#ΜΑΡΙΑ ΖΙΑΜΠΑΡΑ M.Sc. Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων
Αντιδήμαρχος Ναυπακτίας
Ο πολιτισμός είναι μια έννοια πολύ πλατιά και σύνθετη καθώς περιλαμβάνει απτά ανθρώπινα δημιουργήματα αλλά και συμπεριφορές. Στην πράξη είναι ένα δομημένο σύστημα γνώσης, ιδεών, και πεποιθήσεων μέσα από το οποίο ένας λαός, μια κοινότητα δομεί τις αντιλήψεις και τις πράξεις της. Δημιουργοί και φορείς του πολιτισμού είναι το άτομο και οι κοινωνικές ομάδες. Ο πολιτισμός εξελίσσεται διαρκώς στο χώρο και στον χρόνο και συνδέεται στενά με τις έννοιες της παιδείας, της επιμόρφωσης, της επικοινωνίας, της ψυχαγωγίας, της πνευματικής και ψυχικής αναβάθμισης, της κοινωνικής συμμετοχής και της πολιτικο-κοινωνικής ανάπτυξης. Μέσα από τις πολιτισμικές διεργασίες και δραστηριότητες διαμορφώνεται η ατομική και συλλογική ταυτότητα.
Στις σύγχρονες συνθήκες της παγκοσμιοποίησης και πολυπολιτισμικότητας, που η «τοπικότητα» υφίσταται πιέσεις και απειλείται με ισοπέδωση, ο πολιτισμός ως φορέας παιδείας και διαμόρφωσης κοινωνικής συνείδησης και ταυτότητας, δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως πολυτέλεια αλλά ως μορφοποιητική δύναμη. Η διατήρηση, η ανάδειξη και η προβολή των πολιτιστικών στοιχείων κάθε κοινωνικής ομάδας συμβάλλουν στη δημιουργία υγιούς κοινωνικού ιστού που αξιοποιεί και ωφελείται από τον πλούτο που έχει να επιδείξει κάθε κοινότητα. Αποτελεί επίσης βασικό στοιχείο για το σεβασμό στη διαφορετικότητα των ανθρώπων που είναι η ουσία της ανθρωπιστικής προσέγγισης των θεμάτων του πολιτισμού και της διατήρησης της κοινωνικής συνοχής. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο αναδεικνύεται μια ακόμα σημαντική παράμετρος του Πολιτισμού, της συμβολής του στην τοπική ανάπτυξη.
Η τοπική ανάπτυξη μπορεί να θεωρηθεί ως μια διαδικασία οικονομικής ανάπτυξης και διαρθρωτικών αλλαγών, που οδηγεί σε βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης του τοπικού πληθυσμού. Στην κατεύθυνση αυτή μπορούν να διακριθούν δυο διαστάσεις, η οικονομική που σχετίζεται με την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα και η κοινωνικοπολιτιστική που αναφέρεται στις αξίες, τις παραδόσεις και τους τοπικούς θεσμούς, που αποτελούν τη βάση της αναπτυξιακής διαδικασίας. (Χριστοφάκης,2001: 62)
Η στρατηγική και οι πολιτικές για την επίτευξη της τοπικής ανάπτυξης θα πρέπει να στοχεύουν μεταξύ άλλων στη δημιουργία και ενίσχυση υποδομών, στην προώθηση της τοπικής παραγωγικότητας, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στη διαμόρφωση τοπικών θεσμών, στην αξιοποίηση των τοπικών φυσικών πόρων, στην ενίσχυση της παιδείας και των τοπικών αξιών, προκειμένου τα άτομα να αποκτήσουν «τοπική συνείδηση» και να προάγουν την τοπική τους ταυτότητα αναπτύσσοντας τις ικανότητες τους για μάθηση. (Weaver, 1992:59)
