Καρδίτσα, η πόλη του ποδηλάτου στην Ελλάδα.Αστική κινητικότητα και η περιφερειακή ανάπτυξη της περιοχής

#ΕΛΕΝΗ Ν. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, 

Αρχιτέκτων-Μηχανικός ΕΜΠ, M.Sc. Περιφερειακής Ανάπτυξης, Δρ Πολεοδομίας (PhD, PPhD), τ. Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Ελλήνων Περιφερειολόγων

1. Εισαγωγή

Η πόλη της Καρδίτσας ή αλλιώς ‘’το Άμστερνταμ της Ελλάδας’’ ,όπως είναι γνωστή για την ποδηλατική της παράδοση , είναι πρωτοπόρος πόλη σε εθνικό επίπεδο και σημείο αναφοράς για την Ελλάδα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ως προς τη  χρήση του ποδηλάτου από τους κατοίκους της. Ο λόγος είναι διότι  το ποδήλατο εξυπηρετεί γρήγορα, αποτελεσματικά και οικονομικά παντού. Αν και  αποτελεί το μοναδικό ιδιόκτητο μέσο μετακίνησης για τους οικονομικά ασθενέστερους, στην πραγματικότητα αφορά το σύνολο του πληθυσμού ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας και επιπέδου ευημερίας. 

Στην περίπτωση της Καρδίτσας, οι άνθρωποι της πόλης – η διοίκηση και οι κάτοικοι – επιδίωξαν να θέσουν το ποδήλατο στις προτεραιότητες της ζωής τους. Και υλοποίησαν τις υποδομές λίγα μόλις έτη μετά την αυγή του 2000. 

Έτσι, οι κάτοικοι χρησιμοποιούν το ποδήλατο στις μετακινήσεις τους κάθε είδους (εργασία, σχολείο, αγορές, αναψυχή, περίπατοι, αθλητισμός).

Χάρη σε αυτό και στο δίκτυο πεζοδρόμων η Καρδίτσα έχει καταστεί ζωντανή πόλη, βοηθούσης και της -σχετικά σπάνιας για τα δεδομένα της ελληνικής περιφέρειας- ευνοικής μορφολογίας του εδάφους (επίπεδη). Με λιγοστά αυτοκίνητα – άρα λιγότερο καυσαέριο και ηχορρύπανση - στο κέντρο της και με θετικά τα αποτελέσματα της εξάπλωσής του:

Πρακτικοί και κοινωνικοί λόγοι:

• Το ποδήλατο είναι μεταφορικό μέσο που ενθαρρύνει την ανάπτυξη και διατήρηση της κοινωνικής ζωής και συνοχής στις πόλεις.

• Οι χαμηλές ταχύτητες επιτρέπουν στους πολίτες τη συνάντηση και την επικοινωνία  μεταξύ τους. Τους επιτρέπουν να έχουν στενή επαφή με τις εξελίξεις στην πόλη και τις αλλαγές και τις ανάγκες της.

• Το ποδήλατο είναι ένα μέσον που βοηθάει στην κοινωνική ισότητα και συνοχή. Όλοι πάνω στο ποδήλατό τους είναι ίσοι, ανεξαρτήτως βαθμού ευημερίας, φύλου, ηλικίας,  μπορούν να αισθάνονται κάτοχοι και χρήστες του ίδιου προσιτού αγαθού.

• Επάνω στο ποδήλατο οι χρήστες κατανοούν καλύτερα ότι είναι όλοι ισότιμα μέλη του κοινωνικού συνόλου.

• Οι οδικές  μετακινήσεις με ποδήλατο δεν επιβαρύνουν τη ζωή των  συμπολιτών  με θόρυβο και ρύπους.

Υγεία, ευεξία, εξάσκηση, αναψυχή 

• Η μετακίνηση με ποδήλατο μας προσφέρει την ευκαιρία για μια θαυμάσια αεροβική άσκηση. Η ποδηλασία συμβάλει στη βελτίωση της ψυχικής και σωματικής υγείας.

