Παρασκευή 5 Αυγούστου 2016

17 κτίρια του αρχιτέκτονα -πολεοδόμου Λε Κορμπυζιέ έργα – μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO

Η  ουτοπική πρόταση La ville radieuse
( η ακτινοβολούσα πόλις), του
Le Corbusier, 1931. ArchDaily AD Classics:
Ville Radieuse / Le Corbusier,
first presented in 1924
Πηγή:
gr.pinterest.com/pin/410812797231801210/
επιδράσεις στην πόλη και στην περιφέρεια

#ΕΛΕΝΗ Ν. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Αρχιτέκτων-Μηχανικός ΕΜΠ, M.Sc. Περιφερειακής Ανάπτυξης, Δρ Πολεοδομίας (PhD, PPhD), τ. Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Ελλήνων Περιφερειολόγων

Κατά τη διάρκεια   της 40ης Συνόδου της Επιτροπής της Unesco για την Παγκόσμια Κληρονομιά στην Κωνσταντινούπολη -στην ίδια όπου αποφασίστηκε η συμπερίληψη του αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων στα Μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco-  ανακοινώθηκε η απόφαση του φορέα και για ένταξη αριθμού έργων του διάσημου αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Le Corbusier (ορεινό La Chaux-de-Fonds Ελβετία, 6.10.1887- παραθαλάσσιο Roquebrune Cap Martin, Γαλλία 27.8.1965). 
Η απόφαση της UNESCO αναφέρεται σε 17 κτίρια – ‘’σημεία’’ επτά κρατών, μεταξύ των οποίων η Γαλλία, η Ελβετία, το Βέλγιο, η Γερμανία, η Αργεντινή, η 
Chandigarh, India. A New Urban Core. 
Responsible development of Mohali 
into a new Urban Core allows Chandigarh 
to remain in as the historic “City Beautiful.”
Πηγή:Interdependence: The City-Periphery
 Balance http://chandigarhurbanlab.org/
master-peripher-test/
Ιαπωνία και η Ινδία, τα οποία μαρτυρούν τη διεθνή απήχηση, αναγνωρισιμότητα και αρχιτεκτονική-πολεοδομική σημασία των έργων του Charles-Edouard Jeanneret-Gris, καθιερωμένου ως  Le Corbusier. Τα επιλεγέντα έργα του Γαλλο-Ελβετού πρωτοπόρου αρχιτέκτονα-πολεοδόμου και οραματιστή  είναι δηλωτικά της συνεισφοράς του στον  μοντερνισμό, ή πρώιμο μοντερνισμό, που αναπτύχθηκε κυρίως μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο,  με υλικά όπως το σίδερο, το γυαλί και το σκυρόδεμα  [UNESCO World Heritage Centre,  Brooks 1999 ]. Ο οικουμενικός αυτός δημιουργός σχεδίασε με εργονομική αντίληψη, ενώ οικοδόμησε κτίρια και πόλεις σε τρεις ηπείρους και εξέδωσε  βιβλία που μεταφράστηκαν σε δεκάδες γλώσσες, διατυπώνοντας ιδανικά τη νεωτερικότητα του εικοστού αιώνα [ΕΜΠ, Σχολή Αρχιτεκτόνων].

Στη Γαλλία, όπου κυρίως δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά -και το 1930 έλαβε τη γαλλική υπηκοότητα- ευρίσκονται  10 από τα 17 «σημεία», τα οποία η Unesco χαρακτήρισε Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Μεταξύ αυτών το Μοναστήρι La Tourette κοντά στη Λυών, το La Cite Radieuse στη Μασσαλία, η Villa Savoie κοντά στο Παρίσι κ.ά. [Fondation Le Corbusier, Frampton 2001, Jencks 2000].

Σύμφωνα με την Ελβετική Κυβέρνηση, που δημοσιοποίησε την ένταξη των δημιουργημάτων του στα μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco [Μαρμαράς, κ.ά.], το έργο του Κορμπυζιέ «αποτελεί μια κεντρική συμβολή στη σύγχρονη αρχιτεκτονική», υπογραμμίζοντας ότι τα  έργα αυτά «εκφράζουν τις εξαιρετικές αρχιτεκτονικές και κατασκευαστικές απαντήσεις στις κοινωνικές προκλήσεις του 20ού αιώνα» και αυξάνοντας τις δυνατότητες χρηματοδότησης και λοιπής αρωγής για τη συντήρηση και την ανάδειξή τους. Η αποτύπωση της εικόνας του δημιουργού στο χαρτονόμισμα των δέκα ελβετικών φράγκων, που έχει προηγηθεί, αποτελεί πράξη αναγνώρισης της Ελβετίας στο έργο και την προσφορά του [Fondation Le Corbusier].
Χαρακτηρίστηκε ως ο «Μιχαήλ ΄Αγγελος του 20ου αιώνα», λόγω της πολυποίκιλης δραστηριοποίησής του στο χώρο της επιστήμης και της τέχνης (αρχιτέκτονας, πολεοδόμος, ζωγράφος, συγγραφέας, κ.ά.). Η επίδρασή του στη σύγχρονη αρχιτεκτονική ήταν μεγαλύτερη κάθε άλλου [Curtis1994, Eliel 2002 Frampton 2001].Παρομοίαζε την κατοικία με ‘’μηχανή μέσα στην οποία ζούμε’’, ενώ  θεωρούσε ότι πως οι σύγχρονες πόλεις πρέπει να εκτείνονται καθ’ ύψος και όχι περιφερειακά. Στην «Πολυκατοικία της Μασσαλίας» υλοποίησε το όραμα της «κατακόρυφης πόλης». Ανάλογα κτιριακά συγκροτήματα κατασκεύασε στη συνέχεια στη  Nantes, στο Brieuc και στο δυτικό Βερολίνο. Στα πιο δημοφιλή και σημαντικά έργα του περιλαμβάνονται  το Εθνικό Μουσείο Δυτικής Τέχνης στο Τόκιο, το Carpenter Center for the Visual Arts στο Harvard  των ΗΠΑ και τα σχέδια του περιπτέρου των Εκθέσεων της Ζυρίχης  [Von Moos 2009, Jornod and Jornod 2005, Καθημερινή 1997 , Behrens 2005].