Αποτέλεσμα αυτής της προσέγγισης είναι τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο η σύνδεση των όρων της ανάπτυξης και της βιωσιμότητας με τον πολιτισμό. Έτσι ένα αυτοδύναμο μοντέλο ανάπτυξης θα πρέπει υποχρεωτικά να εμπεριέχει και την πολιτισμική διάσταση. (Φιοραβάντες,2004:506) Κάτω από αυτό το πρίσμα η προσέγγιση της τοπικής ανάπτυξης επιβάλλει μια νέα αντίληψη για την αξία και αξιοποίηση των πολιτισμικών αγαθών. Ο δημόσιος χαρακτήρας των πολιτισμικών αγαθών και το γεγονός ότι αυτά στο σύνολό τους είναι φορείς μηνυμάτων και αξιών υπαγορεύει εξειδικευμένη διαχείριση και πολιτική αντιμετώπιση. Η προστασία και ανάδειξη των πολιτιστικών πόρων είναι αναπόσπαστα μέρη στρατηγικών που στοχεύουν στη διαμόρφωση και ανάδειξη της τοπικής ταυτότητας, στην ενδυνάμωση των τοπικών παραδόσεων και στην προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των τοπικών αρχών. (Konsola, 1993:13)
Αυτοί είναι και οι βασικοί άξονες χάραξης πολιτιστικής πολιτικής και πολιτισμικού σχεδιασμού, τα οποία είναι ουσιαστικά θέματα επιλογής και μάλιστα πολιτικής επιλογής. Ο πολιτισμικός σχεδιασμός ξεκινά από τη χαρτογράφηση του πολιτισμικού κεφαλαίου που διαθέτει μια περιοχή και συνεχίζει με τη διερεύνηση τρόπων και μέσων αξιοποίησης αυτού του κεφαλαίου με στόχο την ενδυνάμωση της ταυτότητάς της περιοχής, ως βασική συνιστώσα κοινωνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής ανάπτυξης. Με απλά λόγια θα πρέπει να ερευνηθεί τι είναι μοναδικό σε ένα τόπο, ποια είναι τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα που θα πρέπει να αξιοποιηθούν και να αναδειχθούν για την ανάπτυξη του τόπου.
Στο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης και του έντονου ανταγωνισμού στο οποίο έχει περάσει η σύγχρονη κοινωνία, η ανάδειξη και προβολή των τοπικών ιδιαιτεροτήτων και χαρακτηριστικών μιας περιοχής είναι πλέον ισχυρά πλεονεκτήματα για ανάπτυξη και απασχόληση, τα οποία εμπίπτουν στις περιοχές αρμοδιότητας και ευθύνης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που θα πρέπει να σχεδιάζουν, να διαμορφώνουν τις υποδομές, να ενεργοποιούν και να συντονίζουν όλους τους φορείς, κοινωνικούς και πολιτιστικούς.
Η περιοχή της Αιτωλίας
H Αιτωλία1 είναι μια γεωγραφική ενότητα με ιστορία και κοινωνικο πολιτική οργάνωση που χάνεται στα βάθη των αιώνων ξεκινώντας από τη μυθολογία και καταλήγοντας στα νεότερα χρόνια της ιστορίας.
