#ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΛΤΣΟΓΙΑΝΝΗ.
Αρχιτέκτων Μηχανικός, MSc Χωροταξία, Πολεοδομία και Περιφερειακή ανάπτυξη
Αρχιτέκτων Μηχανικός, MSc Χωροταξία, Πολεοδομία και Περιφερειακή ανάπτυξη
Με τη συγκεκριμένη εργασία προτείνεται η ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού στο Νομό Μαγνησίας και ειδικότερα στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας του Βόλου, μέσω της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων στη περιοχή της Αρχαίας Δημητριάδος και την ίδρυση νέου μουσειακού χώρου.
Στόχος της εργασίας είναι να χρησιμοποιήσει τις βασικές αρχές του marketing του τόπου και να δημιουργήσει ένα "τουριστικό προϊόν", αναδεικνύοντας και ταυτόχρονα αξιοποιώντας τον αρχαιολογικό πλούτο της πόλης του Βόλου και ειδικότερα το Ανάκτορο της Αρχαίας Δημητριάδος. Για το λόγο αυτό μελετήθηκε η δημιουργία ενός αρχαιολογικού πάρκου, βασισμένου στην αντίληψη των τουριστικών θεματικών πάρκων που υπάρχουν σε πολλές χώρες του κόσμου. Ο συγκεκριμένος χώρος εκτός της προφανούς "Μουσειακής" λειτουργίας του θα είναι σαφώς πιο προσιτός και ευχάριστος στον μέσο επισκέπτη από ένα κοινό Μουσείο, υποβοηθώντας τον να κατανοήσει καλύτερα το αντικείμενο και παράλληλα να διασκεδάσει. Εξετάζονται περιπτώσεις από παρόμοια ιστορικά πάρκα που λειτουργούν σε χώρες της Ευρώπης, αλλά κυρίως της Β. Αμερικής από τις οποίες αντλείται εμπειρία ως προς την οργάνωση και την διαχείριση των χώρων αυτών.
Αντίθετα με τις χώρες αυτές στις οποίες ο θεσμός είναι ανεπτυγμένος εδώ και αρκετά χρόνια, στην Ελλάδα δεν είναι γνωστός ούτε διαδεδομένος, με εξαίρεση ελάχιστες περιπτώσεις. Σημαντικότερη είναι η περίπτωση της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας, και η υπό μελέτη πρόταση δημιουργίας αρχαιολογικού πάρκου στη Μίεζα της Β. Ελλάδος. Και οι δύο περιπτώσεις μνημονεύονται στην εργασία.
Σκοπός της παρούσας εργασίας, είναι να προτείνει και να αναλύσει τη σκοπιμότητα της δημιουργίας ενός αρχαιολογικού / θεματικού πάρκου. Ο συγκεκριμένος χώρος θα προβληθεί με σύγχρονες και αποτελεσματικές μεθόδους στα κατάλληλα μέσα, με στόχο τη προσέλκυση ενός ποιοτικού και υψηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου τουρισμού, με ευεργετικά για την περιοχή αποτελέσματα. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται η ενίσχυση της τουριστικής κίνησης στη περιοχή του Βόλου, (η οποία υστερεί σημαντικά έναντι της αντίστοιχης στο Πήλιο και στα νησιά των Β. Σποράδων) και τελικά η αναθέρμανση της τοπικής οικονομίας και η έξοδος από την κρίση που διέρχεται η περιοχή τα τελευταία χρόνια.
1. Εισαγωγή
Πρόθεση της παρούσας εργασίας είναι να δείξει το πώς η δημιουργία και η οργάνωση ενός αρχαιολογικού χώρου με μια μορφή όπως το αρχαιολογικό πάρκο μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης της περιοχής στο ιστορικό, κοινωνικό πολιτιστικό, μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο, σε συνάρτηση και με την ανάπτυξη του τουρισμού. Ο χώρος που μελετάται στη συγκεκριμένη πρόταση είναι η πόλη της αρχαίας Δημητριάδος που βρίσκεται 1,5 χλμ. νότια της σύγχρονης πόλης του Βόλου, και καταλαμβάνει μια έκταση περίπου 100 στεμμάτων.
Τα μνημεία της αρχαίας πόλης που προτείνονται να ενοποιηθούν, δημιουργώντας ένα αρχαιολογικό πάρκο, είναι το Ανάκτορο, το Αρχαίο θέατρο, η Αγορά, το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο και ο προϊστορικός οικισμός στα Πευκάκια. Τα μνημεία αυτά θα συνδέονται μεταξύ τους με ένα δίκτυο διαδρομών, έτσι ώστε ο χώρος να είναι επισκέψιμος. Επίσης προτείνεται η δημιουργία μουσείου, χώρου εξυπηρέτησης πελατών μέσα στον αρχαιολογικό πάρκο, καθώς και η οργάνωση δραστηριοτήτων με ενδιαφέροντα θέματα για τους επισκέπτες.
Ο όρος «ενοποίηση» σημαίνει τη δημιουργία ενός δικτύου δημοσίων χώρων, κοινόχρηστου πρασίνου, εξυπηρετήσεων, πολιτιστικών χώρων και χώρων αναψυχής, το οποίο θα συνδέει τα σημαντικά πολιτιστικά ορόσημα της πόλης, όπως τα κύρια μνημεία και τις κύριες αρχαιολογικές περιοχές. Θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει το σύνολο ως ένα μουσείο ανοικτό στη πόλη. «Αρχαιολογικό πάρκο» είναι μια αρχαία τοποθεσία που έχει διατηρηθεί και είναι ανοικτή στο κοινό. Τα αρχαιολογικά πάρκα συνήθως διαχειρίζονται από δημόσιους οργανισμούς- φορείς ως τμήματα πάρκων, Μουσείων και πανεπιστημίων. Υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση στον τρόπο ανάπτυξής του στον τρόπο διαχείρισης και στο προγραμματισμό, και πολλά προσφέρουν εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και ειδικές εκδηλώσεις.
Εξετάζονται περιπτώσεις οργανωμένων αρχαιολογικών και θεματικών πάρκων σε χώρες του εξωτερικού, κυρίως της Αμερικής, στην οποία υπάρχει πολυετής εμπειρία.. Από την εξέταση αυτής αντλούνται χρήσιμα στοιχεία ως προς τη διοργάνωση και τον τρόπο διεξαγωγής τους. Στην Ελλάδα, η έννοια των οργανωμένων αρχαιολογικών πάρκων δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη, και αυτό καθιστά δύσκολη την αξιοποίηση της εμπειρίας και την χρησιμοποίηση των στοιχείων. Η μόνη περίπτωση που παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον είναι το μεγάλο έργο της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας. Εξετάζεται η σκοπιμότητα της χρήσης του αρχαιολογικού πάρκου ως αξιοθέατου για τη περιοχή του Βόλου, πόλου έλξης τουριστών μοχλού ανάπτυξης της οικονομικής ζωής μορφής καταπολέμησης της ανεργίας διαμέσου της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, και ευρύτερης πολιτιστικής αναβάθμισης του τόπου και των κατοίκων της. Στην αναγκαιότητα της ανάπτυξης του τουρισμού ως μέσου βελτίωσης των συνθηκών, συντείνει και ο χαρακτηρισμός της ευρύτερης περιοχής του Βόλου ως οικονομικά φθίνουσας.
