Δέκα λόγοι για τους οποίους οι πόλεις χρειάζονται τον αστικό σχεδιασμό

Δημοσιεύθηκε στο online περιοδικό URBANTIMES 

Την μετάφραση επιμελήθηκε ο Λάζαρος Αγαπίδης

Ο αστικός σχεδιασμός είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για τους ηγέτες της πόλης για την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης. Τους βοηθά να διατυπώσουν μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους που συμβιβάζουν ένα συλλογικό όραμα με μία ορθολογική οργάνωση πόρων για την επίτευξή του.

Ο Σχεδιασμός βοηθά στην αξιοποίηση των δημοτικών προϋπολογισμών στο μέγιστο δυνατό, ενημερώνοντας τις επενδύσεις σε υποδομές και υπηρεσίες, ισορροπίας μεταξύ των απαιτήσεων για την ανάπτυξη και την ανάγκη για την προστασία του περιβάλλοντος. Διανέμει την οικονομική ανάπτυξη σε μια συγκεκριμένη περιοχή για την επίτευξη κοινωνικών στόχων, και δημιουργεί ένα πλαίσιο για τη συνεργασία μεταξύ των τοπικών κυβερνήσεων, του ιδιωτικού τομέα και του ευρύ κοινού.

Ο αστικός σχεδιασμός είναι ένα πλαίσιο που βοηθά τους ηγέτες να εφαρμόσουν το όραμα, χρησιμοποιώντας τον χώρο ως βασικό πόρο για την ανάπτυξη και την συμμετοχή των ενδιαφερομένων.

1) Ένα πλαίσιο για την ανάπτυξη

Οι ακμάζουσες πόλεις έχουν ένα όραμα και το ακολουθήσουν με ένα πλαίσιο για την ανάπτυξη με μεθοδευμένο τρόπο. Το πλαίσιο δεν έχει να κάνει με κεντρική διοίκηση και έλεγχο, αλλά αποτελεί έναν τρόπο για να προβλεφθούν ανάγκες, να συντονιστούν προσπάθειες και να σχεδιαστεί μια διαδρομή προς έναν συλλογικά συμφωνημένο ορίζοντα. Μεγάλες προσπάθειες για την ενίσχυση του «liveability», δηλαδή της ιδιότητας που κάνει μία πόλη ελκυστική και βιώσιμη για να ζήσει κανείς, της ευημερίας και της ισότητας έχουν λάβει χώρα σε μια σειρά από γνωστές πόλεις. Τέτοια μετασχηματιστική επιρροή δεν είναι αποτέλεσμα αυθορμητισμού, αλλά του εποικοδομητικού σχεδιασμού.

2) Μια σχεδιασμένη πόλη είναι μία καλά προετοιμασμένη πόλη

Η πρόβλεψη του μέλλοντος μας επιτρέπει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για το σήμερα.  Με το να μένουν ένα βήμα μπροστά από τις προσκλήσεις, οι ηγέτες μιας πόλης είναι έτοιμοι να αντιληφθούν ευκαιρίες και να διαχειριστούν τους κινδύνους από μία πλεονεκτική οπτική γωνία.  Με αξιόπιστες πληροφορίες της τρέχουσας κατάστασης, θα είναι σε θέση να κάνουν τις συνδέσεις μεταξύ του μακροπρόθεσμου οράματος και τα βραχυπρόθεσμα μέτρα.  Αντίθετα, οι πόλεις που δεν σχεδιάσουν για το μέλλον τους, κατά πάσα πιθανότητα θα παραμεριστούν.

3) Ο σχεδιασμός βελτιώνει την επίδραση

Οι τοπικοί ηγέτες εκλέγονται και διορίζονται για να επιφέρουν την βελτίωση.  Λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι πόλεις, είναι ανέφικτο να εφαρμοστούν όλες οι επιθυμητές βελτιώσεις ταυτόχρονα.  Οι επιτυχημένες πόλεις είναι αυτές που αποκτούν μία δυναμική εκτελώντας έργα προτεραιότητας που είναι ευθυγραμμισμένα με το όραμα.  Ο σχεδιασμός εντοπίζει τα επίκαιρα ζητήματα και τους διαθέσιμους πόρους και εξασφαλίζει ότι οι πρωτοβουλίες δεν είναι περιττές και δεν πορεύονται προς διαφορετικές κατευθύνσεις.

4) Μία κατάλληλη αστική μορφή είναι πολύ σημαντική

Η στέγαση, η απασχόληση, η προσβασιμότητα και η ασφάλεια αποτελούν βασικές ανησυχίες για τους κατοίκους των πόλεων.  Τα θέματα αυτά σχετίζονται πολύ με την αστική μορφή.  Οι σωστές πολιτικές για την πυκνότητα, τη χρήση της γης, του δημόσιου χώρου και τη διάρθρωση των υποδομών και υπηρεσιών μπορούν να προσφέρουν την απαραίτητη ισορροπία μεταξύ της ποιότητας ζωής και της σχετικής οικονομικής επιβάρυνσης.  Σχεδιάζοντας ένα χωρικό πρότυπο που ανταποκρίνεται στις ανησυχίες των πολιτών είναι ένα μέσο για την δημιουργία μιας καλύτερης πόλης.

