε να παραταθεί η τουριστική περίοδος, η προώθηση της κρουαζιέρας με ημερόπλοια στον Αργοσαρωνικό, η δημιουργία αερογέφυρας με άλλες μεγάλες αγορές πελατών κρουαζιέρας από Ρωσία/Κίνα/ΗΠΑ, η δημιουργία πακέτων-προσφορών πιο ανταγωνιστικών, η επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών για εταιρείες με ελληνική σημαία, η αλλαγή νομοθεσίας, η δημιουργία νέου λιμανιού κρουαζιέρας στο Φάληρο για μεγαλύτερα και πιο σύγχρονα κρουαζιερόπλοια, η αλλαγή του κόστους ελλιμενισμού, η χαμηλότερη και πιο ανταγωνιστική τιμολογιακή πολιτική, προκειμένου να μπορέσει το λιμάνι του Πειραιά να ανταγωνιστεί την Τουρκία ήταν μερικές ακόμα από τις προτάσεις που κατέθεσαν οι ερωτηθέντες.
Σημαντικό ρόλο όμως διαδραματίζουν και οι τρέχουσες εξελίξεις. Πιο συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες στην έρευνα ανέφεραν πως οι τρομοκρατικές επιθέσεις και οι πολιτικές αναταραχές στην Τουρκία μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον Πειραιά προκειμένου να αυξήσουν την αναγνωρισιμότητα του Πειραιά ως προορισμό για τουρισμό κρουαζιέρας, όπως αναφέρει και ο Balakrishnan (2009), ενώ παράλληλα το εμπάργκο της Τουρκίας από την Ρωσία μπορεί να στρέψει τους Ρώσους πολίτες στον ελληνικό τουρισμό μέσω της κρουαζιέρας στο λιμάνι του Πειραιά. Ωστόσο, ένας σημαντικός αρνητικός παράγοντας για την προβολή και προώθηση του Πειραιά και την αξιοποίηση της κρουαζιέρας είναι το προσφυγικό ζήτημα, το οποίο: Συμβάλλει στο να χαρακτηριστεί ο Πειραιάς ως μη καθαρή και ασφαλής πόλη, καθιστά τα λιμάνια των γύρω χωρών περισσότερο ανταγωνιστικά, αλλά και αυξάνει την πιθανότητα εγκληματικών πράξεων. Ωστόσο, σε μικρότερο βαθμό δήλωσαν οι συμμετέχοντες στην έρευνα, ότι το προσφυγικό ζήτημα συμβάλλει στο να αναδειχθεί ο Πειραιάς ως επιτυχημένο παράδειγμα «πόλης - διαχειριστού» της πολυπολιτισμικότητας, ως «πόλη - εκφραστής» των ιδεωδών πάνω στα οποία ιδρύθηκε η Ευρώπη και τα οποία σήμερα η ίδια εγκαταλείπει, στο να χαρακτηριστεί ο Ελληνικός λαός ως αλληλέγγυος, στο να αναδειχθεί η Ελλάδα ως χώρα που σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και βοηθάει άτομα που έχουν ανάγκη, αλλά και στο να αναδειχθεί ο Πειραιάς ως πόλη-πρότυπο του ανθρωπισμού. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει ο Δήμος Πειραιά σε συνεργασία με άλλους φορείς, όπως το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, αλλά και εταιρείες που διοργανώνουν κρουαζιέρες, να προβάλλουν τα θετικά στοιχεία που απορρέουν από τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος στο λιμάνι του Πειραιά.
6.1 Συμπεράσματα για την υφιστάμενη κατάσταση και προτάσεις για την κρουαζιέρα
Το λιμάνι του Πειραιά έχει τη δυνατότητα και τη δυναμική να αποτελέσει σημαντικό τουριστικό προορισμό κρουαζιέρας. Αυτό οφείλεται αφενός στη γεωγραφική θέση του λιμανιού και αφετέρου στις εγκαταστάσεις και τις δυνατότητες του λιμανιού. Το λιμάνι του Πειραιά βρίσκεται στη Μεσόγειο, η οποία αποτελεί τόπο προορισμού για κρουαζιέρα, μετά την Καραϊβική. Ειδικά η Ελλάδα αποτελεί σημαντικό τουριστικό προορισμό λόγω του κλίματος που έχει, της γαστρονομίας, του πολιτισμού, των δυνατοτήτων διασκέδασης. Σε αυτό το πλαίσιο, επίσης, το λιμάνι του Πειραιά μπορεί να αποτελέσει σημαντικό τουριστικό προορισμό κρουαζιέρας, λόγω των συνδέσεών του με τα νησιά της Ελλάδας, αλλά και με άλλες χώρες της Μεσογείου.