Αξιολογούνται οι τεχνικές του place marketing και οι μέθοδοι προβολής και προώθησης του τουριστικού προϊόντος. Αναφέρονται τέλος συγκεκριμένες προτάσεις που γίνονται για την οργάνωση και χωροθέτηση του αρχαιολογικού χώρου της Δημητριάδος, με την ενοποίηση επί μέρους αρχαιοτήτων, την οργάνωση δραστηριοτήτων με επίκεντρο το αρχαιολογικό πάρκο, την ένταξη του αρχαιολογικού χώρου στον ιστό και τις δραστηριότητες της πόλης, και τέλος την ίδρυση νέου αρχαιολογικού μουσείου, μέσα στον ίδιο χώρο και με την αξιοποίηση των υπαρχόντων κτιρίων Η πρωτοτυπία της εργασίας έγκειται στη φύση της πρότασης που γίνεται, να χρησιμοποιηθεί δηλαδή μία συγκεκριμένη μορφή τουρισμού ( στη περίπτωσή μας ο αρχαιολογικός και ο ιστορικός , λόγω της ύπαρξης πολλών και σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων στην ευρύτερη περιοχή) ως μοχλός κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης του τόπου. Πρωτότυπο όμως είναι και το θέμα γύρω από το οποίο προτείνεται να αναπτυχθεί η τουριστική δραστηριότητα.
Το αρχαιολογικό πάρκο και τα θεματικά πάρκα γενικότερα, είναι ένα θεσμός ελάχιστα ανεπτυγμένος στη χώρα μας. Ως τουριστική δραστηριότητα είναι μάλλον άγνωστη και όπως είναι φυσικό, δεν θα υπάρχει ανάλογη εμπειρία η τεχνογνωσία στην οργάνωση και την εκμετάλλευση τέτοιων χώρων. Ακόμη δυσκολότερο είναι να βρεθεί η σχετική βιβλιογραφία (η οποία είναι μάλλον περιορισμένη) και να εντοπισθούν πηγές άντλησης στοιχείων.
Ωστόσο οι δυσκολίες αυτές σε καμία περίπτωση δεν αναιρούν το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η μορφή αυτή της τουριστικής οργάνωσης και εκμετάλλευσης για τη χώρα μας, η οποία έχει την τύχη να διαθέτει ένα σημαντικό αρχαιολογικό κεφάλαιο, απαραίτητο για την ανάπτυξη παρόμοιων δραστηριοτήτων. Ουσιαστικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση και οδηγό για μελλοντικές αντίστοιχες εκμεταλλεύσεις, αποτελεί το μεγαλεπήβολο σχέδιο της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας, που βρίσκεται σε εξέλιξη.
2. Ο πολιτισμός και η σημασία του για τον τουρισμό
Ο τουρισμός είναι μια πολύπλοκη δραστηριότητα που επικαλύπτει πολλούς τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας μιας χώρας. Η ανάπτυξή του βοηθά στην αναβάθμιση του κοινωνικού και πολιτιστικού επιπέδου μιας περιοχής, προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και των κατοίκων της. Εάν αναπτυχθεί σωστά, μπορεί να
Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στη περιοχή της Αρχαίας Δημητριάδος στο Δήμο Βόλου: Μια περιπτωσιολογική μελέτη τουριστικού σχεδιασμού βασισμένη στο marketing του τόπου.
αποτελέσει μοχλό οικονομικής ανάπτυξης, ιδιαίτερα στις λιγότερο ευνοημένες περιοχές της περιφέρειας. Για χώρες, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, ο τουρισμός αποτελεί μια σημαντική οικονομική δραστηριότητα η οποία επιδρά θετικά στην πορεία ανάπτυξης του τόπου καθώς:
• Συντελώντας στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων, βοηθά στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην καταπολέμηση της ανεργίας. Ο τουρισμός είναι μια από τις σημαντικότερες βιομηχανίες στον κόσμο. Η απασχόληση στον τομέα του τουρισμού στην Ευρώπη αποτελεί το 6% της συνολικής απασχόλησης και αναμένεται η δημιουργία περίπου δυο εκατομμυρίων νέων θέσεων μέχρι το τέλος του αιώνα.
• Είναι ένας από τους βασικότερους συναλλαγματοφόρους τομείς της οικονομίας.
• Συντηρεί και ενισχύει μια σειρά από συναφείς επιχειρήσεις, βοηθώντας στην αναθέρμανση των τοπικών οικονομιών.
2.1. Τουρισμός και πολιτισμική ανάπτυξη
Ένας από τους παλαιότερους ορισμούς για τον το πολιτισμό είναι εκείνος του E. B. Tylor (E.B. Tylor "Primitive Culture" London, L. Murray 1871) σύμφωνα με τον οποίο "κουλτούρα ή πολιτισμός είναι το σύνθετο εκείνο σύνολο που περιλαμβάνει τις γνώσεις, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, την τέχνη, την ηθική, το δίκαιο, τα έθιμα και κάθε άλλη ικανότητα ή συνήθεια που αποκτά ο άνθρωπος ως μέλος της κοινωνίας". Ο πολιτισμός σε όλες του τις εκφράσεις, όπως η πολιτιστική κληρονομιά, η λογοτεχνία, η μουσική, οι εφαρμοσμένες τέχνες, τα οπτικοακουστικά μέσα και όλες οι κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες που συνδέονται με αυτόν, αποτελεί ένα σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό τομέα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρά την ανομοιομορφία στον πολιτισμό, την γλώσσα και τις παραδόσεις, υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που είναι κοινά μεταξύ των λαών και τα οποία επηρεάζουν με τον ίδιο τρόπο την πολιτιστική δραστηριότητα:
• Η διαρκώς αυξανόμενη σπουδαιότητα του τομέα των υπηρεσιών.
• Η αύξηση του μέσου όρου ζωής, του ελεύθερου χρόνου και του διαθέσιμου εισοδήματος.
• Το υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο των νεώτερων γενεών.
• Ο περισσότερος ελεύθερος χρόνος, αποτέλεσμα της μείωσης του χρόνου εργασίας αλλά και της αυξημένης ανεργίας.
Υπάρχει ένα αυξημένο ενδιαφέρον του κοινού τα τελευταία χρόνια σχετικά με τα πολιτιστικά. Ο αριθμός των επισκεπτών σε μουσεία, ιστορικά μνημεία και αρχαιολογικές τοποθεσίες έχει διπλασιασθεί τα τελευταία 20 χρόνια. Επιπλέον ο συγκεκριμένος πολιτιστικός τουρισμός διαρκεί ολόκληρο το χρόνο πράγμα που συντελεί στην ομαλή χρονική κατανομή της τουριστικής δραστηριότητας, δεδομένου ότι ο χειμώνας πιθανόν να αποτελεί την ιδανικότερη περίοδο για τον πολιτιστικό τουρισμό. Ταυτόχρονα η απασχόληση που συσχετίζεται με την πολιτιστική κληρονομιά υπολογίζεται γύρω στις 313.000 θέσεις. Η ενσωμάτωση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην ταυτότητα και την εικόνα ενός τόπου μπορεί να συνεισφέρει στην οικονομική και κοινωνική αναγέννηση φθινουσών περιοχών, τόσο των αστικών όσο και των αγροτικών. Η ανάπτυξή μορφών τουρισμού που βασίζονται στην ιστορία και τον πολιτισμό, θα μπορούσε να προσελκύσει σημαντικό αριθμό επισκεπτών, καθώς περίπου 30% της συνολικής τουριστικής κατανάλωσης, στηρίζεται στην ύπαρξη πολιτιστικής κληρονομιάς σε ένα τόπο. (Culture, the cultural industries and employment - Commission staff working paper Sec (98)837).
