Καβάλα:Ολοκληρωμένο σχέδιο αστικής ανάπτυξης

Η πολιτική της συνοχής και οι πόλεις στην Ευρώπη

Οι πόλεις αποτελούν τον «πλούτο των Εθνών», τον πόλο δυναμικής ανάπτυξης σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο στην Ευρώπη. Το ισχυρό και όχι το αδύνατο σημείο της. Οι πόλεις όμως δεν είναι απλά οικονομικές μονάδες, έχουν μεγάλα περιθώρια να προωθήσουν την αστική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την αστική και πολιτιστική ταυτότητα μιας περιφέρειας.

Το Επιχειρησιακό πρόγραμμα της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης χρηματοδοτεί το πρόγραμμα «Ολοκληρωμένο Σχέδιο Αστικής Ανάπτυξης» .Το πρόγραμμα είναι πολυεπίπεδο κι έχει ως στόχο την αστική ανάπτυξη μέσα από ολοκληρωμένες δράσεις που προκύπτουν από ένα στρατηγικό σχεδιασμό. Ο Δήμος Καβάλας υλοποίησε ένα τέτοιο πρόγραμμα στην προηγούμενη περίοδο του κοινοτικού πλαισίου στήριξης,ενώ τώρα, εντατικά προετοιμάζεται για την υποβολή μιας νέας πρότασης στο ΕΣΠΑ, που αφορά τη νέα χρονική περίοδο έως το 2013.

Κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική αστικής ανάπτυξης .

Η προσπάθεια διαμόρφωσης μιας κοινής Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Αστικής ανάπτυξης ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 με την υιοθέτηση του Urban Pilot Programme (Πιλοτικές Δράσεις για την Αστική ανάπτυξη), το οποίο εξελίσσεται στην Κοινοτική Πρωτοβουλία URBAN (1994 - 99) και στη συνέχεια στην Κ.Π. URBAN ΙΙ (2000-06) δίνοντας έμφαση στην αειφόρο ανάπτυξη των αστικών συγκεντρώσεων της Ε.Ε. που παρουσιάζουν κοινωνικά, οικονομικά ή μορφολογικά προβλήματα. Παράλληλα, εγκαινιάζεται το Urban Audit που αποτελεί τη «βιβλιοθήκη»στατιστικών δεδομένων για τις μεγαλύτερες πόλεις της Ε.Ε.

Ο Δήμος Καβάλας συμμετείχε τόσο σε προτάσεις της Κ.Π.URBAN ΙΙ (2000 -06) όσο και στο σχεδιασμό και ανάπτυξη του Urban Audit. Περίπου 30 εκπρόσωποι ευρωπαϊκών πόλεων κλήθηκαν να συμμετάσχουν στις εργασίες της συγγραφής του πρωτοκόλλου για την αστική ανάπτυξη που αποτέλεσε τη βάση για την σύνταξη του νέου προγράμματος που ξεκινάει τώρα στην περιφέρεια ΑΜΘ. Η πόλη της Καβάλας εκπροσωπήθηκε στη συνάντηση αυτή και οι προτάσεις του Δήμου Καβάλας συμπεριλήφθησαν στον ολοκληρωμένο οδηγό του προγράμματος.

Ο οδηγός παρουσιάστηκε το 2006 από την Ε.Ε. με τίτλο:«The urban dimension in Community policies for the period 2007-2013». Ο οδηγός εξετάζει το περιεχόμενο, το χρηματοδοτικό πλαίσιο και τους μηχανισμούς ανταλλαγής εμπειριών για συγχρηματοδοτούμενες παρεμβάσεις στις πόλεις, με ενδεικνυόμενα μέτρα την ανασυγκρότηση του φυσικού περιβάλλοντος, τις αναπλάσεις πρώην βιομηχανικών περιοχών, τη διαφύλαξη της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, την αποφυγή της άναρχης αστικής εξάπλωσης και την πρόνοια για τις συνδέσεις μεταξύ των αστικών συγκεντρώσεων και της άμεσης αγροτικής ενδοχώρας.

Βιωσιμότητα του αστικού κέντρου της Καβάλας

Ο μακροπρόθεσμος στόχος που έχει τεθεί από το Δήμο Καβάλας για την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ με σκοπό την ανάπτυξη του αστικού ιστού είναι η συνοχή του χώρου και η βιώσιμη κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.

Η βιωσιμότητα του αστικού κέντρου της Καβάλας αναφέρεται τόσο στη λειτουργικότητα της πόλης με την έννοια της αντιμετώπισης των ελλείψεων ως προς τις υπάρχουσες υποδομές της, όσο και στην οικονομική βιωσιμότητα της πόλης με την έννοια ενός ανταγωνιστικού παραγωγικού προτύπου σε συνδυασμό με μια αποτελεσματική διοίκηση.

Χαρακτηριστικά στοιχεία της αστικής πολιτικής που προτείνεται στο νέο σχεδιασμό είναι η πρόσβαση των πολιτών στην εργασία, στην εκπαίδευση, στις υπηρεσίες και στην ψυχαγωγία, το αναβαθμισμένο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, η δυναμική και ανταγωνιστική οικονομική ανάπτυξη, οι καινοτόμες επιχειρηματικές δραστηριότητες και η παροχή κοινωνικών υπηρεσιών μέσω ενός εκσυγχρονισμένου Δήμου.

Η στρατηγική ανάπτυξης λαμβάνει υπόψη της το συνδυασμό των παρακάτω στοιχείων:
• Πολυκεντρικότητα.
• Ενίσχυση των τάσεων δικτύωσης.
• Βελτίωση και ανάπτυξη των υποδομών και περιορισμός της αστικής διάχυσης.
• Αειφορική ανάπτυξη (αύξηση πρασίνου και κοινοχρήστων χώρων, ολοκληρωμένες υποδομές αστικών εξυπηρετήσεων, αστικές αναπλάσεις, δίκτυα πεζοδρόμων - και ενδεχομένως ποδηλατοδρόμων μείωση των οικιακών αποβλήτων).
• Αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων.
• Βελτίωση της πληροφόρησης σχετικά με τις εξελίξεις στην πόλη.

Οι διαδικασίες για το σχεδιασμό

Στην προσπάθεια που κάνει ο Δήμος Καβάλας να καταθέσει μια ολοκληρωμένη και αξιόλογη πρόταση έχει συγκροτηθεί μια ομάδα εργασίας που κατευθύνει το στρατηγικό σχεδιασμό της πρότασης. Κατ’ αρχάς η Τεχνική Υπηρεσία ανέλαβε να καταθέσει τις προτάσεις για τα έργα υποδομής.

Το ΤΕΕ - ΑΜ υποστήριξε το Δήμο Καβάλας με τη δημιουργία ομάδων εργασίας από ντόπιους αρχιτέκτονες και μηχανικούς όλων των ειδικοτήτων που παρουσίασαν προτάσεις για δομικές και συστηματικές αλλαγές σε περιοχές της πόλης.

Τέλος, ο Δήμος Καβάλας, επιθυμώντας την όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή εκπροσώπων των πολιτών διοργάνωσε συναντήσεις μαζί τους. Σε αυτές αφού έγινε η παρουσίαση του προγράμματος ζητήθηκαν οι προτάσεις των διαφόρων φορέων για μια ολοκληρωμένη πρόταση αστικής ανάπτυξης που θα αλλάξει την πόλη μέσα στα επόμενα έτη.

* Απο το τεύχος Φεβρουαρίου 2010 του περιοδικού "Πόλις" του Δήμου Καβάλας