• Το ποδήλατο προσφέρει ήπια, προσιτή και οικονομική μορφή άσκησης κατάλληλη για όλες τις ηλικίες.

• Διατηρεί τον χρήστη  σε επαφή με τη φύση, τις αλλαγές των εποχών, της θερμοκρασίας και του φωτός, συντελώντας στην σωστή ρύθμιση του βιολογικού ρολογιού που η σύγχρονη καθιστική ζωή και μηχανοκίνητη μετακίνηση έχουν απορυθμίσει.

• Το ποδήλατο προσφέρει ψυχική ευφορία και ισορροπία. Οι περίπατοι με το ποδήλατο προσφέρουν τη δυνατότητα της γνωριμίας με περισσότερες γωνιές της πόλης, της βίωσης στιγμιότυπων της καθημερινότητας της αλλά της αποστασιοποιημένης σκέψης από το άγχος των καθημερινών υποχρεώσεων.

Η  πόλη (των 60.000 περίπου κατοίκων με τη συνολική έκταση των  647,387 τ.χλμ) , διαθέτει ένα από τα πιο σύγχρονα συστήματα αυτόματης μίσθωσης ποδηλάτων στην Ελλάδα. Το σύστημα είναι διαθέσιμο σε όλους, μόνιμους κατοίκους και επισκέπτες, ανεξαρτήτως ηλικίας. Με την χρήση της ηλεκτρονικής κάρτας easybike ή της πιστωτικής του κάρτας, ο καθένας μπορεί να παραλάβει ένα ποδήλατο άμεσα και να το χρησιμοποιήσει για όσο χρόνο επιθυμεί, επιστρέφοντας το στη συνέχεια σε οποιονδήποτε από τους σταθμούς μίσθωσης.

2.Αστική κινητικότητα

Η βιώσιμη κινητικότητα αποτελεί κινητήρια δύναμη για τη συνεκτική βιώσιμη αστική ανάπτυξη, την ανάπτυξη της οικονομίας και την ανάκαμψη γειτονιών,  «μη ευχερώς προσπελάσιμων». Εκκινεί , ενθαρρύνει  και υποστηρίζει την αστική αναγέννηση και την αναζωογόνηση του κέντρου των πόλεων, απελευθερώνοντας και καθιστώντας πιο ελκυστικό και πιο πράσινο το δημόσιο χώρο. Σχετίζεται στενά  με τη καθημερινότητα  της πόλης, τη ζωή εντός και εκτός αυτής (στον περιαστικό χώρο και την ευρύτερη περιοχή) και αποτελεί  παράγοντα  καθοριστικής σημασίας στην ανάπτυξη οικονομικής δραστηριότητας, στην προσέλκυση επισκεπτών και τουρισμού, στην εγκατάσταση επιχειρήσεων, στη βελτίωση του μικροκλίματος και στην καθημερινή ζωή των πολιτών. Ο  πολίτης μπορεί εύκολα να έχει πρόσβαση σε αγαθά, υπηρεσίες, δραστηριότητες και προορισμούς (δυνατότητες), διαβιεί και κυκλοφορεί και δραστηριοποιείται  σε ένα καλύτερο περιβάλλον. Στο πλαίσιο του ευρέως αυτού σχεδιασμού πολύτιμο  εργαλείο μπορεί να αποδειχθεί το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας. Πρόκειται για εργαλείο που συνδυάζει πολεοδομικές και κυκλοφοριακές πολιτικές είναι κοινωνικά πιο συμμετοχικό και αποτελεί ευκαιρία για την ανάδειξη ενός αποδεκτού και αποδοτικού  τρόπου σχεδιασμού των δημοσίων έργων, του δημόσιου χώρου και των μεταφορών, αναβαθμισμένη  ποιότητα ζωής στις πόλεις και την περιφέρεια.