2.2. Πολιτισμός και Μουσεία
Τα μουσεία είναι ο κατεξοχήν χώρος διάσωσης, σπουδής και κοινοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς και της ιστορίας μας. Για το λόγο αυτό πρωταρχικό ρόλο παίζει η σχέση / επαφή με το κοινό Η χρήση της λέξης 'κοινό' είναι παραπλανητική διότι κρύβει τη ποικιλία και τις διαφορετικές κοινωνικές ομάδες που αποτελούν αυτό το κοινό. Μερικές από τις ομάδες επισκεπτών είναι σχολικές ομάδες, οικογένειες, τουρίστες ομάδες ανθρώπων διαφορετικής εθνικής προέλευσης με διαφορετικά θρησκευτικά πιστεύω και ομάδες ανθρώπων με ιδιαίτερες ανάγκες. Καθεμιά από αυτές επισκέπτεται το μουσείο για διαφορετικούς λόγους. (Θ. Μουσούρη, 1999 σ.57). Παρά το γεγονός ότι τα μουσεία είναι ανοιχτά στο κοινό, εδώ και πάνω από τριακόσια χρόνια, μόνο τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια προσπαθούν να κατανοήσουν πώς να επικοινωνούν καλύτερα με το κοινό τους. Γίνονται συντονισμένες προσπάθειες να απαλλαγούν τα μουσεία από την αρνητική εικόνα και να γίνουν προσιτά σε όσο γίνεται πιο ευρύ κοινό. Σε αυτή τους τη προσπάθεια για αλλαγή στον τρόπο παρουσίασης των υπηρεσιών τους, για να καταφέρουν να ανταγωνιστούν τις εμπορικές υπηρεσίες ψυχαγωγίας, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με εμπορικό και επαγγελματικό τρόπο, κατανοώντας τις ανάγκες των επισκεπτών ώστε η ικανοποιητική προσέλευση του κοινού να εξασφαλίζει την οικονομική τους βιωσιμότητα. (Merriman, 1999 σ.43).
Ενισχύεται έτσι η άποψη της αμεσότητας και της επικοινωνίας με τη δημιουργία ενός μουσείου μέσα σε έναν αρχαιολογικό πάρκο. Το ίδιο το μουσείο γίνεται ένα ζωντανό μέσο προβολής των ευρημάτων των ανασκαφών, γιατί τα εκθέματά του βρίσκονται κοντά στον τόπο προέλευσής τους και άρα πλησιάζουν περισσότερο με την ιστορία τους.
Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στη περιοχή της Αρχαίας Δημητριάδος στο Δήμο Βόλου: Μια περιπτωσιολογική μελέτη τουριστικού σχεδιασμού βασισμένη στο marketing του τόπου.
3. Ο τουριστικός σχεδιασμός
Πλεονεκτήματα που προσφέρει η χρησιμοποίηση του τουριστικού σχεδιασμού στην ανάπτυξη του τόπου:
• Η ανάπτυξη του τουρισμού γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε οι φυσικοί και οι πολιτιστικοί πόροι να διατηρούνται σε καλή κατάσταση τόσο για τωρινή όσο και για μελλοντική χρήση.
• Δίνεται η δυνατότητα να ενσωματωθεί ο τουρισμός με τις ευρύτερες αναπτυξιακές πολιτικές της περιοχής και να αναπτυχθούν στενοί δεσμοί με τους άλλους οικονομικούς τομείς.
• Γίνεται δυνατή η εξισορρόπηση των οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών ωφελειών από τον τουρισμό.
• Προσφέρει τη δομή βάσει της οποίας κατευθύνεται ο τόπος, η μορφή και το μέγεθος της τουριστικής ανάπτυξης σε αξιοθέατα, υπηρεσίες και βασικές υποδομές.
• Θέτει τις βάσεις για αποτελεσματική εφαρμογή και διαχείριση των αναπτυξιακών σχεδιασμών και πολιτικών, προσφέροντας το απαραίτητο οργανωτικό και θεσμικό πλαίσιο.
• Παρέχει το πλαίσιο για αποτελεσματικό συντονισμό των εναργειών και των επενδύσεων μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.
• Παρέχει τη βάση για τη διαρκή παρακολούθηση και έλεγχο της εξέλιξης της τουριστικής ανάπτυξης.
3.1. Η διαδικασία του τουριστικού σχεδιασμού
Η διαδικασία του σχεδιασμού αντιμετωπίζει τον τουρισμό σαν ένα αλληλένδετο σύστημα παραγόντων προσφοράς και ζήτησης. Τους παράγοντες ζήτησης αντιπροσωπεύουν οι τουριστικές αγορές του εξωτερικού και του εσωτερικού, αλλά και οι ντόπιοι κάτοικοι που κάνουν χρήση των τουριστικών αξιοθέατων και υπηρεσιών. Παράγοντές προσφοράς αποτελούν όλα τα αξιοθέατα και τα σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος ενός τόπου. Αυτά μπορεί να συνδέονται με τη φύση και το φυσικό περιβάλλον, τον πολιτισμό, αλλά και ειδικά αξιοθέατα, όπως θεματικά πάρκα, ζωολογικοί κήποι, ενυδρεία κλπ. Και τις δραστηριότητες που συνδέονται με αυτά.
Βασική είναι επίσης η υποδομή σε τουριστικά καταλύματα αλλά και σε άλλες παρεχόμενές υπηρεσίες όπως δηλαδή γραφεία ταξιδιών, εστιατόρια, καταστήματα τραπεζικές υπηρεσίες και υπηρεσίες συναλλάγματος, ταχυδρομεία κλπ. Όλοι οι πιο πάνω παράγοντες προσφοράς αποτελούν το τουριστικό προϊόν ενός τόπου. Εκτός από αυτούς, υπάρχουν και άλλα στοιχεία που συνδέονται με την προσφορά και είναι απαραίτητα ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν οι παρεχόμενές τουριστικές υπηρεσίες. Τέτοια είναι οι βασικές υποδομές του τόπου, όπως το δίκτυο μεταφορών (οδικό, αεροπορικό, σιδηροδρομικό, θαλάσσιο κ.α.), η ηλεκτροδότηση, η υδροδότηση και η αποχέτευση, καθώς και το δίκτυο των τηλεπικοινωνιών.
