Τετάρτη 8 Μαΐου 2013

Ελληνική γεωργία : από τα καλά παραδείγματα στην πολιτισμική αλλαγή

#Άρθρο του Σπ. Δανέλλη στο περιοδικό Οινοχόος

Πρόσφατα είχα την χαρά να φιλοξενήσω στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τα μέλη του Δικτύου Οινοπαραγωγών Κρήτης «Wines of Crete». 
Αν και η οινική κουλτούρα στην Κρήτη έχει ζωή μερικών χιλιάδων χρόνων, για έναν ανεξήγητο λόγο, η Κρήτη μέχρι πριν λίγα χρόνια έπινε ίσως το πιο οξειδωμένο κρασί της Ελλάδας. Μόλις τις δύο τελευταίες δεκαετίες, συντελείται μια ποιοτική επανάσταση που άλλαξε τον οινικό χάρτη του νησιού. 
Οι οινοπαραγωγοί του Δικτύου έχουν καταφέρει να ανεβάσουν ποιοτικά το κρασί τους, συνδυάζοντας το ρόλο του αμπελουργού και του οινοποιού, σε μία λογική ολοκληρωμένης προσέγγισης που βασίζεται στον σεβασμό της παράδοσης, στην αγάπη και φροντίδα της γης, στην επιστημονική και τεχνική γνώση και στην εμπορική αντίληψη. 
Παράλληλα, πέτυχαν το εξής απίθανο για τα ελληνικά δεδομένα: άφησαν κατά μέρος τα «εγώ» τους και επένδυσαν στη δύναμη του «εμείς». Αντιλήφθηκαν, δηλαδή, το αυτονόητο: ότι δεδομένων των χαρακτηριστικών του ελληνικού αμπελώνα (μικρός κλήρος, μικρή παραγωγή) μόνο εάν συνεργαστούν θα αυξήσουν τις πιθανότητες να διεκδικήσουν μία  θέση στην εσωτερική και τη διεθνή αγορά ως ισάξιοι ανταγωνιστές των υπολοίπων, με ξεχωριστή όμως ταυτότητα και χαρακτήρα.
Είναι αναμφίβολα ευτυχές και ελπιδοφόρο το γεγονός ότι στην εποχή της κρίσης, όπου η Ελλάδα ψάχνει ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης και παραγωγικότητας, κάποιοι δείχνουν το δρόμο έχοντας πετύχει θαύματα στον τομέα τους. 


Όμως, το εύλογο ερώτημα που γεννάται και που ορισμένοι φωτισμένοι και δημιουργικοί άνθρωποι μας ωθούν να θέσουμε επιτακτικά με το παράδειγμά τους είναι το ακόλουθο: 
τι χρειάζεται ώστε να περάσουμε από τα μεμονωμένα καλά παραδείγματα στο μεγάλο ζητούμενο που είναι η αναγκαία στροφή του γεωργικού τομέα στην Ελλάδα σε μια σύγχρονη, ανταγωνιστική και περιβαλλοντικά βιώσιμη οργάνωση της παραγωγής και εμπορίας, με προσανατολισμό σε προϊόντα και υπηρεσίες ποιότητας και υψηλής προστιθέμενης αξίας; 

Η απάντηση δεν είναι τόσο δύσκολη. Αρκεί να φέρουμε στο μυαλό μας όλες τις αξιόλογες προσπάθειες παραγωγών που έχουν κατά καιρούς κεντρίσει την προσοχή μας ώστε να μπορέσουμε να διακρίνουμε τα εξής κοινά σημεία:

Πρώτον, την εστίαση στην προστιθέμενη αξία του προϊόντος. Αυτό σημαίνει πως ο παραγωγός του όποιου προϊόντος, όσο ποιοτικό κι αν είναι, θα είναι μη βιώσιμος οικονομικά αν αποξενώνεται του προϊόντος του στην πρωτογενή του μορφή. Ο ελαιοπαραγωγός παραδείγματος χάρη, αν δίνει το λάδι του χύμα, όσο καλή τιμή κι αν του διασφαλίζει η χρονιά, δεν μπορεί να είναι βιώσιμος. Πρέπει να πιστοποιεί και να τυποποιεί το λάδι του για να το κάνει επώνυμο, διαφορετικό, ταυτοποιημένο. Να εγγυηθεί, δηλαδή, στον καταναλωτή τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που του υπόσχεται και που δικαιολογούν την αυξημένη τιμή του από τα ομοειδή ανώνυμα προϊόντα. Να το διαφημίζει στην αγορά και να το πηγαίνει όσο κοντύτερα γίνεται στον καταναλωτή ώστε να μένει σε αυτόν το κύριο ποσοστό της προστιθέμενης αξίας του. 

Δεύτερον, τα υγιή συλλογικά σχήματα ή διαφορετικά «η ισχύς εν τη ενώσει». Να ανακαλύψουμε τον συνεργατισμό. Μόνο ισχυρές ομάδες παραγωγών - συνεταιριστικά σχήματα μπορούν να έχουν διαπραγματευτική ισχύ, να μειώνουν τα κόστη των εισροών, των εφοδίων, με την οικονομία κλίμακας, και να αυξάνουν τα έσοδα κάνοντας αυτά που ο μεμονωμένος παραγωγός αδυνατεί, αφού δεν έχει χρόνο, γνώσεις, χρήματα ώστε να είναι ταυτοχρόνως και καλός επιχειρηματίας. 

Τρίτον, τη σύνδεση του προϊόντος με τον τόπο. Η αναφορά προέλευσης αποτελεί ισχυρό στοιχείο ταυτότητας και διαφοροποίησης ιδιαιτέρως χρήσιμη για έναν τόπο με τέτοια τουριστική ανάπτυξη και διεθνή προβολή όπως η Ελλάδα. 

Τέταρτον, την επένδυση στην έρευνα και στην καινοτομία ώστε να διασφαλίζει την ανταγωνιστικότητά του. 

Πέμπτον, τη σύνδεση με τον τριτογενή τομέα των υπηρεσιών, εννοώντας τον τουρισμό. Αν, για παράδειγμα, καταφέρναμε οι επισκέπτες που κατακλύζουν κάθε καλοκαίρι τη χώρα μας να γεύονται το επώνυμο ελληνικό κρασί στα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και τα μπαρ μας, όχι μόνο θα άδειαζαν οι κάβες αλλά θα εξασφαλίζαμε ταυτόχρονα τους πιο φανατικούς διαφημιστές εκτός συνόρων.
Ιδού, λοιπόν, η συνταγή! 

Γνωστή και δοκιμασμένη στον κόσμο και στον χρόνο. Ο αγροτικός κόσμος της Ελλάδας θα πρέπει να αντλήσει γνώση και σοφία από τα καλά παραδείγματα γύρω του και να συνειδητοποιήσει ότι όσα γνώριζε μέχρι σήμερα, δηλαδή οι κρατικές παρεμβάσεις, οι προστατευτισμοί ή οι πρακτικές τύπου "όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά" ανήκουν σε ένα χρεοκοπημένο παρελθόν. 

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, καλούμαστε να αναζητήσουμε λύσεις με βάση την ποιότητα, τη δημιουργικότητα, τον επαγγελματισμό, την ευρηματικότητα και την καινοτομία. Αυτό που μας χρειάζεται δεν είναι απλά μία αλλαγή στα υλικά της συνταγής, αλλά στον ίδιο τον τρόπο του μαγειρέματος. Χρειάζεται, δηλαδή, να συντελεστεί μία πολιτισμική αλλαγή. Και αυτό είναι το πιο δύσκολο κομμάτι.

Το επώνυμο ελληνικό κρασί ως κατεξοχήν προϊόν συλλογικού μόχθου μπορεί να αποτελέσει σήμερα το σύμβολο της μεγάλης ποιοτικής αλλαγής του παραγωγικού μας μοντέλου. Η βιωσιμότητα του οποίου - κοινωνική, οικονομική, περιβαλλοντική - αποτελεί προϋπόθεση της αναγέννησης της χώρας μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.