  

Η βιώσιμη αστική κινητικότητα υπηρετεί τη λειτουργία της πόλης και οφείλει να δομηθεί με βάση τις αρχές

σχεδιασμού της πόλης. Στόχος είναι πόλεις πιο ανθρώπινες, ζωντανές και παραγωγικές, φιλικές στο περιβάλλον, πόλεις ενεργών πολιτών που συμμετέχουν στους σχεδιασμούς. Οι πόλεις εμπλέκονται σε δύο κρίσιμους τομείς που επηρεάζουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, δηλαδή στον κτιριακό και τον μεταφορικό τομέα, οι οποίοι συνεισφέρουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό στην εκπομπή αέριων ρύπων.

Πρέπει να επισημανθεί ότι καταλυτικής σημασίας υπήρξε η πρωτοβουλία της Δημοτικής αρχής επί δημάρχου-μαθηματικού Χρήστου Τέγου, όταν το 2004 (έτος διεξαγωγής των Ολυμπιακών αγώνων στην Αθήνα) έθεσε ως προσωπικό στοίχημα και όραμα την ανάπτυξη της χρήσης του ποδηλάτου στον Δήμο του, ξεκινώντας την κατασκευή δικτύου ποδηλατοδρόμων που ολοκληρώθηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος του με σκοπό να αποσυμφορηθεί το κέντρο από τα αυτοκίνητα και τις μοτοσικλέτες  και να δοθεί επιπλέον κίνητρο στους κατοίκους αλλά και τους επισκέπτες της πόλης, να χρησιμοποιούν το ποδήλατο για τις μετακινήσεις τους ώστε να απολαμβάνουν περισσότερο και με ασφάλεια και καθαρότερη ατμόσφαιρα, τον κοινόχρηστο  χώρο οι πεζοί. Οι δημότες ενστερνίστηκαν  την ιδέα του και διευκόλυναν τη διαδικασία της εφαρμογής της. Σήμερα η εικόνα της Καρδίτσας εκπλήσσει ευχάριστα τον επισκέπτη με την εμφανή μείωση της πυκνότητας του αυτοκινήτου σε σχέση με το ποδήλατο αλλά και την διαδρομή πεζή, καθώς και τη σαφώς καθαρότερη ατμόσφαιρα, που πόρρω απέχει από εκείνη είκοσι έτη νωρίτερα. Τα πρώτα χρόνια προωθήθηκε από τον Δήμο το σύστημα δωρεάν δανεισμού ποδηλάτων, με επιστροφή αυτού στο σημείο παραλαβής του από τον χρήστη.

Βασική αρχή της πολιτικής για την κυκλοφορία, ήταν η παρατήρηση της ποιότητας ζωής της καθημερινότητας και ο έλεγχος της κίνησης των αυτοκινήτων στο κέντρο της εν λόγω πόλης, με τη χρήση ήπιων μέσων μεταφοράς και κυρίως του ποδηλάτου. Ως αποτέλεσμα, η Καρδίτσα διαθέτει σήμερα ένα δίκτυο 4ων χλμ. αστικού και 10 χλμ. περιαστικού ποδηλατοδρόμων (εικ. 1, 2)και συνιστά πανελλήνιο παράδειγμα και σημείο αναφοράς για την προώθηση του ποδηλάτου και γενικά της βιώσιμης κινητικότητας, με συγκρίσεις κυρίως με πόλεις του ευρωπαϊκού βορρά, αλλά και εγχώριες που προγραμματίζουν την ανάπτυξη ποδηλατοδρόμων και την έχουν ως παράδειγμα προς μίμηση. Αξιοσημείωτο είναι ότι περιλαμβάνεται  ειδική αναφορά βιβλίο που διδάσκονται οι μαθητές της Ε' Δημοτικού με τίτλο "το παράδειγμα της Καρδίτσας. Παράλληλα, στο κέντρο και τις γειτονιές της πόλης, αλλά και στα δημοτικά διαμερίσματα πραγματοποιήθηκαν μεγάλες και μικρότερες παρεμβάσεις για τη βελτίωση της κυκλοφορίας συνακόλουθα και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής.