3.2. Τουριστικός σχεδιασμός και αειφόρος ανάπτυξη
Βασική προσέγγιση στον τουριστικό σχεδιασμό αλλά και σε κάθε άλλη μορφή ανάπτυξης τελευταία, είναι αυτή της αειφορίας. Η έννοια της αειφορίας πρεσβεύει ότι οι φυσικοί αλλά και οι πολιτιστικοί πόροι του τουρισμού πρέπει να διατηρηθούν σε καλή κατάσταση για μελλοντική χρήση παρέχοντας παράλληλα τα πλεονεκτήματά τους για χρήση από τη σύγχρονή κοινωνία. Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα του τουρισμού, εάν αναπτυχθεί σωστά και με βάση τη φιλοσοφία της αειφόρου ανάπτυξης, είναι ότι μπορεί να χρηματοδοτήσει ο ίδιος τη συντήρηση του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου μιας περιοχής.
4. Τουριστικός σχεδιασμός και place marketing
Η εκπόνηση ενός τουριστικού σχεδίου, είναι μια κλιμακωτή διαδικασία που περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια:
• Προετοιμασία της μελέτης
• Καθορισμός στόχων
• Έρευνα όλων των δεδομένων
• Ανάλυση και σύνθεση
• Αξιολόγηση διαφορετικών σχεδίων και τακτικών
• Οριστική αξιολόγηση και διατύπωση συμπερασμάτων
• Επιλογή μεθόδων εφαρμογής και σημείων ελέγχου
• Ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του χώρου σε σχέση με τον ανταγωνισμό και εκπόνηση στρατηγικών με σκοπό την προώθησή τους στη τουριστική αγορά
4.1. θεωρητικό υπόβαθρο του place marketing
Το place marketing αναπτύχθηκε για να καλύψει τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων που είχαν την ευθύνη του πολεοδομικού σχεδιασμού για πόλεις και περιοχές, οι οποίες κινούμενες μέσα
Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στη περιοχή της Αρχαίας Δημητριάδος στο Δήμο Βόλου: Μια περιπτωσιολογική μελέτη τουριστικού σχεδιασμού βασισμένη στο marketing του τόπου.
σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον ελεύθερης αγοράς με διαρκώς αυξανόμενη πολυπλοκότητα, θα έπρεπε να καταφέρουν να κινήσουν το ενδιαφέρον και να προσελκύσουν ένα ετερόκλητο κοινό, από επισκέπτες, τουρίστες, επιχειρηματίες, επενδυτές κ.α. Το place marketing ορίζεται σαν μια διαδικασία, κατά την οποία τοπικές δραστηριότητες συσχετίζονται όσο το δυνατόν περισσότερο με τις απαιτήσεις του κοινού "στόχου", με σκοπό την μεγιστοποίηση των κοινωνικών και οικονομικών λειτουργιών του τόπου, σε συνάρτηση και με τους ευρύτερους στόχους που έχουν τεθεί για την περιοχή. Κάτι τέτοιο διαφοροποιεί τους ορισμούς του "προϊόντος", του "πελάτη" και του "στόχου", σε σχέση με το συμβατικό marketing.
5. Η διεθνής εμπειρία
Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν οργανωμένα αρχαιολογικά, ούτε θεματικά πάρκα με την δομή και τον τρόπο λειτουργίας των αντίστοιχων του εξωτερικού, παρά το γεγονός ότι ο ελλαδικός χώρος είναι διάσπαρτος με αρχαιότητες σε βαθμό που εύκολα η Ελλάδα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένας απέραντος αρχαιολογικός χώρος. Έτσι σε σχέση με το μέγεθος και τον πλούτο της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας, δεν υπάρχει ανάλογη αξιοποίησή της. Αντίθετα σε χώρες του εξωτερικού, με σημαντικά φτωχότερη ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά, όπως για παράδειγμα η Αμερική, παρατηρούμε ότι γίνεται εντατική εκμετάλλευση αρχαιολογικών τοποθεσιών και ευρημάτων.
Αρχαιολογικά Πάρκα και τοποθεσίες στην Αμερική
Αφορούν την ιστορία των αρχαίων Ινδιάνων στην περίοδο μετά τον Κολόμβο. Πρόκειται για ερείπια οικισμών Ινδιάνων του 13ου 14ου και 15ου αιώνα στη Βορειοαμερικανική ήπειρο, τα οποία είναι άρτια οργανωμένα και αποτελούν σημαντικό πόλο έλξης τουριστών. Αρχαιολογικό Πάρκο Besh-Ba-Gowah
Είναι εγκατεστημένο στα ερείπια ενός χωριού Ινδιάνων Apache ηλικίας 700 ετών στην πολιτεία της Αριζόνα. Εθνικό Μνημείο Tonto
Η περιοχή του Tonto στην Αριζόνα, θεωρείται το επίκεντρο της περιοχής εγκατάστασης των Ινδιάνων Salado για πάνω από τρείς αιώνες. Στην περιοχή αυτή έφθασαν στο απόγειο της ανάπτυξής τους και χαρακτηριστικά της περιοχής είναι τα πολύχρωμα αγγεία.
Εθνικό Μνημείο Casa Grande ruins
Ένα από τα μεγαλύτερα μνημεία της αρχαίας φυλής γεωργών των Hohokam. Το χωριό ευρίσκεται επίσης στην Αριζόνα και περιλαμβάνει εκτός από τα ερείπια του χωριού, τα υπολείμματα ενός τετραώροφου κτιρίου του οποίου η κατασκαφή χρονολογείται από τον 14ο μ.Χ. αιώνα, στην περίοδο που στην ιστορία των ινδιάνικων φυλών ονομάζουν ύστερη κλασική.
Αρχαιολογικό Πάρκο και μουσείο Pueblo Grande
Το πάρκο ευρίσκεται στο Φοίνιξ της Αριζόνα, και μαζί με το Casa Grande αποτελούν τους μεγαλύτερους οικισμούς των Ινδιάνων Hokoham. Ο οικισμός χρονολογείται από το 450 μ.Χ. και καταλαμβάνει έκταση περίπου δύο τετραγωνικών χιλιομέτρων. Πάρκο Hieroglyphic Canyon
Πρόκειται για ένα ορεινό πάρκο που προσεγγίζεται μόνο από ορειβάτες. Αρχαιολογικά Πάρκα και τοποθεσίες στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο Αρχαιολογικό Πάρκο στην κοιλάδα Coa στη Πορτογαλία
Στην Βορειοανατολική Πορτογαλία στην κοιλάδα που δημιουργεί ο ποταμός Coa, υπάρχει το πρώτο αρχαιολογικό πάρκο της χώρας, όπου κατά μήκος της βραχώδους όχθης του ποταμού ανακαλύφθηκαν χιλιάδες βραχογραφίες που χρονολογούνται περίπου στα 20.000 χρόνια π.Χ. , δηλαδή στην παλαιολιθική εποχή. Πάρκο με προϊστορικές βραχογραφίες στη Valcamonica της Ιταλίας
Περιφερειακό πάρκο με προϊστορικές βραχογραφίες στην κοιλάδα Valcamonica στην περιοχή της Brescia στη Λομβαρδία. Ιδρύθηκε το 1983με σκοπό να προστατευθεί και να αναδειχθεί μια τεράστια βραχώδης περιοχή με προϊστορικές βραχογραφίες και να καταγραφεί ο εθνογραφικός και περιβαλλοντικός χαρακτήρας των Άλπεων δια μέσου των εποχών.
