Το φαινόμενο της συρρίκνωσης των πόλεων :Η περίπτωση του DETROIT

#Σ. Μηλιώτης, 

#Β. Πιτίδης, 

#Α. Χαρίσης

Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος

Στην παρούσα εργασία προσεγγίζονται οι λόγοι και τα αίτια της παρακμής της πόλης του Detroit, μιας πόλης βιομηχανικής και ιδιαίτερα δραστήριας μέχρι και τη δεκαετία του '50 όπου και φτάνει στο αποκορύφωμά της. Τα αίτια της συρρίκνωσης αυτής εντοπίζονται μέσω της μελέτης της πορείας της πόλης στην ιστορία από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και σήμερα. «Ατμομηχανή» της ανάπτυξης του Detroit αλλά και αίτιο παρακμής της πόλης αποτέλεσε η αυτοκινητοβιομηχανία από την οποία, όπως είναι λογικό, εξαρτώταν σε μεγάλο βαθμό το Detroit. 

Βέβαια οι οικονομικές - και όχι μόνο - κρίσεις που εκδηλώνονταν κατά περιόδους στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα και ζητήματα όπως παγκοσμιοποίηση και (εσωτερική) μετανάστευση συνέβαλαν ώστε το Detroit να μεταβληθεί από την 'Motor City' της εποχής του Β παγκοσμίου πολέμου σε μια παρηκμασμένη μεγαλούπολη των ΗΠΑ.

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παρούσα εργασία έχει ως σκοπό την ανάδειξη της συσχέτισης και των επιπτώσεων ορισμένων παραγόντων και φαινομένων, όπως είναι για παράδειγμα η αποβιομηχάνιση, η αστικοποίηση κτλ, στο χωρικό, οικονομικό αλλά και κοινωνικό περιβάλλον μιας πόλης. 

Το παράδειγμα στο οποίο επικεντρώνεται είναι η συρρίκνωση της πόλης του Ντιτρόιτ. Παράλληλα, θα διερευνηθούν τα αίτια που προκάλεσαν το φαινόμενο αυτό αλλά και θα προσδιοριστούν οι διάφορες χωρικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις που προέκυψαν.

Αναλυτικότερα, η εργασία διαρθρώνεται σε 3 βασικά κεφάλαια:

- Στο 1ο κεφάλαιο επιχειρείται η προσέγγιση του φαινομένου της συρρίκνωσης των πόλεων μέσω της περιγραφής της έννοιας του φαινομένου, της έκτασης του ανά τον κόσμο καθώς και της επισήμανσης των αιτιών και των επιδράσεων του στις πόλεις. Επιπλέον, πραγματοποιείται μια εστίαση του φαινομένου στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής έτσι ώστε να επιτευχθεί η ευκολότερη κατανόηση των όσων θα αναφερθούν στο επόμενο κεφάλαιο για το Ντιτρόιτ.

- Το 2ο κεφάλαιο, όπου γίνεται η εξειδίκευση στην πόλη του Ντιτρόιτ, αποτελείται από δύο επιμέρους κεφάλαια. Το 1ο υποκεφάλαιο αφορά την εξελικτική πορεία του Ντιτρόιτ και επιχειρείται η περιγραφή αλλά και σύγκριση των περιόδων άνθισης και παρακμής της πόλης ενώ το 2ο υποκεφάλαιο την καταγραφή και ανάλυση των παραγόντων που οδήγησαν την πόλη στην παρακμή.

- Στο 3ο και τελευταίο κεφάλαιο, επιδιώκεται η εξαγωγή των συμπερασμάτων για όσα προαναφέρθηκαν στην παρούσα εργασία σε συνδυασμό με την διατύπωση σημαντικών ζητημάτων και ανησυχιών που έχουν προκύψει είτε ενδέχεται να προκύψουν.

2. ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ

Το γεγονός ότι η παγκόσμια αστικοποίηση αναπτύχθηκε με ταχείς ρυθμούς (το 2000 περίπου το 50% των 6,5 δισεκατομμυρίων ανθρώπων ζούσαν στις πόλεις) και θα συνεχίσει να αναπτύσσεται (υπολογίζεται ότι το 2050 το ποσοστό θα είναι περίπου 75% των 8,5 δισεκατομμυρίων ανθρώπων), δεν συνεπάγεται ότι αναπτύσσονται ταυτόχρονα και όλες οι πόλεις. Μεταξύ του 1950 και του 2000 περισσότερες από 350 μεγάλες πόλεις παρουσίασαν, έστω προσωρινά, σημαντικές απώλειες πληθυσμού ενώ τη δεκαετία του 90 συρρικνώθηκε περίπου το 25% των μεγάλων πόλεων παγκοσμίως (Oswalt, 2008).