Ωστόσο, ένα σημαντικό ζήτημα που αναδύεται τις τελευταίες ημέρες σχετίζεται με το προσφυγικό ζήτημα. Προκειμένου, λοιπόν, να αντιστραφεί η αρνητική εικόνα που έχει δημιουργηθεί για το λιμάνι του Πειραιά εξαιτίας του προσφυγικού ζητήματος, αλλά και με στόχο να ενισχυθεί περαιτέρω η πόλη του Πειραιά ως τουριστικός προορισμός κρουαζιέρας, είναι σημαντική η λήψη σημαντικών μέτρων.
Η επιστροφή της Διεθνούς Ναυτιλιακής Έκθεσης «Ποσειδώνια» στον Πειραιά σε συνδυασμό με τον θεσμό «Ημέρες Θάλασσας», μπορούν να συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην ενίσχυση της εικόνας της πόλης του Πειραιά και να αποτελέσουν πόλο έλξης τουριστών. Παράλληλα, η διεξαγωγή αγώνων στο πλαίσιο του θαλάσσιου τουρισμού σε εθνικό, ευρωπαϊκό, ή ακόμα και παγκόσμιο επίπεδο, μπορεί επίσης να συμβάλλει στην ενίσχυση της ταυτότητας και της εικόνας της πόλης του Πειραιά. Στον Πειραιά διεξήχθησαν οι πρώτοι σύγχρονοι ολυμπιακοί κολυμβητικοί αγώνες το 1896, στο Πασαλιμάνι. Με αφορμή ότι ο Πειραιάς είναι μια μετα-ολυμπιακή πόλη, θα μπορούσαν μια σειρά από εκδηλώσεις νοσταλγικού χαρακτήρα και αναβίωσης των αγώνων να θεσμοθετηθούν και να οργανώνονται ακόμα και σε ετήσια βάση. Υπό αυτό το πρίσμα, ο Πειραιάς μπορεί να καταστεί σημαντικός τουριστικός προορισμός κρουαζιέρας μέσα από τη σύνδεση αυτού του είδους τουρισμού με άλλα, όπως με θρησκευτικό και / ή πολιτιστικό και αρχαιολογικό τουρισμό, όπου οι τουρίστες θα έχουν τη δυνατότητα να περιηγηθούν σε σημεία θρησκευτικού και /ή πολιτιστικό-ιστορικού ενδιαφέροντος όχι μόνο στην πόλη του Πειραιά, αλλά και σε άλλες πόλεις και νησιά της Ελλάδας. Θα μπορούσε, ενδεχομένως, να υπάρξει μία κρουαζιέρα προσκυνηματικού τουρισμού ή άλλου θεματικού χαρακτήρα (π.χ γαστρονομικού) σε διάφορα νησιά της Ελλάδας, με αφετηρία και κατάληξη στο λιμάνι του Πειραιά.
Μία ακόμη καινοτομία για την Ελλάδα θα μπορούσε να είναι η δημιουργία μίας κρουαζιέρας, πάλι με αφετηρία και τερματισμό στο λιμάνι του Πειραιά, στα ελληνικά νησιά για μία εβδομάδα, κατά τη διάρκεια της οποίας στο καράβι θα λάμβανε χώρα ένα μουσικό φεστιβάλ, με τη συμμετοχή συγκροτημάτων και τραγουδιστών από διάφορα είδη μουσικής. Τέλος, η δημιουργία μίας κρουαζιέρας κατά τη διάρκεια της οποίας θα λάμβαναν χώρα θεατρικές παραστάσεις με τη συμμετοχή του κοινού, στο πλαίσιο διαφόρων ειδών θεάτρου, όπως το συμμετοχικό (community theatre), θα μπορούσε να συμβάλλει στην ενίσχυση της εικόνας του Πειραιά ως τουριστικό προορισμό κρουαζιέρας, προσελκύοντας ηθοποιούς και κοινό από όλο τον κόσμο.
Βιβλιογραφία
Ελληνόγλωσση
- Διακομιχάλης Μ. (2009). Ο θαλάσσιος τουρισμός και οι οικονομικές επιδράσεις του. Αθήνα: Σταμούλη Ένωση Λιμένων Ελλάδος (2016). Ανακτήθηκε 15 Δεκεμβρίου, 2015 από: http://www.elime.gr/
- Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς (2016). Ανακτήθηκε 5 Μαρτίου, 2016 από: http://www.olp.gr/el/cruise- greece/cruise-programme
Ξενόγλωσση
- Aitken, R., & Campelo, A. (2011). The four Rs of place branding. Journal of Marketing Management, 27(9- 10), 913-933.
- Alba, J. W., & Hutchinson, J. W. (2007). Consumer psychology. Στο: Durso, F.T. (Ed.), Handbook of Applied Cognition. New York: John Wiley & Sons.