Η παρουσίαση της ενότητας στηρίχτηκε σε μελέτη των βιβλιογραφικών πηγών: Στεργιόπουλος, Κ. (1939) Η Αρχαία Αιτωλία εν Αθήναις, Αλεξανδροπούλου Σ.,(1993),Νότια Αιτωλία Το Οδικό Δίκτυο, Αθήνα, Καρύτσας Γιάννης, (1996), Η Ομοσπονδιακή Αιτωλική Πολιτεία και το Αρχαίο Θέρμο, Αθήνα, Νεραντζής Ι., (2004), Η Χώρα των Αιτωλών, διδακτορική διατριβή, εκδ. Ίφυτος. Αγρίνιο, Παλιούρας Αθ., (2004), Βυζαντινή Αιτωλοακαρνανία, εκδ. Ίφυτος, Αγρίνιο, ΤΕίΚ Ν. Αιτωλοακαρνανίας Ε.Ε.Τ.Α.Α.,(1995), Αιτωλοακαρνανία Φυσικό περιβάλλον, Ιστορία, Μνημεία, Οικολογικές και Πολιτιστικές Διαδρομές, Ιστορική - Αρχαιολογική Εταιρεία Δυτικής Στερεάς Ελλάδας (1995) Αιτωλοακαρνανία Τόποι - Μνημεία - Ιστορία, Αγρίνιο, Πολιτιστική Ομάδα του 2ου Λυκείου Αγρινίου, (1999), Αιτωλοακαρνανία, Αρχαία Θέατρα - Μύθοι - Θεοί - Ήρωες, εκδ. Ίφιτος, Αγρίνιο
Η Αιτωλία ορίζεται από τους ποταμούς Αχελώο, Μόρνο και Εύηνο, τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου, τις λίμνες Λυσιμαχεία και Τριχωνίδα, τους ορεινούς όγκους που αρχίζουν από τον Κορινθιακό Κόλπο και καταλήγουν στα Βαρδούσια Αυτή η επάλληλη εναλλαγή του φυσικού τοπίου συνέβαλε στη διαμόρφωση της κοινωνικοπολιτικής και οικονομικής ιστορίας της περιοχής.
Η περιοχή παρουσιάζει συνεχή πορεία από την αρχαιότητα ως τη νεότερη εποχή. Σε αυτόν τον χώρο εμφανίζονται με χρονολογική σειρά Προελληνικοί λαοί(Λέλεγες), Πρωτοαχαιοί, Αχαιοί (της μυκηναϊκής εποχής) και Δωριείς. Αιτωλία ονομάστηκε από τον βασιλιά Αιτωλό, εγγονό του Δευκαλίωνα. Η ρίζα AKW (αχ-) =νερό, της Γραμμικής Β' υπάρχει στα υδρωνύμια Αχ - ελώος, Ίν- αχ -ος. Μυθικοί ήρωες όπως ο Ηρακλής, ο Οινέας και ο Μελέαγρος συνδέονται με την περιοχή αποδίδοντας ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Στον Όμηρο οι Αιτωλοί χαρακτηρίζονται«μεγάθυμοι» και «μενέχαρμαι» (ακλόνητοι στη μάχη) και ο βασιλιάς τους Θόας, που ηγείται των αιτωλικών πλοίων στην Τροία, είναι τυπικός ομηρικός ήρωας.
Τα φυσικά χαρακτηριστικά της αιτωλικής χώρας θεωρούνται ως ένας από τους βασικούς συντελεστές της δημιουργίας κατά την αρχαιότητα του αιτωλικού έθνους και στη συνέχεια του ισχυρού συμπολιτειακού αιτωλικού κράτους. Από τον 4ο π.Χ αιώνα διαμορφώνεται το «Κοινό των Αιτωλών», που συνέχει τα αιτωλικά φύλα με την κοινή γλώσσα, την κοινή λατρεία, τις κοινές θυσίες, γιορτές και παραδοσιακές ενθυμήσεις, και προέκυψε από την ανάγκη του συντονισμού των ενεργειών των τοπικών κοινοτήτων κυρίως σε θέματα πολέμου, άμυνας, εξωτερικής πολιτικής αλλά ακόμα και επίλυσης εσωτερικών διενέξεων με τη μορφή άσκησης αμερόληπτης διαιτησίας. (Καρύτσας, 1996: 388) Το «Κοινό των Αιτωλών» σταδιακά μετατρέπεται κατά την πρώιμη ελληνιστική περίοδο σε Ομοσπονδία Πόλεων, τη γνωστή ως «Αιτωλική Συμπολιτεία». Για τη ρωμαϊκή εποχή και για όλη τη βυζαντινή περίοδο δεν έχουμε πολλές γραπτές πηγές, υπάρχουν όμως αρκετά μνημεία που μαρτυρούν από τη μια ότι ο τόπος πέρασε από φάσεις κοινωνικών αλλαγών και ανακατατάξεων και από την άλλη γνώρισε εποχές αξιόλογης καλλιτεχνικής παραγωγής. Μετά τις σταυροφορίες (1204 μ.Χ.) η Αιτωλία περνά στην κυριαρχία των Βενετών. Μετά τους Βενετούς έρχεται η οθωμανική κυριαρχία. Το πέρασμα Βενετών και Οθωμανών αποτυπώνεται μέχρι σήμερα στα μνημεία της περιοχής με πιο περίοπτα τα κάστρα. Επίσης δυο πολύ σημαντικά ιστορικά γεγονότα με απήχηση όχι μόνο σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό και ευρύτερα διεθνές επίπεδο είναι η ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571 και η Έξοδος του Μεσολογγίου το 1826.