Αρχαιολογικό Πάρκο στη Πάφο
Πρόκειται για τη κατασκευή του πρώτου αρχαιολογικού πάρκου στη Κύπρο, στη Πάφο όπου βρίσκεται ο Τάφος των βασιλέων.
6. Η Ελληνική Πραγματικότητα
Ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων Αθήνας
Στην Ελλάδα η μόνη αντίστοιχη περίπτωση η οποία παρουσιάζει ομοιότητες με τη πολυεπίπεδη δραστηριότητα των αρχαιολογικών-θεματικών πάρκων, θα είναι η Αθήνα με το σχέδιο της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων. Το πρόγραμμα της ΕΑΧΑ Α.Ε. (Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας) περιλαμβάνει έξι μεγάλες ενότητες με περισσότερες από εξήντα μικρές και μεγάλες παρεμβάσεις: Ενότητα 1 Θησείο, Κεραμικός, Γκάζι, Οδός Πειραιώς, αρχή Ιεράς Οδού.
Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στη περιοχή της Αρχαίας Δημητριάδος στο Δήμο Βόλου: Μια περιπτωσιολογική μελέτη τουριστικού σχεδιασμού βασισμένη στο marketing του τόπου.
Ενότητα 2 Αρχαία και Ρωμαϊκή Αγορά, Βιβλιοθήκη Αδριανού, Πλάκα.
Ενότητα 3 Άξονας Διονύσου Αρεοπαγίτου, Αποστόλου Παύλου, Μακρυγιάννη Ακρόπολη, Φιλοπάππου. Ενότητα 4 Ψειρή, Μεταξουργείου, Ακαδημία Πλάτωνος. Ενότητα 5 Εμπορικό Τρίγωνο, Μοναστηράκι.
Ενότητα 6 Άρδηττος, Στάδιο, Ζάππειο, Μετς και Ολυμπιείο έως τη Λεωφόρο Αμαλίας. Μελέτη αρχαιολογικού πάρκου στην περιοχή της Πέλλας και της Μίεζας
Μελέτη για τη δημιουργία αρχαιολογικού πάρκου στην περιοχή της Πέλλας στην Β. Ελλάδα, όπου έχουν ανακαλυφθεί δεκάδες τάφοι Μακεδόνων στρατιωτικών ηλικίας δυο χιλιάδων ετών. Τα σχέδια προβλέπουν την κατάργηση των σύγχρονων δρόμων ανάμεσα στις τοποθεσίες και την ενοποίηση όλων των αρχαιοτήτων με μονοπάτια που θα επιτρέπουν τις περιηγήσεις των επισκεπτών μέσα στη Μίεζα και την Πέλλα.
7. Σύνδεση Αρχαιολογικών Χώρων με την ευρύτερη περιοχή
7.1. Στοιχεία σχετικά με την περιοχή
Δημογραφικά-Οικονομία
Ο πληθυσμός στο νομό Μαγνησίας σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 1991, είναι 198.434 κάτοικοι και έχει την ακόλουθη διάρθρωση: αστικός πληθυσμός 116.031 κάτοικοι - ποσοστό 58,5%, ημιαστικός πληθυσμός 31.189 κάτοικοι - ποσοστό 15,7%, αγροτικός πληθυσμός 51.214 κάτοικοι - ποσοστό 25,8%. Από το 1961 και μετά παρατηρείται σημαντική μετατόπιση τμήματος του αγροτικού πληθυσμού στα αστικά κέντρα. Η κατανομή του απασχολούμενου πληθυσμού ανά τομέα είναι πρωτογενής τομέας (γεωργία) 29%, δευτερογενής τομέας (βιομηχανία) 28%, τριτογενής τομέας (υπηρεσίες) 43% , (Δημογραφικά στοιχεία νομού Μαγνησίας - πηγή:
Ε.Σ.Υ.Ε)
7.2. Στοιχεία απασχόλησης
Στο τέλος της δεκαετίας του 80 η απογραφή της βιομηχανίας της ΕΣΥΕ κατέγραψε μείωση της απασχόλησης, με παράλληλη αύξηση του αριθμού των χρεοκοπημένων επιχειρήσεων και αύξηση της ανεργίας στο 13%. Η κρίση εκφράστηκε με τέσσερεις τρόπους:
• την παύση της λειτουργίας μεγάλων βιομηχανικών μονάδων
• τις σημαντικές απώλειες σε θέσεις εργασίες, λόγω της παύσης λειτουργίας αλλά και λόγω περικοπών θέσεων εργασίας μικρότερων εν λειτουργία επιχειρήσεων
• την ανακοπή της επενδυτικής δραστηριότητας
• την σημαντική μείωση της συμμετοχής του δευτερογενή τομέα στην διαμόρφωση του προϊόντος και της απασχόλησης
Οι κλάδοι που επηρεάσθηκαν περισσότερο ήταν εκείνοι της κλωστοϋφαντουργίας, του έτοιμου ενδύματος -υποδήματος, των τροφίμων και των μεταλλικών κατασκευών. Οι απολεσθείσες θέσεις εργασίας στο διάστημα 1985-1995 σε όλους τους ως άνω κλάδους προσεγγίζουν τις 5.000. (Πετράκος, 1995).
7.3. Πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής του Βόλου
Στη περιοχή υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία χρονολογούνται από τη Νεολιθική και φθάνουν έως την Αρχαϊκή και την Ελληνιστική περίοδο, όπως οι οικισμοί στο «Σέσκλο» το «Διμήνι» τα «Παλιά» και τη Δημητριάδα», που όμως αξιοποιούνται ελάχιστα.
Ο Βόλος, από τουριστικής πλευράς, και λόγω του λιμανιού, χρησιμοποιείται περισσότερο σαν πέρασμα (transit) και σημείο πρόσβασης στο βουνό του Πηλίου και στα νησιά των Βορείων Σποράδων, και όχι σαν αυτοτελής τουριστικός προορισμός. Το ζητούμενο είναι να αξιοποιηθούν και να προβληθούν οι αρχαιολογικοί χώροι με τέτοιο τρόπο ώστε να λειτουργήσουν ως άξονας για την ανάπτυξη μιας αυτόνομης τουριστικής κίνησης, συμπληρωματικής προς την υπάρχουσα.
7.4. Η Αρχαία Δημητριάς
Ο αρχαιολογικός χώρος της Δημητριάδος εκτείνεται σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρων νοτίως του Βόλου. Άρχισε να κατοικείται από το τέλος της Νεολιθικής εποχής. Ήκμασαν δε δυο σημαντικοί προϊστορικοί οικισμοί, στην διάρκεια της Χαλκοκρατίας, η Πετρομαγούλα (που βρίσκεται έξω από τα Βόρεια τείχη της Δημητριάδος) και τα Πευκάκια, ο Προϊστορικός οικισμός που άνθισε ως την Μυκηναϊκή εποχή. Η πόλη της Δημητριάδος ιδρύθηκε από τον Μακεδόνα βασιλιά Δημήτριο Πολιορκητή (γιό του Αντίγονου, στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 294 - 292 π.Χ.) πάνω στον προϋπάρχοντα πυρήνα των κλασικών Παγασών. Η Δημητριάδα αποτελούσε τη νέα
Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στη περιοχή της Αρχαίας Δημητριάδος στο Δήμο Βόλου: Μια περιπτωσιολογική μελέτη τουριστικού σχεδιασμού βασισμένη στο marketing του τόπου.