Ειδικότερα, ενδεικτικά σημεία  του οράματος που έγινε  πραγματικότητα, είναι:  

Δίκτυο ποδηλατοδρόμων:Το εκτεταμένο δίκτυο ποδηλατόδρομων, (εικ. 1) συνολικού μήκους 14 χιλιομέτρων, που διασχίζει  την πόλη, παρέχει τη δυνατότητα στους κατοίκους και τους επισκέπτες να κάνουν ποδήλατο με ασφάλεια και άνεση, χωρίς να  κινδυνεύουν από τα αυτοκίνητα και άλλους παράγοντες. Κατασκευασμένοι με ειδική επίστρωση και διακριτό χρωματισμό αλλά και απλούστεροι,  οδηγούν τους κατοίκους οπουδήποτε επιθυμούν. 

Χρήση του ποδηλάτου-στάθμευση και σε πυλωτές: Ή εξυπηρέτηση της στάθμευσης των ποδηλάτων στις  πυλωτές των πολυκατοικιών προδίδει την καθολική χρήση του από τους ενοίκους,  εξυπηρετώντας  τη στάθμευση ποδηλάτων. Δεκάδες ποδήλατα σταθμευμένα στους χώρους αυτούς, αποδεικνύουν  τη συχνότητα της καθολικής χρήσης του.  Κι αυτό διότι τα χρησιμοποιούν όλα τα μέλη της οικογένειας, από τους μαθητές του δημοτικού, μέχρι τους ηλικιωμένους. Ο καθένας διαθέτει  το δικό του, τα οποία-σημειωτέον- είναι κλειδωμένα με τις πιο απλές κλειδαριές.  

Σύστημα ενοικίασης ποδηλάτων: Το σύστημα ενοικίασης ποδηλάτων που λειτουργεί  σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, κυρίως του Βορρά (Κοπεγχάγη, Άμστερνταμ)    αλλά   πλέον και ελληνικές - εγκαταστάθηκε και στην Καρδίτσα. Τα μπλε ποδήλατα (Karditsa easy bike) προσφέρονται προς ενοικίαση στους κατοίκους και τους επισκέπτες με ηλεκτρονική ή πιστωτική κάρτα σε κεντρικά σημεία(όπως στο σταθμό στην Κεντρική Πλατεία).  

3.Η γιορτή του ποδηλάτου στην Καρδίτσα

Η Καρδίτσα είναι, παραδοσιακά, η πόλη του ποδηλάτου στην Ελλάδα και ο Δήμος Καρδίτσας εόρτασε την καθιέρωση της    Παγκόσμιας Ημέρας με εκδήλωση που αναδεικνύει την παραδοσιακή σχέση της πόλης και της ευρύτερης περιοχής με το ποδήλατο, για την επάξια εκπρόσωπο της Ελλάδας: Μια έκθεση-συνάντηση παλιών ποδηλάτων στην πλατεία Πλαστήρα! 

Γεύση από τη νοσταλγία του παρελθόντος είχε η εκδήλωση με τη συμμετοχή πλήθους Καρδιτσιωτών, με πρωταγωνιστή το ποδήλατο, , όπως συνηθιζόταν πριν από μερικές δεκαετίες ('50, '60, '70) όταν αυτό αποτελούσε βασικό μέσο μετακίνησης στην καθημερινή ζωή, και με ταυτόχρονο ρόλο αναψυχής, σε εποχή  η εμφάνιση του αυτοκινήτου δεν είχε ακόμη καθιερωθεί και κυριαρχήσει. 

Η  εκδήλωση ανέδειξε για μια ακόμα φορά την πολυετή και βαθιά σύνδεση της πόλης της Καρδίτσας και των δημοτών της με το ποδήλατο και με την οποία εόρτασε ο δήμος Καρδίτσας την Παγκόσμια Ημέρα του Ποδηλάτου, όπως καθιερώθηκε η 3η Ιουνίου με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.