Στα μετεπαναστατικά χρόνια η Αιτωλία έχει να παρουσιάσει σημαντικές προσωπικότητες στο χώρο του πνεύματος και στο χώρο της πολιτικής.
Ενιαίος πολιτισμικός σχεδιασμός στην Αιτωλία
Γίνεται φανερό ότι πρόκειται για μια περιοχή με κύρια συγκριτικά πλεονεκτήματα το εξαιρετικό φυσικό περιβάλλον, την κομβική γεωγραφική θέση της, την πλούσια ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά. Τα στοιχεία αυτά συνθέτουν ένα εξαιρετικό πολιτιστικό κεφάλαιο.
Η χάραξη ενιαίας πολιτιστικής πολιτικής στην Αιτωλία, η διαμόρφωση στρατηγικής με πολιτιστικό σχεδιασμό με εστίαση δηλαδή στην ταυτότητα του τόπου. Η διαμόρφωση της ταυτότητας, αναδεικνύει τη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητα αυτής της περιοχής και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη πολιτιστικού μάρκετινγκ, το οποίο εστιάζεται στην εικόνα του τόπου και συμβάλλει στον τουρισμό και σε άλλες μορφές τουριστικής ανάπτυξης.
Η διαχείριση του πολιτιστικού κεφαλαίου της Αιτωλίας θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ολιστικά και συντονισμένα, παραμερίζοντας δηλαδή αποσπασματικές παρεμβάσεις και τοπικισμούς, δημιουργώντας προϋποθέσεις ευρύτατων και ουσιαστικών συνεργασιών.
Αξιοποίηση μυθολογίας και ιστορίας της Αιτωλίας
Εξαιρετικής σημασίας αποτελεί το μυθολογικό και ιστορικό κεφάλαιο της περιοχής που θα πρέπει να αξιοποιηθεί με τις προϋποθέσεις που τέθηκαν παραπάνω επιφέροντας πολλαπλά ευεργετικά αποτελέσματα, ξεκινώντας από την εκπαίδευση των κατοίκων της περιοχής, την ενεργοποίησή τους και τη συμμετοχής τους στα δρώμενα και καταλήγοντας στην τόνωση της τοπικής οικονομίας.
Η αξιοποίηση της μυθολογίας και της ιστορίας τονώνει την μνήμη. Η μνήμη ως κοινωνική διαδικασία σχετίζεται άμεσα με το παρελθόν, την παράδοση και την ιστορία. Ωστόσο δεν αποτελεί μηχανική καταγραφή και αποθήκευση του παρελθόντος στον ανθρώπινο νου, αλλά συνεχή ανάπλασή του κάτω από την επίδραση του παρόντος και της κοινωνίας. Η μνήμη είναι μια ενεργητική διαδικασία ανακατασκευής με βάση τα ίχνη ή τα σύμβολα του παρελθόντος. Βασικοί μηχανισμοί της είναι η επινόηση παραδόσεων μέσω της δημιουργίας μύθων - με πρωταρχικό το μύθο της προέλευσης και της καταγωγής - του εορτασμού αξιομνημόνευτων γεγονότων, αναμνηστικών μνημείων, από τους θρύλους, τα παραμύθια, τα τραγούδια μέχρι τις επιγραφές, τα δελτία, τα οικοδομήματα, τους τάφους. Όλα αυτά συγκροτούν «τόπους μνήμης» και σηματοδοτούν τη συνέχεια μιας εθνότητας. (Μπενβενίστε, 1999:23)
Η μνήμη συμβάλλει στην ανάπτυξη και καθιέρωση πολλών τελετουργικών πράξεων και εκδηλώσεων που στοχεύουν στην υπεράσπιση της πολιτισμικής ταυτότητας και στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής ή σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και στην εξυπηρέτηση πολιτικών και ιδεολογικών σκοπών.
Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης η αναζήτηση της παράδοσης και του παρελθόντος μέσα και από τις εκδηλώσεις μνήμης εμφανίζεται ως ένας μηχανισμός τόνωσης της εθνικής αυτογνωσίας που λειτουργεί αμυντικά στην επαπειλούμενη ισοπέδωση πολιτισμικών και εθνικών ιδιαιτεροτήτων μέσω της επιβολής πολιτιστικής ομοιομορφίας. Στο πνεύμα αυτό κινούνται διεθνείς οργανισμοί, όπως η UNESCO αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση που μέσα από διασκέψεις, συνθήκες και προγράμματα κατοχυρώνουν την αρχή του σεβασμού της εθνικής και περιφερειακής πολιτιστικής πολυμορφίας. Στο πλαίσιο αυτό μπορούμε να εστιάσουμε σε τρεις περιόδους αξιοποιώντας γεγονότα τους.
Μυθολογία
Στην περιοχή της Αιτωλίας είναι δυνατή η καθιέρωση πολιτιστικών θεσμών εμπνευσμένων από τη μυθολογία αξιοποιώντας για παράδειγμα τον μυθικό Εύηνο, το πέρασμα του Ηρακλή από την Αιτωλία, το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου από τον Μελέαγρο κλπ. Η αξιοποίησή τους θα δημιουργήσει εκπαιδευτικά προγράμματα και κύκλους πολιτιστικών εκδηλώσεων που θα συνδέουν το παρελθόν με το παρόν μέσω της εκπαίδευσης και της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Πιο συγκεκριμένα: Σε κάθε Δήμο της Αιτωλίας θα μπορούσε να καθιερωθεί μαθητικό θεατρικό φεστιβάλ με διαγωνιστικό χαρακτήρα που θα δημιουργεί θεατρικές παραστάσεις με θεματολογία τους μύθους της Αιτωλίας.. Αυτό απαιτεί τη μελέτη και τη διασκευή των μύθων σε θεατρικό σενάριο. Οι παραστάσεις αυτές θα δίνονται στα αρχαία θέατρα της Αιτωλίας.
Αρχαιότητα
Εξαιρετικής σημασίας κεφάλαιο της περιοχής αποτελεί η Αιτωλική Συμπολιτεία, που εμφανίστηκε στα μέσα του 4ου αι. π.χ. Η δομή της πολιτικής αυτής οργάνωσης είναι μια καινοτομία για τον τρόπο διακυβέρνησης των ελληνικών πόλεων-κρατών ή των ελληνιστικών βασιλείων της Ανατολής. Ο νέος αυτός τρόπος διακυβέρνησης είναι δημοκρατικός & καλύπτει πολιτικούς συνεταίρους με ίσα δικαιώματα & καθήκοντα. Πρόκειται λοιπόν για μια ομοσπονδιακή διάρθρωση θεμελιωμένη στην αναγνώριση της ισοτιμίας και της ολοκληρωτικής αυτονομίας των μελών της, με απόλυτο σεβασμό στις δημοκρατικές αρχές της ισοτιμίας και της ισοπολιτείας.
