Ομαδοποίηση (clustering) και ανταγωνιστικότητα των πόλεων (1)

Της Σοφιάς Μυρτάκη, οικονομολόγου, εργαζόμενης στο Δήμο Ηρακλείου.

Η ανάρτηση που ακολουθεί αποτελεί προσπάθεια του δικτύου πόλεων Eurocities να αποσαφηνίσει με τον πλέον προσιτό τρόπο το θέμα της ομαδοποίησης το λεγόμενο clustering μέσα από απτά παραδείγματα, καθιστώντας σαφή την αναγκαιότητά του στις μέρες μας για μια Ευρώπη που προσπαθεί να ανακάμψει, και όπου κάποια μέτρα ή πρακτικές αποτελούν χρήσιμα εργαλεία στα χέρια των πολιτικών και των αξιωματούχων αν αξιοποιηθούν κατάλληλα.

Η Οικονομική ομαδοποίηση (clustering) ή απλά ομαδοποίηση είναι όροι που φαίνονται κάθε άλλο παρά κυρίαρχη τάση. Αντίθετα υποδηλώνουν εξειδικευμένες περιοχές οικονομικής πολιτικής όπου μόνο κάποιοι αξιωματούχοι σε κάποιες πόλεις θα ασχολούνταν. Η αλήθεια ωστόσο είναι πολύ διαφορετική , και σε μια περίοδο όπου η Ευρώπη πρέπει να αναδιαρθρωθεί οικονομικά μετά την ύφεση, η ομαδοποίηση (clustering) παρουσιάζεται ιδανικός τρόπος για να διασφαλιστεί η τοπική οικονομική ανάπτυξη και η μελλοντική ανταγωνιστικότητα των Ευρωπαϊκών Πόλεων βασίζεται σε ολοκληρωμένα γερά θεμέλια που θα αυξήσουν την παραγωγικότητα και την εφαρμογή της καινοτομίας.

Το κείμενο που ακολουθεί ( σήμερα αναρτούμε το πρώτο μέρος) προσπαθεί να εξηγήσει τον όρο ομαδοποίηση (clustering) και τις επιδράσεις αυτού με όσο το δυνατόν πιο προσιτό τρόπο. Το αποτέλεσμα είναι οι αξιωματούχοι και οι πολιτικοί που δεν εμπλέκονται στην καθημερινή υποστήριξη της ομαδοποίησης (clustering) να μπορούν να εκτιμήσουν πλήρως την σημασία του τομέα. Τα παραδείγματα της πόλης τονίζονται για να διασφαλιστεί ότι η εφαρμογή των ιδεών και των παρεμβάσεων σε πραγματικό περιβάλλον (πραγματικές συνθήκες) καθίσταται σαφής. Τέλος, διερευνάται η πολιτική σε επίπεδο ΕΕ και το πλαίσιο στήριξης για να διασφαλιστεί ότι αυτοί που συμμετέχουν σε δραστηριότητες ομαδοποίησης (clustering) και ίσως και το έργο της ομάδας εργασίας του Eurocities, έχουν επίγνωση του βαθμού στον οποίο η ομαδοποίηση (clustering) έχει όλο και μεγαλύτερη σημασία σε επίπεδο ΕΕ.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ (clusters);

Θέματα σύνδεσης!

Οι συσπειρώσεις (clusters) μπορούν να γίνουν κατανοητές ως γεωγραφικές συγκεντρώσεις διασυνδεδεμένων επιχειρήσεων, προμηθευτών και οργανισμών σε ένα συγκεκριμένο τομέα. Συγκεντρώνουν ποικιλία συνδεόμενων επιχειρήσεων και ενδιαφερόμενων μερών, καθώς και κυβερνητικούς και άλλους οργανισμούς όπως πανεπιστήμια ή εμπορικές ενώσεις. Είναι σημαντικό, ότι μία συσπείρωση (cluster) δεν αποτελείται απλά από μια ομάδα ομοειδών επιχειρήσεων - για παράδειγμα κατασκευαστές αυτοκινήτων- δεδομένου ότι αυτό θα γινόταν καλύτερα αντιληπτό ως τομέας. Αντίθετα, οι συσπειρώσεις (clusters) αντιπροσωπεύουν πλήρως συγκροτημένες "οικονομίες" ενσωματώνοντας τα ποικίλα συνυφασμένα ενδιαφερόμενα μέρη που εμπεριέχονται στην παραγωγή ενός συγκεκριμένου θέματος του τελικού προϊόντος.

Είναι αλήθεια ότι μία πλήρως λειτουργική συσπείρωση (cluster) βασίζεται σε μία σειρά διασυνδέσεων και αλληλεπιδράσεων. Οι δημόσιοι φορείς συχνά παίζουν ένα συντονιστικό ρόλο, οδηγώντας τις συσπειρώσεις (clusters) μέσα από την ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων καθώς επίσης και παρέχοντας πρακτική στήριξη όπως υποδομές ή χρηματοδότηση. Τα πανεπιστήμια και τα άλλα θεσμικά όργανα της γνώσης παρέχουν την εμπειρογνωμοσύνη της έρευνας που ταυτόχρονα ενημερώνουν τη βιομηχανία και αντιδρούν στις ανάγκες της προωθώντας την καινοτομία. Επίσης παρέχουν τις δυνατότητες για γνώση με βάση νεοσύστατες εταιρείες που μπορούν να επωάζονται μέσα σε μία ευρύτερη συσπείρωση (cluster). Η παρουσία άλλων παραγόντων όπως των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και οργανισμών μέσων μαζικής ενημέρωσης μπορεί να λειτουργήσουν ως άξονας για την επιτυχία μίας συσπείρωσης (cluster), παρέχοντας οικονομική στήριξη και υψηλά επίπεδα ορατότητας για τη βελτίωση των συνολικών αποτελεσμάτων της.

