Τρίτη 17 Ιουλίου 2018

Πάτρα: Χτίζει την εικόνα του 2050. Πώς γίνεται αυτό;

#Ανδρέας Τσιλίρας, πολιτιστικός διαχειριστής MSc

Την περίοδο αυτή στην Πάτρα ζούμε κάτι πρωτόγνωρο. Για πρώτη φορά μετά από την απελευθέρωση από τους Τούρκους και την επανίδρυσή της από τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια και τον πολεοδόμο Σταμάτη Βούλγαρη, η πόλη έχει τη μοναδική δυνατότητα να επανασχεδιάσει την εικόνα και τη λειτουργία της για τις επόμενες δεκαετίες.
Γιατί τώρα; Απλώς γιατί αυτή την περίοδο συμβαίνουν ταυτόχρονα μερικά ενδιαφέροντα πράγματα:

- Παραδόθηκε στον Δήμο μια τεράστια έκταση της παραθαλάσσιας ζώνης που ανήκε μέχρι τώρα στο λιμάνι και δημιουργήθηκε μια προς ανάπλαση επιφάνεια σχεδόν 300 στρεμμάτων στο ευρύτερο κέντρο της.
- Η συζήτηση για την επαναλειτουργία της σιδηροδρομικής σύνδεσης με την Αθήνα (κατ’ αρχάς με τη γραμμή να φτάνει σίγουρα ως το Ρίο και με επόμενο στάδιο την υπόγεια διέλευση του τρένου σε τμήμα της πόλης) φαίνεται να τελειώνει και να περνάμε στη διαδικασία των αποφάσεων. 
- Ολοκληρώνεται μετά από δεκαετίες η κατασκευή της Μικρής Περιμετρικής Οδού που μαζί με άλλες αλλαγές στον πολεοδομικό σχεδιασμό (αλλαγή δρόμων εισόδου και εξόδου προς / από την Αθήνα, αντιδρομήσεις και πεζοδρομήσεις κεντρικών οδών και ένα ευρύ πρόγραμμα αστικών αναπλάσεων) θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο θα κινούνται (πεζοί, με ποδήλατο, αυτοκίνητο ή μέσο μαζικής μεταφοράς) σε δέκα χρόνια κάτοικοι και επισκέπτες της πόλης.
- Προκηρύχτηκε αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την ανάπλαση της περιοχής πέριξ του Αρχαιολογικού Μουσείου με θέμα τη δημιουργία πολιτιστικού πάρκου στην είσοδο της πόλης από Αθήνα, ίσως και άλλες δομικές αλλαγές.


Όλ’ αυτά ενώ ολοκληρώθηκαν ή βρίσκονται σε εξέλιξη μεγάλες ή μεσαίες παρεμβάσεις ή υποδομές, όπως η παράδοση επιτέλους του νέου αυτοκινητόδρομου Αθηνών – Πατρών, η λειτουργία ενός νέου αστικού πάρκου και ο σχεδιασμός άλλων δύο, η διαφαινόμενη έλευση φυσικού αερίου, η ανάπλαση του Κάστρου, καθώς και η αξιοποίηση εμβληματικών πρώην βιομηχανικών εγκαταστάσεων στη δυτική πλευρά της πόλης για χρήσεις πολιτισμού και διοικητικών υποδομών.

Η ευθύνη φαντάζει τεράστια για τη γενιά που διαχειρίζεται αυτή τη στιγμή την πόλη. Δήμος, Περιφέρεια, ακαδημαϊκά ιδρύματα, τεχνικό επιμελητήριο, επιχειρηματική κοινότητα, κοινωνικοί φορείς και πολίτες καλούνται να αποφασίσουν πώς θα είναι η Πάτρα που θα ζήσουν τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Κι όμως η δημόσια συζήτηση αυτή τη στιγμή ουδόλως εξετάζει έτσι το θέμα. Για την ακρίβεια η συγκυρία είναι μάλλον αρνητική για να συζητηθούν θέματα μακροχρόνιου –γιατί όχι– και οραματικού σχεδιασμού.

Η άτυπη προεκλογική περίοδος στην οποία σχεδόν έχουμε μπει, η έλλειψη εμπειρίας της πόλης σε μακρόπνοους σχεδιασμούς, το ελληνικό και ουχί τοπικό φαινόμενο της αδυναμίας οικοδόμησης συνεργασιών και τα αντικειμενικά προβλήματα της τρέχουσας περιόδου αποτελούν ισχυρά εμπόδια.

