Πέμπτη 21 Οκτωβρίου 2010

Πώς θα βελτιωθούν οι πιθανότητες για μια επιτυχημένη ανάπτυξη και εφαρμογή μιας στρατηγικής για το brand ενός τόπου ;

Το κείμενο που ακολουθεί  έχει γραφεί από τον Sicco van Gelder το 2008 και αναφέρεται στην απάντηση σε ένα κρίσιμο ερώτημα .Πώς θα βελτιωθούν οι πιθανότητες για μια επιτυχημένη ανάπτυξη και εφαρμογή μιας στρατηγικής για το brand ενός τόπου ;

1. Εισαγωγή
Το Place Branding  (για τις χώρες, περιοχές και πόλεις) είναι μια νέα σχετικά θεωρία και αναπόφευκτα δημιουργούνται πολλά ερωτήματα σχετικά με αυτό. Ένα σημαντικό ερώτημα είναι πώς μπορεί να στεφτεί με επιτυχία η ανάπτυξη μιας τέτοιας στρατηγικής. Αυτή η ερώτηση αποτελείται στην πραγματικότητα από μια σειρά ερωτημάτων, όπως τα παρακάτω:

• Είναι το branding καταλληλότερο για ορισμένα μέρη και λιγότερο για κάποια άλλα;
• Υπάρχουν προϋπάρχοντες παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα επιτυχίας του place branding;
• Υπάρχουν παράγοντες που βελτιώνουν την διαδικασία ανάπτυξης της στρατηγικής και που επηρεάζουν την επιτυχία της;
• Είναι δυνατόν να προβλεφθεί η επιτυχία μιας τέτοιας στρατηγικής;

Η μελέτη αυτή προσπαθεί να απαντήσει σε κάθε ένα από τα ερωτήματα με την περιγραφή των κριτηρίων και των παραγόντων που συμβάλλουν στην επιτυχή δημιουργία στρατηγικής Place Branding. Με την λεπτομερή μελέτη του τόπου, των ενδιαφερόμενων και των σχεδίων που «καταστρώνουν», είναι δυνατόν να προβλεφθεί η πιθανή επιτυχία μιας place branding πρωτοβουλίας.


2. Θα έπρεπε όλα τα μέρη να δημιουργήσουν τη δική τους στρατηγική Place Branding;
Υπάρχει μια συζήτηση για το αν όλοι οι τόποι πρέπει να προσπαθήσουν ενεργά να δημιουργήσουν τη δική τους ταυτότητα ή η μέθοδος αυτή είναι πιο σωστή για ορισμένα μέρη. Κυριαρχεί μια αντίληψη ότι κάποια μέρη που αντιμετωπίζουν κάποιο είδος κρίσης είναι πιο πιθανό να ενασχοληθούν με την δημιουργία ταυτότητας πόλεως σε σχέση με πόλεις με σταθερό οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον.

Αν και ένας τόπος που αντιμετωπίζει μια κρίση μπορεί να αποκτήσει πλήρη επίγνωση των αδυναμιών της ταυτότητας του γρηγορότερα από άλλους τόπους και να λάβει την απόφαση ότι είναι καιρός να κάνει κάτι γι’ αυτό. Βέβαια, υπάρχουν λίγα στοιχεία που να υποδεικνύουν ότι οι κρίσεις από μόνες τους αποτελούν λόγο για μια πόλη να εμπλακεί σε στρατηγικές Place Branding.

Αυτό οφείλεται σε δύο παράγοντες:

• Οι ταυτότητες δεν χτίζονται (και σπάνια καταστρέφονται) σε μια μέρα. Το Place Branding είναι σίγουρα μια μακροπρόθεσμη προσπάθεια και απαιτεί αρκετά χρόνια συνεπούς και επίμονης προσπάθειας για την ταυτότητα να δημιουργηθεί.
• Η δημιουργία ταυτότητας δεν θα βοηθήσει στην επίλυση της κρίσης μόνο και μόνο επειδή θα γίνουν αποφασιστικές και στοχευμένες δράσεις. Η επωνυμία ωστόσο, θα βοηθήσει στο σχηματισμό ενός πλαισίου διαχειρίσεις των κρίσεων και ενδυνάμωσης της πόλης για δρομολόγηση της επίλυσης των προβλημάτων.

