Σάββατο 19 Μαρτίου 2011

Η (ταραγμένη) σχέση μεταξύ του αστικού σχεδιασμού και του branding

@Του Άρη Καλαντίδη
Συχνά έχει υποστηριχθεί ότι το place branding και ο σχεδιασμός της ανάπτυξης των αστικών περιοχών παίζουν συμπληρωματικούς ρόλους.  Μάλιστα, λέγεται ότι είναι δύσκολο να υπάρχει όραμα για σοβαρό place branding αν δεν συνδέεται άμεσα με τον σχεδιασμό. Ωστόσο, στην πραγματικότητα αυτή η σχέση είναι σπάνια, τόσο απλά – αντίθετα, το ένα συχνά μπορεί να ανταγωνίζεται με το άλλο, και τις περισσότερες φορές, έτσι γίνεται.  Αυτές ήταν μερικές από τις σκέψεις που είχα χθες, πριν από τα μεσάνυχτα, όταν τέλειωσε μια ημερίδα σχετικά με το μέλλον του κέντρου της Αθήνας.

Το συνέδριο είχε μεγάλη διάρκεια και δεν θέλω να σταθώ σε λεπτομέρειες.  Όμως, υπήρξε ένα ενδιαφέρον θέμα που προέκυψε προς το τέλος και ήταν για τις προτεραιότητες του σχεδιασμού – ειδικά σε εποχές κρίσης.  Οι δύο τελευταίες παρουσιάσεις έγιναν σχετικά με τη ανανέωση δύο αστικών περιοχών, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τους κύριους δρόμους που τις διασχίζουν: την λεωφόρο Πανεπιστημίου και την οδό Φυλής.  Δεν χρειάζεται απαραίτητα να γνωρίζετε την ακριβή τοποθεσία των περιοχών αυτών για να παρακολουθήσετε τη συζήτηση - θα βρείτε παρόμοιες περιοχές και στις δικές σας τις πόλεις.  Με απλά λόγια, το πρώτο είναι ένας κεντρικός δρόμος πέντε λωρίδων με περίτεχνα κτίρια του 19ου αιώνα (το παλιό Πανεπιστήμιο, η Ακαδημία, η Εθνική Βιβλιοθήκη), με μεγάλα πλατάνια, τράπεζες, γραφεία και καταστήματα στην περιοχή.  Το δεύτερο είναι ένας στενός δρόμος με μήκος μερικών χιλιομέτρων που περνά μέσα από μια κακώς οικοδομημένη και πυκνοκατοικημένη αστική περιοχή που χειροτερεύει σταθερά τα τελευταία 20 χρόνια.

Οι τρόποι προσέγγισης των αλλαγών για κάθε περιοχή ήταν τόσο διαφορετικοί όσο και οι κεντρικοί τους δρόμοι.  Στην περίπτωση της λεωφόρου Πανεπιστημίου, υπήρχε συζήτηση για να μετατραπεί σε μια «ευρωπαϊκή λεωφόρος» που θα συνδέει τα δύο βασικά τουριστικά αξιοθέατα της Αθήνας, την Ακρόπολη και το Μουσείο της με το Αρχαιολογικό Μουσείο.  Αντίθετα, η οδός Φυλής θα γίνει το αντικείμενο μιας «ήπιας αστικής ανάπλασης» με «προσεκτική και έγκαιρη» βελτίωση του δημόσιου χώρου, απλή ανακαίνιση ορισμένων κτιρίων, κλπ.  Αν η πρώτη περίπτωση αποτελεί μία «μεγάλη ιδέα» τότε το τελευταίο μπορεί να παρομοιαστεί με τον ευαίσθητο βελονισμό.

Επίσης, η ανάπλαση της λεωφόρου Πανεπιστημίου είναι προφανώς συμβολικού χαρακτήρα - και αυτό σχετίζεται με το branding.  Έχει να κάνει με μία ανάπλαση ενός ορατού και ελκυστικού κέντρου καθώς και με μια βελτίωση της εικόνας της πόλης:  η Αθήνα με μεγαλούπολη, η Αθήνα η ιστορική πόλη , η Αθήνα ο τουριστικός προορισμός.  Θα δημιουργήσει επίσης ένα νέο όραμα για τους κατοίκους της, κάτι το οποίο προσφέρει ελπίδα για το μέλλον, ίσως ένα νέο τομέα αναγνωσιμότητας των Αθηναίων. Αντίθετα, η αστική ανάπλαση της οδού Φυλής αποτελείται από μία πιθανή βελτίωση της καθημερινής ζωής των κατοίκων που ανήκουν στους νεόφτωχους των αστικών κέντρων.  Και οι δύο περιοχές βρίσκονται στο κέντρο – ωστόσο, το πρώτο είναι το εμπορικό, πολιτιστικό, ελκυστικό κέντρο, ενώ η οδός Φυλής είναι ο τόπος του αγώνα της καθημερινής ζωής - με τα παιδιά των μεταναστών να παίζουν στους δρόμους ανάμεσα σε μια σειρά από οίκους ανοχής.

Σε έναν ιδανικό κόσμο, μια πόλη θα έκανε και τα δύο: τις βελτιώσεις μεγάλης κλίμακας και μικρής, το έργο branding και την βελτίωση. Αλλά αν δεν έχεις (σχεδόν) καθόλου χρήματα, και πρέπει χρησιμοποιήσετε τα λίγα χρήματα που έχετε με έξυπνο τρόπο, ποιον τρόπο θα επιλέξεις;

Αυτό είναι ένα σοβαρό θέμα το οποίο δεν μπορώ να απαντήσω ακόμα.


@Την μετάφραση επιμελήθηκε ο Λάζαρος Αγαπίδης

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.