'Μελέτη Διαχείρισης Προρισμού' ΚΡΗΤΗ του 'Προγράμματος Προορισμών αριστείας'

Σε μια εποχή σημαντικών προκλήσεων για τον τουριστικό τομέα και το σύνολο της ελληνικής οικονομίας, η Κρήτη ως κορυφαίος ελληνικός προορισμός προχώρησε στην επίσημη αξιολόγηση του τουριστικού της προϊόντος μέσα από ένα διεθνή φορέα, εντόπισε τα σημεία εκείνα στα οποία απαιτείται άμεση βελτίωση και είναι πλέον σε θέση να λειτουργήσει μέσα από συνεργατικές δομές και βιώσιμες μορφές τουριστικής ανάπτυξης για την ισχυροποίηση της θέσης της στη διεθνή τουριστική αγορά και την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.

Συγκεκριμένα, το Μάρτιο του 2010 η Κρήτη εντάχθηκε μέσω της διανομαρχιακής, αστικής, μη κερδοσκοπικής εταιρείας “Κρητικό Σύμφωνο Ποιότητας” στο “Πρόγραμμα Προορισμών Αριστείας” του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών. Η υπογραφή ένταξης έγινε από την Πρόεδρο της εταιρείας και Νομάρχη Ηρακλείου κ. Βαγγελιώ Σχοιναράκη – Ηλιάκη στις 10 Μαρτίου 2010 στο πλαίσιο της Διεθνούς Τουριστικής Έκθεσης του Βερολίνου, παρουσία όλων των Νομαρχών της Κρήτης, του Γενικού Γραμματέα Παγκόσμιου Οργανισμού κ. Taleb Rifai και της τότε Υφυπουργού Τουρισμού κας. Άντζελας Γκερέκου.

Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε μέσω του “Παγκόσμιου Κέντρου Αριστείας Προορισμών” (CED - World Center of Excellence for Destinations) - φορέα επισήμως αναγνωρισμένου από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού και επιχειρηματικού του βραχίονα- το οποίο έχει ως αποστολή την ενίσχυση του γεωγραφικού χαρακτήρα των προορισμών συμπεριλαμβανομένου του φυσικού περιβάλλοντος, της τοπικής πολιτισμικής ταυτότητας, του κοινωνικού ιστού και της οικονομικής ευημερίας της τοπικής κοινωνίας. Στόχος του προγράμματος αποτελεί η αποτελεσματική στήριξη του προορισμού για την υλοποίηση των απαραίτητων αλλαγών του τουριστικού προϊόντος και προφίλ της Κρήτης, προκειμένου να αποτελέσει Τουριστικό Προορισμό Αριστείας, πετυχαίνοντας βιώσιμο τουρισμό 12 μήνες το χρόνο.

Η ολοκλήρωση του “Προγράμματος Προορισμών Αριστείας” πραγματοποιήθηκε με την παρουσίαση της “Μελέτης Διαχείρισης Προορισμού” στο Νομαρχιακό Μέγαρο Ηρακλείου από τη Νομάρχη Ηρακλείου κ. Βαγγελιώ Σχοιναράκη – Ηλιάκη, το Διευθυντή Επιχειρήσεων του CED, κ. Cesar Castaneda, και τον εξειδικευμένο σύμβουλο τουριστικής ανάπτυξης και επίσημο εκπρόσωπο του CED στη Ελλάδα, κ. Μανόλη Ψαρρό. Στην παρουσίαση της μελέτης παρευρίσκονταν επίσης, ο Νομάρχης Ρεθύμνου κ. Γιώργος Παπαδάκης, ο Νομάρχης Λασιθίου, κ. Σήφης Αναστασάκης, οι Βουλευτές Ηρακλείου, κ. Μανώλης Στρατάκης και κα. Μαρία Σκραφνάκη, ο αντιπεριφερειάρχης Ηρακλείου κ. Ευριπίδης Κουκιαδάκης, ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Χερσονήσου κ. Ζαχαρίας Δοξαστάκης ο Πρόεδρος του ΤΕΙ Κρήτης κ. Βαγγέλης Καπετανάκης, καθώς και πλήθος εκπρόσωπων φορέων, συλλόγων και ενώσεων του τουρισμού.

