Το placemaking είναι τόσο μια διαδικασία όσο και μια φιλοσοφία. Τόσο ως γενική ιδέα όσο και ως πρακτική προσέγγιση για τη βελτίωση μιας γειτονιάς, πόλης ή περιοχής, το placemaking εμπνέει τους ανθρώπους να επαναπροσδιορίσουν συλλογικά και να δημιουργήσουν από την αρχή τους δημόσιους χώρους με σκοπό αυτά να αποτελούν την καρδιά κάθε κοινότητας.
Ενισχύοντας τη σύνδεση μεταξύ των ανθρώπων και των τόπων που μοιράζονται, το placemaking αναφέρεται σε μια συνεργατική διαδικασία με την οποία μπορούμε να διαμορφώσουμε τη δημόσια σφαίρα προκειμένου να μεγιστοποιήσουμε την κοινή αξία. Περισσότερο από την προώθηση του καλύτερου αστικού σχεδιασμού, το placemaking διευκολύνει τα δημιουργικά πρότυπα χρήσης, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις φυσικές, πολιτιστικές και κοινωνικές ταυτότητες που καθορίζουν έναν τόπο και υποστηρίζουν τη συνεχή εξέλιξή του. Με τη συμμετοχή της κοινότητας στο επίκεντρό της, μια αποτελεσματική διαδικασία placemaking, αξιοποιεί τα περιουσιακά στοιχεία, την έμπνευση και τις δυνατότητες μιας τοπικής κοινότητας και έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ποιοτικών δημόσιων χώρων που συμβάλλουν στην υγεία, την ευτυχία και την ευημερία των ανθρώπων.
Σύμφωνα με το Project for Public Spaces, ρωτήθηκαν οι άνθρωποι σχετικά με το τι σημαίνει για αυτούς το placemaking, διαπιστώνοντας ότι είναι μια κρίσιμη και πολύτιμη διαδικασία για όσους αισθάνονται στενά συνδεδεμένοι με τα μέρη που ζουν. Το placemaking δείχνει στους ανθρώπους πόσο ισχυρό μπορεί να είναι το συλλογικό τους όραμα. Τους βοηθά να επαναπροσδιορίσουν τους καθημερινούς χώρους και να δουν εκ νέου τις δυνατότητες των πάρκων, των κέντρων της πόλης, των προκυμαιών, των πλατειών, των γειτονιών, των δρόμων, των αγορών, των πανεπιστημιουπόλεων και των δημόσιων κτιρίων.
Σήμερα το placemaking αποτελεί μία πολυδιάστατη προσέγγιση, αστικού σχεδιασμού, η οποία, αφενός εστιάζει στην αξιοποίηση ή την τόνωση, ως προς την χρήση, σημείων της πόλης, αφετέρου στοχεύει στην ενδυνάμωση των κοινωνικών σχέσεων των κατοίκων, στην αναζωογόνηση των κοινοτήτων και των γειτονιών καθώς και στην ενίσχυση των δεσμών των κατοίκων με τον τόπο που ζουν και δραστηριοποιούνται.
Στην προσέγγιση του Project for Public Spaces, το placemaking μπορεί να αποτελέσει βασικό παράγοντα για την αναζωογόνηση της κοινότητας. Oι 11 Αρχές ΤοποθέτησηςOι 11 Αρχές Τοποθέτησης προσφέρουν κατευθυντήριες γραμμές για να βοηθήσουν τα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders) να ενσωματώσουν τις διαφορετικές απόψεις των κατοίκων σε ένα συνεκτικό όραμα, να μεταφράσουν αυτό το όραμα σε ένα σχέδιο δράσης και να διασφαλίσουν τη βιώσιμη εφαρμογή του σχεδίου.