Η πλατεία Πλαστήρα αποτέλεσε χώρο συνάντησης και έκθεσης παλιών ποδηλάτων που αγοράστηκαν από τους ιδιοκτήτες τους πριν από σχεδόν μισό αιώνα και τα οποία συνεχίζουν ακόμη να τα χρησιμοποιούν οι ίδιοι σε μεγάλη πλέον ηλικία, τα παιδιά ή τα εγγόνια τους, ποδήλατα στα οποία η κάθε οικογένεια έχει θέσει το δικό της αποτύπωμα.

Επομένως,  όπως είχαν την ευκαιρία να διαπιστώσουν οι επισκέπτες της υπαίθριας έκθεσης, αυτά παραμένουν σε άριστη κατάσταση, διαθέτουν χειρόφρενο και κόντρα και ορισμένα  από αυτά διαθέτουν καρεκλάκι στο πάνω μέρος του σκελετού για τη μεταφορά μικρών παιδιών. Τα μεγάλα και βαριά αυτά ποδήλατα, γνωστά στους οπαδούς του ποδηλάτου ως «νταλίκες» ή «ματρακάδες» και τα οποία πριν δεκαετίες διαφημίζονταν στις καταχωρήσεις σελίδων των εφημερίδων, χρησιμοποιήθηκαν από το 1960 και εντεύθεν ως μεταφορικό μέσο για τη μετάβαση των κατοίκων από την οικία στην εργασία τους. Καθημερινά διένυαν μεγάλες αποστάσεις, δεκάδων χιλιομέτρων, ακόμη και κάτω από δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Τα ίδια αυτά ποδήλατα χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι για τους καθημερινούς περιπάτους και τη μετάβαση ατόμων από την ευρύτερη περιοχή και τα περίχωρα στην Καρδίτσα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι τα παλιά αυτά ποδήλατα είχαν άδεια κυκλοφορίας και έφεραν στο πίσω μέρος, όπως ήταν υποχρεωτικό, τον απαραίτητο αριθμό.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, προβλήθηκε οπτικοακουστικό υλικό  από παλαιότερες δράσεις του δήμου Καρδίτσας για την προώθηση της χρήσης του ποδηλάτου, καθώς και φωτογραφίες από τις δεκαετίες όπου τα ποδήλατα αυτά κυκλοφορούσαν μαζικά στους δρόμους της Καρδίτσας, που λόγω της παράδοσης που έχει δημιουργήσει δίκαια φέρει τον χαρακτηρισμό «η πόλη του ποδηλάτου» στην Ελλάδα.

Πολλοί κάτοικοι της πόλης και της ευρύτερης περιοχής αξιοποίησαν την ευκαιρία να γνωρίσουν και να θαυμάσουν από κοντά τα ποδήλατα αυτά και να συνομιλήσουν με τους ιδιοκτήτες τους, αλλά και με Καρδιτσιώτες επαγγελματίες επισκευαστές και πωλητές ποδηλάτων που με πολύχρονη εμπειρία και  γνώση  συντηρούν για δεκαετίες τα οχήματα  αυτά . Πολλοί  από αυτούς με πολλή αγάπη και μεράκι αναπαλαιώνουν παλιά ποδήλατα με γνήσια ανταλλακτικά που προέρχονται από τις χώρες κατασκευής τους,  χαρίζοντάς τους  « νέα ζωή».

Σε δηλώσεις του ο δήμαρχος Καρδίτσας σημείωσε ότι: «Η Καρδίτσα είναι γνωστή ως η πόλη του ποδηλάτου και με αφορμή την σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ποδηλάτου διοργανώσαμε αυτή τη εκδήλωση για να γιορτάσουμε θαυμάζοντας τα ποδήλατα του παρελθόντος, τα οποία κυκλοφορούν ακόμα και μας θυμίζουν καθημερινά ότι το ποδήλατο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το παρελθόν, το παρόν, αλλά και το μέλλον της πόλης, είναι κομμάτι της ζωής κάθε Καρδιτσιώτη. Ως δημοτική Αρχή είμαστε και θα συνεχίσουμε να είμαστε σταθερά προσηλωμένοι στον στόχο της προώθησης της χρήσης του ποδηλάτου υλοποιώντας δράσεις και πολιτικές και προωθώντας έργα και παρεμβάσεις προς αυτή την κατεύθυνση».