Στη μελέτη παρουσιάζονται αναλυτικά οι δράσεις που θα πρέπει να υλοποιηθούν για να αποτελέσει η Κρήτη ένα διεθνή τουριστικό προορισμό αριστείας με βάση επιτυχημένες πρακτικές σε άλλους προορισμούς, οι οποίες θα προσαρμοστούν στις τοπικές ιδιαιτερότητες. Συγκεκριμένα οι δράσεις στοχεύουν:

1. Στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του προορισμού

2. Στην υποστήριξη για την επίτευξη των βιώσιμων στόχων του προορισμού

3. Στην αναβάθμιση & τον εμπλουτισμό της τουριστικής εμπειρίας

4. Στην στρατηγική κατεύθυνση αναφορικά με την ανάπτυξη – διαχείριση & προώθηση του προορισμού.

Η Κρήτη συμμετείχε στο ειδικό πρόγραμμα αξιολόγησης του CED με την ονομασία «Πρόγραμμα Προορισμών Αριστείας –SMED» (System of Measures for Excellence in Destinations) κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του «Καλλικράτη» και των μεταρρυθμίσεων που αυτή επέφερε σε όλες τις βαθμίδες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το εν λόγω πρόγραμμα και η αξιοποίηση του στην παρούσα φάση αποτελεί σημαντική πρόκληση για τον τουριστικό τομέα και την ευρύτερη οικονομία της Κρήτης, δεδομένου ότι καταθέτει συγκεκριμένες προτάσεις για την ανάπτυξη, διαχείριση και προώθηση της Κρήτης ως ενιαίου προορισμού. Αναγνωρίζοντας ότι παράγοντες όπως η παρούσα διεθνής οικονομική συγκυρία και ο σκληρός ανταγωνισμός επιβάλλουν την άμεση αξιοποίηση όλων των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της Κρήτης, η συγκεκριμένη πρωτοβουλία βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με τις κατευθύνσεις της Πράσινης Ανάπτυξης και των σύγχρονων μεθόδων προώθησης προορισμών.

Τα οφέλη από την υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος στην Κρήτη περιλαμβάνουν:

Ø Τη διεθνή αναγνώριση της Κρήτης ως προορισμού αριστείας μέσω ενός παγκόσμιου φορέα.

Ø Την κοινωνική συνοχή μέσα από ένα ενιαίο όραμα και στόχους για τη βιώσιμη ανάπτυξη του προορισμού.

Ø Τη συνεχή υποστήριξη με σκοπό την άντληση και την απορρόφηση της τεχνογνωσίας για την υλοποίηση του προγράμματος στον προορισμό.

Ø Τη μεταφορά επιτυχημένων διεθνών πρακτικών σε διάφορους τομείς, προσαρμοσμένων στα δεδομένα της Κρήτης.

Η απόδοση της Κρήτης αξιολογήθηκε σε συνολικά 16 θεματικές κατηγορίες και δόθηκαν πάνω από 120 συγκεκριμένες προτάσεις σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο. Με την αξιολόγηση προορισμών διεθνώς, ο σκοπός του SMED είναι: να εντοπίσει περιοχές που χρίζουν βελτίωσης, να επιδείξει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί αριστεία, να καταθέσει παραδείγματα καλών πρακτικών ανά τον κόσμο, να εξασφαλίσει ότι οι προορισμοί διαθέτουν τα απαραίτητα μέσα για να εφαρμόσουν σύγχρονο μάνατζμεντ & μάρκετινγκ. Μετά από μια ενδελεχή και προσεκτική ανάλυση, και στο πνεύμα της καθοδήγησης της Κρήτης προς την επίτευξη αριστείας, η διαδικασία αξιολόγησης του SMED αναγνώρισε διάφορα επίπεδα επίδοσης.