- Alexa, E. (2010). Urban Marketing and its Impact over the Touristic Attractiveness of the Cities - A Conceptual Approach, Studies and Scientific Researches : Economics Edition, 303 - 309 Anholt, S. (2010). Definitions of Place Branding- Working towards a resolution. Place Branding and Public Diplomacy, 6(1), 1-10.
- Balakrishnan, M. S. (2009). Strategic branding of destinations: a framework. European Journal of Marketing, 43(5/6), 611-629.
- Bicakci, A. B. (2012). Branding the city through culture: Istanbul, European Capital of Culture, 2010.International Journal of Human Sciences, Ανακτήθηκε 15 Φεβρουαρίου, 2016 από: http: //www .insanbilimleri.com/en
- Brida, J., & Zapata, S. (2011). Economic impacts of cruise tourism: The case of Costa Rica, Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 21(2), 322-338.
- Cruise Market Watch (2015). Ανακτήθηκε 12 Δεκεμβρίου, 2015 από: http://www.cruisemarketwatch.com/
- Cvijic, S., Guzijan, J. (2013). Cultural and historical heritage: An asset for city branding, SPATIUM International Review, 30, 23-27 Deliza, R., Rosenthal, A., Hedderley, D., Macfie, H. J. H., & Frewer, L. J. (1999). The Importance of Brand, Product Information and Manufacturing Process in the Development of Novel Environmentally Friendly Vegetable Oils. Journal of International Food & Agribusiness Marketing, 10(3), 67-77.
- Diakomihalis, M. N. (2007). The Impact of Maritime Tourism on the Greek Economy via the Tourism Satellite Account. Tourism and Hospitality Planning & Development, 4(3), 231 - 244.
- Dinnie, K. (2010). City Branding: Theory and Cases. GB: Palgrave Macmillan.
- Gelder, S. V., & Allan, M. (2006). City Branding: How Cities Compete in the 21st Century. UK: Primaveraquint.
- Hall, M. C. (2001). Trends in ocean and coastal tourism: the end of the last frontier? Ocean & Coastal Management, 44, 601 - 618.
- Kaplan, M. D., Yurt, O., Guneri, B., & Kurtulus, K. (2010). Branding places: applying brand personality concept to cities. European Journal of Marketing, 44(9/10), 1286-1304 Kavaratzis, Μ. (2012). From City Marketing to City Branding. New York: Plagrave Lehu, J. M. (2004). Back to life! Why brands grow old and sometimes die and what managers then do: an exploratory qualitative research put into the French context. Journal of Marketing Communications, 10(2), 133-152.
- Lekakou, M. B., Pallis, A. A., & Vaggelas, G. K. (2009). Which homeport: The cruise industry’s selection criteria. Tourismos: An international multidisciplinary journal of tourism, 4(4), 215-240 Martinez, E., de Chematony, L. (2004). The effect of brand extension strategies upon brand image. Journal of Consumer Marketing, 21(1), 39-50.
- Moira, P., & Mylonopoulos, D. (2010). Passenger’s satisfaction from cruising. Case studies from Greece, International Journal of Culture and Tourism Research (IJCTR ), 12(2), 139-150.
- Parkerson, B., & Saunders, J. (2004). City Branding: Can goods and services branding models be used to brand cities?. Place Branding, 1(3), 242-264.
- Pitta, D. A., & Katsanis, L. P. (1995). Understanding brand equity for successful brand extension. Journal of Consumer Marketing, 12(4), 51-64.
- Rantisi, N. M., & Leslie, D. (2006). Branding the design metropole: the case of Montreal, Canada. Area, 38(4), 364-376.
- Rowley, J. (2009). Online branding strategies of UK fashion retailers. Internet Research, 19(3), 348-369. Seisdedos, G., & Vaggione, P. (2005). The City Branding Processes: The case of Madrid. Paper presented at 41st ISoCaRP Congress; 17 October, Bilbao, Spain Simmons, G. J. (2007). “i-Branding”: developing the internet as a branding tool. Marketing Intelligence & Planning, 25(6), 544-562.
- Scott, N. (2006). Management of tourism: conformation to whose standards?. Στο: Prideaux, B., Moscardo, G., Laws, E. (Eds.), Managing tourism and hospitality services: Theory and international applications. Oxfordshire: CABI Vrontis, D. (1998). Strategic Assessment: The Importance of Branding in the European Beer Market. British Food Journal, 100(2), 76-84.
- Waller, K. (1996). Improving food and beverage performance. Oxford: Butterworth - Heinemann Yoo, B., Donthu, N. (2005). The Effect of Personal Cultural Orientation on Consumer Ethnocentrism.Journal of International Consumer Marketing, 18(1-2), 7-44.
- Zhang, Y., Dong, L., Yang, J., Wang, S., Song, X. (2004). Sustainable development of marine economy in China. Chinese Geographical Science, 14(4), 308 - 313.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.