Επιπλέον, κρίθηκε σημαντικό να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τον Oswalt P. (2004) ο όρος «συρρίκνωση πόλεων» (shrinking cities) είναι κάπως προβληματικός καθώς παραπέμπει στο φαινόμενο της μείωσης του αστικού πληθυσμού και της οικονομικής δραστηριότητας ορισμένων πόλεων, χωρίς να γίνονται αντιληπτές οι ποικίλες αιτίες, διαδικασίες αλλά και επιρροές που κρύβονται πίσω από αυτόν τον όρο.

2.1 Αίτια συρρίκνωσης μιας πόλης

Τα αίτια για την συρρίκνωση των πόλεων παγκοσμίως ποικίλλουν. Η ιστορία έχει καταδείξει πάντως ότι οι βασικότεροι παράγοντες είναι η αστικοποίηση, η αποβιομηχάνιση, η πληθυσμιακή συρρίκνωση και η μετα-σοσιαλιστική αλλαγή (Genske & Ruff, 2006) ενώ άλλοι παράγοντες με ενεργό ρόλο στο φαινόμενο είναι η παγκοσμιοποίηση και η κλιματικές αλλαγές (Martinez-Fernandez & Wu, 2007).

2.2 Συρρίκνωση και σχεδιασμός

Για να μπορέσει κανείς να παρέμβει με τον κατάλληλο τρόπο στις πόλεις που συρρικνώθηκαν θα πρέπει να κατανοήσει την ιδιαίτερη-μοναδική ανάπτυξη των πόλεων αυτών. Σύμφωνα με τα παραπάνω λοιπόν οι δράσεις θα πρέπει να βασίζονται σε έναν σχεδιασμό όχι τόσο των κατασκευών αλλά της πολιτιστικής ανάπτυξης, των μορφών επικοινωνίας και των κοινωνικών δικτύων και διαδικασιών, καθώς αυτά διαμορφώνουν πολλές φορές την αστική ανάπτυξη περισσότερο από την ίδια την κατασκευή (Oswalt, 2004). Μια άλλη προσέγγιση, αυτή της «έξυπνης παρακμής», δίνεται από τους Popper & Popper (2002) οι οποίοι την ορίζουν ως τον σχεδιασμό για λιγότερους ανθρώπους, λιγότερα κτήρια και λιγότερες χρήσεις γης.

2.3 Το φαινόμενο στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής

Σύμφωνα με την Pallagst (2009) στις Ηνωμένες Πολιτείες, η συρρίκνωση μπορεί να είναι αποτέλεσμα είτε μεταβιομηχανικών μεταβολών που συνδέονται με την παρακμή της μεταποιητικής βιομηχανίας είτε οικονομικών αλλαγών η λεγόμενη «μεταβιομηχανική μεταμόρφωση δεύτερης γενιάς». Σε αντίθεση με κάποιες παλιές βιομηχανικές περιοχές της Ευρώπης, η συρρίκνωση στις ΗΠΑ παρατηρείται σε μεγάλο βαθμό στον αστικό πυρήνα, ενώ οι προαστιακές περιοχές εξακολουθούν να μεγαλώνουν. Αυτό το μοτίβο εξάπλωσης έχει οδηγήσει σε δραματικές απώλειες του πληθυσμού στα αστικά κέντρα. Τα προβλήματα των εγκαταλελειμμένων χώρων, των κενών θέσεων και των εγκαταλελειμμένων αστικών συνοικιών είναι σημαντικά, ενώ και οι κοινωνικές συνέπειες του αποκλεισμού, της φτώχειας και των αστέγων είναι πολύ πιο εμφανείς στις Ηνωμένες Πολιτείες από ό, τι στις Ευρωπαϊκές πόλεις.

Συνοψίζοντας, θα πρέπει να επισημανθεί ότι όπως και η μεγέθυνση δεν αντιμετωπίζεται πάντα ως μια θετική διαδικασία έτσι και η συρρίκνωση δεν θα αντιμετωπίζεται πάντα σαν ένα αρνητικό φαινόμενο. Η συρρίκνωση συνεπάγεται μια διαδικασία μεταμόρφωσης, η οποία θα οδηγήσει τελικά σε θεμελιώδεις μεταβολές που θα επιφέρουν με την σειρά τους νέες κατευθυντήριες γραμμές και μοντέλα δράσης, οδηγώντας τελικά σε ένα νέο προσανατολισμό για την κοινωνία και τον σχεδιασμό.

3. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ DETROIT

To Detroit είναι η μεγαλύτερη πόλη στην πολιτεία του Μίσιγκαν των Η.Π.Α και έδρα της κομητείας Γουέιν. Ιδρύθηκε το 1701 και είναι γνωστή μέχρι και σήμερα ως το παγκόσμιο κέντρο της αυτοκινητοβιομηχανίας αλλά και ως πηγή πολλών μουσικών ρευμάτων. Τα προσωνύμια «Motor City» και «Motown» αντικατοπτρίζουν τους δύο αυτούς κλάδους.

3.1 Η εξελικτική πορεία του Detroit

3.1.1 Η περίοδος άνθισης (Γιγάντωσης) του Detroit (1870-1953) 

1870-1900

Οι τελευταίες τρεις δεκαετίες του 19ου αιώνα ήταν δεκαετίες σημαντικής ανάπτυξης και διόγκωσης των Η.Π.Α. Η μαζική μετανάστευση από χώρες της δυτικής- κυρίως- Ευρώπης οδήγησε σε πληθυσμιακή έκρηξη τη χώρα, ενώ ενθαρρύνθηκε και η ροή ανθρώπινου δυναμικού ανάμεσα στις διάφορες πολιτείες. Ο κατασκευαστικός και βιομηχανικός τομέας άρχισαν να συμβαδίζουν στην ανάπτυξη, ενώ ολόκληρη η χώρα ισορροπούσε ώστε να αναδειχθεί σε παγκόσμια δύναμη. Στην πόλη του Detroit όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά ήταν εμφανή περισσότερο από οπουδήποτε αλλού. (Poremba, 2001)

Η εκβιομηχάνιση της πόλης, όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, είχε και χωρικές επιπτώσεις στον πολεοδομικό της ιστό. Παραδοσιακές περιοχές κατοικίας άρχισαν να μετακινούνται από το κέντρο της και να δημιουργούν χώρο για την εγκατάσταση των βιομηχανιών εκεί. Επιπρόσθετα, και ο κατασκευαστικός κλάδος άρχισε να ανθεί, αφού η αύξηση του πληθυσμού οδήγησε στη δημιουργία νέων κτιρίων και κτιριακών εγκαταστάσεων στο σύνολο του, διογκωμένου πλέον, ιστού.

1900-1930

Το 1901 έμελλε να αλλάξει ριζικά την εικόνα της πόλης, καθώς σε αυτήν εγκαθίσταται η πρώτη αυτοκινητοβιομηχανία, η Cadillac. Η τεράστια αγορά στην οποία απευθύνονταν οι αυτοκινητοβιομηχανίες σε συνδυασμό με την καινοτομία που προσέφερε το νέο προϊόν οδήγησε σε τεράστια ανάγκη για παραγωγή του. Έτσι πολλές εταιρείες του ίδιου κλάδου άρχισαν να καταλαμβάνουν σημαντικές εκτάσεις της πόλης. Όταν μάλιστα ο Henry παίρνει την απόφαση να στεγάσει τη νέα του αυτοκινητοβιομηχανία στην πόλη φαίνεται ότι τίποτα δε θα είναι το ίδιο για τη ζωή των κατοίκων της. Επιπλέον, ξεκίνησε και η δημιουργία περιαστικής ζώνης γύρω από παλιό κέντρο της πόλης, στην οποία κατοικούν τα μεσαία και υψηλά εισοδήματα, καθώς μεγάλες εκτάσεις του κέντρου καταλαμβάνονται πλέον από βιομηχανικές μονάδες.

Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος που ξέσπασε μια δεκαετία αργότερα, φρέναρε τη ραγδαία ανάπτυξη της πόλης, η οποία πάντως συνεχίστηκε μετά το τέλος του με τους ίδιους ρυθμούς. Η πόλη πλέον είχε καθιερωθεί ως «Πόλη του αυτοκινήτου» στις ΗΠΑ και οι κάτοικοί της, η πλειονότητα των οποίων ανήκαν στην εργατική τάξη, ήταν ευχαριστημένοι από το επίπεδο των μισθών και την ύπαρξη εργασίας ακόμη και στις δύσκολες εποχές που επέφερε το κραχ του 1929 στη χώρα, με μαζικές απολύσεις και μειώσεις μισθών. (Boggs, 2000:102-107)

