Παπαστεργίου, Δήμαρχος Τρικάλων : Να μιλάμε πλέον για αποτελέσματα και όχι μόνον για προθέσεις.

Ομιλία στην ημερίδα της ΚΕΔΕ για τα οικονομικά των ΟΤΑ. Τρίτη 23/06/2015

Αλήθεια η αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα είναι υπό πτώχευση; Έχει να πληρώσει τα όσα έχει υποσχεθεί; Έχει να στηρίξει τα όσα της έχουν φορτώσει; Και μιλάω για φόρτωμα και όχι για ανάθεση, γιατί η ανάθεση είναι μία πιο ομαλή και δημοκρατική διαδικασία...

Τα τελευταία χρόνια, εμείς οι Δήμαρχοι, έχουμε μάθει να είμαστε γκρινιάρηδες ή ακόμη και μεμψίμοιροι, και αυτό γιατί έχουμε απέναντί μας ένα κράτος που έχει κώφωση... on demand, ακούει δηλαδή μόνον κάποια από αυτά που θέλουμε να του πούμε, αλλά και γιατί -ας μην κρυβόμαστε- η γκρίνια και το γενικό ανάθεμα, μας βοηθάει να κρύψουμε δικές μας ανεπάρκειες και αδυναμίες.

Όμως τα στοιχεία της έρευνας που παρουσιάστηκε νωρίτερα δεν μας αφήνουν περιθώρια στρουθοκαμηλισμού και επανάπαυσης.

Με -6,4% ρυθμό ανάπτυξης και 50% των νέων ανθρώπων στο φάσμα της ανεργίας, η τοπική αυτοδιοίκηση Α βαθμού, η πιο κοντινή μορφή εξουσίας στην κοινωνία, πρέπει να ανασκουμπωθεί και να αναλάβει πρωτοβουλίες.

Ποιες είναι αυτές; Θα το δούμε λίγο παρακάτω.

Πάντως σίγουρα δεν θα έρθει κανείς να μας παρακαλέσει να ετοιμάσουμε σωστά επιχειρησιακά σχέδια, δεν θα έρθει κανείς να μας οργανώσει αν εμείς μόνοι μας δεν έχουμε αντιληφθεί ακόμη τί δεν πήγε καλά μέχρι σήμερα.

Στα επόμενα λεπτά θα σας μιλήσω για το ΕΠ Μεταρρύθμισης του Δημόσιου τομέα, για το ΕΠΑνΕΚ αλλά και για απλές ιδέες και λύσεις που μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα και να κάνουν την τοπική αυτοδιοίκηση πιο ανταγωνιστική και πιο εξωστρεφή.

Έλεγα στην ομιλία μου στο συνέδριο της ΚΕΔΕ, πριν περίπου ένα μήνα, ότι τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει αν δεν αλλάξουμε πρώτα εμείς οι ίδιοι.

Δηλαδή το πρώτο πράγμα που οφείλουμε να κάνουμε, είναι να επανασχεδιάσουμε τις υπηρεσίες μας έχοντας στο επίκεντρο τον πολίτη, ο οποίος στο επίπεδο της εξυπηρέτησης, πρέπει να είναι πελάτης.

Ανάπτυξη είναι επίσης το να δημιουργήσουμε για τους υποψήφιους επενδυτές ένα φιλικό προς εκείνους περιβάλλον, έτσι ώστε να γνωρίζουν πού πρέπει να πάνε, τί να ζητήσουν και πότε να περιμένουν απάντηση.

Πόσο αυτό όμως το μοντέλο απέχει από την ελληνική πραγματικότητα;

Την ώρα αυτή απέχει πολύ, γι αυτό είναι αδήριτη η ανάγκη να εκμεταλλευτούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το ΕΠ Μεταρρύθμισης του Δημόσιου τομέα και να προτυποποιήσουμε τις διαδικασίες μας έτσι ώστε να ζητάμε συγκεκριμένα πράγματα, με συγκεκριμένο τρόπο και να απαντάμε σε συγκεκριμένο χρόνο.

Βλέπετε χρόνια τώρα ζούμε σε ένα μη συγκεκριμένο περιβάλλον το οποίο βολεύει τις υπηρεσίες μας να κρύβονται πίσω από την πολυνομία, δεν βοηθάει καθόλου όμως όσους θέλουν να επενδύσουν, αφού τους δημιουργεί συνεχή προσχώματα εκεί που δεν τα περιμένουν.

Δυστυχώς όμως ο χρόνος μας τελειώνει. Πρέπει να περάσουμε στην εποχή του συγκεκριμένου, εκεί που πρέπει να μιλήσουμε με bullets και να απαριθμήσουμε τις προτεραιότητες αλλά και τους χρόνους απόκρισης. Κοινώς... να μιλάμε πλέον για αποτελέσματα και όχι μόνον για προθέσεις.