πρωτεύουσα του Μακεδονικού κράτους και δημιουργήθηκε για να ελέγχει ο Δημήτριος τη Νότιο Ελλάδα. (Ευσταθίου, 1996). Η οργάνωση της πόλης έγινε σύμφωνα με τα πρότυπα των ελληνιστικών πόλεων της Ελλάδος και της Μικράς Ασίας και έπαιξε σημαντικό πολιτικό και οικονομικό ρόλο κατά τον 3ο και 2ο αι. π.Χ. Η πόλη κατοικήθηκε ως το τέλος του 5ου αρχές 6ου αι. μ.Χ. Τα μνημεία της αρχαίας πόλης είναι:
• Το Ανάκτορο κτισμένο πάνω σε λόφο που δεσπόζει μέσα στη πόλη και εντάσσεται στο πολεοδομικό ιστό της, που ακολουθεί το ιπποδάμειο σύστημα.
• Η Αγορά που βρίσκεται στα νότια του Ανακτόρου και σε επαφή με αυτό. Στο κέντρο της Αγοράς σώζεται η θεμελίωση του μικρού ιωνικού ναού της Άρτεμης Ιωλκίας. Η σύνδεση του Ανακτόρου με την Αγορά είναι άμεσα υλοποιήσιμη.
• Το Θέατρο, βρίσκεται στα δυτικά του Ανακτόρου. Τα δύο αυτά μνημεία μπορούν να συνδεθούν μέσω της πορείας του ρωμαϊκού υδραγωγείου όπου υπάρχει μια ζώνη απαλλοτριωμένων και δημοτικών εκτάσεων.
• Το ρωμαϊκό υδραγωγείο, που αποτελεί ένα τεράστιο τεχνικό έργο για την ύδρευση της Δημητριάδος. Οι πεσσοί του βαίνουν παράλληλα προς τη βόρεια πλευρά του Θεάτρου και συνεχίζουν την πορεία τους προς τα Ανατολικά, προς το Ανάκτορο.
• Ο προϊστορικός οικισμός στα Πευκάκια βρίσκεται στο ΒΑ τομέα της αρχαίας Δημητριάδος και είναι γνωστός από την ελληνική και τη διεθνή βιβλιογραφία.
8. Καθορισμός στόχων marketing για την περιοχή.
Ο προσδιορισμός των στόχων συνδυάζεται με την ταυτόχρονη αλλαγή στο προσφερόμενο τουριστικό προϊόν, τις υποδομές και τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Μέσω της εργασίας προτείνεται να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην περιοχή, στον ιστορικό και πολιτιστικό τουρισμό, με την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και τη δημιουργία αρχαιολογικού πάρκου και μουσείου στην περιοχή της Αρχαίας Δημητριάδος, στα πρότυπα των θεματικών πάρκων του εξωτερικού. Η μορφή αυτή τουρισμού θα λειτουργήσει συμπληρωματικά με τις υπάρχουσες μορφές του θαλάσσιου και ορεινού. Με την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων επιδιώκεται η ιστορική, πολιτισμική, αισθητική και περιβαλλοντική αναβάθμιση της περιοχής. Με την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων, θα επιτευχθεί η αξιοποίηση και η ανάδειξή τους, σε χώρους αναψυχής και ιστορικού τουρισμού.
8.1. Δημιουργία αρχαιολογικού πάρκου - μουσείου
Ένας αρχαιολογικός χώρος δεν έχει μόνο ιστορική σημασία, αλλά και τουριστική. Συνδυάζει δηλαδή τη γνώση με την αναψυχή, το παλιό με το νέο, τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό με τη σύγχρονη ελληνική κουλτούρα. Με τον όρο «αρχαιολογικό πάρκο» εννοούμε έναν ανοικτό αρχαιολογικό χώρο, την ανάπτυξη του οποίου δεν θα εμποδίζει η πολιτιστική κληρονομιά, αλλά θα συμβάλει στην ανάπτυξη του, και στον οποίο το μέλλον δεν θα εξαφανίζει τα σημάδια του παρελθόντος. (Ιντζεσίλογλου, 1994).
Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων μιας περιοχής είναι μια ευκαιρία ανάκτησης του αρχαιολογικού τοπίου, μέσα από την ένταξή τους με τη σύγχρονη πόλη. Επιδίωξη αυτής της ενοποίησης θα είναι η ιστορική, πολιτισμική, αισθητική και περιβαλλοντική αναβάθμιση της περιοχής και η δημιουργία νέων πολιτιστικών χώρων είτε η ανακαίνιση-βελτίωση των ήδη υπαρχόντων. Έτσι η αλλαγή χρήσης των χώρων θα έχει σαν αποτέλεσμα τη συνέχιση των δραστηριοτήτων που έχουν ήδη αναπτυχθεί, (υπάρχουσες ανασκαφικές δραστηριότητες), αλλά και το άνοιγμα σε νέες πολιτισμικές δραστηριότητες.
8.2. Στόχοι της δημιουργίας του αρχαιολογικού πάρκου.
• Να προσδιοριστούν οι πολεοδομικού και αρχιτεκτονικού χαρακτήρα παρεμβάσεις και ρυθμίσεις που είναι αναγκαίες για την προστασία του αρχαιολογικού χώρου.
• Να εξασφαλιστεί το Ιστορικό τοπίο.
• Να ενοποιηθούν τα μνημεία με τις προτεινόμενες παρεμβάσεις, λειτουργίες και χρήσεις οι οποίες θα επιδιώξουν τα ακόλουθα :
• Την οργάνωση της κίνησης των επισκεπτών στον αρχαιολογικό χώρο με τις αρχαίες διαδρομές και την ένταξη σε αυτόν των δικτύων των απαραίτητων εγκαταστάσεων.
• Τη χρήση κτιρίων εντός του περιγράμματος της περιοχής μελέτης που μπορούν να μετατραπούν ή να επιδιορθωθούν προκειμένου να παραλάβουν εξυπηρετήσεις των επισκεπτών του αρχαιολογικού πάρκου.
• Τις διακριτικές παρεμβάσεις στην υπάρχουσα χλωρίδα της περιοχής με τη λογική της ανάδειξης και της προστασίας των αρχαίων ερειπίων και της ιστορικής τοπογραφίας.
• Την ομαλή οργάνωση της μετάβασης από το ένα μνημείο στο άλλο.
8.3. Προστασία του περιβάλλοντος χώρου και των μνημείων.
Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στη περιοχή της Αρχαίας Δημητριάδος στο Δήμο Βόλου: Μια περιπτωσιολογική μελέτη τουριστικού σχεδιασμού βασισμένη στο marketing του τόπου.
Η προστασία του συγκεκριμένου χώρου θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις των μνημείων και θα μπορούσε να επιτευχθεί με τους πιο κάτω προτεινόμενους τρόπους:
• Σαφή οριοθέτηση και περίφραξη συγκεκριμένων σημείων πρόσβασης (είσοδοι αρχαιολογικού πάρκου) και καθορισμός συγκεκριμένων χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων επισκεπτών.