Η Αιτωλική Συμπολιτεία μπορεί σήμερα να οδηγήσει στη δημιουργία δικτύου φορέων για τη μελέτη της δημοκρατίας και τη λειτουργία θεσμών που θα τονώσουν τη λειτουργία τους. Το Θέρμο, η έδρα της Αιτωλικής Συμπολιτείας, μπορεί σήμερα να γίνει η έδρα της αναγέννησης της δημοκρατίας, ένας χώρος πολιτικού προβληματισμού μέσα από τη διοργάνωση συνεδρίων και συμποσίων.
Νεώτερα χρόνια
Η ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571 συγκαταλέγεται ανάμεσα στις μεγάλες και αποφασιστικές ναυμαχίες της ιστορίας. Και αυτό γιατί ήταν η πρώτη φορά που συνασπίστηκαν έστω και πρόσκαιρα ευρωπαϊκές δυνάμεις, συγκρότησαν τον «Ιερό Συνασπισμό» (Sacra Liga) για την αντιμετώπιση του κινδύνου της οθωμανικής εξάπλωσης και για την προάσπιση των συμφερόντων τους.
Έχουν δοθεί πολλοί χαρακτηρισμοί και ποίκιλλες ερμηνείες για τη συγκεκριμένη σύγκρουση του συνασπισμού ευρωπαϊκών δυνάμεων με την οθωμανική αυτοκρατορία. Πέρα από τα αποτελέσματα της και πέρα από τις πολλές ερμηνείες που έχουν δοθεί, η συγκεκριμένη ναυμαχία έχει χαρακτηριστικά που την καθιστούν ξεχωριστή. Κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά έχει επισημάνει ο Ναυπάκτιος πολιτικός και ποιητής Γεώργιος Αθανασιάδης - Νόβας, σύμφωνα με τον οποίο « Ήταν η τελευταία -13η - από τις Σταυροφορίες. Η μόνη που έγινε μόνο κατά θάλασσα. Η μόνη χωρίς κατακτητικές βλέψεις. Η μόνη που διατήρησε στο ακέραιο την ιερότητα της άμυνας. Η τελευταία που χρησιμοποίησε μόνο τα κουπιά για κινητήριο δύναμη . Η τελευταία με τον παλιό τύπο γαλέρας. Η τελευταία που σαν σημαία της δεν είχε εθνικά χρώματα ή βασιλικά εμβλήματα». (Αθανασιάδης - Νόβας, 1971:6)
Στη σύγχρονη εποχή η ναυμαχία της Ναυπάκτου καθίσταται ξεχωριστή για έναν ακόμα λόγο, γιατί δίνει μήνυμα ενότητας και συνεργασίας, που είναι ένα μήνυμα διαχρονικό, το οποίο στις μέρες μας αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, γιατί δείχνει τη διέξοδο από την παγκόσμια κρίση που βιώνει σήμερα η ανθρωπότητα, που πρώτα από όλα είναι κρίση αξιών. Ο Ιερός συνασπισμός του 16ου αιώνα μπορεί σήμερα να αναγεννηθεί ως συμμαχία δυνάμεων του πνεύματος και του πολιτισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με πυρήνα τις πόλεις που πήραν μέρος στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου μπορεί να δημιουργηθεί δίκτυο με στόχο την πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία που θα συμβάλει στην ανάπτυξη του διαπολιτισμικού διαλόγου και την ειρηνική συνύπαρξη. Ιδιαίτερα στις μέρες μας που αμφισβητείται η ευρωπαϊκή ενότητα ως αποτέλεσμα οικονομικής ένωσης και όχι ως πολιτισμικής που θα έπρεπε να είναι η αφετηρία της .
Η Έξοδος του Μεσολογγίου
Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της νεώτερης ελληνικής ιστορίας που δίνει ξεχωριστά μηνύματα σε ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Η απόφαση της Εξόδου και η επιλογή του θανάτου παρά τις δελεαστικές προτάσεις των Τούρκων που εξασφάλιζαν την επιβίωση με σκλαβιά, δεν ήταν ένα στιγμιαίο γεγονός, μια ηρωική πράξη μπροστά στην απελπισία. Ήταν συνειδητή επιλογή των πολιορκημένων μέσα από συλλογικές διαδικασίες μεγάλης διάρκειας. Αυτό ακριβώς καθιστά το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός από τα ελάχιστα σε παγκόσμια κλίμακα. Και προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να αξιοποιηθεί, ως κέντρο των πανανθρώπινων αγώνων για την Ελευθερία.