Εάν λοιπόν δεν είναι τα τόποι που αντιμετωπίζουν κάποια βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη κρίση ποιος χρειάζεται ισχυρό place branding; Σίγουρα ορισμένα μέρη. Σε αυτά περιλαμβάνονται:

• Τόποι που αντιμετωπίζουν έντονο και αυξανόμενο ανταγωνισμό. Αυτά τα μέρη είναι υποψήφια, επειδή πρέπει να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους, να διατηρήσουν ή να βελτιώσουν τις θέσεις τους στην «αγορά». Αυτό που συμβαίνει τώρα στην Αφρική, όπου η γρήγορη άνοδος του κράτους της Νοτίου Αφρικής ασκεί πίεση στους γείτονές της. Στην Ευρώπη, ο ανταγωνισμός μεταξύ των μεγάλων πόλεων έχει αυξηθεί κατά την τελευταία δεκαετία και μέρη όπως το Άμστερνταμ βρίσκουν τον εαυτό τους να ανταγωνίζονται με τη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη για τους επισκέπτες, τους επενδυτές και τις εκδηλώσεις. Ομοίως στην Ασία, το Χονγκ Κονγκ αντιμετωπίζει πιο έντονο ανταγωνισμό από πόλεις όπως η Σαγκάη και η Σιγκαπούρη.
• Τόποι που αντιμετωπίζουν σύνθετες εργασίες ανάπτυξης, όπως επέκταση αστικών περιοχών. Θα πρέπει να έχουν πολύ ισχυρή αίσθηση του τι επιθυμούν να γίνουν, αυτό που θα προσφέρουν και πώς θα λειτουργήσουν, το οποίο είναι και η ουσία του place branding. Παραδείγματα σε όλο τον κόσμο: Αμβούργο, Τορόντο, Λυών, Μελβούρνη κ.α..
• Μέρη που αντιμετωπίζουν μια αργή και σταθερή πτώση. Τέτοιες πόλεις συχνά έχουν απώλειες στις επιχειρήσεις, στους κατοίκους, κ.α. με αργό και «ύπουλο» ρυθμό μέχρι το μέγεθος του προβλήματος να γίνει εμφανές. Αυτοί οι τόποι έχουν την ευκαιρία να σταματήσουν τις απώλειες και μάλιστα να αντιστρέψουν το αρνητικό κλίμα αν ενεργήσουν συντονισμένα προσπαθώντας να εκμεταλλευτούν την επωνυμία τους. Παραδείγματα είναι το Σαουθάμπτον και το Κλίβελαντ.
• Τόποι που έζησαν μια κρίση και έχουν την ανάγκη να επανιδρύσουν τον εαυτό τους. Αυτά τα μέρη πέρασαν μια κρίση που έχει αλλάξει εντελώς τις οικονομικές,
κοινωνικές και (μερικές φορές) πολιτιστικές δομές. Δεν υπάρχει καμία ευκαιρία για να αντιστραφεί η κατάσταση και το μόνο που απομένει είναι να αναθεωρήσει πλήρως την επωνυμία της . Ένα από τα πιο προφανή παραδείγματα είναι το Μπιλμπάο στην Ισπανία, που έχει επανιδρυθεί εκ νέου ως τουριστικός προορισμός μετά την κατάρρευση της βιομηχανικής βάσης της. Άλλα παραδείγματα από τόπους που χρειάζεται να επανιδρυθούν είναι το Μπέλφαστ και το Ντιτρόιτ.