«Εργάστηκα για να δώσω στους ανθρώπους αυτό που έχουν περισσότερο ανάγκη σήμερα: τη σιωπή και την ειρήνη«, έλεγε στο τέλος της ζωής του, έχοντας ήδη πειραματιστεί και μελετήσει εντατικά αναζητώντας σχεδιαστικά και πρακτικά την ιδανική κατοικία και την ιδανική πόλη. Εστιασμένος στην προσπάθεια  ικανοποιητικής και πρότυπης στέγασης και παροχής καλύτερων συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων των πολυπληθών πόλεων, ο Corbusier επηρέασε τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Εκπόνησε, μεταξύ άλλων, το master plan για την πόλη του  Chandigarh στην Ινδία και συνέβαλε με εξειδικευμένα σχέδια για αριθμό κτιρίων του αστικού κέντρου [Sarbjit Bahga, Surinder Bahga 2014].

Ο Corbusier ήταν  ιδρυτικό μέλος των Congrès international d'architecture moderne (CIAM/Διεθνή Συνέδρια Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής). Το προγραμματισμένο να φιλοξενηθεί στη Μόσχα 4ο  CIAM, το 1933, εξαιτίας μεγάλης αντίδρασης από την Γερμανία, τελικά με την παρέμβαση του τότε Πρύτανη του Πολυτεχνείου Νίκου Κιτσίκη πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα και στο πλοίο «Πατρίς» (Μασσαλία-Πειραιάς- Μασσαλία). Καθοριστική ήταν η συμβολή του στη διατύπωση της  Χάρτας που  «θέσπισε» τις τέσσερεις λειτουργίες (Εργασία, Κατοικία, Αναψυχή και Κυκλοφορία). Ειδικότερα, μετά το πέρας του συνεδρίου, τον Αύγουστο του ίδιου έτους, ο Le Corbusier ανέλαβε  τη σύνταξη των πορισμάτων τα οποία αναπτύχθηκαν σε 95 σημεία και δημοσιεύθηκαν  ανώνυμα μια δεκαετία αργότερα στην κατεχόμενη Γαλλία με τίτλο La Charte d' Athenes [Fondation Le Corbusier].

Κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, ο Corbusier, αντικρύζοντας το πρωτοποριακό, μοντερνιστικό  κτίριο της γνωστής ως ‘’μπλε πολυκατοικίας’’ του Κ. Παναγιωτάκου  λίγο πριν την αποπεράτωσή του  είχε γράψει στην είσοδό του: «C’ est tres beau» («είναι πολύ ωραίο») [Καρδαμίτση-Αδάμη 2006, Βατόπουλος 2006].

Σαφείς είναι οι επιρροές που του ασκήθηκαν μέσα από τα ταξίδια του, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, αλλά και η επιρροή που άσκησε ο ίδιος στη σύγχρονη ελληνική αρχιτεκτονική. Δεκαοκτώ Έλληνες εργάστηκαν  στο αρχιτεκτονικό εργαστηριό του από τη δεκαετία του 1930 ως το 1965 [ΕΜΠ, Σχολή Αρχιτεκτόνων]  και εντερνίστηκαν πολλές από τις ιδέες και τη φιλοσοφία του, που αποτυπώθηκε στα έργα τους και επέδρασε στη λειτουργία της πόλης και της ευρύτερης περιοχής στην Ελλάδα καi διεθνώς.

Η ένταξη των έργων του Corbusier στον Κατάλογο Μνημείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO θα καταστήσει αυτά ακόμη πιο δημοφιλή, θα συμβάλει  στην περαιτέρω  προστασία τους και θα ωφελήσει  από πλευράς ερευνητικής, κοινωνικοοικονομικής, τουριστικής και αναπτυξιακής, αλλά και ασφάλειας και προστασίας στις πόλεις όπου εντοπίζονται  τα  μνημεία  και στην ευρύτερη περιοχή τους. 