5) Ο αστικός σχεδιασμός επηρεάζει θετικά την οικονομία της πόλης

Η εξασφάλιση άφθονων θέσεων εργασίας σε μια πόλη αποτελεί προτεραιότητα για τους τοπικούς ηγέτες.  Οι πόλεις ανταγωνίζονται για την προσέλκυση επενδύσεων με στόχο τη δημιουργία οικονομικής δραστηριότητας.  Ο σχεδιασμός συντονίζει τη χωρική θέση και την κατανομή της οικονομικής δραστηριότητας και διευκολύνει τη δημιουργία αξίας από τις δημόσιες επενδύσεις και τη μετατροπή της αγροτικής γης σε αστική.

6) Ένα κοινό και συλλογικό σχέδιο επιτρέπει τις πόλεις να δημιουργούν μακροχρόνιες σχέσεις

Οι ηγέτες των πόλεων που είναι σε θέση να δουν τις ευκαιρίες που προσφέρει η αστικοποίηση θα πρέπει προτρέψουν σε συμμετοχή όλους τους πιθανούς φορείς που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν προς τον στόχο αυτό.  Ένα συλλογικά δημιουργημένο πλαίσιο δίνει στους τοπικούς ηγέτες έναν οδικό χάρτη για να προσεγγίσει τους πολίτες, να ενεργοποιήσει τις υπηρεσίες και να κινητοποιήσει τους εταίρους, έτσι ώστε να εμπλακούν στην υλοποίηση του οράματος.

7) Μια ευρύτερη περιφερειακή αντίληψη βοηθά τις πόλεις να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας

Οι πόλεις δεν λειτουργούν αυτόνομα.  Η ύπαρξή τους συνδέεται με μια ευρύτερη περιοχή με την οποία μοιράζεται τους πόρους και τις ευκαιρίες.  Αντί απλά να ασχολούνται με θέματα εντός των δημοτικών ορίων, οι πόλεις που σχεδιάζουν από κοινού μπορούν να δημιουργήσουν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μέσω του διαδημοτικού συντονισμού.  Εκτός από τη χωρική απόδοση, αυτό θα τους επιτρέψει να επωφεληθούν από τις οικονομίες κλίμακας για την ενισχύσουν της διαπραγματευτικής δύναμης τους.

8) Η συνοχή δημιουργεί αξιοπιστία

Οι επιτυχημένες πόλεις έχουν εξασφαλίσει τη συνοχή των σχεδίων τους από έναν πολιτικό κύκλο στον επόμενο, συνειδητοποιώντας ότι ένας σταθερός οδικός χάρτης κάνει τα σχέδεια πιο αξιόπιστα. Οι επενδύσεις είναι μια μακροπρόθεσμη προσπάθεια που επωφελείται από προβλέψιμες συνθήκες. Ο χωροταξικός σχεδιασμός είναι ένα πλεονέκτημα για τη μείωση της αβεβαιότητας και συνεπώς, η συνοχή του συμβάλλει στη δημιουργία διαφανών ευκαιριών για μία συμμετοχική κοινότητα.

9) Η πρόβλεψη είναι οικονομικά πιο αποδοτική από την αντίδραση στα προβλήματα

Οι τοπικοί ηγέτες έχουν την ευκαιρία να ενθαρρύνουν εποικοδομητικές αλλαγές, αν απομακρυνθούμε από ένα οικονομικό μοντέλο τύπου laissez-faire.  Οι πόλεις που σχεδιάζουν σε επαρκή κλίμακα θα είναι σε θέση να προβλέψουν παρά να αντιδράσουν, ως εκ τούτου, θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τη ρίζα του προβλήματος. Μη προγραμματισμένα χωρικά πρότυπα είναι ανεπαρκείς και απαιτούν περισσότερους πόρους για τη συντήρηση, και το υψηλό κόστος της κακής ή της έλλειψης απόφασης είναι πιθανό να καθιστά μία τέτοια κατάσταση μη αναστρέψιμη.

10) Ένα πλαίσιο που δίνει συνοχή στα μηνύματα

Η επικοινωνία είναι ένα βασικό πλεονέκτημα για τις πόλεις, αλλά η ευκαιρία να συνδεθούν και να δημοσιευθούν τα πλεονεκτήματα μιας πόλης μπορεί να υπονομευθεί από αντιφατικά μηνύματα ή από μηνύματα άνευ περιεχομένου.  Η δυναμική και η υποστήριξη αυξάνεται όταν ο τοπικός ηγέτης μπορεί να αποδείξει ουσιαστική, έστω και σταδιακή πρόοδο που παρουσιάζει συνοχή με το συλλογικό όραμα και το πλαίσιο για την ανάληψη δράσης.