3. Η πιθανότητα επιτυχούς place branding
Όχι μόνο δεν υπάρχει συζήτηση σχετικά με το ποια σημεία θα πρέπει να αναπτύξουν την επωνυμία τους με στρατηγικές, αλλά υπάρχει και διάλογος σχετικά για τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να βελτιωθούν οι προοπτικές για επιτυχία. Θεωρούμε ότι έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά συμβάλλουν θετικά:

• Ενότητα: οι βασικοί ενδιαφερόμενοι φορείς του τόπου πρέπει να συμφωνήσουν να συνεργαστούν για να διαμορφώσουν το μέλλον με την σωστή ανάπτυξη και την εφαρμογή στρατηγικής για τόπους. Αυτή δεν είναι η δεδομένη ενέργεια στα περισσότερα μέρη. Σε κάποιες πόλεις οι ενδιαφερόμενοι σπάνια έχουν συναντηθεί για να συζητήσουν το κοινό τους μέλλον αλλά και για να καθορίσουν σε ποια σημεία οι απόψεις τους - για διάφορα θέματα - συμπίπτουν και σε ποια διαφέρουν. Και σε ακόμη λιγότερα μέρη τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν πράγματι αποφασίσει να ενεργήσουν για την από κοινού διαμόρφωση αυτού του μέλλοντος. Έχουμε εμπειρία από χώρους όπου η συγκέντρωση των ενδιαφερόμενων και η κοινή απόφαση να εργαστούν από κοινού ήταν το δυσκολότερο έργο όλων.
• Ποικιλομορφία: τα μέρη που είναι πιο οικονομικά, κοινωνικά, πολιτισμικά και πιο πλούσια σε φυσικά τοπία έχουν καλύτερες ευκαιρίες για την ανάπτυξη μιας ισχυρής και αποτελεσματικής επωνυμίας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η στρατηγική place branding τους δεν είναι μια άσκηση στη μείωση, αλλά μάλλον μία στην προσθήκη ή την ενίσχυση των πλούσιων στρωμάτων. Η πολυμορφία αυτή χαρίζει σε μέρη όπως το Βανκούβερ, τη Κουάλα Λουμπούρ και το Cape Town την ελκυστικότητα τους.
• Πρωτοβουλία: τόποι των οποίων οι ενδιαφερόμενοι έχουν ήδη (από κοινού) αναλάβει την υποχρέωση (marketing) πρωτοβουλίες. Αυτές παρέχουν την απαραίτητη εμπειρία προς όφελος των αναπτυξιακών προσπαθειών του τόπου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχουν ήδη αποδεχθεί την ανάγκη για αλλαγές και αναλαμβάνουν δράση για να τις εφαρμόσουν.
• Πειραματισμός: εκεί πρέπει επίσης να υπάρχει μια προθυμία να αναλάβουν κινδύνους και να επιδείξουν ορισμένη ανοχή απέναντι στην αποτυχία των πειραμάτων. Συχνά, αποδεκτή τρόποι εργασίας είναι παγιωμένοι και οι άνθρωποι έχουν προσκολληθεί σε αυτά που γνωρίζουν. Η απροθυμία ανάληψης κινδύνων είναι συχνά εμφανής σε ορισμένες από τους μεγάλους (και γραφειοκρατικά) οργανισμούς που είναι σημαντικοί παράγοντες σε πολλά μέρη.

4. Τι χρειάζεται ένας τόπος για να αναπτύξει επιτυχώς την επωνυμία του;
Δεν υπάρχουν μόνο οι γνωστοί παράγοντες που βελτιώνουν τις πιθανότητες της επιτυχίας μιας στρατηγικής place branding. Υπάρχουν παράγοντες που επηρεάζουν την επιτυχία της ίδιας της διαδικασίας ανάπτυξη της επωνυμίας. Αυτοί είναι:

• Εταιρική σχέση και ηγεσία: μια επωνυμία μπορεί να αναπτυχθεί και να υλοποιηθεί με επιτυχία από τους βασικούς φορείς του τόπου. Δεν είναι ένα καθήκον που πρέπει να αφεθεί στην κυβέρνηση και μόνο. Οι οργανώσεις που μπορούν να διαμορφώσουν το μέλλον του τόπου μέσα από τις δράσεις, τις επενδύσεις τους και των επικοινωνιών θα πρέπει να συνεργαστούν και θα πρέπει επίσης να επιδείξουν κοινή ηγεσία στον τομέα της ανάπτυξης και εφαρμογής της στρατηγικής τους. Σε πολλά μέρη, οι κρατικές υπηρεσίες επιφορτίζονται με την προσπάθεια δημιουργίας και διαχείριση της επωνυμίας, με ανάμικτα αποτελέσματα.
• Όραμα και στρατηγική: το πρώτο πράγμα που οι παράγοντες της επωνυμίας χρειάζεται να κάνουν είναι να μοιραστούν και να συγκρίνουν τις απόψεις τους σχετικά με το μέλλον του τόπου και να βεβαιωθούν για την ανάπτυξη ενός κοινού οράματος τους σε μεγαλύτερο βαθμό από ό, τι το άθροισμα των ατομικών τους οραμάτων. Τα υπάρχοντα οράματα συχνά είναι υπερβολικά σχετικά με τον «τομέα εργασίας» του κάθε παράγοντα (σε μία περίπτωση κατεγράφησαν 23 οραμάτα για την ίδια πόλη) και δεν ήταν κάτι παραπάνω από του τύπου «μια καλύτερη πόλη για να ζήσει», με την καλύτερη δυνατή υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση και την εξασφαλισμένη απασχόληση για όλους». Από τη στιγμή που έχουν συμφωνήσει σε ένα κοινό όραμα, οι θεσμικοί παράγοντες ή εταίροι πρέπει να χαράξουν μια στρατηγική για την επωνυμία του τόπου τους ώστε να μπορούν να από κοινού να το εφαρμόσουν.
• Αξιολόγηση και δημιουργικότητα: οι εταίροι πρέπει να είναι ρεαλιστές και να
καταλάβουν τι έχει διαμορφώσει την επωνυμία του τόπου τους μέχρι στιγμής, και τι δούλεψε ή τι δεν δούλεψε στο παρελθόν. Αυτό, ωστόσο, δεν τους αποκλείει από το να βρουν νέους τρόπους να κάνουν πράγματα, από τις αναπτυσσόμενες πρωτότυπες ιδέες και από τη δημιουργία καινοτομιών για τον τόπο τους.
• Εφαρμογή στην επωνυμία: Τέλος, οι εταίροι πρέπει να εμπλέξούν και άλλα
ενδιαφερόμενα μέρη για την υλοποίηση της στρατηγικής τους με δράσεις, επενδύσεις, προσέλκυση μέσω προγραμμάτων και εκδηλώσεις που επιδεικνύουν την επωνυμία «σε δράση».
Υπάρχει ένα τεράστιο έργο διαχείρισης των φορέων, των δραστηριοτήτων τους
και των επικοινωνιών, ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι συμφωνηθείσες πρωτοβουλίες πραγματοποιούνται, με συνέπεια και με συνέπεια ως προς την επωνυμία. Οι εταίροι πρέπει, επομένως, να αποφασίσουν για τον καλύτερο τρόπο διοργάνωσης
για να διασφαλίσουν την αποτελεσματική εφαρμογή των σχεδίων τους.

5. Πότε μια επωνυμία στέφεται με επιτυχία;
Τέλος, υπάρχει το ζήτημα για το πότε μια στρατηγική Place Branding μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι επιτυχής. Με άλλα λόγια, τι θα έπρεπε η επωνυμία να ενσαρκώσει για να καταστεί επιτυχής;