• Φωτισμό των μνημείων και των διαδρομών.
• Καθορισμό ενιαίων ζωνών πρασίνου σε σχέση με τους αρχαιολογικούς χώρους και επέμβαση στις φυτεύσεις ώστε να αυξηθεί η αντιληπτικότητα του χώρου.
• Επάνδρωση με προσωπικό ασφαλείας, συντήρησης εγκαταστάσεων πρασίνου κλπ. 8.4. Πρόταση επέμβασης.
Η αναζήτηση των αρχαίων πολεοδομικών χαράξεων, είναι έργο μεγάλης ιστορικής σημασίας διότι συντελεί στην πληρέστερη ανάδειξη των αρχαίων μνημείων. Για το λόγο αυτό απαιτείται η επαναφορά και η προστασία τους με προσεκτικές επεμβάσεις οι οποίες θα σέβονται τον ευρύτερο ιστορικό ιστό. Για να πραγματοποιηθεί στην περιοχή της αρχαίας Δημητριάδος ένα αρχαιολογικό πάρκο που θα δίνει συνέχεια και ευκρίνεια στα αρχιτεκτονικά ερείπια, θα χρειασθεί να γίνουν οι απαραίτητες επεμβάσεις οι οποίες να μπορούν να αναπλάσουν τη δομή της σύγχρονης περιοχής με βάση τη δομή του αρχαίου οικισμού με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αξιοπιστία. Ειδικότερα η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων προϋποθέτει μεγάλη οργάνωση μεταξύ τους.
Η ενοποίηση είναι θέμα πολεοδομικό και συγχρόνως αρχιτεκτονικό και αρχαιολογικό, με ειδικές ανάγκες ανασκαφής, κατανομής χρήσεων και αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να προβλεφθεί η οργάνωση της σχέσης του αρχαιολογικού χώρου με την άμεση αλλά και την ευρύτερη πολεοδομική δομή της περιοχής (Οικονομίδου, 1994).
9. Συνοπτική παρουσίαση των προτάσεων για την ανάπτυξη του αρχαιολογικού πάρκου και του μουσείου.
9.1. Ενοποίηση των επί μέρους αρχαιολογικών χώρων με τη δημιουργία δικτύου διαδρομών.
Για να επιτευχθεί η ομαλή οργάνωση της μετάβασης των επισκεπτών από το ένα μνημείο στο άλλο, ακολουθώντας όπου είναι δυνατόν τις αρχαίες διαδρομές, προτείνονται:
• Μονοπάτια περιπάτου.
• Ποδηλατοδρόμοι.
• Δυνατότητα επίσκεψης των μακρινών τμημάτων των τειχών με άλογο.
• Στάσεις - κιόσκια πεζών για πικ-νικ και ανάπαυση.
• Σήμανση διαδρόμων με κατανοητό και ευδιάκριτο τρόπο, ώστε να είναι εύκολη και ομαλή η ροή των επισκεπτών.
• Ταμπέλες με πληροφορίες και χάρτες των αρχαιολογικών χώρων στις βασικές ξένες γλώσσες.
• Παροχή ηχογραφημένων πληροφοριών στις βασικές γλώσσες από ειδικά σταντ σε κομβικά σημεία του πάρκου.
• Πρόβλεψη για άτομα με ειδικές ανάγκες.
• Ανέγερση ξύλινου παρατηρητηρίου σε κεντρικό σημείο του ανακτόρου για πανοραμική θέα των ανασκαφών από ψηλά.
• Ξενάγηση σε προκαθορισμένες διαδρομές με ειδική σήμανση και τη χρήση γουόκμαν.
• Σύνδεση του πάρκου με τις άλλες περιοχές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, Δημήνι, Σέσκλο, Μουσείο Βόλου, με μικρό πούλμαν, ώστε ο επισκέπτης να έχει μια συνολική εικόνα της περιοχής. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μια πολύ ευρύτερη ενοποίηση, μέσα από την οποία θα αναδεικνύεται η ιστορική πορεία και εξέλιξη της περιοχής στο πέρασμα των αιώνων.
9.2 Δραστηριότητες.
Ένα από το βασικά χαρακτηριστικά των θεματικών πάρκων είναι η ανάπτυξη δραστηριοτήτων με κεντρικό άξονα το κύριο θέμα του πάρκου. Με βάση τα αρχαιολογικά δεδομένα της περιοχής, μπορούν να αναπτυχθούν οι πιο κάτω δραστηριότητες:
• Εργαστήρια κεραμικής με φούρνους.
• Αναπαραστάσεις αρχαίων κλιβάνων που βρέθηκαν στην περιοχή.
• Οικο-τουρισμός με τη συμμετοχή τουριστών στην ανασκαφή, όπου σε προκαθορισμένες περιοχές και με την επίβλεψη αρχαιολόγων οι επισκέπτες θα μπορούν να εκτελούν πραγματικό ανασκαφικό έργο.
Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στη περιοχή της Αρχαίας Δημητριάδος στο Δήμο Βόλου: Μια περιπτωσιολογική μελέτη τουριστικού σχεδιασμού βασισμένη στο marketing του τόπου.
9.3. Οργάνωση μουσείου στο χώρο του αρχαιολογικού πάρκου.
Οι παρεμβάσεις στον αρχαιολογικό χώρο για το σκοπό αυτό θα περιλαμβάνουν:
• Απαλλοτρίωση και επανάχρηση κτιρίου που βρίσκεται σο χώρο του πάρκου όπου θα στεγασθούν τα πάρα πολλά ευρήματα των ανασκαφών του συγκεκριμένου πάρκου.
• Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου, ως χώρου αναψυχής και εκπαίδευσης, με τη δημιουργία υπαίθριου μουσείου εκμαγείων.
• Στο ίδιο κτίριο θα γίνεται και παρουσίαση οπτικοακουστικού υλικού σχετικά με την Αρχαία Δημητριάδα.
10. Διαμόρφωση της στρατηγικής του marketing.
Θα διερευνηθούν οι τρόποι για την πλέον αποτελεσματική επίτευξη των στόχων του marketing. Έχοντας διαμορφώσει το τουριστικό προϊόν, αμέσως επόμενο στάδιο είναι να αποφασισθούν οι δυνητικοί καταναλωτές και να καθορισθούν οι μέθοδοι επικοινωνίας, δηλαδή οι τεχνικές προβολής και προώθησης που θα χρησιμοποιηθούν καθώς και τα μέσα δια των οποίων θα μεταδοθούν τα μηνύματα στους υποψήφιους αποδέκτες. Με βάση το δεδομένο ότι ο πολιτιστικός τουρισμός απευθύνεται σε άτομα καλλιεργημένα και κατά κύριο λόγο ανωτέρου κοινωνικού και οικονομικού επιπέδου, τα μέσα και η επικοινωνία που θα επιλεγούν θα πρέπει να είναι ανάλογα, ώστε το μήνυμα να προσαρμόζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις συνήθειές τους και να έχει την δυνατότητα να τους προσεγγίζει.