Τα αποτελέσματα της μελέτης του SMED αναδεικνύουν την επιτυχημένη επίδοση του προορισμού σε πολλά σημαντικά πεδία του τουριστικού τομέα, όπως: η βιώσιμη ανάπτυξη και διαχείριση του τουριστικού προϊόντος, η ανάδειξη της πολιτισμικής ταυτότητας του νησιού και η αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, η γαστρονομία, η διανομή του τουριστικού προϊόντος, ο θαλάσσιος τουρισμός και οι παράκτιες δραστηριότητες, ο καταδυτικός τουρισμός, οι υπηρεσίες διαμονής, πληροφόρησης και υποδοχής και ο τομέας της ασφάλειας μεταξύ άλλων. Ταυτόχρονα αναδείχθηκε η ανάγκη για περαιτέρω βελτίωση της επίδοσης του προορισμούς σε διάφορους τομείς, όπως: ο αγροτουρισμός, η οργάνωση και διοίκηση του προορισμού, οι υπαίθριες δραστηριότητες, το μάρκετινγκ και οι πωλήσεις, ο αρχαιολογικός τουρισμός, οι μεταφορές, η διαχείριση των ανθρώπινων πόρων και η περιβαλλοντική διαχείριση.

Ως κεντρική εισήγηση της μελέτης προκύπτει η άμεση σύσταση και λειτουργία ενός οργανισμού διαχείρισης και προώθησης του προορισμού σε περιφερειακό επίπεδο ο οποίος εκ των υστέρων θα κληθεί να υλοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος των προτεινόμενων δράσεων και ενεργειών. Παράλληλα, κατατέθηκαν συγκεκριμένες κατευθύνσεις για την οργάνωση και λειτουργία ενός τέτοιου τύπου φορέα, σύμφωνα με επιτυχημένες διεθνείς πρακτικές, ενώ στο πλαίσιο της συνεργασίας με το “Παγκόσμιο Κέντρο Αριστείας Προορισμών” θα υπάρξει περαιτέρω καθοδήγηση σε βάθος χρόνου.

Σε δηλώσεις της η κ. Σχοιναράκη ανέφερε: «Από το Μάρτιο του 2010, οι τέσσερις νομάρχες της Κρήτης, έχοντας διαπιστώσει όλο αυτό το διάστημα ότι η Κρήτη πρέπει να διαχειριστεί ως ενιαίος τουριστικός προορισμός μέσα από ένα φορέα που θα της δίνει ένα διαφορετικό αναπτυξιακό βηματισμό, συνεργαστήκαμε με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού μέσω του Κρητικού Συμφώνου Ποιότητας, προκειμένου η Κρήτη να καταταγεί στους Παγκόσμιους Προορισμούς Αριστείας. Στο διάστημα που μεσολάβησε υπήρξε μια συνεργασία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού με όλους τους τουριστικούς φορείς της Κρήτης και τις αρμόδιες υπηρεσίες. Διαμορφώθηκε λοιπόν η μελέτη διαχείρισης προορισμού, μια σπουδαία δουλειά αποτυπωμένη σε 261 σελίδες, όπου καταγράφεται η υφιστάμενη κατάσταση και αποτυπώνονται τα σημεία στα οποία η Κρήτη σημειώνει πραγματικά αριστεία, τα πεδία στα οποία βρισκόμαστε σε υψηλό επίπεδο. Παράλληλα καταγράφονται οι τομείς στους οποίους βρισκόμαστε σε μεσαίο και χαμηλό επίπεδο και τους οποίους θα πρέπει να δούμε πώς αναβαθμίζουμε. Πρόκειται πραγματικά για ένα πολύτιμο εργαλείο για όλους μας, η αξιοποίηση του οποίου στο επόμενο διάστημα από τη νέα αυτοδιοίκηση, τους φορείς του τουρισμού και τους επιχειρηματίες θα συμβάλλει τα μέγιστα προκειμένου να δούμε την Κρήτη να διαχειρίζεται πλέον ως ενιαίος τουριστικός προορισμός, υπεύθυνα όμως και όχι τυπικά, όπως γίνεται σε άλλες περιπτώσεις. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού θα είναι κοντά μας για τα τέσσερα επόμενα χρόνια, αυτή είναι η συμφωνία, θα συνεργάζεται με την περιφερειακή αυτοδιοίκηση που θα παραλάβει τη διανομαρχιακή, αστική, μη κερδοσκοπική εταιρεία «Κρητικό Σύμφωνο Ποιότητας» που αποτελεί τον φορέα οποίος συνεργάστηκε με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού.