• Η αξία και ο σκοπός: η επωνυμία είναι μια υπόσχεση της αξίας και κάτι που πρέπει να διατηρηθεί. Όσο μεγαλύτερη αξία έχει η επωνυμία ενός τόπου για το βασικό κοινό του, τόσο πιο πιθανόν είναι ότι θα επηρεάζεται από αυτήν. Η επωνυμία παρέχει επίσης μια αίσθηση του σκοπού για τους ενδιαφερομένους, δεδομένου ότι ενσωματώνει τα πράγματα που θέλουν να επιτύχουν. Όσο ισχυρότερη είναι αυτή η αίσθηση του σκοπού, τόσο πιο πιθανό ότι οι ενδιαφερόμενοι θα συνεργαστούν και θα αποδώσουν σωστά. Πάρα πολύ συχνά η επωνυμία ενός τόπου δεν παρέχει
κοινό σκοπό, αλλά μόνο ένα κοινότοπο σύνθημα: City of Lights (Anchorage), The
Friendly City (Orange Country), Get In On It (Baltimore), Every Day Is An
Opening Day (Atlanta) και It’s Cooler Here (Edmonton).
• Αλήθεια: Η επωνυμία πρέπει να αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα του τόπου. Η στρατηγική με βάση τους τόπους σε μεγάλο βαθμό βασίζεται στις εμπειρίες των ανθρώπων του τόπου, στις συστάσεις από αξιόπιστες πηγές, και σε ό, τι συμβαίνει στον τόπο. Οποιαδήποτε διαφοροποίηση ανάμεσα στην «υπόσχεση» της επωνυμίας και σε αυτές τις πραγματικότητες βλάπτει τον ίδιο τον τόπο. Η εμπειρία από την σκληρή μεταχείριση των μεταναστών έβλαψε την επωνυμία των ΗΠΑ. Σκηνές όπως αυτών των πλανόδιων εργατών να κοιμούνται στους δρόμους της Βομβάης μπορεί να προκαλέσει σοκ στον επισκέπτη την πρώτη φορά που επισκέπτονται την «ταχύτερα αναπτυσσόμενη δημοκρατία της ελεύθερης αγοράς».
• Συμμετοχική και για το κοινό καλό: το εμπορικό σήμα πρέπει να απευθύνει έκκληση στις τοπικές κοινότητες και θα πρέπει να του παρασχεθούν υλικά και άυλα οφέλη. Μόνο εάν η επωνυμία του τόπου είναι αποδεκτή από τον πληθυσμό, τις επιχειρήσεις και τους τοπικούς οργανισμούς, θα είναι αξιόπιστη και σε τρίτους. Στην Bangalore υπάρχουν πολλές τοπικές συγκρούσεις μεταξύ διαφόρων ομάδων με αυτούς που τους θεωρούν σαν ξένους, στην ανθηρή IT βιομηχανία της πόλης. Σε μια προσπάθεια να κατευνάσει αυτούς τους ακτιβιστές, η κυβέρνηση της πόλης αποφάσισε να αλλάξει το επίσημο όνομα της πόλης στο «Bengaluru», που είναι η ονομασία της πόλης στην τοπική προφορά και οι εταιρίες άρχισαν να βασίζονται στην τοπική κοινωνία. Καμιά κίνηση δεν θα έχει μεγάλο αποτέλεσμα εκτός κι αν ο «Kannada» πληθυσμός αποφασίσει ότι «έχει λέγειν» στο μέλλον της πόλης.
• Δημιουργικότητα και καινοτομία: Η επωνυμία πρέπει να συμβάλλει στην ενίσχυση της επινοητικότητας και της εφευρετικότητας των ενδιαφερομένων στην προσπάθειά τους για υλοποίηση της στρατηγικής Place Branding. Ο τόπος θα πρέπει να προωθήσει νέους τρόπους εργασίας, επενδύσεις και επικοινωνία και να προωθήσει νέες και πρωτότυπες ιδέες προϊόντων και υπηρεσιών. Το Newcastle-Gateshead ξεκίνησε μια εντυπωσιακή δημιουργική δραστηριότητα με το Angel of the North, ένα τεράστιο άγαλμα απο χάλυβα κατά μήκος του αυτοκινητοδρόμου, και συνέχισε με την ξεχωριστή Millennium Bridge, το Baltic Centre for Contemporary Arts και το Μέγαρο Μουσικής Sage. Όλα απέχουν κατά πολύ από το μονότονο και θλιβερό μετα-βιομηχανικό παρελθόν της πόλης.
• Πολυπλοκότητα και απλότητα: η επωνυμία του τόπου πρέπει να αντικατοπτρίζει τον πλούτο του και να μην προσπαθεί να την περιορίσει σε μια ενιαία έκφραση και εκπροσώπηση. Ωστόσο, η σημασία της επωνυμίας θα πρέπει να είναι αρκετά απλή για τους ανθρώπους ώστε να κατανοήσουν την αξία του εύκολα. Η Ιταλία ξεχωρίζει για το στιλ, η Γαλλία για το ρομαντισμό και η Ιαπωνία για την τελειότητα, αλλά γνωρίζουμε επίσης ότι αυτοί οι τόποι διαθέτουν πολύ περισσότερα για να προσφέρουν, κάτι που τους κάνει πολύ ελκυστικούς.
• Συνδεσιμότητα: η επωνυμία θα πρέπει να συνδέσει τους ανθρώπους, τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς τόσο εντός όσο και εκτός του τόπου. Μια επωνυμία που επιτρέπει και ενθαρρύνει τους ανθρώπους να συσπειρωθούν γύρω της έχει πολύ καλύτερη πιθανότητα να είναι επιτυχής. Σε μερικές περιπτώσεις, κάνοντας χρήση της Διασποράς με την χώρα καταγωγής συμβάλλει στην ενίσχυση της επωνυμίας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Ιρλανδία, η Ινδία και η Κίνα.
• Ισχύς: Μια επωνυμία πρέπει να παραμείνει σχετική με τα ενδιαφερόμενα μέρη και το κοινό της ακόμα και με την πάροδο ενός μεγάλου χρονικού διαστήματος και μπορεί να το πράξει μόνο με την διατήρηση της ποιότητας του.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η επωνυμία πρέπει να παραμείνει αμετάβλητη. Ο κόσμος αλλάζει και το ίδιο κάνουν και οι επιθυμίες και οι προσδοκίες των πολιτών, ο ανταγωνισμός (και τι έχουν να προσφέρουν), και οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές εξελίξεις. Είναι σημαντικό να ελέγχετε τακτικά και να διαφυλαχθεί η αξιοπιστία της επωνυμίας στο χρόνο και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για να διατηρήσει τη σημασία της.