10.1. Πρόγραμμα προβολής
Με τη δημιουργία του αρχαιολογικού-θεματικού πάρκου, του νέου μουσειακού χώρου, και την επιλογή ανάπτυξης συγκεκριμένης μορφής τουρισμού, του πολιτιστικού, το τουριστικό προϊόν και η εικόνα της περιοχής συγκεκριμενοποιούνται. Έτσι οι βασικές κατευθύνσεις του μάρκετινγκ, αλλά η αγορά των δυνητικών πελατών έχουν σε μεγάλο βαθμό διαμορφωθεί. Εφόσον δε η μορφή αυτή του τουρισμού δεν απευθύνεται στο σύνολο του πληθυσμού (μαζικός τουρισμός) με ανώτερο σχετικά οικονομικό, κοινωνικό και μορφωτικό επίπεδο, η προσέγγιση του προγράμματος προβολής και προώθησης θα πρέπει να είναι επιλεκτική, με όσο το δυνατό μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και ακρίβεια.
Έντυπο υλικό.
Δεδομένου ότι το αρχαιολογικό-θεματικό πάρκο αποτελεί για τον Ελλαδικό χώρο μια εντελώς νέα αντίληψη, θα πρέπει να δοθεί μεγάλη βαρύτητα στην αναλυτική και κατατοπιστική παρουσίαση του όλου εγχειρήματος.
• Υψηλού επιπέδου ποιοτικά έντυπο υλικό, τεκμηριωμένο ως προς το περιεχόμενο και πλήρες.
• Φυλλάδια και πόστερς στις βασικές ξένες γλώσσες.
• Υψηλής ποιότητος άλμπουμ με ιστορικό και φωτογραφικό υλικό.
Διαφήμιση
Επιλογή μέσου ανάλογα με τη δυνατότητα πρόσβασης στο κοινό με τα χαρακτηριστικά (κοινωνικά, οικονομικά και μορφωτικά) που μας ενδιαφέρου.
11. Συμπεράσματα.
Ο Βόλος είναι μια σύγχρονη και δυναμική πόλη, ένα αστικό κέντρο που ήκμασε και άνθισε οικονομικά και πολιτιστικά στην διάρκεια του 20ου αιώνα. Τα τελευταία χρόνια και ειδικότερα την τελευταία δεκαετία, η ευρύτερη περιοχή έχει περιέλθει σε μαρασμό καθώς βασικοί τομείς της τοπικής οικονομίας διέρχονται σοβαρή κρίση. Με δεδομένη λοιπόν την καθυστέρηση του δευτερογενούς τομέα, αλλά και τις εγγενείς αδυναμίες και την έλλειψη προοπτικής του πρωτογενούς τομέα, ο τριτογενής τομέας των υπηρεσιών και ιδιαίτερα ο τουρισμός θα μπορούσε να προσφέρει μια βιώσιμη προοπτική στο διαφαινόμενο αδιέξοδο. Η πρόταση που γίνεται στην παρούσα εργασία δημιουργεί προς όφελος της περιοχής, ένα ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα. Η πρόταση αφορά την εκμετάλλευση του ιστορικού και αρχαιολογικού κεφαλαίου της ευρύτερης περιοχής του Βόλου, μέσω της δημιουργίας ενός αρχαιολογικού πάρκου, βασισμένου πάνω στα πρότυπα των θεματικών πάρκων του εξωτερικού. Το θεματικό αρχαιολογικό πάρκο αποτελεί μια πρωτότυπη και καινοτόμο για τα Ελληνικά αρχαιολογικά, αλλά και τουριστικά, δεδομένα ιδέα. Η νέα αντίληψη περί πιστής αναπαράστασης του τόπου ζωής, εργασίας και εγκατάστασης, η ενεργός συμμετοχή του επισκέπτη στα δρώμενα, αλλά και ο σύγχρονος και κατατοπιστικός τρόπος παρουσίασης, προσφέρουν μια εντελώς νέα πρόταση σχετικά με την προβολή και ανάδειξη των αρχαιοτήτων. Ο σχεδιασμός του έργου θα πρέπει να γίνει λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης. Πιο αναλυτικά, η δημιουργία του αρχαιολογικού/θεματικού πάρκου και η συνεπακόλουθη ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού, στην περιοχή, θα επιφέρει τα ακόλουθα αποτελέσματα:
Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στη περιοχή της Αρχαίας Δημητριάδος στο Δήμο Βόλου: Μια περιπτωσιολογική μελέτη τουριστικού σχεδιασμού βασισμένη στο marketing του τόπου.
• Με την δημιουργία αυτού του έργου, οι ως τώρα διερχόμενοι επισκέπτες με προορισμό το Πήλιο και τις Σποράδες, θα προγραμματίζουν διανυκτερεύσεις και θα αφιερώνουν χρόνο στην περιοχή, χρησιμοποιώντας την πόλη του Βόλου ως αφετηρία για κοντινές εξορμήσεις.
• Η προσέλκυση επισκεπτών υψηλότερο επιπέδου, θα επιφέρει μια γενικότερη αναβάθμιση του τουριστικού επιπέδου στην περιοχή, δημιουργώντας συνθήκες πρόσφορες για την ανάπτυξη και άλλων μορφών τουρισμού υψηλής ποιότητας, όπως είναι ο συνεδριακός και ο θαλάσσιος τουρισμός (θαλαμηγοί, κρουαζιερόπλοια), για τον οποίο υπάρχει υποδομή.
• Θα υπάρξει διάχυση σε όλους τους τομείς της τοπικής οικονομίας που σχετίζονται με τον τουρισμό, με συνέπεια την ευρύτερη οικονομική αναθέρμανση, την δημιουργία νέων επιχειρήσεων και νέων θέσεων εργασίας, την μείωση του ποσοστού της ανεργίας και τελικά την αναστροφή του δυσμενούς οικονομικού κλίματος της
περιοχής.
Η ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού μέσω της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων και της δημιουργίας του αρχαιολογικού πάρκου στην περιοχή της Αρχαίας Δημητριάδας, προσφέρει μια εναλλακτική προοπτική για την ανάκαμψη της περιοχής και την έξοδο από την κρίση.
Παράλληλα, όμως η αξιοποίηση της ιδέας για τη δημιουργία ενός χώρου στα πρότυπα ενός θεματικού πάρκου, δίνει μια νέα κατεύθυνση στον τρόπο διαχείρισης του πολιτιστικού κεφαλαίου, όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο αλλά και σε Εθνικό. Με τον πρωτότυπο και φιλικό προς τον επισκέπτη τρόπο παρουσίασης των χώρων και των εκθεμάτων, ο ιστορικός πολιτισμός θα γίνει πιο ενδιαφέρων και προσιτός στο κοινό, προσελκύοντας έτσι μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών, όχι μόνο αλλοδαπών αλλά και ημεδαπών.
Εάν πραγματοποιηθεί και επεκταθεί αυτή η στροφή στον τρόπο αντιμετώπισης των αρχαιολογικών μνημείων στη χώρα μας, ανοίγεται μια νέα μακροπρόθεσμη προοπτική για την τουριστική ανάπτυξη της χώρας.
αυτή η ανάρτηση έγινε το 2012. Τώρα έχουμε 2018, ελπίζω και εύχομαι να έχει ήδη υλοποιηθεί η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων του Βόλου, και να τον απολαμβάνει τόσο ο τοπικός πληθυσμός όσο και οι επισκέπτες - τουρίστες.
ΑπάντησηΔιαγραφή