Συμπεράσματα - Προτάσεις
Τα προαναφερθέντα γεγονότα αποτελούν τμήμα της τοπικής ιστορίας με προεκτάσεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο καθώς αναδεικνύουν αξίες πανανθρώπινες, όπως είναι οι αξίες της δημοκρατίας, της συνεργασίας και της ελευθερίας. Κατά συνέπεια αποτελούν το κύριο πολιτιστικό κεφάλαιο της περιοχής.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση και συγκεκριμένα οι Δήμοι του Θέρμου, της Ι.Π Μεσολογγίου και της Ναυπακτίας αξιοποιούν τα γεγονότα αυτά διοργανώνοντας εκδηλώσεις. Στο Θέρμο παλαιότερα διοργανώθηκε συνέδριο για τη Δημοκρατία, χωρίς ωστόσο να γίνει θεσμός, στο Μεσολόγγι κάθε χρόνο διοργανώνονται οι Γιορτές Εξόδου και αντίστοιχα και στη Ναύπακτο εορτάζεται η επέτειος της ναυμαχίας.
Από την έρευνα προκύπτει ότι οι παραπάνω εκδηλώσεις αποτελούν σημείο αναφοράς για τους ντόπιους, συντελούν στην προβολή της περιοχής και προσελκύουν επισκέπτες. Ωστόσο η διοργάνωση των εκδηλώσεων αυτών από την Τ.Α παρουσιάζει σημαντικές αδυναμίες τόσο σε θέματα στρατηγικού σχεδιασμού όσο και σε υποδομές. Η μέχρι τώρα διαχείριση των παραπάνω θεσμών δεν έχει αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες και τις διεθνείς συνεργασίες που μπορούν να προκύψουν από αυτούς τους θεσμούς. Σήμερα είναι η πιο κατάλληλη στιγμή η ΤΑ να αναλάβει το ρόλο και την ευθύνη που της αναλογεί. Να πρωτοστατήσει και να διεκδικήσει την αναδιοργάνωση του κράτους και την αξιοποίηση όλων των μέσων που έχει στη διάθεσή της.. Αξιοποιώντας δηλαδή όλες τις συνιστώσες που διαθέτει το αναπτυξιακό τρίπτυχο Περιβάλλον, Πολιτισμός, Τοπική οικονομία. (Μητούλα 2006:131)
Για το λόγο αυτό απαιτείται ενιαία στρατηγική που θα στηρίζεται στη αξιοποίηση του περιβαλλοντικού και πολιτισμικού κεφαλαίου της Αιτωλίας.. Στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να μελετηθεί το θεσμικό πλαίσιο και οι δυνατότητες που αυτό δίνει ώστε να δημιουργηθεί φορέας, το «Πολιτισμικό Κοινό των Αιτωλών» μέσω του οποίου θα εξειδικεύονται οι πολιτικές στον τρίπτυχο Περιβάλλον, Πολιτισμός, Τοπική οικονομία.
Στη Διοίκηση του φορέα κρίνεται αναγκαία η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της επιστημονικής κοινότητας, του καλλιτεχνικού δυναμικού της περιοχής. Η οργάνωση και η διαχείριση των πολιτιστικών θεσμών της Αιτωλίας που θα εξασφαλίσουν ένα υψηλό πολιτιστικό επίπεδο με παράλληλη επίδραση στην τοπική ανάπτυξη προϋποθέτουν οργάνωση και επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό και σε υποδομές. Στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να εκπονηθούν μελέτες για την αξιοποίηση εθνικών και κοινοτικών προγραμμάτων.