Αυτά που στην πραγματικότητα συζητούνται κατά κόρον δημόσια, από φορείς, μέσα ενημέρωσης και πολίτες, εξαντλούνται σε διεκδικήσεις ανά γειτονιά ή επαγγελματικό φορέα, σε προσωπικές αντεκδικήσεις, σε ιδεολογικές - κομματικές αντιπαραθέσεις και εμμονές (με τη δημοτική αρχή του ΚΚΕ να βρίσκεται στο επίκεντρο, συχνά με δική της πρωτοβουλία).

Έτσι η πόλη δεν μπορεί να κεφαλαιοποιήσει ούτε καν την εμπειρία που δημιουργήθηκε από τη διεκδίκηση της παραθαλάσσιας ζώνης. Την τελευταία δεκαετία η συγκεκριμένη διεκδίκηση δημιούργησε πρωτόγνωρες κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες που ξεκίνησαν από λίγα πρόσωπα κι έφτασαν να καλύπτουν όλη την πόλη, όμως ακόμα κι αυτό μοιάζει να είναι μια εξαίρεση που γρήγορα θα ξεχάσουμε.

Επειδή όμως εκτός από διαπιστώσεις χρειάζονται και προτάσεις, ας καταθέσουμε κάποιες που αφορούν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα:

- Στην πόλη λείπει γνώση και εμπειρία για το τι σημαίνει ριζικός ανασχεδιασμός και πώς μπορούν να μπουν ουσιαστικά στο παιχνίδι οι κάτοικοι (ειδικά οι νέοι) και οι άλλοι κοινωνικοί παράγοντες. Υπάρχει όμως ένα καλό. Υπάρχει εμπειρία από εκατοντάδες πόλεις του κόσμου, κάποιες και στην Ελλάδα, κάποιες με κοινά χαρακτηριστικά ή μέγεθος με την Πάτρα, που στο πρόσφατο παρελθόν «ξανασυστήθηκαν» στους κατοίκους, επισκέπτες και τουρίστες τους. Επομένως μερικά ταξίδια προς τα εκεί ή μερικές προσκλήσεις για μεταφορά εμπειρίας θα ήταν πολύτιμα για αυτούς που πρόκειται να σχεδιάσουν και να αποφασίσουν τι πρόκειται να γίνει.

- Τις κρίσιμες αποφάσεις πρέπει ως γνωστόν να τις πάρει η τοπική αυτοδιοίκηση. Όμως το παρόν δημοτικό και περιφερειακό συμβούλιο (κυρίως το πρώτο) ούτε μπορούν ούτε πρέπει να δεσμεύσουν τώρα με κρίσιμες αποφάσεις την πόλη. Σε προεκλογική περίοδο και με ελάχιστο χρόνο θητείας να απομένει, καλύτερα ως τον Μάιο να μην αναληφθεί καμία ισχυρή δέσμευση. Αντίθετα θα ήταν ιδανικό (ουτοπικό;) να περιστραφεί η προεκλογική συζήτηση γύρω απ’ αυτό το θέμα.

- Στην Πάτρα καμαρώνουμε συχνά για τα τρία ακαδημαϊκά ιδρύματα που έχουμε γύρω μας. Μόνο που σε όσα συζητάμε, πέρα από ανούσιες επιτροπές και 2-3 μελέτες που ουδέποτε λήφθηκαν σοβαρά υπόψη, το Πανεπιστήμιο, το ΕΑΠ και το ΤΕΙ δεν έχουν κανένα ουσιαστικό ρόλο. Κι ας έχουν κάποιους επιστήμονες (δεν είναι πάντως οι περισσότεροι) που ενδιαφέρονται για την πόλη κι ας συμμετέχουν σε δίκτυα από τα οποία θα μπορούσαμε να αντλήσουμε πολύτιμες πληροφορίες.

Είναι φυσικά πολλά ακόμα που μπορούν να προταθούν. Αν μη τι άλλο, για μας που ζούμε στην πόλη, προβλέπεται μια ενδιαφέρουσα περίοδος.

4 σχόλια :

  1. Ο φάρος θα πρεπει να γυρίσει στην φυσική του θέση που ειναι στον μώλο της Αγίου Νικολάου! Το ηλιακό ρολόι επισης και αυτό θα πρεπει να γυρίσει στην αρχικη του θέση γιατί εκει που ειναι το βλέπουν μόνο τα περιστέρια. Ήταν ενα από τα ποιο πολυφωτογραφιμένα τουριστικά σημεία της πόλης και τώρα απλά δεν υπάρχει..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλογραμμένο κείμενο- το βλέπω ως φιλόλογος- με πολύ επιτυχείς επισημάνσεις ,αλλά και ενδιαφέρουσες προτάσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ωραίο άρθρο και πολύ ωραίες επισημάνσεις Αντρέα. Να προσθέσω σε όλα τα ανωτέρω οτι η Πάτρα θα υπογράψει τελικά τη σύμβαση για την ανάπτυξη δικτύων 5ης γενιάς κάτι που θα την φέρει την πρωτοπορία σε σχέση με τις υπόλοιπες πόλεις.