Εικ. 1.Δίκτυο ποδηλατοδρόμων Καρδίτσας. Πηγή:Δήμος Καρδίτσας https://dimoskarditsas.gov.gr/Καρδίτσα η πόλη του ποδηλάτου

4. Η Περιφερειακή ανάπτυξη της περιοχής μέσω της εξάπλωσης του ποδηλάτου

Η περίπτωση της Καρδίτσας συμβάλλει στην εξάπλωση της φήμης της στην Ευρώπη και διεθνώς ως πόλης φιλικής στο ποδήλατο, γεγονός που συνεπάγεται  και  προσέλκυση αντίστοιχου τουριστικού κοινού. Με τη σειρά της θα προωθηθεί και η αντίστοιχη φήμη της Ελλάδας, προσφέροντας στις ομάδες τουριστικού στόχου (φυσιολατρικός τουρισμός, αθλητικός τουρισμός, εναλλακτικός τουρισμός, κ.λ.π.)  κατάλληλο και  ελκυστικό τουριστικό προϊόν και προορισμό.Η Ελλάδα, χώρα  πλούσια σε πολιτιστικά και ιστορικά αγαθά, μέσα στις ποδηλατικές διαδρομές μπορεί να περιλάβει προτεινόμενες στάσεις σε συγκεκριμένα σημεία πολιτιστικού και ιστορικού ενδιαφέροντος, ώστε να έχουν ευχερή πρόσβαση οι ποδηλάτες σε αυτή την εμπειρία (παρατήρηση και εξέταση ερειπίων αρχαίων πόλεων, τοποσήμων βιομηχανικής κληρονομιάς, ιστορικών κτιρίων περασμένων αιώνων, μνημείων της προϊστορίας, της ελληνικής αρχαιότητας, των ρωμαϊκών και των βυζαντινών χρόνων, των νεώτερων χρόνων, ιστορικής σημασίας πλατειών, οδών, πλατωμάτων και περασμάτων, κ.ά.). Εφικτή είναι η δημιουργία δικτύου αντίστοιχων πόλεων  σε πανελλήνια, πανευρωπαϊκή αλλά και διεθνή κλίμακα, με τους χρήστες και μέλη να απολαμβάνουν ειδικών τουριστικών προγραμμάτων  σε προνομιακές τιμές.

Παράλληλα, εν πολλοίς, η Καρδίτσα θα αποτελέσει  μελέτη περίπτωσης και παράδειγμα  προς μίμηση  για αντίστοιχου μεγέθους και χαρακτηριστικών πόλεις στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και διεθνώς. Χάρη στην κουλτούρα της χρήσης ποδηλάτου και στην καθιέρωσή του, ακόμη και στη συγκυρία της κρίσης, οι καθημερινές, τοπικές και υπερτοπικές διαδρομές μπορούσαν να καλυφθούν από το -οικολογικό και οικονομικό- ποδήλατο, ενώ η απεξάρτηση από το αυτοκίνητο  και την κοστοβόρο χρήση του συνιστούσε απλή απόφαση για την πλειονότητα του πληθυσμού. 

Πόλεις της Ελλάδας μικρού ή μεσαίου μεγέθους, διαθέτουσες πολιτιστικό πλούτο και ιστορικά κέντρα πόλεων με τις ανάλογες προϋποθέσεις, θα μπορούσαν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους και την τουριστική τους ανάπτυξη με τη λειτουργία, ενίσχυση και ολοκλήρωση  δικτύου ποδηλατοδρόμων,  λαμβάνοντας έτσι ένα πιο ανθρώπινο και φιλικό πρόσωπο, αλλά  και πιο λειτουργικό ρόλο για μεγάλο αριθμό κατοίκων και επισκεπτών, καθώς και προσέλκυσης τουριστών από άλλα μέρη της γης. Χάρη και στη χρήση ποδηλατοδρόμων, οι τουρίστες θα είναι σε θέση να ανακαλύψουν τοπία, διαδρομές, φυσικές καλλονές και δυνητικές τουριστικές περιοχές και να διαφημίσουν την ύπαρξή τους.

