«Περιφερειακή Χωροταξική – Πολιτική και Τοπική Ανάπτυξη». Ημερίδα ΤΕΕ, 26.4.2018, Αθήνα

#ΕΛΕΝΗ Ν. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, 

Αρχιτέκτων-Μηχανικός ΕΜΠ, M.Sc. Περιφερειακής Ανάπτυξης, Δρ Πολεοδομίας (PhD, PPhD), τ. Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Ελλήνων Περιφερειολόγων.

Την πολύ ενδιαφέρουσα ημερίδα με θέμα «Περιφερειακή Χωροταξική – Πολιτική και Τοπική Ανάπτυξη» διοργάνωσε στις 26 Απριλίου 2018  στην Αθήνα το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (Αίθουσα συγκεντρώσεων), συνεχίζοντας την πολυετή επιμορφωτική δραστηριοποίησή του σε επιστημονικά και επίκαιρα θέματα του τεχνικού κόσμου, με σκοπό την ενημέρωσή του και την διαμόρφωση θέσεων.

Στην ημερίδα απηύθυνε χαιρετισμό ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γ. Στασινός, ειδικός ομιλητής ήταν  ο δήμαρχος Τρικκαίων κ. Δημ. Παπαστεργίου, ενώ συμμετείχαν ως εισηγητές ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κος Χάρης Κοκκώσης, ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου κος Χρ. Λαδιάς και η επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης στο Δήμο Λαρισαίων κα Ρένα Καραλαριώτου, πολ. μηχανικός. Συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο Αρχιτέκτων Μηχανικός, Δρ. Πολεοδόμος-Χωροτάκτης Κων. Σιώζος.

Ειδικότερα, ο δήμαρχος Τρικκαίων κ. Δημ. Παπαστεργίου,  Διπλ. Ηλεκτρολόγος και Μηχανικός Η/Υ, με τη χρήση προβολών, παρουσίασε  το θέμα  «Έξυπνες πόλεις (smart cities)-η περίπτωση των Τρικάλων».

Ως Δήμαρχος Τρικκαίων (από την 1η Σεπτεμβρίου 2014), είναι μέλος του ΔΣ της ΚΕΔΕ και πρόεδρος της Επιτροπής Καινοτομίας και Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας της Ενωσης των Δήμων της χώρας. Επίσης, είναι πρόεδρος – εκπροσωπώντας τον Δήμο Τρικκαίων – στο Δίκτυο Ψηφιακών Πόλεων κεντρικής Ελλάδας (Citiesnet) και στο Δίκτυο Πόλεων με Ποτάμια, καθώς και αντιπρόεδρος στο Δϊκτυο Πράσινων Πόλεων. 

Όπως τόνισε, τα Τρίκαλα έχουν κατακτήσει τη διάκριση της πρώτης «Έξυπνης Πόλης» στην Ελλάδα, προβαίνοντας σε χρήση προηγμένων τεχνολογιών που βελτιώνουν τη καθημερινή ζωή των πολιτών τους. Ενδεικτικά, η απόλυτη επιτυχία του Λεωφορείου Χωρίς Οδηγό, είναι το γενικό συμπέρασμα του παγκόσμιας πρωτοτυπίας και ενδιαφέροντος προγράμματος που εφαρμόστηκε στα Τρίκαλα, για την εξυπηρέτηση των κατοίκων των πόλεων τα επόμενα χρόνια. Και μάλιστα σε αυτή την περίπτωση συνδυάστηκε «υποδειγματικά η καινοτομία με την παράδοση και την τουριστική προβολή», ενώ η πόλη είναι διαπιστωμένα φιλική  στο ποδήλατο, με στόχο πάντα τη βιώσιμη κινητικότητα και κυκλοφορία. Επιχειρηματίες και νεοφυείς επιχειρήσεις μπορούν πραγματικά να επιτύχουν όταν έχουν συμπαράσταση  και σε τοπικό επίπεδο, όπως αποδείχθηκε μέσω παραδειγμάτων της περιοχής.  Περαιτέρω, στο κορυφαίας ανθρωπιστικής σημασίας προσφυγικό ζήτημα, η πόλη των Τρικάλων, έπραξε το καθήκον της, στο βαθμό που της αναλογεί, φιλοξενώντας στην επικράτειά της και παρέχοντας στέγη, εργασία και κάθε είδους στήριξη σε οικογένειες προσφύγων με ανήλικα μικρά παιδιά.