Το placemaking ανήκει σε όλους και η αποστολή του είναι σημαντικότερη από οποιοδήποτε άτομο ή οργανισμό. Ουσιαστικά, το placemaking χρησιμοποιείται με γνώμονα την κοινότητα, τον οραματισμό ενός λειτουργικού τόπου, και προσαρμόζεται στις ανάγκες των stakeholders. Είναι αρκετά περιεκτικός στις δράσεις που πρέπει να γίνουν, εστιάζει στην δημιουργία προορισμών και είναι ένα δυναμικό φαινόμενο που απασχολεί πολλές επιστήμες (κοινωνιολογία, πολιτική, οικονομία κ.ά.). Αφορά τον μετασχηματισμό τόπων και πόλεων, με ευέλικτες πρακτικές σε συνεργασία με τις κοινότητες της περιοχής. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι το placemaking είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται από κάτω προς τα πάνω και όχι το αντίθετο. Δεν ασκείται αντιδραστικά και με γνώμονα τον χωροταξικό σχεδιασμό, ούτε αφορά μια γενική λύση για όλους τους τόπους, αλλά ασκείται με βάση την διαφορετικότητα αυτών. Σκοπός του δεν είναι ο αποκλεισμός κάποιου μέλους της κοινότητας και ούτε η προνομιακή αντιμετώπιση αυτοκινητοκεντρικών πόλεων. Είναι μια πρακτική μη στατική, και δεν έχει ως στόχο το κέρδος αλλά το όφελος προς την κοινότητα.
Το placemaking δεν αφορά μόνο την παρέμβαση σε υλικές εγκαταστάσεις, αλλά βασικό του χαρακτηριστικό είναι μια σειρά άυλων στοιχείων, που αποδίδουν νόημα και διάκριση σε μια κοινότητα. Ο άυλος πολιτισμός, οι τοπικοί εορτασμοί, οι κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς, οι γαστρονομικές προτιμήσεις, το αρχιτεκτονικό στιλ και η κουλτούρα, αποτελούν κάποιες από τις βασικές διακρίσεις. Συνεπώς, τα άυλα χαρακτηριστικά ενός τόπου και η σύνδεση των παρελθοντικών γεγονότων με το σήμερα, αποτελούν την συλλογική μνήμη μιας κοινότητας και την άυλη πολιτιστική κληρονομιά.
Τελικός σκοπός του Placemaking είναι η δημιουργία ποιοτικών χώρων. Ως τέτοιοι χαρακτηρίζονται χώροι όπου οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις θέλουν να βρίσκονται και να δραστηριοποιούνται. Είναι ενεργοί χώροι, με μοναδικές τοποθεσίες, οπτικά ελκυστικοί, συχνά με δημόσια τέχνη και δημιουργικές δραστηριότητες. Είναι φιλικοί για όλα τα μέλη μιας κοινωνίας, ασφαλή και εύκολα προσβάσιμα με μικτές χρήσεις των εγκαταστάσεών τους.
Τα βασικά στοιχεία των Quality Places σύμφωνα με τον Mark A. Wyckoff είναι:
• Μικτές χρήσεις των εγκαταστάσεων και του χώρου
• Ποιοτικοί δημόσιοι χώροι
• Ευρυζωνική σύνδεση
• Πολλαπλές επιλογές μεταφοράς
• Πολλαπλές επιλογές στέγασης
• Διατήρηση ιστορικών δομών
• Κοινοτική κληρονομιά
• Τέχνες, πολιτισμός και δημιουργικότητα
• Αναψυχή
• Χώροι πρασίνου.
Ως αποτέλεσμα αυτών των στοιχείων, το Placemaking εφαρμόζεται για την επίτευξη Ποιοτικών Χώρων, οι οποίοι είναι ασφαλείς, εύκολα συνδεδεμένοι μεταξύ τους, φιλόξενοι για όλη την κοινότητα και τους επισκέπτες, προσβάσιμοι με δυνατότητα εύκολης κυκλοφορίας εντός, κατά μήκος και μεταξύ δημόσιων χώρων. Επιτρέπουν αυθεντικές εμπειρίες, έχουν κοινές αντιλήψεις σχετικά με την καθαριότητα, τον χαρακτήρα και τη γοητεία ενός τόπου. Οι άνθρωποι μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους και να έχουν πρόσβαση στα κοινά χωρίς αποκλεισμούς.