Επισημαίνεται ότι σε πόλεις του εξωτερικού η ύπαρξη και λειτουργία ποδηλατοδρόμων αποτελεί από μόνη της τουριστική αξία και τουριστικό πόλο έλξης, όπως π.χ. η Νέα Υόρκη, που διαθέτει ποδηλατόδρομο με μία λωρίδα ανά κατεύθυνση και φανοστάτες για τους πεζούς στις διασταυρώσεις, καθώς και ποδηλατικό γύρο του Μανχάταν  με οργανωμένη και πλήρη υποδομών διαδρομή  μήκους πολλών χιλιομέτρων).

Ευρύτερα, στο πλαίσιο της άμβλυνσης των περιφερειακών ανισοτήτων αναμένεται να αναβαθμιστούν περιοχές  μη ευχερώς προσεγγίσιμες από άλλα μέσα μετακίνησης και τουριστικά περιορισμένης ανάπτυξης, ενώ σταδιακά αναμένεται να μειωθεί ο εισερχόμενος τουρισμός σε περιοχές που έχουν υπερκεράσει τη φέρουσα τουριστική τους ικανότητα.

Η αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού έγγειται στην ισότιμη ανάδειξη των χαρακτηριστικών των διαφόρων περιοχών της περιφέρειας, στην προαγωγή των συγκριτικών πλεονεκτημάτων, στη δημιουργία κατάλληλων υποδομών και τελικά στην περιφερειακή ανάπτυξη για την επίλυση της περιφερειακής ανισότητας.

Εικ. 3.Παυσίλυπον. Το καταπράσινο πάρκο στην καρδιά της πόλης, εντός του οποίου κυκλοφορούν ποδήλατα  που συνυπάρχουν αρμονικά  με πεζούς. Πηγή:Δήμος Καρδίτσας. Πηγή:Δήμος Καρδίτσας https://dimoskarditsas.gov.gr/Καρδίτσα η πόλη του ποδηλάτου

Βιβλιογραφία

Δήμος Καρδίτσας https://dimoskarditsas.gov.gr/Καρδίτσα η πόλη του ποδηλάτου

Σταματίου Ελένη (2009),    ‘‘Αστική κινητικότητα και ποδήλατο-Σχεδιασμός και πολιτικές-Ελληνική πραγματικότητα και διεθνής πρακτική’’,  περιοδικό «Περιβάλλον & Δίκαιο», τ. 2/2009 Απρίλιος-Ιούνιος 2009,  αρ. Τεύχους 49:  272-302.

Σταματίου Ελένη (2012),  ‘‘Προσβασιμότητα και κυκλοφορία εμποδιζόμενων ατόμων στο αστικό

περιβάλλον’’, «Περιβάλλον & Δίκαιο» , τ. 2/2012 Απρ.-Ιουν., αρ. τεύχους 60, Αθήνα: 243-266.

Σταματίου Ελένη (2012), ‘‘Ζητήματα προσβασιμότητας εμποδιζόμενων σε κοινόχρηστους χώρους.Διοικητική παθογένεια, θεσμικό πλαίσιο και πρακτικές. Συναρμόδιοι φορείς και ο Συνήγορος του Πολίτη’’, περιοδικό «Ανεξάρτητη Αρχή», τ. 8/2010,   Εκδόσεις Σάκουλας, Αθήνα : 139-212.

Stamatiou Eleni (2009/28-30/09)  “Bicycle policy for a sustainable city-Greek reality and international experience’’, 2009 Iasme/Wseas International Conference on Energy, Environment, Ecosystems and  Sustainable Development, Vouliagmeni  Beach, Athens, Greece. (Plenary Lecture 3, ref. in  p. 18

 http://www.wseas.us/books/2009/vouliagmeni/EELA.pdf)