O κ.  Χάρης Κοκκώσης, Αρχιτέκτων Μηχανικός, καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με πλούσιο διεθνώς αναγνωρισµένο επιστηµονικό - ερευνητικό έργο σε θέµατα σχεδιασµού της τουριστικής ανάπτυξης, βιώσιµης ανάπτυξης και περιβαλλοντικού σχεδιασµού, με ανεκτίμητη πολύπτυχη προσφορά στην επιστημονική κοινότητα, υπήρξε σύµβουλος σε πολλούς διεθνείς οργανισµούς (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΟΟΣΑ, World Bank, FAO, UNEP, κ.λπ.) σε θέµατα σχεδιασµού για τουρισµό, χωροταξίας και περιβάλλοντος, διαχείρισης παράκτιων περιοχών, νησιωτικής ανάπτυξης. 

Με το θέμα: «Χωροταξικός σχεδιασμός στην Ελλάδα-Σύγχρονες προκλήσεις», επιδίωξε και επέτυχε να αναδείξει τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του στην Ελλάδα, την εξέταση των ζητημάτων προτεραιότητας, τη δυνατότητα πρόληψης των σύγχρονων εξελίξεων και προκλήσεων, τις σύγχρονες ανάγκες και δυνατότητες που διανοίγονται στον τομέα της χωροταξίας σήμερα, όπως στον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, αλλά και  σε αυτόν της περιφερειακής ανάπτυξης και του αναπτυξιακού σχεδιασμού, με τη σωστή αξιοποίηση των δυνατοτήτων της χώρας μας, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και ευρύτερα.

O κ.  Χρήστος Λαδιάς, Οικονομολόγος, καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, με το πλούσιο συγγραφικό του έργο, την επιτυχημένη θητεία του ως Νομάρχης, τη διδακτική του εμπειρία,  την πολύχρονη ηγετική του θέση στο Σύνδεσμο Ελλήνων Περιφερειολόγων, αλλά και την πολύτιμη και αξιόπιστη συμμετοχή του ως Τακτικό Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (Ε.Σ.Χ.Σ.Α.Α.),  έχει εντρυφήσει θεωρητικά και ασχοληθεί  πρακτικά, με όλο το φάσμα του γνωστικού  αντικειμένου και των σύγχρονων απαιτήσεων της Περιφερειακής Ανάπτυξης. 

Με θέμα: «Το σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο της περιφερειακής ανάπτυξης στην Ελλάδα», επιδίωξε και επέτυχε να αναδείξει την ιδιαίτερη σημασία του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου και τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η χώρα μας σε περιφερειακό επίπεδο. Σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο στη χώρα μας οι φορείς της αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού καταρτίζουν τα προγράμματα περιφερειακής ανάπτυξης, πάντοτε όμως μέσα στα όρια, που προσδιορίζονται από το πλαίσιο των οδηγιών και των στόχων της κεντρικής διοίκησης και των κατευθύνσεων που θεσμοθετούνται από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για κάθε προγραμματική περίοδο. Η καταγραφή και η αξιολόγηση του πλαισίου αυτού αποτελεί δύσκολο εγχείρημα και προϋποθέτει τόσο τις αναγκαίες θεωρητικές γνώσεις του γνωστικού αντικειμένου της Περιφερειακής Επιστήμης, όσο και την πρακτική εμπειρία στην περιφερειακή διοίκηση. Ο κ. Λαδιάς κατόρθωσε να αναλύσει την ελληνική πραγματικότητα και  να συμβάλει με την εμπειρία του, στην κατανόηση από πλευράς επιστημονικής κοινότητας και αρμοδίων, των δυνατοτήτων παρέμβασης με σκοπό την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας και της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης.