Από την πλευρά του ο κ. Μανόλης Ψαρρός, Εξειδικευμένος Σύμβουλος του Παγκόσμιου Κέντρου Αριστείας Προορισμού στην Ελλάδα σε ό,τι αφορά στη διαχείριση και προώθηση προορισμών δήλωσε: «Η «Μελέτη διαχείρισης προορισμού» αξιολόγησε όλα τα στοιχεία του τουριστικού προϊόντος της Κρήτης και όλη τη διαδικασία της ανάπτυξης, διαχείρισης και προώθησης του προορισμού. Είναι θετικό το γεγονός ότι η Κρήτη από τις 16 κατηγορίες στις οποίες αξιολογήθηκε, στις 7 είχε υψηλή επίδοση ή αριστεία ενώ στις υπόλοιπες υπάρχει μια πολύ ισχυρή βάση. Συγκεκριμένα, ως θετικά στοιχεία της Κρήτης ήταν οι υπηρεσίες διαμονής, τομείς όπως οι επισιτιστικές υπηρεσίες και η γαστρονομία, ενώ κάποια χαρακτηριστικά αρνητικά σημεία ήταν τα θέματα μάρκετινγκ και πωλήσεων, όπου εντοπίστηκε ότι οι ενέργειες και οι δομές δεν ήταν στο βαθμό όπου θα έπρεπε αποδοτικές. Το κεντρικό συμπέρασμα και πόρισμα της μελέτης είναι ότι σε όλες τις κατηγορίες, στις οποίες αναπτύσσεται, διαχειρίζεται και προωθείται ένας προορισμός, οφείλει να υπάρχει μια εξειδικευμένη δομή φορέα σε περιφερειακό επίπεδο και λόγω αυτής της έλλειψης, συγκεκριμένες ενέργειες, όπως ένα ενιαίο σχέδιο μάρκετινγκ σε βάθος δεκαετίας ενδεχομένως, ή κάποιες συγκεκριμένες ενέργειες για το brand, για την προώθηση της Κρήτης, ή κάποιες πιο στοχευμένες δράσεις δεν έχουν τεθεί σε εφαρμογή ως τώρα. Οπότε, ως κεντρικό πόρισμα της μελέτης, που θεωρείται και η θεμελιώδης αρχή για τη συνέχεια, είναι η σύσταση ενός ενιαίου τοπικού φορέα, ενός οργανισμού διαχείρισης προορισμού, όπως λέγεται στο εξωτερικό, ο οποίος θα κληθεί να υλοποιήσει όλες αυτές τις ενέργειες».

Τέλος, ο κ. Cesar Castaneda, Διευθυντής Λειτουργιών του "Παγκόσμιου Κέντρου Αριστείας Προορισμών - CED", Εμπειρογνώμονας Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού αναφέρθηκε στους τομείς εκείνους που πέτυχε θετική βαθμολογία, κριτικές αλλά και εκεί όπου υπήρχαν αδυναμίες. Διαμονή, πολιτιστικές υπηρεσίες, πολιτιστικός τουρισμός και γαστρονομία είναι τα θετικά στοιχεία στα οποία στάθηκε και τα αδύναμα στοιχεία ήταν η οργάνωση, διοίκηση, και προώθηση του προορισμού. Ο κ. Castaneda δήλωσε χαρακτηριστικά: «Αυτό που αξίζει να σημειωθεί και πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα, είναι ότι η συνεργασία μας με την Κρήτη ως προορισμό δεν τελειώνει με την παράδοση αυτής της μελέτης, αλλά στο πλαίσιο της συμφωνίας που έχουμε υπογράψει θα υπάρξει μια τετραετής υποστήριξη ως προς την εφαρμογή των συγκεκριμένων προτάσεων και εισηγήσεων που κατατίθενται μέσα στη μελέτη αυτή».

Διαβάστε τη μελέτη CRETE :System for Measuring Excellence in Destinations