1930-1953

Πριν οι ΗΠΑ εμπλακούν στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, που εντωμεταξύ είχε ξεσπάσει στην Ευρώπη, το Detroit χρησιμοποιήθηκε από την αμερικανική κυβέρνηση ως «Οπλοστάσιο της Δημοκρατίας» (1), πράγμα που συνεχίστηκε μέχρι και το τέλος του πολέμου. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες ταχύτατα ξεκίνησαν την παραγωγή αρμάτων μάχης και γενικότερα οπλικών συστημάτων, όπως άλλωστε είχε εξαγγελθεί από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Έτσι η παραγωγή σταματά για μια περίοδο, για να συνεχιστεί αργότερα με υψηλούς και πάλι ρυθμούς, οι οποίοι όμως δε θα φτάσουν ποτέ στα προπολεμικά επίπεδα.

Η ύπαρξη πολλών οχημάτων στη χώρα σε συνδυασμό με το άνοιγμα των αγορών, απόρροια της νεοφώτιστης παγκοσμιοποίησης, οδηγεί σταδιακά σε μείωση της παραγωγής στις αυτοκινητοβιομηχανίες αρχικά και έπειτα στις επιχειρήσεις ολόκληρης της πόλης και αποτελεί την απαρχή της συρρίκνωσης της, φαινόμενο που παρατηρείται το 1950-1953 όταν καταγράφεται και ο υψηλότερος πληθυσμός στο Detroit.

3.1.2 Η περίοδος παρακμής του Detroit 1954-1972

Κύριο χαρακτηριστικό της περιόδου αυτής είναι η προαστιοποίηση και η μερική ερήμωση που έπληξε το κέντρο του Detroit. Κατά την περίοδο ακμής της πόλης το πρώτο μισό του 20ου αιώνα χτίστηκαν στο κέντρο πόλη πολλά σπίτια όχι μεγάλα σε μέγεθος. Οι ανάγκες όμως πολλαπλασιάστηκαν. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την κατασκευή αστικών αυτοκινητοδρόμων έδινε τη δυνατότητα στους εργαζόμενους του κέντρου να μένουν στα προάστια (Gallagher, 2004: 40-43). Ακόμη ένας λόγος ερήμωσης του κέντρου είναι η εισαγωγή της αυτοματοποίησης στην παραγωγή. Αυτή αντικατέστησε πολλούς εργάτες με τα αποτελέσματα να είναι καταστρεπτικά. Πάνω από 100.000 θέσεις εργασίας μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 60 χάθηκαν (Sugrue, 2007). Όλα αυτά οδήγησαν στο μετασχηματισμό του Detroit από κινητήρια δύναμη του Αμερικάνικου οικονομικού συστήματος σε ενσάρκωση της αστικής παρακμής.

1973-1980

Οι 3 μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες του Detroit, Ford, Chrysler και General Motors («Big Three» όπως αποκαλούνται) φαίνεται να επαναπαύτηκαν στις επιτυχίες τους: τα νέα μοντέλα ήταν δεν ήταν εξελιγμένα τεχνολογικά. Αυτό σήμαινε χαμηλή τιμή αλλά και αυξημένη κατανάλωση. Αυτό (αυξημένη κατανάλωση) δεν υπήρχε σαν πρόβλημα μέχρι το 1973 όταν και ξέσπασε η πετρελαϊκή κρίση και «ταρακούνησε» τις αμερικάνικες αυτοκινητοβιομηχανίες. Το ίδιο συνέβη και το 79/80 με την δεύτερη κρίση. Οι κρίσεις αυτές έδειξαν το πρόβλημα της εξάρτησης της Αμερικής από το πετρέλαιο και έφεραν την αυτοκινητοβιομηχανία της σε δύσκολες στιγμές ενώ ο ανταγωνισμός από την Ευρώπη και την Ασία γινόταν ολοένα και καλύτερος (Bergweiler, 2004 και Sugrue, 2007).