Τέλος, η κ. Καραλαριώτου αναπτύσσοντας το θέμα «Τοπική Αυτοδιοίκηση και Ανάπτυξη», αναφέρθηκε στις θεσμικές μεταβολές και μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται να υλοποιηθούν για να προωθεί η ανάπτυξη, τονίζοντας, μεταξύ άλλων ότι «μελέτες του ΟΟΣΑ τεκμηριώνουν ότι το 70% των δημοσίων επενδύσεων στα κράτη μέλη του υλοποιούνται από τις αποκεντρωμένες δομές διοίκησης του κράτους και την Αυτοδιοίκηση και το 30% από την κεντρική διοίκηση. Η αναλογία αυτή γίνεται ακόμη πιο σαφής για τα πιο ανεπτυγμένα κράτη – όσο μεγαλύτερο το επίπεδο ανάπτυξης της χώρας τόσο μεγαλύτερη και η τάση για αποκέντρωση.Έναντι αυτής της διεθνούς τάσης, δυστυχώς, στην Ελλάδα οι δομές οργάνωσης της διοίκησης και του κράτους χαρακτηρίζονται ακόμη  από έντονο συγκεντρωτισμό. 

Η μη αναδιοργάνωση του κράτους και της Δημόσιας Διοίκησης στην Ελλάδα προκαλεί πολλαπλές μορφές ελλειμμάτων, στα δημόσια οικονομικά, στις κοινωνικές συνθήκες και στο επίπεδο κοινωνικής ευημερίας.Απαιτείται, συνεπώς, το πολιτικό σύστημα να προβεί σε βαθιές και ριζικές αλλαγές. 

Επιβάλλεται ο επαναπροσδιορισμός των σχέσεων μεταξύ κράτους, αυτοδιοίκησης Α’ βαθμού και αυτοδιοίκησης Β΄ βαθμού. Επιβάλλεται η μετεξέλιξη της Αυτοδιοίκησης σε Αυτοδιοικητική Διακυβέρνηση, των Δήμων σε  Τοπική Διακυβέρνηση με τοπική αυτονομία και ταυτόχρονη βασική οντότητα ως ισχυρό λειτουργικό μέρος του κράτους. Με οικονομική και διοικητική αυτοτέλειά και κανονιστική αυτονομία».

Η κ. Καραλαριώτου αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες αλλαγές που πρέπει να περιλαμβάνει η μεταρρύθμιση του Καλλικράτη που προωθεί η Κυβέρνηση σημειώνοντας ότι «απαιτείται μία μεταρρύθμιση που θα αναφέρεται όχι μόνο στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά και στη λειτουργία του κράτους. Ένα κράτος που θα πρέπει να γίνει πιο μικρό, πιο ουσιαστικό και πιο ευέλικτο», ενώ κατέληξε λέγοντας πως «ο σύγχρονος διεθνής τρόπος διακυβέρνησης υποδεικνύει την ενδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Με περισσότερες αρμοδιότητες, πόρους και μεγαλύτερη αυτονομία. Με διασαφήνιση των αρμοδιοτήτων μεταξύ Α και Β Βαθμού Αυτοδιοίκησης και κατάργηση του θεσμού της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Αυτά είναι τα σημαντικά που πρέπει να γίνουν, αυτά είναι τα σημαντικά που πρέπει να συζητηθούν ενόψει και της αλλαγής του νόμου του Καλλικράτη, όπως τόνισε η ομιλήτρια. Να αντιμετωπίσουμε δηλαδή την αυτοδιοίκηση όπως της αρμόζει, βάζοντάς την μπροστά στη μάχη της ανάπτυξης. Γιατί το εθνικό στοίχημα για ανάπτυξη θα κριθεί στην πραγματική οικονομία και στις τοπικές κοινωνίες».

Μετά το πέρας των εισηγήσεων υποβλήθησαν ερωτήσεις, έγιναν ουσιαστικές παρεμβάσεις και αναπτύχθηκε ενδιαφέρουσα συζήτηση στα θέματα των ομιλιών.