6. Κίνδυνος και οφέλη
Το Place Branding είναι μια περίπλοκη δραστηριότητα και οι πιθανότητες για να γίνει αυτό με επιτυχία στηρίζεται στην ορθή κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν τα αποτελέσματα. Χωρίς να κατανοηθούν οι κίνδυνοι και πώς να μειωθούν σε ένα διαχειρίσιμο επίπεδο, η επιτυχία είναι απίθανη και η συνεχόμενη αποτυχία απλά θα αποδείξει ότι (αναπόφευκτα) οι κριτικοί είχαν προβλέψει από την αρχή: «είναι μια σπατάλη των χρημάτων που θα μπορούσε να ήταν δαπανημένα καλύτερα για την υγεία, την εκπαίδευση, τη στέγαση, τις υποδομές, κλπ.». Αλλά εάν υπάρχουν
πιθανοί κίνδυνοι, υπάρχουν και πιθανές ανταμοιβές για την επιτυχία του Place Branding όπως:

• Βελτίωση και Βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, π.χ. για να τραβήξουν την προσοχή, τις επενδύσεις, τις θέσεις εργασίας, τους κατοίκους, τους θεσμούς, τους επισκέπτες και τις εκδηλώσεις
• Υψηλότερη απόδοση των επενδύσεων, π.χ. στην ακίνητη περιουσία, τις υποδομές, τις καμπάνιες και τις εκδηλώσεις
• Συνεκτική ανάπτυξη του τόπου, όπως φυσικός, κοινωνικός, οικονομικός και πολιτιστικός προγραμματισμός ώστε να ενταχθούν μέχρι να συνειδητοποιήσουν την υπόσχεση της επωνυμίας
• Υπερηφάνεια για τον τόπο, καθώς οι επιχειρήσεις, ο πληθυσμός και τα θεσμικά όργανα βιώνουν την αίσθηση του σκοπού και της κατεύθυνσης.
Έπαινοι από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, προσωπικότητες και (Διεθνείς) ιδρύματα.

*Την μετάφραση του κειμένου έκανε ο Τσαγκαράκης Μανώλης

Διαβάστε επίσης από τον ίδιο συγγραφέα Place 2.0 

Ο Sicco είναι (συν) συγγραφέας αρκετών βιβλίων, μεταξύ των οποίων:

* Global Brand Strategy – Unlocking Branding Potential Across Countries Cultures and Markets (Kogan Page, 2003)
* Beyond Branding – How the New Values of Transparency and Integrity are Chaning the World of Brands (Kogan Page, 2003)
* New Age Branding (ICFAI Press, 2003)
* City Branding – How Cities Compete in the 21st Century (Placebrands, 2006)
* Global Branding Perspectives and Challenges (ICFAI Press, 2007)

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.