1981-σήμερα

Τις δεκαετίες που ακολούθησαν τις κρίσεις πετρελαίου είχαμε πτώση στην αυτοκινητοβιομηχανία του Detroit. Στη δεκαετία του '80, 250.000 θέσεις εργασίας χάθηκαν στους 3 μεγάλους (Ford, Chrysler και General Motors). Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι πλέον μια απομονωμένη οικονομία όπως είναι πίσω στη δεκαετία του '50. Τα εισαγόμενα αυτοκίνητα ήταν καλύτερης ποιότητας και φθηνότερα με κάποιους νεωτερισμούς στην παραγωγή όπως η «just in time» των Ιαπώνων η οποία εξοικονομούσε αρκετά χρήματα στη φάση της παραγωγής (Bergweiler, 2004 και Sugrue, 2007). Επίσης συνεχίστηκε η εγκατάλειψη του κέντρου της πόλης. Η πόλη απέμεινε με παλιές, εγκαταλελειμμένες υποδομές και υψηλά ποσοστά ανεργίας, φτώχειας και ρατσισμού. Στα τέλη της δεκαετίας του 90 και στις αρχές του 21ου αιώνα υπήρξε μια προσπάθεια για την ανάκαμψη της πόλης αλλά το μόνο που θυμίζει σήμερα την παλιά, ακμάζουσα μεγαλούπολη των ΗΠΑ είναι τα τεράστια, παρατημένα βιομηχανικά κτήρια (Booza & Metzker, 2004).

3.2 Παράγοντες που οδήγησαν στην παρακμή

Παγκοσμιοποίηση

Στις δεκαετίες μεταξύ 1945-1965 η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας ξεκινά να έχει αντίκτυπο στην οικονομική πολιτική των ΗΠΑ. Οι «Τρεις μεγάλοι» της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας αρχίζουν έχουν τους πρώτους κλυδωνισμούς τις κυριαρχίας τους. Αρχίζουν να μην έχουν πλέον τη μεγάλη εύνοια του αμερικανικού κράτους, εξαιτίας και της μεγάλης δύναμης που είχαν αποκτήσει από το ουσιαστικό καρτέλ που είχαν δημιουργήσει στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας (Yang, 1995:1-23). Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 άρχισε να ανατέλλει το άστρο της Toyota στην Ιαπωνία. Η εταιρεία, που το 1955 παρήγαγε το 1/100 των αυτοκινήτων της General Motors, αλλάζει τον τρόπο παραγωγής της, εισάγει πολλαπλές καινοτομίες χαμηλού κόστους (Schifferes, 2007). Έτσι το μερίδιο της αγοράς άρχισε σταδιακά να έχει περισσότερους διεκδικητές ακόμη κα μέσα στις ΗΠΑ, και σε συνδυασμό με την κρίση του πετρελαίου που ξεκίνησε το 1973 αποτελούν την απαρχή της συρρίκνωσης του Detroit, η οικονομία του οποίου στηριζόταν σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις αυτοκινητοβιομηχανίες. 

Κρίσεις πετρελαίου - Οικονομικές κρίσεις

Τη δεκαετία του 70 συνέβησαν δύο πετρελαϊκές κρίσεις που επηρέασαν την παγκόσμια οικονομία. Η πρώτη, τον Οκτώβριο του 1973, προήλθε από το εμπάργκο που αποφάσισαν οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες του ΟΠΕΚ (Οργανισμός Πετρελαιοπαραγωγών χωρών) σταματώντας τις εξαγωγές στις ΗΠΑ και στα άλλα δυτικά έθνη. Η τιμή του πετρελαίου υπέρ-τετραπλασιάστηκε σε λίγους μήνες και η πανικοβλημένη αγορά συνέβαλλε στην περαιτέρω αύξηση των τιμών. Έτσι η κρίση αυτή «βύθισε» ένα έθνος, όπου όλα φάνηκαν να περιστρέφονται γύρω από τα αυτοκίνητα, στην αβεβαιότητα (Μαρμάρου, 2008). Έξι χρόνια μετά, το 1979, ακολούθησε η δεύτερη πετρελαϊκή κρίση. Η Αμερική διαπίστωσε μετά από δύο κρίσεις ότι δεν θα μπορούσε πλέον να αντέξει οικονομικά την απερίσκεπτη κατανάλωση του πετρελαίου. Έτσι ευρωπαϊκές και ιαπωνικές εταιρείες αύξησαν σημαντικά τα μερίδια τους στην αμερικανική αγορά δεδομένου ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες του Detroit δεν παρήγαγαν αυτοκίνητα οικονομικά παρά μόνο ενεργοβόρα (Μαρμάρου, 2008). Οι κρίσεις αυτές, σε συνδυασμό με την κακή πολιτική των αυτοκινητοβιομηχανιών του Detroit οδήγησαν τις εταιρείες στην απώλεια πολλών δις δολαρίων και από τα τέλη της δεκαετίας του 70 όπου και είχαν τις υψηλότερες πωλήσεις τους οι αμερικάνικες αυτοκινητοβιομηχανίες ακολουθήθηκε μια συνεχής πτώση στις πωλήσεις των αυτοκινήτων. (Bergweiler, 2004)

