Πόλεις οδηγούμενες από τα δεδομένα

#Δημοσιεύθηκε στο TheEconomist
Την μετάφραση επιμελήθηκε ο Κώστας Σπέγκας

Τα δεδομένα αλλάζουν σιγά-σιγά τον τρόπο με τον οποίο οι πόλεις λειτουργούν.

Το να περιμένεις το λεωφορείο ένα βροχερό χειμωνιάτικο πρωινό είναι άθλιο. Αλλά για τους μετακινούμενους του Λονδίνου το «Citymapper», μια εφαρμογή, το κάνει να είναι λίγο περισσότερο υποφερτό. Οι χρήστες εισάγουν τον προορισμό τους σε ένα πλαίσιο αναζήτησης και εμφανίζεται ένα εύρος διαφορετικών τρόπων για να φτάσει κάποιος εκεί, μαζί με πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο που αφορούν το πότε ένα λεωφορείο θα φτάσει ή το πότε θα αναχωρήσει το επόμενο βαγόνι του Μετρό. Η εφαρμογή αυτή είναι ένα παράδειγμα για το πως τα δεδομένα αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι βλέπουν και χρησιμοποιούν τις πόλεις. Οι τοπικές αρχές έχουν αρχίσει να προσαρμόζονται σταδιακά.   

Σχεδόν όλες οι μεγάλες πόλεις της Βρετανίας έχουν αρχίσει να ανοίγουν την πρόσβαση στα δεδομένα τους. Στις 23 του Οκτώβρη εγκαινιάστηκε η δεύτερη έκδοση του «London Datastore», ένας τεράστιος θησαυρός πληροφοριών για τα πάντα- από στατιστικά στοιχεία εγκληματικότητας μέχρι καθυστερήσεις στο Μετρό. Τον Απρίλιο το συμβούλιο της πόλης του Leeds άνοιξε ένα διαδικτυακό «Data Mill» ο οποίος περιέχει ακατέργαστα δεδομένα που αφορούν πράγματα όπως  το ποδόσφαιρο στο κέντρο της πόλης, τoν αριθμό των δημόσιων αγροτεμαχίων ή τις επισκέψιμες βιβλιοθήκες. Η πόλη του Manchester επίσης δημοσιοποιεί  κομμάτια δεδομένων  για το πώς η πόλη λειτουργεί.

Τις περισσότερες φορές αυτές οι ιστοσελίδες λειτουργούν ως εργαλεία για προγραμματιστές και ακαδημαϊκούς για να πειραματίζονται. Από τότε που εγκαινιάστηκε το πρώτο «Datastore» το 2010 έχουν προκύψει περίπου 200 εφαρμογές, όπως και το «Citymapper». Και άλλες πρωτοβουλίες ακολούθησαν. Το «Whereabouts», το οποίο επίσης εγκαινιάστηκε στις 23 Οκτωβρίου, είναι ένας διαδραστικός χάρτης από την «Future Cities Catapult», μια μη κερδοσκοπική ομάδα, και από την Εκτελεστική Αρχή του Μείζονος Λονδίνου(GLA). Χρησιμοποιεί 235 σύνολα δεδομένων, 150 από αυτά από το «Datastore», με πληροφορίες για την ηλικία και το επάγγελμα των κατοίκων του Λονδίνου μέχρι ακόμα και τον αριθμό των παμπ ή τους διάφορους τύπους εστιατορίων της περιοχής. Με τον τρόπο αυτό υποδεικνύει μια διαφορετική εικόνα των γειτονιών του Λονδίνου βασισμένη σε 8 διαφορετικές κατηγορίες( δείτε το χάρτη και την ιστοσελίδα του: whereaboutslondon.org)

Το αποτέλεσμα δείχνει αυτό που πολλοί Λονδρέζοι γνωρίζουν ήδη ενστικτωδώς, αλλά με ένα τρόπο οπτικά εντυπωσιακό: ότι, παρά το γεγονός ότι το Λονδίνο χωρίζεται σε 33 δήμους, μερικά τμήματα της πόλης μπορούν να αντανακλούν το ένα το άλλο. Οι νέοι συγκεντρώνονται σε ενοικιαζόμενα σπίτια στα ανατολικά ή στα νότια του Λονδίνου. Οι ηλικιωμένοι είναι εξαπλωμένοι αρκετά προς τα έξω. Πολλοί δήμοι με τη σειρά τους πρέπει να μεριμνήσουν για πολλούς διαφορετικούς κοινωνικούς τύπους. Το Κένσιγκτον και Τσέλσι, ένας από τους πλουσιότερους δήμους, είναι σχεδόν αποκλειστικά ομοιόμορφος. Αλλά στο Willesden, για παράδειγμα,  στο βορειοδυτικό Λονδίνο, οι ηλικιωμένοι κάτοικοι ζουν δίπλα ακριβώς σε νέους επαγγελματίες και σε φτωχότερους ανθρώπους που μένουν σε κοινωνικές κατοικίες. Ο Dan Hill, ένας εκτελεστικός διευθυντής της «Future Cities Catapult» επισημαίνει ότι τέτοιου είδους δεδομένα μπορούν να αμφισβητήσουν τον τρόπο με τον οποίο η πόλη είναι χωρισμένη. Αυτό θα μπορούσε επίσης να έχει επιπτώσεις και στον τρόπο με τον οποίο παρέχονται οι υπηρεσίες του συμβουλίου και στο αν τα σχολεία και τα νοσοκομεία θα μπορούσαν να χτίζονται πέρα από τα όρια των δήμων.