Στον τομέα αυτό σημαντικό εργαλείο αποτελεί η Αιτωλική Αναπτυξιακή που δραστηριοποιείται στην περιοχή και έχει εμπειρία από τη διαχείριση τέτοιων προγραμμάτων καθώς και από τη συμμετοχή τους σε διακρατικές συνεργασίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στην κατεύθυνση αυτή είναι η υποβολή πρότασης για το Μονοπάτι των Εξοδιτών, υποδομή με πολλαπλά οφέλη για την περιοχή. Ο νέος Φορέας, το "Πολιτιστικό κοινό των Αιτωλών" αξιοποιώντας την ιστορία και τον πολιτισμό της Αιτωλίας που χαράχθηκε και διαμορφώθηκε ακολουθώντας το ρου των ποταμών (Αχελώος, Εύηνος, Μόρνος) και τη ζωή στους παραλίμνιους οικισμούς (Τριχωνίδα και Λυσιμαχία) δίνοντας κορυφαία πολιτιστικά γεγονότα, μπορεί να διαμορφώσει πολιτικές με σχεδιασμό, οργάνωση και προγραμματισμό σε ετήσια βάση συνθέτοντας το πολιτιστικό τρίγωνο της Αιτωλίας, μεγιστοποιώντας ταυτόχρονα τα αποτελέσματα για την ανάπτυξη της περιοχής.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Αθανασιάδης - Νόβας Γ., (1971), «Η ναυμαχία της Ναυπάκτου» δυο λόγοι εκφωνηθέντες εν Βενετία και Αθήναις», στο ανάτυπον εκ των Πρακτικών της Ακαδημίας Αθηνών, τομ. 46, Αθήνα
- Καρύτσας Γιάννης, (1996), «Η Ομοσπονδιακή Αιτωλική Πολιτεία και το Αρχαίο Θέρμο», Αθήνα : ιδιωτική έκδοση.
- Konsola, D., (1993) "Culture, Environment and Regional Development" -Contributionsto the 6th Workshop of the Joint Program of Regional Science Studies in Southern Europe (Nauplion - Greece, may 1992), Regional Development Institute, Athens
- Μητούλα, P., (2006) «Βιώσιμη Περιφερειακή Ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και Ανασυγκρότηση του Ελληνικού Αστικού Περιβάλλοντος», Εκδόσεις Αθ. Σταμούλης Αθήνα.
- Μπενβενίστε Ρίκα, (1999), «Μνήμη και ιστοριογραφία» στο Ρ. Μπενβενίστε -Θ. Παραδέλλης (επιμ.), Διαδρομές και Τόποι της Μνήμης Ιστορικές και Ανθρωπολογικές Προσεγγίσεις, Αθήνα: Αλεξάνδρεια και Εταιρεία Αξιοποίησης και ιαχείρισης Περιουσίας Πανεπιστημίου Αιγαίου.
- Φιοραβάντες, Β., (2004), «Θεωρία Πολιτισμού, Μετακριτική, Πολιτισμός και Άνθρωπος», Εκδόσεις Ψηφίδα, Αθήνα
- Φιοραβάντες, Β., (2004), «Θεωρία Πολιτισμού ΙΙ, Τέχνη, Κουλτούρα, Αισθητική. Ο άνθρωπος αντιμέτωπος με την Παγκοσμιοποίηση» Εκδόσεις Ψηφίδα, Αθήνα
- Χριστοφάκης Μαν., (2001), Τοπική Ανάπτυξη και Περιφερειακή Πολιτική, Αθήνα: Παπαζήση.
- Weaver Clyde, (1992), «Ανάπτυξη από τα κάτω: Προς μια θεωρία της «ανάπτυξης σε συγκεκριμένες περιοχές» στο Χατζημιχάλης Κ. (επιμέλεια -εισαγωγή): Περιφερειακή Ανάπτυξη και Πολιτική, κείμενα από τη διεθνή εμπειρία, Αθήνα: Εξάντας
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.