4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Το φαινόμενο της αστικής συρρίκνωσης αναμένεται να απασχολήσει αρκετά τα επόμενα χρόνια τους μελετητές ανά τον κόσμο, αλλά και στην Ελλάδα συγκεκριμένα, ιδιαίτερα στη δεδομένη οικονομική συγκυρία που παρατηρείται έντονα το φαινόμενο της χρεωκοπίας πολλών εργοστασιακών μονάδων. Πάραυτα, δε θα πρέπει να αντιμετωπίζεται απαραίτητα ως μια αρνητική διαδικασία καθώς συνεπάγεται μια ολική διαφοροποίηση της μορφής της πόλης μέσα από την οποία μπορεί να μειωθεί το μέγεθός της και να σταθεροποιηθεί σε ένα πιο χαμηλό επίπεδο και να αλλάξουν ταυτόχρονα προσανατολισμό οι δραστηριότητες των κατοίκων της. Το βέβαιο είναι ότι η εμφάνιση του φαινομένου σε κάποια πόλη συνεπάγεται την ανάγκη για επαναπροσδιορισμό των στόχων του σχεδιασμού της τόσο σε πολεοδομικό επίπεδο όσο και σε κοινωνικό.

Το παράδειγμα του Detroit αποτελεί ξεχωριστή και ιδιαίτερη περίπτωση, καθώς είναι μια πόλη η μεγέθυνση της οποίας στηρίχθηκε στην εγκατάσταση πολλών, μεγάλων βιομηχανικών μονάδων στην ευρύτερη περιοχή της (ιδιαίτερα αυτοκινητοβιομηχανιών), οι οποίες ουσιαστικά έδιναν ζωή σε ολόκληρη την πόλη. Με λίγα λόγια, η ραγδαία της ανάπτυξη στηρίχθηκε σε εξωγενείς παράγοντες και όχι στη γεωγραφική της θέση η κάποια ιστορική αιτία. Συνεπώς, με την αρχή της κρίσης στις αυτοκινητοβιομηχανίες και την απελευθέρωση των εμπορευμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο, η ανεργία έκανε την εμφάνισή της και η συρρίκνωση ξεκίνησε και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η εκ νέου μεγέθυνση της πόλης είναι δυνατό να επιτευχθεί είτε με τη στροφή σε δραστηριότητες τριτογενούς τομέα -πράγμα που απαιτεί πάντως επένδυση κεφαλαίου- είτε με την εκμετάλλευση της γεωγραφικής θέσης της πόλης, καθώς αποτελεί σημαντικό λιμάνι των μεσοδυτικών ΗΠΑ και μπορεί να αναπτύξει εμπορικές δραστηριότητες, όπως άλλωστε και στο παρελθόν, αποτελώντας σταθμό διαμετακομιστικού εμπορίου.

Όσον αφορά τον ελλαδικό χώρο, φαινόμενα αστικής συρρίκνωσης έχουν παρατηρηθεί σε κάποιες πόλεις, όπως η Νάουσα η οποία κάποτε αποτελούσε το μεταποιητικό κέντρο της χώρας, χωρίς όμως τα μεγέθη να είναι αντίστοιχα με αυτά του Detroit. Βέβαια κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να συμβεί σε πόλεις όπως η Κοζάνη ή η Πτολεμαΐδα αν ξαφνικά το εργοστάσιο της ΔΕΗ σταματούσε τη λειτουργία του, μιας και αποτελεί κινητήριο μοχλό ανάπτυξης των δύο πόλεων. Σίγουρα πάντως, σε μια τέτοια περίπτωση, οι δύο πόλεις θα αποτελέσουν αντικείμενο μελέτης.

(1)Όρος που χρησιμοποιήθηκε από τον Πρόεδρο Ρούσβελτ (Roosvelt) για να χαρακτηρίσει τη βοήθεια που θα προσέφερε η χώρα του στους συμμάχους σε όπλα, πυρομαχικά και εξοπλισμό γενικότερα χωρίς να εμπλακεί ενεργά στις πολεμικές συρράξεις, γεγονός που τελικά πραγματοποιήθηκε μετά την ιαπωνική επίθεση στο Pearl Harbor.