    Όμως θα "διαφωνήσω" με την άποψη οτι επειδή έρχονται εκλογές θα πρέπει να σταματήσουν οι σχεδιασμοί. Αυτό το πράγμα γίνεται μόνο στην Ελλάδα και είναι λυπηρό. Όλοι κάνουν προγραμματισμό και χτίζουν το μέλλον των επόμενων γενεών και στην Ελλάδα κάθε φορά που αλλάζει κυβέρνηση/περιφεριάρχης/δήμαρχος ο καθένας κάνει οτι αυτός νομίζει καλύτερο. Χωρίς σχέδιο, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς τίποτα. Και οχι μόνο αυτό, εγκαταλείπει και τα έργα των προηγούμενων. Δείτε τη λιμενική ζώνη μέχρι το κολυμβητήριο, εγκατελειμένη, γεμάτη σκουπίδια και βρωμιές. Δείτε τις σκάλες στην Αγ. Νικολάου, τις φώτισε η προηγούμενη δημοτική αρχή, την ψιλοεγκατάλειψε η τωρινή μια και βλέπεις σβησμένα και καμμένα φώτα σε αρκετά σημεία και χωρίς ένταση ο φωτισμός. Αντι να συνεχίζει ο επόμενος και να τα βελτιώνει...τα εγκαταλείπουν και κάνουν τα δικά τους. Kανένα σχέδιο, καμία συνοχή, κανένας προγραμματισμός, ότι καπνίσει του καθενός.

    Θα πρέπει να κάτσουν όλοι μαζί και να σχεδιάσουν το μέλλον. Παραδείγματα άπειρα σε όλο τον κόσμο που μπορούν να απογειώσουν τη πόλη μας. Μια απίστευτη πόλη, όπου σε 10 λεπτά μπορείς να είσαι είτε στο βουνό είτε στη θάλασσα. Ένα απίστευτα μεγάλο παραλιακό μέτωπο που μπορεί να δημιουργηθεί το μεγαλύτερο παράλιο πάρκο της Ελλάδας με γήπεδα, μπάσκετ, τένις, ποδηλατοδρόμους, λίμνες, σιντριβάνια, μικρά θέατρα, χώρους αναψυχής και ξεκούρασης. Να αναπλαστούν, να καθαριστούν και να γεμίσουν με λουλούδια και μικρές λιμνούλες όλα τα πάρκα. Να επισκευαστεί και να φωτιστεί το καταπληκτικό συντριβάνι που έχουμε στα Ψηλά αλώνια. Να φωτιστεί το ρολόι στην Τριών Συμμάχων που περνα απαρατήρητο, να φτιαχτουν ποδηλατόδρομοι,να κλεισει το κέντρο και να γίνει ένα τεράστιος πεζόδρομος, να αναβαθμιστεί το αεροδρόμιο του Αράξου (μεγάλο πρόβλημα σε μια τόσο μεγάλη πόλη να μην εχει αεροπορική σύνδεση ούτε καν με άλλες πόλεις της Ελλάδας)…να…να ….να …μπορώ να γράφω πολλές ώρες για το τι θα ήταν ωραίο να γίνει στην πόλη για τους πολίτες και τους επισκέπτες της.

    Όμως χρειάζεται να κάτσουν όλοι μαζί, να αφήσουν στην άκρη τα μικκροπολιτικά (ναι, γίνεται κύριοι αυτό) και να κάτσουν να σχεδιάσουν το μέλλον μιας σύγχρονης πόλης, μιας πόλης που κύριο μέλημα της θα είναι ο σεβασμός στον πολίτη και η αναβάθμιση και καλυτέρευση της ζωής του κάθε πολίτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανδρέας Τσιλίρας18 Ιουλίου 2018 στις 2:18 μ.μ.

      Ευχαριστώ για το σχόλιο. Αυτό που πρότεινα είναι, λόγω των εκλογών, να μην δεσμεύσουν οι παρούσες αρχές την πόλη με προεκλογικές αποφάσεις για τις οποίες ούτε έχουν εξουσιοδοτηθεί, ούτε έχουν συζητήσει. Εννοείται πως κατά τ' άλλα συμφωνούμε.

      Διαγραφή

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.