Συνεπώς 1η προτεραιότητα. Μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Μεταρρύθμισης του Δημόσιου Τομέα να κωδικοποιήσουμε διαδικασίες και απαιτήσεις, για να βρούμε γρήγορους και σαφείς τρόπους απάντησης. Άλλωστε η ανάπτυξη θέλει καταρχήν δύο πράγματα. Σαφές νομικό-πολεοδομικό πλαίσιο και φυσικά σαφές φορολογικό πλαίσιο.

Καλό είναι επίσης να δούμε τι πήγε αλλά και τι δεν πήγε καλά από τα δύο προηγούμενα συναφή Επιχειρησιακά σχέδια (Κοινωνία της Πληροφορίας και Ψηφιακή Σύγκλιση) και να προχωρήσουμε άμεσα σε τομές, μαθαίνοντας από τα λάθη μας.

Οι αρμόδιες επιτροπές της ΚΕΔΕ έχουν κάνει ήδη σχετική  δουλειά, η οποία θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στις επιτροπές παρακολούθησης τομεακών και περιφερειακών επιτροπών παρακολούθησης που ξεκινάνε τις επόμενες ημέρες.

2η προτεραιότητα είναι η αξιοποίηση του ΕΠΑνΕΚ.

Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία εστιάζεται στην έξυπνη εξειδίκευση, στις υγιείς επενδύσεις και στην εξωστρέφεια.

Παρότι αφορά κυρίως τις επιχειρήσεις, στόχοι του αφορούν και στη δημόσια διοίκηση και συγκεκριμένα την αυτοδιοίκηση, στο βαθμό που αυτή αναπτύσσει μηχανισμούς και υποδομές για να στηρίξει της επιχειρηματικότητα.

Λέγαμε νωρίτερα για την ανεργία και ειδικά για την ανεργία των νέων. Μα αν δεν στηρίξουμε εμείς τις επιχειρήσεις στα όρια των δήμων μας, αν δεν κάνουμε τις περιοχές μας ανοιχτές και φιλικές σε υποδομές και επενδύσεις, τότε κανένας Vallier και καμία ευρωπαϊκή πρωτοβουλία δεν πρόκειται να μας βοηθήσουν.

Ειδική μέριμνα οφείλουμε να λάβουμε για τους νέους των Δήμων μας και την προώθηση καινοτόμων τους δεξιοτήτων. 

Και αυτές δεν χρειάζεται να είναι στοχευμένες μόνον σε έναν τομέα πχ. της πληροφορικής. Περιοχές με Πανεπιστήμια μπορούν να κάνουν αυτό, περιοχές με αγροτική παραγωγή όμως μπορούν να αναπτύξουν προγράμματα νέων καλλιεργειών και προώθησής τους στην αγορά, σε συνεργασία με πιστωτικά ιδρύματα ή το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, που θα δίνουν το πρώτο, μικρό, κεφάλαιο κίνησης.

3ο προτεραιότητα η αξιοποίηση της δικής μας περιουσίας αλλά και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων κάθε περιοχής.

Εδώ έρχεται να κουμπώσει η τράπεζα ανάπτυξης για την οποία ακούσαμε νωρίτερα, η οποία πρέπει όμως να μη χαθεί... στη μετάφραση, να δημιουργηθεί άμεσα και να δώσει εξίσου άμεσες και καθαρές λύσεις.

Οι Δήμοι μας μπορεί να μην έχουν (όλοι) οικονομική άνεση, έχουν όμως ακίνητη περιουσία και μέρη με εξαιρετικό φυσικό πλούτο που μπορούν να ελπίζουν σε μία ισορροπημένη, βιώσιμη ανάπτυξη. Το θέμα να είμαστε έτοιμοι να καταθέσουμε τις προτάσεις μας, μόλις βγούμε από τη δύνη στην οποία έχουμε περιέλθει.

Αυτό ακριβώς στην ουσία αναζητά και το ΕΠΑνΕΚ. Ζητά έξυπνη εξειδίκευση η οποία θα διαπνέει το νέο επιχειρηματικό περιβάλλον και αποσκοπεί στον εντοπισμό και την ανάδειξη των χαρακτηριστικών εκείνων της χώρας και των περιφερειών που δημιουργούν βιώσιμα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.

Στις τρεις παραπάνω προτεραιότητες έρχεται να κουμπώσει το κεφάλαιο των έξυπνων λύσεων και των έξυπνων πόλεων.

Έξυπνη πόλη είναι η πόλη που χρησιμοποιεί έξυπνες πολιτικές προς όφελος των πολιτών της, χωρίς απαραίτητα αυτές οι πολιτικές να προέρχονται από τον χώρο των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, αν και οι ΤΠΕ είναι ένα αναμφισβήτητα ένα σημαντικό εφόδιο για τους Δήμους μας.

Η ανάπτυξη και η καινοτομία στα πλαίσια μια έξυπνης πόλης μπορεί δηλαδή να βοηθήσει στη βιωσιμότητα του ίδιου του Δήμου και των πολιτών του με απλές λύσεις όπως πχ. με έργα εξοικονόμησης ενέργειας, κάτι που περιγράφεται και στην επενδυτική προτεραιότητα 4γ του ΕΠΑνΕΚ.