Μέσα από την ανάλυση των Ποιοτικών χώρων, σύμφωνα με τον Mark A. Wyckoff, προκύπτουν τέσσερεις κατηγορίες placemaking, τρία εκ των οποίων είναι υπό το πρίσμα του Standard Placemaking.
Το Standard Placemaking είναι η διαδικασία δημιουργίας ποιοτικών χώρων στους οποίους οι άνθρωποι θέλουν να ζήσουν, να εργαστούν, να δραστηριοποιηθούν και να μάθουν. Αυτό απαιτεί την ενδυνάμωση των ανθρωπίνων σχέσεων ώστε να συμμετέχουν στη διαδικασία. Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα έργων και δραστηριοτήτων και επιδιώκεται από τον δημόσιο, μη κερδοσκοπικό και ιδιωτικό τομέα σε σταδιακή ή στοχευμένη βάση, για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Το Strategic Placemaking είναι μια στοχευμένη διαδικασία που περιλαμβάνει έργα/δραστηριότητες σε συγκεκριμένες τοποθεσίες (καθορισμένα κέντρα, κόμβους) που έχει ως αποτέλεσμα την ποιοτική, βιώσιμη, σε ανθρώπινη κλίμακα, πεζοδρομημένη, φιλική προς το ποδήλατο, ασφαλή, μικτής χρήσης, ευρυζωνική σύνδεση, χώρους πρασίνου, με πολλές επιλογές αναψυχής, τεχνών και πολιτισμού, πολλαπλές επιλογές μεταφοράς και στέγασης, σεβασμό σε ιστορικά κτίρια, δημόσιους χώρους, και ευρεία συμμετοχή στα κοινά.
Στο Creative Placemaking, συνεργάτες από δημόσιους, ιδιωτικούς, μη κερδοσκοπικούς και κοινοτικούς τομείς διαμορφώνουν στρατηγικά τον φυσικό και κοινωνικό χαρακτήρα μιας γειτονιάς, κωμόπολης, πόλης ή περιοχής γύρω από τις τέχνες και τις πολιτιστικές δραστηριότητες. Το Creative Placemaking ζωντανεύει δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους, αναζωογονεί δομές και τοπία δρόμων, βελτιώνει τη βιωσιμότητα των τοπικών επιχειρήσεων και τη δημόσια ασφάλεια και φέρνει κοντά διαφορετικούς ανθρώπους για να γιορτάσουν, να εμπνεύσουν και να εμπνευστούν.
Το Tactical Placemaking είναι η διαδικασία δημιουργίας ποιοτικών χώρων που χρησιμοποιεί μια σκόπιμη, συχνά σταδιακή προσέγγιση για αλλαγή, που ξεκινά με μια βραχυπρόθεσμη δέσμευση και ρεαλιστικές προσδοκίες που μπορούν να ξεκινήσουν γρήγορα (και συχνά με χαμηλό κόστος). Στοχεύει σε δημόσιους χώρους, είναι χαμηλού κινδύνου, με πιθανώς υψηλές ανταμοιβές. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνεχώς σε γειτονιές με ένα μείγμα ενδιαφερομένων. Περιλαμβάνει ένα μείγμα μικρών έργων και βραχυπρόθεσμων δραστηριοτήτων. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα έργα Tactical Placemaking μπορούν να μεταμορφώσουν μια περιοχή. ("Tactical Urbanism", "Lighter, Quicker, Cheaper ").
*Το λήμμα βασίζεται σε εργασία που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος «Σχεδιασμός και Διαχείριση Βιώσιμων και Ανθεκτικών Τουριστικών Προορισμών », το οποίο διδάσκεται από τον Επίκουρο Καθηγητή κο. Καραχάλη Νικόλαο στο πλαίσιο του ΔΠΜΣ Στρατηγική Διοίκηση Τουριστικών Προορισμών & Επιχειρήσεων Φιλοξενίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
** Η αρχική φωτογραφία είναι από το https://www.pexels.com/el-gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.