Οργανισμός και Στήριξη

Οι οργανισμοί για την προώθηση και τη διαχείριση της συνεργασίας των συσπειρώσεων (clusters) είναι ζωτικής σημασίας. Οι συσπειρώσεις (clusters) μπορούν να αναπτύσσονται γύρω από μία αρχική κεντρική εταιρεία, μιας τοποθεσίας τη συγκεκριμένη δύναμη των πόρων της, όπως των φυσικών πόρων της, ή ακόμα τις συνέπειες του οικισμού όπως την παρουσία πολύμορφου εργατικού δυναμικού ή την υψηλής ποιότητας υποδομών. Είναι πιθανό να παρέχουν προληπτική στήριξη για τις συσπειρώσεις (clusters) και τα τελευταία χρόνια καθώς οι συσπειρώσεις (clusters) έχουν λάβει αυξημένη προσοχή από τους φορείς λήψης αποφάσεων, το ζήτημα της παροχής άμεσης διαχείρισης και στήριξης έχει αυξηθεί σημαντικά. Κατά συνέπεια, μία αποδεκτή έννοια της ομαδοποίησης(clustering) είναι στην πραγματικότητα η "πρωτοβουλία της συσπείρωσης" (cluster initiative) η οποία προϋποθέτει την ύπαρξη κάποιας οργάνωσης και υποστήριξης. Είναι οι λεγόμενες "ελεγχόμενες συσπειρώσεις" (controlled clusters) όπου η ομάδα του Eurocities έχει εστιάσει τις εργασίες της σε αυτό και επίσης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενδιαφέρεται περισσότερο για αυτό. Η υποστήριξη μπορεί να περιλαμβάνει στρατηγικές ανάπτυξης συσπειρώσεων (clusters) υπό την ηγεσία των πόλεων, προγράμματα χρηματοδότησης ή ακόμα υπεύθυνους για τις συσπειρώσεις (clusters) επιφορτισμένους με την περαιτέρω προώθηση της ανάπτυξης υποδομών και πολιτικών. Που υποστηρίζεται, συντονίζεται ή διαχειρίζεται κατά ένα απτό τρόπο, κάποιες συσπειρώσεις (clusters) αντιπροσωπεύουν έναν αποδοτικό τρόπο για να συγκεντρωθούν πόροι, για να επιτευχθεί η κρίσιμη μάζα και για να συγκεντρωθεί η γνώση και η εμπειρογνωμοσύνη.

Οχι μόνο γεωγραφική εγγύτητα

Υπάρχει μια ποικιλία προοπτικών στο τι είναι πραγματικά η ομαδοποίηση (clustering), αλλά υπάρχει ευρεία συμφωνία για τη ζωτική σημασία της εγγύτητας. Η εγγύτητα υποδηλώνει ότι όσοι περιλαμβάνονται σε συσπειρώσεις (clusters) είναι κοντά μεταξύ τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα συνδέσεις που επιτρέπουν την ανταλλαγή κοινών γνώσεων και συχνά των υποδομών, δευτερογενής γνώση από τα πανεπιστήμια (και ένα τριπλό μοντέλο συνδέσεων- όπως είναι η ομαδοποίηση (clustering) του ιδιωτικού, δημόσιου και πανεπιστημιακού τομέα) και την ευκαιρία για χρηματοδότηση και στήριξη των νεοσύστατων επιχειρήσεων.

Στη σύγχρονη εποχή, η ιδέα μας για την εγγύτητα ή εγγύτητα δεν είναι απαραίτητο να είναι βασισμένη σε γεωγραφική ή φυσική απόσταση. Στις μέρες μας, η πρόοδος στην τεχνολογία των επικοινωνιών σημαίνει ότι με το πάτημα ενός κουμπιού μπορούμε να στείλουμε πληροφορίες σε όλο τον κόσμο στιγμιαία- έτσι ώστε η συνεργασία να μπορεί να λάβει χώρα κατά μήκος των γεωγραφικών αποστάσεων. Πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη μας άλλες "αποστάσεις" που ίσως να εμποδίζουν πραγματικά την αποτελεσματική ομαδοποίηση (clustering). Αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν πολιτιστικές διαφορές και γλωσσικά προβλήματα, διαφορές μεταξύ τεχνολογικών συστημάτων που χρησιμοποιούνται από εταιρείες, τις αποκλίσεις μεταξύ των συνόλων των πελατών που τα μέλη των συσπειρώσεων (clusters) στοχεύουν, τα κενά μεταξύ των επιπέδων δεξιοτήτων των εργαζομένων στις επιχειρήσεις, ή ακόμα και την κοινωνική απόσταση ανάμεσα στους διευθυντές και τους εργαζομένους.

Συνεχίζεται