Αρκεί το υδροκέφαλο πολλές κράτος μας να καταλάβει ότι πρέπει επιτέλους... επιτέλους, να αλλάξει το άρθρ. 264 του Καλλικράτη που απαγορεύει στους υπερχρεωμένους Δήμους να πάρουν δάνειο, ακόμη κι αν αυτό είναι για έργα εξοικονόμησης ενέργειας!

Μια έξυπνη πόλη φυσικά περιλαμβάνει και πολλές άλλες πτυχές. Περιλαμβάνει κεντρικές και σωστά δομημένες βάσεις δεδομένων, περιλαμβάνει ευρυζωνικές υποδομές, ανοιχτά δεδομένα στον καθένα, εφαρμογές για συσκευές κινητών και tablet, διαδραστικότητα με τους πολίτες της τους οποίους πρέπει να αφουγκράζεται καθημερινά μέσω των κοινωνικών δικτύων και πολλά πολλά άλλα που δεν είναι της ώρας.

Δεν μου αρέσει να μιλάω θεωρητικά... Θα ήταν άλλωστε ανακόλουθο με όλη την προηγούμενη ομιλία μου περί αποτελεσματικότητας.

Θέλω απλώς να σας παρουσιάσω ένα καλό παράδειγμα από τον Δήμο μου, τον Δήμο Τρικκαίων, πιθανώς ένα από τα λίγα γιατί δεν διεκδικώ καμία περγαμηνή και καμία πρωτιά, την ώρα που γνωρίζω πως άλλοι συνάδελφοί μου κάνουν πολύ πιο ουσιαστικά πράγματα.

Ένα παράδειγμα που απλώς δείχνει πώς η Καινοτομία, η Ανάπτυξη αλλά και η ανάδειξη συγκριτικών πλεονεκτημάτων, μπορεί να φέρει αποτελέσματα!

Στα Τρίκαλα, υπήρχε ένας παλιός Μύλος, ο Μύλος Ματσόπουλου, κτισμένος το 1884.

Μετά τη δωρεά του στο Δήμο, με διάφορα προγράμματα τα τελευταία 20 χρόνια, ο Μύλος έγινε επισκέψιμος και αποτέλεσε κοιτίδα πολιτισμού για την πόλη. Να καταρχήν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα.

Στο χώρο αυτό ο Δήμος έστησε πριν από τέσσερα χρόνια μία χριστουγεννιάτικη γιορτή, τον Μύλο των Ξωτικών, ο οποίος ξεκίνησε αρκετά καλά, φέρνοντας στην περιοχή εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες. Να και μία καλή ιδέα.

Ο Δήμος Τρικκαίων τις επόμενες ημέρες βάζει σε πειραματική λειτουργία το πρώτο λεωφορείο χωρίς οδηγό σε αστικό περιβάλλον, μέσω μιας κοινής ευρωπαϊκής προσπάθειας. Από τον Σεπτέμβρη θα μπούνε σε λειτουργία έξι τέτοια λεωφορεία που σημειωτέον είναι ηλεκτροκίνητα. Να και η καινοτομία.

Παράλληλα στο εσωτερικό του Μύλου ολοκληρώνονται δύο έργα ΕΣΠΑ, τα οποία θέτουν και πάλι σε κίνηση τα μηχανήματά του που αναπτύσσονται σε τέσσερις ορόφους, προσφέροντας ένα μοναδικό θέαμα. Να και η συνέργειες.

Ο Δήμος, στα πλαίσια της μεγάλης αυτής γιορτής, αναπτύσσει στο χώρο δεκάδες επιχειρηματικές δραστηριότητες για στηρίξει οικονομικά το όλο εγχείρημα, σε συνεργασία με τοπικές και άλλες επιχειρήσεις, οι οποίες το υποστηρίζουν προωθώντας τα προϊόντα τους. Να και η επιχειρηματικότητα.

Συνδυάζοντας όλα αυτά, φέτος ελπίζουμε να ξεπεράσουμε το 1 εκ. επισκέψεις, σε πείσμα των καιρών. Ποιος δεν θα ήθελε να ανέβει στο λεωφορείο χωρίς οδηγό, να επισκεφτεί τον Μύλο μέσα σε ένα πανέμορφο σκηνικό και να δει μηχανήματα του 1900 να δουλεύουν και πάλι;

Κυρίες και κύριοι,

το συμπέρασμα όλων των παραπάνω είναι ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε.

Μπορούμε να γυρίσουμε το παιχνίδι αρκεί να συνεννοηθούμε, να δουλέψουμε οργανωμένα και να αφήσουμε πίσω όλα αυτά που τόσα χρόνια μας φέρανε ως εδώ.

Θεωρώ πως όλοι μας, μέσα μας, ξέρουμε τί πρέπει να γίνει. Το θέμα είναι έχουμε το σθένος να το εφαρμόσουμε τραβώντας μπροστά, χωρίς παρακάμψεις και εναλλακτικές διαδρομές.