Το 2015, επέτειο συμπλήρωσης 50 ετών από το θάνατό του, με πρωτοβουλία της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π. οργανώθηκε  δέσμη εκδηλώσεων και άλλων δράσεων (όπως π.χ. ο διαγωνισμός δοκιμίου με τίτλο «Le Corbusier: Συναντήσεις με τη Μεσόγειο) που τιτλοφορήθηκε «Αναφορά στον Ελ/Le Corbusier»,  με την υποστήριξη του Ιδρύματος Le Corbusier και εντάχθηκε στο ευρύτερο πλέγμα εκδηλώσεων που οργανώθηκαν  διεθνώς. Οι εκδηλώσεις συνδιοργανώθηκαν  ή υποστηρίχθηκαν  στο σύνολο ή κατά περίπτωση, από το Γαλλικό Ινστιτούτο, την Ελβετική Πρεσβεία, το Ελληνικό Docomomo, το Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου και άλλους πολιτιστικούς και επιστημονικούς φορείς [ΕΜΠ, Σχολή Αρχιτεκτόνων].  

Αντιπροσωπευτική της σχεδιαστικής ιδιαιτερότητας, δεινότητας  και εφυϊας του  Corbusier και της αντίληψής του για τον χώρο, ήταν η έκθεση του Lucien Hervé «Το καλοκαίρι του κυρίου Le Corbusier», η οποία φιλοξενήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη (παράρτημα οδού Πειραιώς)  κατά το διάστημα 12/05/2016 - 29/05/2016.  Αρμόδιοι συνδιοργανωτές ήταν η Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, το Μουσείο Μπενάκη, το Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου, με τη στήριξη του Ιδρύματος Le Corbusier, του Γαλλικού Ινστιτούτου, του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής, της Ελβετικής Πρεσβείας, του Ελληνικού Docomomo και της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων του Ιδρύματος Le Corbusier [Μουσείο Μπενάκη, Εκθέσεις].

Βιβλιογραφία
Εντυπη 
Ελληνική
1. Καθημερινή (εφημ.) (1997), Πέθανε ο Λε Κορμπιζιέ, Ιστορικό Λεύκωμα 1965: 148
2. Μαρμαράς Εμμ., Ράπτη Σταυρ., Σταματίου Ελένη (2002), Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο .
3. Καρδαμίτση-Αδάμη Μάρω (2006), Η μπλε πολυκατοικία Εκδόσεις Libro. 

Ξενόγλωσση
1. Behrens, Roy R. (2005), Cook Book: Gertrude Stein, William Cook and Le Corbusier. Dysart, Iowa: Bobolink Books 
2. Brooks, H. Allen (1999), Le Corbusier's Formative Years: Charles-Edouard Jeanneret at La Chaux-de-Fonds, Paperback Edition, University of Chicago Press
3. Curtis, William J.R. (1994), Le Corbusier: Ideas and Forms, Phaidon. 
4. Eliel, Carol S. (2002), L'Esprit Nouveau: Purism in Paris, 1918 – 1925. New York: Harry N. Abrams, Inc. 
5. Frampton, Kenneth (2001), Le Corbusier, London, Thames and Hudson.
6. Jencks, Charles (2000), Le Corbusier and the Continual Revolution in Architecture, The Monacelli Press.  
7. Jornod, Naïma and Jornod, Jean-Pierre (2005), Le Corbusier (Charles Edouard Jeanneret), catalogue raisonné de l'oeuvre peint, Skira. 
8. Sarbjit Bahga, Surinder Bahga (2014), Le Corbusier and Pierre Jeanneret: The Indian Architecture, CreateSpace
9. Weber, Nicholas Fox (2008), Le Corbusier: A Life, Alfred A. Knopf
10. Von Moos, Stanislaus (2009), Le Corbusier: Elements of A Synthesis, Rotterdam, 010 Publishers.


Διαδικτύου
Ελληνική
1.Βατόπουλος Νίκος (2006), Μπλε Πολυκατοικία, ένα κτίριο-θρύλος,Καθημερινή (εφημ.), Αρχείο Πολιτισμού,13.08.2006, www.kathimerini.gr/259389/article/politismos/arxeio-politismoy/mple-polykatoikia-ena-ktirio-8rylos
2.ΕΜΠ, Σχολή Αρχιτεκτόνων  / Αναφορά στον Ελ/Le Corbusier, www.arch.ntua.gr/page/7045
2. Μουσείο Μπενάκη, Εκθέσεις, Lucien Hervé-Το καλοκαίρι του κυρίου Le Corbusier,http://www.benaki.gr/index.asp?lang=gr&id=202020001&sid=1950

Ξενόγλωσση
1. Fondation Le Corbusier – Official site
2.UNESCO World Heritage Centre. The Architectural Work of Le Corbusier, an Outstanding Contribution to the Modern Movement"United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, http://whc.unesco.org/en/list/1321

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.