Είναι λογικό το ότι οι πόλεις έχουν απελευθερώσει μεγάλο όγκο δεδομένων τους προς τους προγραμματιστές για να πειραματίζονται. Ο Kit Malthouse, ο αρμόδιος αντιδήμαρχος για την επιχειρηματικότητα, λέει ότι η πόλη δεν ξέρει τι να κάνει με το 60-70% των δεδομένων που συλλέγει. Επίσης και η ακαδημαϊκή έρευνα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους παρόχους δημόσιων υπηρεσιών. Ο Oliver O’Brien, ένας ερευνητής στο University College London, έχει χαρτογραφήσει πόσοι άνθρωποι  εισέρχονται και εξέρχονται στους σταθμούς Μετρό και πως αυτό έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Η έρευνά του έχει χρησιμοποιηθεί από την «Transport for London», την δημοτική αρχή που διαχειρίζεται τους δρόμους και την υπόγεια συγκοινωνία της πόλης, η οποία αρχή είναι αυτή που κυκλοφόρησε αυτά τα δεδομένα για πρώτη φορά αλλά δεν διέθετε το κατάλληλο εργαλείο για να τα εξετάσει. Δεδομένα σαν αυτά θα ήταν χρήσιμα για το σχεδιασμό των στελεχώσεων των σταθμών.

Όμως παράλληλα με την κυκλοφορία όλο και περισσότερων δεδομένων, η πόλη θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση  να τα αναλύει και η ίδια, όπως υποστηρίζει ο Andrew Collinge- ο βοηθός διευθυντή του τμήματος πληροφοριών στο GLA, και να τα χρησιμοποιεί για να παίρνει αποφάσεις για την πόλη. Μέχρι στιγμής αυτό έχει αποδειχθεί κάτι δύσκολο. Μέρος του προβλήματος είναι ότι, αντίθετα με τη Νέα Υόρκη και το Σικάγο, όπου μεγάλα αποθέματα δεδομένων κατά μήκος των πόλεων είναι διαθέσιμα, το δημαρχείο του Λονδίνου δεν ελέγχει κάθε υπηρεσία της πόλης. Κάθε δήμος φροντίζει για τα τοπικά θέματα όπως για παράδειγμα τη συλλογή των απορριμμάτων. Αλλά ο κάθε δήμος δεν συλλέγει τις ίδιες πληροφορίες, καθώς είναι δυνατόν μερικές υπηρεσίες να λειτουργούν από ιδιώτες εργολάβους. Επίσης υπάρχει ακόμα μία «πολιτισμική μάχη» στην προσπάθεια να πεισθούν οι άνθρωποι να απελευθερώσουν περισσότερες πληροφορίες, προσθέτει ο κ. Collinge. 

Αυτό όμως μπορεί να αρχίσει να αλλάζει. Ο κ. Collinge προσπαθεί να δημιουργήσει μια «δημοτική συνεργασία δεδομένων», ώστε να συγκεντρώνονται τα δεδομένα πιο αποτελεσματικά, όπως για παράδειγμα αυτά της κοινωνικής φροντίδας ενηλίκων. Αυτό θα καθιστούσε ευκολότερο τον εντοπισμό του αντίκτυπου των μεταρρυθμίσεων σε ορισμένες υπηρεσίες της πόλης. Σε πέντε τοποθεσίες του Λονδίνου η «Future Cities Catapult» έχει εγκαταστήσει αισθητήρες για  την παρακολούθηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, προκειμένου να συμβουλεύει τα δημοτικά συμβούλια και τις επιχειρήσεις σχετικά με την αντιμετώπισή της.

Βοηθάει επίσης και το γεγονός ότι οι τοπικοί «άρχοντες» των πόλεων δείχνουν όλο και μεγαλύτερο ενθουσιασμό στη χρήση δεδομένων. Ένα σχέδιο υποδομής για  το Λονδίνο το οποίο ξεκίνησε τον Ιούλιο από τον Boris Johnson, το φιλόδοξο δήμαρχο της πόλης, αναφέρει τα δεδομένα 25 φορές και αφιερώνει ένα κεφάλαιο στο πως μπορούν να γίνουν ένα «στοιχείο κλειδί» του σχεδιασμού και της λειτουργίας των πόλεων. Το Manchester επίσης είναι επιδέξιο στο να αναθέτει σε μελέτες γεμάτες στατιστικές την προβολή των επιχειρημάτων του. Καθώς οι πόλεις έχουν αρχίσει να απαιτούν περισσότερη δύναμη από την αρκετά συγκεντρωτική κυβέρνηση της Βρετανίας, οι αρχηγοί τους θα πρέπει να μάθουν να κάνουν τη χρήση των δεδομένων πιο αποτελεσματικά.